DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 JUNI 1931 No. 2818 INCASSO-BANK N Volgestort Kapitaal f30.000.000.?Reserve f9.000.000. Heerengracht 531?537 .V. ADVIEZEN VOOR BELEGGING INLICHTINGEN OMTRENT FONDSEN Effecten-af d* voor particulieren (INGANGi SAFE-DEPOSIT) LEVENSVERZEKERING Mij. ARNHEM" waarborgt U en Uw gezin een onbezorgde toekomst. Nederlandsche Handel-Maatschappij, N.v. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en VGRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indiê, Straits-Settlements, Britsch-Indië, China, Japan en Arabic ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFERKLUIS. H.V. DE HUILEMSCHE HYPOTHEEKBANK Leden der Directie: ^^jTg^ M,. A. S. MIEDEMA. P. H. CRAANDIJK en A. E. TH1ERRY DE BYE DOLLEMAN Hypotheken f 41.336346.- PandbrieYen ( 40.891.600.Re.erye. . . £ l .099.275. pCtPANDBRÏEVEN tegen LAATSTEN AMSTERD. BEURSKOERS N. V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland Opgericht in 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst f 8.400.000, waarop 10 pCt. gestort. Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Schiedamsche Singel 89 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie: Mr. Th. Reepmaker, Mr.N. P.C.v. Wijk, Mr. B. van Rossem. Mr. A. S. DE BLECOURT Hoogleeraar te Leiden KORT BEGRIP VAN HET OUDVADERLANDSCH BURGERLIJK RECHT DERDE DRUK Eerste stuk ..... f 4,50 Tweede stuk . . . . . 4,50 Derde stuk verschijnt Sept. a.s. Men verbindt zich voor het geheele werk. De band wordt ver zonden met het derde stuk. Verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij den Uitgever. J. B. WOLTERS - GRONINGEN, DEN HAAG, BATAVIA AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een gefran keerd briefomslag met adres van den afzender in te sluiten. Als extra aanbieding brengen wij een serie cos turn es v bijzonder in prijs bijzonder in stof - bijzonder in coupe. n-rij, 2-rijfsportco8tume8, alle maten, Uitsluitend de laatste modellen en de allernieuwste stoffen tegen de zeer SPECIALE prijs van Geopend tot 6 uur. '/l. Amsterdam .Nieuwend ij k 184 tégenover de BeurspasMge. NV.ZUIDER HYPOTHEEKBANK Pandbrieven a 10H pCt. Directie: Mr JVUG. L. HEIJBROEK Mr. K. A. NEDERLOF De Holl Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70. De Bank verstrekt gelden tot «-Ik bedrag «et een minimum van f l OCX).?op zake lijk onderpand en onder borgtocht, me» la pandgeving eener polis van levenivtr. zekering van gelijk bedrag, en verkoopt J % «clmWbrieven In stukken van H 000. -. f 500?ca f 100.?tegen Beunkoer*. N.V: STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. C ASTEN DIJK en L MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Trustkantoor H% Pandbr. tegen beurskoen uit. .V. Bataafsohe Hypotheekbank p AMSTERDAM ? A n n o l 8,8 9 Geeft nlt tegen beurskoers: 4V2°/0 PANDBRIEVEN in stukken van f 1000,-, f 500,-en f 100,-. Coupons Januari en Jolt l No. 2818 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 JUNI De Tering en de Nering door G. A. Klaasse H KT is mi al weor bijna twee jaar geleden tlat de wereld begonnen is het onx-jjekeei-de in praktijk ti» brengen van liet traditioueele economische principe^van den ..goeden huisvader"; wij hebben niet meer de tering naar de nering ge/,et. maai omge keerd de nyrin^. de productie, ingekrompen om haar t.» doen aanpassen aan de verminderde tering. Men zou geneigd zijn te» denken dat. nu de vorige i-n deze eeuw reeds xulk een respectabel aantal ci'ise* hebben opgeleverd, %< >o langzamerhand de «?i'onomischf» wetenschap er wel achter */ou v.ijn wat nu feitelijk de oor/.aak van dit verschijnsel is. Maar dat is allerminst zoo; er xijn nog ongeveer evenveel crisistheoriën als economen, en de oorzaken uie voor het kwaad vsijn aangegeven y.ijn even hetero geen als longontsteking en diphtpiie. Begin nu bij zulk een patiënt eens aan de therapie ! Voor ecoivtmische kwalen geldt al hetzelfde als voor phy.si«-ke: een afdoende geneeswijze is niet te vinden ti'iy.ij men de kwaal opspoort, en een juiste diag nose stt'lt. Wanneer men den heer Dt't-jrding nioest gelooven was de crisis al half bezworen als men het bimetallisme weer in eere herstelde, waat dan zou het met. de waardedaling van het zilver ineens gedaan zijn. en dat is toch maar een der voornaam st» oorzaken van de ellende tezamen niet de Hussi«che export. Klopt m«»n aan bij C'ass^l dan is er maar n oplossing: nieuwe goudmijnen ontdekken, <>f de uekking der centrale banken verlagen. En zijn buurman Kienger kent geer» afdoender middel dan geld te leenen aan Yougoslavie. Terwijl ten slotte de heer t'hadboiUMe ons het advies geeft: wanneer gij het evenwicht wilt horst