-r lh! \. L DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 MEI 1931 No. 2817 KRONIEK VAN DEN DANS door J. W. F. Werumeus Buning s-.' JDunskunst l NADAT in het nog jong verloden de Nederlan-lsche dans kunst vier avonden de revue passeerde in het Muzieklyceum. herbergen Concertgebouw en Stadsschouwburg deze maand drie avonden een andere keuze uit wat ev binnen ome grenzen aan eigen dans leeft. Waren deze eerste avonden min of meer uit den kring der dansers /elf voortgekomen, de huidige staan onder leiding van de sindsdien ingestelde conunissie ter bevor dering van de danskunst, en worden gegeven met steun der gemeente Amsterdam. De dans treedt daarmede min of meer in de rij der officieel erkende kunsten, en de ongeveer tegelijkertijd opgerichte Vereeniging tot bevor dering der Danskunst, die in haar voorloopig programma o.a. een heilzame orde belooft te scheppen in den heerschenden chaos van meeningen en richtingen en vooral nuttig werk belooft te doen door de instelling van examens, bevestigt daarmee den indruk dat wij een phase van duetantisme achter ons beginnen te krijgen, en dat de dans in Nederland erkend gaat worden voor wat hij is, een kunst, en dus een vak, en dus een kunst die ambachtelijk onderwijs behoeft. Het was hoog tijd dat deze erkenning openbaar karakter kreeg. Het is nog altijd een openbare vraag, hoelang geleden ook de Eerwaarde Daniel Ie Koy zijn Oordeelkundige Aanmerkingen over de Dansserijen zoo der Oude als Latere Vol keren met betrekking tot ons Hedemlaagsche Chris tendom" publiceerde het is in Nederland nog altijd een openbare vraag, gestaafd door vrij recente twisten, of de danskunst eigenlijk niet iets schrik kelijk onzedelijks is. En al moge dat voor hen, die beter weten, een belachelijke vraag zijn, men leeft ook als danser niet ongestraft in een land waar dat een vraag is; ieder overzicht der Ncderlandsche danskunst het-innert er ons aan, iedere avond Xe derlandsche danskunst heeft nog altijd iets van die gebondenheid aan eeuwenlange vooroordeelen en overgeleverd zondebesef, dat bloed en leden trager maakt. Men hekelt de muze van een kunst niet ongestraft: het begrip dans herleeft in ons volk, maar het leeft nog altijd niet vrij en frank. De waarachtig«danslust,de elementaire stuwkracht, het begin en wezen van alle ware dans dat alles is en blijft sohaars in Nederland. Op het altaar van Terpsichore brandt nog altijd geen eeuwigdurende vlam, en Veeleer een theelichtje; menige jonge Nederlandsche danseres kenmerkt zich nog altijd meer door een strijd tegen haar overgeërfde angst voor het lichamelijke, dan door een vrij en ernstig of vroolijk spel met het lichamelijke. Het is niet anders, en enkel do volslagen idealist kan hoopvol ler zijn. Het is daarom, dat van de beide eerste avonden dezer nieuwe cyclus die van de A.J.C, ons het .sterkst den riem onder het hart stak. Niet alleen omdat hiermee het gezonde bestaan van een Nederlandschen volksdans zich nogmaals erkenning verschafte, maar vooral omdat, tegenover velerlei broeikas-kultuur van kleine persoonlijke gevoe lens, een avond als die in het Concertgebouw ten volle de sfeer had van een algemeene, vruchtbare dansbeschaving: omdat er vreugde, dansluut en een ambachtelijke opvatting leefden. De A.J.C, bouwt, of zij wil of niet, op een eeuwenoude traditie, de andere dansrichtingen, voor zoover zy niet op een geheel of gedeeltelijk aanvaarden der ballet-traditie steunen, zoeken sinds Duncan in den -blinde. Deze volksdansen, met hun vaststaande passen en figuren, diénagenoeg even oud zijn als de wereld; laten binnen het kader van hun vorm de Dansmeisjes uit verschillende landen persoonlijke begaafdheid, de speelschheid en vaar digheid alle vrijheid; de bekwame leiding van mevr L. Tiggers heeft ze thans geordend van eenvou dige tot samengestelder vormen: wat hier aan tilent aanwezig is ? en het is aanwezig heeft natuurlijke mogelijkheden van groei, eeuwenoude mogelijkheden. In zekeren zin, in den besten zin, is deze dans klassiek: hij leeft, hij is oud van vorm en jong van lust en zijn passen zijn nader verwant aan de balletschool dan menig modern A.J.C.-er zal beseffen of willen erkennen. Het ballet, zelfs opgevat in den beperkten zin van enkele recente eeuwen, is begonnen met de perfectie van dit dansen, het is, de technische vervolmaking en soms ook de technische verstarring op hooger gebied van dit volksdansen. Het is karakteristiek dat de modernste choregrafen steeds weer getracht hebben om óf de moderne gezelschapsdans, of de aloude volksdans als levenselixer te gebruiken voor het ultramoderne ballet; Massine goochelde met Spaansche volksdansen en jazz;- Balanchine spon zijn fantasie op dit thema; Pawlowa's divertissementen bestonden voor drie kwart uit volksdansen, het meesterwerk der Diaghilewballetten, Petrouchka, leeft minstens ten halve bij de gratie der Russische driepas, en Laban, zoowel als Mary Wigman hebbeu .het museum van Oostersche en Westersche volksdans terdege, zij het niet met openlijke erkenning, geplunderd, Hoe zou het anders ? De wereld kan niet leven zonder water, welke dranken ze ook brouwt, de wereld van den dans kan niet leven zonder het levende water van den volksdans, al haalt menige kunst danseres er een hoezeer dan ook aanbiddelijke neus voor op. Kort en goed: wanneer de kunstdans in Nederland waarlijk zoo kun dig is als hij meent, laat hij ons dan eens een volmaakte uitvoering doen zien van een aan tal volksdansen, naast de met eerbied aan schouwde artistieke unica. Het is nog altijd een feit dat 'de mensch zijn hoogere bescha ving even goed kan doen blijken door ile wijze waarop hij de eenvoudige genoegens des levens esrt, als door uitzonderlijke eigenaardigheden. liet is niet minder een feit dat een volmaakte simpele volksdans, gedanst met hoogere vaar digheid dan die der A.J.C., ongemeen welkom en ongetwijfeld een succes zal zijn, op iedere artistieke dansavond of matinee. Ik zou gaarne de gezamenlijke Xederlandsche danseressen tarten deze toets eens te doorstaan. En in volkomen nederigheid zij daaraan toege voegd dat Pawlowa nooit den wals, noch Karsavina de polka versmaadde, noch Argentina den Spaanschen volksdans, noch Jodjana den Javannschen. Dat zegt, dunkt mij, genoeg. Wanneer er Neder landsche danseressen zijn, die hooger idealen dan zij hebben is dat uiterst loffelijk: maar het zou mij uiterst veel genoegen doen eens te zien wat zij inderdaad in staat zijn te presteeren in een simpelen volksdans, die door de grootsten van hun vak nooit is versmaad.'... Ondergaande Zon O. '/ sterveii van den stillen dan Heeft iveemoed'Stemminf) mij gebracht Nu drijft een onweerstaanbrc macht Mijn ziel tot een verheve' oiitzay. Nu nijgt in deemoed zich de dag Ten drempel van den donkren nacht. Op deiningen van droef gedacht Vliedt laatste licht in vagen. lach. Zoo lijkt mijn leven, nu ik aan den zoom Van zonnedag aan dc'avondschemer nader, 'De stille openbaring van een droom En 't zoeken van de zielen altegader Slecht» ijdle schroom, de vrucht van vreugde en vrees Waar zonk de zon, die voller niet verrees? CORINTHUS NIELSSEN AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een gefran keerd briefomslag mei adres van den afzender in te sluiten. No. 2817 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 MEI 1931 of moeiIiJke en <>»regelmatige stoel gang regelt men vlug zonder kramp of pijn met Mijnhardt's Laxeert a bietten Prijs per doos 60 et. Bij Apoth. en Drogisten FRONT HET tijdschrift Front, waarvan thans drie nummers zijn verschenen, vormt, aldus de karakteristiek op de bestelkaart, den grondslag voor een belangwekkende vergelijking tusschen de verschillende aanzichten \ an de hedendaagsche litteratuur, door telkens een gelijk aantal blad zijden te wijden aan de Europeesche, SowjetBussische en Amerikaansche letteren. De talen, waarin het tijdschrift verschijnt, zyn Amerikaansch, Engelsch, Duitsch en Fransen. De drie groepen, waarin het tijdschrift verdeeld is, hebben ieder haar eigen redactie. De uitgever is in Nederland gevestigd (N.V. Ser\ire, den Haag) De karakteristiek is weinig zeggend. Misschien is zij alleen gekozen om niemand af te schrikken. Heel wat welsprekender zijn al de advertenties, de lijst van eenige tijdschriften van onze mede werkers," die daarmen correspondeert: The New Masses, Blues, The Left; Chantiers, Grand' Route; Forum der Jungen, -Signal. Internationaal", revolutionnair", zijn zij, experimenteel" en avant-gardistisch". Inderdaad, dit tijdschrift is het verzamelpunt van alle letterkundige groepen, die met een dezer bijvoegelijke naamwoorden kunnen worden aangeduid: van overal. En toch is de naam Front verkeerd. Want de spraakver warring, die er achter heerscLt, is te groot. Deze mensehen en groepen hebben elkaar gevonden aan uiterlijke kenteekënen, etiketten nog maar, waarop beurtelings of in ón adem stond, dat zij internationaal", revolutionnair", experimen teel" en avant-gardistisch" waren. Maar de ge poogde aaneensluiting was niet anders dan een demasqu^ van tegenstellingen. Om er eenige orde in te brengen, had men hel realistische begrip revolutionnair" tegenover het intellectualisti sche en soms would-be begrip experimenteel" moeten plaatsen. Indien men dan deze antithese door de drie tot dusver verschenen afleveringen van Front had doorgevoerd zou men gevonden hebben, dat vrijwel alle F.uropeesche en Amerikaan sche. revolutionairen" onder hét .begrip experi menteel" gevallen waren, dat men in de Sowjetunie als een burgerlijk vooroordeel tracht te over winnen en dat hier tevergeefs door een parallel met revolutionnair" pleegt gedekt te worden. Veel belangwekkender dan de vergelijking tusschen de verschillende aanzichten van de heden daagsche litteratuur, welke het rieuwe tijdschrift ons vergunt, is zijn bijdrage tot ons dialectisch begrip van het revolutionnaire element in letteren en kunst in het algemeen. Er is een groot verschil tusschen het revoJutionnaire element als actie (?revolutionnair"), dan wel als reactie (?experimen teel"). Reactie ishet overwegend bij ons", actie bij ,,hen". De grens tusschen de oudeen nieuwe wereld, tusschen ons" en hen", is niet meer de Atlantische Oceaan. Volkenrechtelykiszijzorgvuldigafgebakend tusschen Oost- en Zwarte Zee. Voor het overige vloeit zij uit in het niemandsland van wie zich vnn ons" aftrekken, zonder dat zij bij hen" kunnen worden opgeteld. Zij zijn revolutionnair uit reactie. Zij zouden het nooit in actie kunnen zijn. Zij zullen een maatschappij, de onze", desnoods laten vallen, maarzij zullen geen andere, do hunne" helpen bouwen. Zij zullen bedolven worden onderde puinen van een wereld, om wier val zij zelyen riepen. WITTEBROODSWEKEN Teekentng voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan mmmim l'. l 'l Doumer: Chérie> quel spectade!" Marianne: Om ..... brillant!" t i Zij zijn uit hun" wereld allang verdreven. Als meeloopers" gevleid, zoolang men nog kon denken, dat zij zouden oyerloopeu; verguisd, toen het duidelijk werd, dat zij toch zouden achter' blijven. Zij zijn klein-burgerlijk en nieuw-burgerlijk voor hen", de actieve revolutionnairen; revolutio nair alleen onder ons". Uit arglist en argeloosheid beide is de grens nog niét in kaart gebracht. Zij" kunnen nog profijt van onze" revolutionnairen hebben, dezen zijn zich nog onbewust dat zij bij voorbaat gevonnist zijn. Zij" hadden daarom de ontmoeting in Front moeten vermijden, die wat de onzen" betreft een ontgoocheling moet zijn. Thans is er geen verhelpen aan: van het actief-revolutionnaire element blijkt het reactief-revolutionnaire slechts de bedriegelijke voorafschaduwing over onze" wereld. Zij die Front gesticht hebben, hebben een wonderbaren spiegel geslepen, waarin schijn tot op de werkelijk heid doorzien kan worden, waarin een recht naar zijn doel geschoten vuurpijl uiteendwarrelt in doellooze koud-vuren sterren. Men zou heel zuinig op dezen spiegel nioeten zijn, omdat er heel veel uit te leeren valt. Maar het zou heelen taal' niet verwonderlijk zijn, als nochtans een snelle vuist hem in koel overleg of blind verweer in grui/eta HOTEL GROOT BADHUIS-iandvoort Geriiet yan de heerlijke maand JUNI AAN ZEE Kamers met volledig pension vanaf f 7,50 per dag sloeg. Want het dunkt ons, dat noch hun" revolutionnairen, noch de onzen" dit naakt gezicht lang zullen willen of kunnen veidiagfn. JOHAX HUIJTS OCöUTEVARiriAS