ellen, zorgt dan dat gij inderdaad de nering naar de tering zet. maar dan doelbewust, dus in dier voege dat de nering (?uantitatiof wordt ingekrompen, beperk de voort brenging en liet euvel is verholpen. Hoe komen wij nu uit dat labyrinth van tlieoriën. /onder cle kans ts loopen van den wal in de sloot te raken? Kr is n geruststellende factor: als do doctoren versagen is,er nog goede kans dat tle patiënt in het leven blijft, want zooals elk organfoiu» heeft ook de wereldeconomie de tendens in zich om eigen kwalen te overwinnen. Alle vorige crises zijn weer in voorspoed verkeerd, zonder dat <K" mensch cUaraan veel heeft gedaan. Maar dit neemt niet weg dat de toestand op het oogenblik 7.00 ellendig is, dat het wel gewenscht lijkt om een staentjo bij te dragen t.)t den wederopbouw. Wanneer het vast stond dat de overproduc tie van suiker de oor/aak van de malaise was. dan nog was het zeer wel mogelijk om de ver betering in te luiden door maatregelen die met de suikerindustrie niets uit te staan hebben. Immers bij elke crisis werkt de eersta st.)ot. die van een bepaald punt uitgaat, door op. het heele bedrijfs leven. Het gevolg is dat er tnvr de heele linie min?der wordt geproduceerd, er zijn arbeiders werke loos in alle bedrijfstakken, die wanneer zij weer aan het werk gingen een groot deel van elkaars product;»n zouden kunnen koopen. Het is alleen maar noodig dat erop n of ander punt een st:>ot wordt gegeven tot nieuwe productie. Maar zelfs met de/e wetenschap gewapend is het nog niet makkelijk ook maar het begin van een oplossing t-a vinden, want Vanwaar moet de stoot uitgaan, hoe is die te forceeren? Nu is er in elke ?crisis tweeërlei .gevaar: dat men geen kans ziet om tot herstel te geraki . en dat de toestand nog slech ter wordt, liet eerst-- gevaar is heel moeilijk'te bezweren, het tweede ook. maar toch kost het over het algemeen minder moeite. Wat ook de oorzaak van. de malaise moge zijn. over de symptomen kun nen wij het allemaal eens zijn: de productie is grooter ?dan de consumptie. Hoodat het parool dus dient te. zijn: laat het verbruik niet noc verder tei'iigloopen, want anders raken wij steeds dieper in de put. I n elke crisis heeft de consumptie de neiging'om terug te loopen. Eensdeels is het de vrees voor salarisvermindering of ontslag welke velen-een ,,appeltje voor de dorst" op zij doet leggen. De bezitters van vermogen zien de waarde van hun kapitaal sterk wegslinken, en zij zijn geneigd een deel van hun inkomen achter ts houden om het gat te stoppen, niet denkende dat de strop straks zichzelf weer zal inhalen. Vervolgens is daar nog de psychologische invloed van de depressie die velen hun budget doet inkrimpen. Xoodat in elke malaise de besparing de t:»ndens vertoont om relatief (niet absoluut natuur lijk) toe t;» nemen. Nu zou dat op zichzelf nog niet ?erg behoeven t;> zijn wanneer er voor dat nieuwe kapitaal emplooi was. * * 4 In een tijdvak van malaise is er slechts een zeer geringe vraag naar kapitaal »-n daar door heeft een belangrijk deel der besparing een groot:* kans om in het geheel geen emplooi t-.' vinden. Want juist het voornaamste afzetgebied voor nieuw kapitaal wanneer de industrie geen uit breiding behoeft: economisch zwakke landen, is in zulk een periode geen enfant chéri bij liet be leggend publiek. Zo«:dra dan echtc-r de besparing de behoeft:- aan kapitaal overtreft zal dat deel van het inkomen dat bespaard wordt gedeeltelijk als koopkrachtige vraag worden uitgeschakeld, het zal als deposit > bij de banken komen, en maat schappelijk beschouwd in de oude kous verdwijnen omdat de banken in dezen tijd van geldovervloed voor dit besparingen geen emplooi hebben. Daarom geldt - met een korrel zout genoti»n in een t'jd van depressie deze stelregel: hoe minder sparen hoe liever. Xu kan men de wenschelijkheid daarvan bet;iogen. maar de man in the street daarA'an overtuigen kan men niet. Wie zal er bereid zijn een politiek die hij voor zichzelf wenschelijk acht op t:» geven omdat zij voor de gemeenschap niet deugt? Zoodat er maai- n lichaam is waar het streven van kan uitgaan: de overheid. D.» Stant kan door de samenstelling van. zijn budget de ver houding tusschen consumptie en kapitaalvorming beïnvloeden, en wanneer men bcd-»nkt dat ongeveer een tiende van het volksinkomen via de staatsruif zijn weg in het verkeer vindt dan is die invloed allerminst van beteekerüs ontbloot. De consumptie van den Staat nu bet?etc ent voor een belangrij k deel vervanging van consumptie der belastingbetaler.-;. Wanneer de staat ^uitgaven stijgen of de bestaande belastingen minder opleveren dan zal wellicht een deel van de tot dekking van het t?kort ineests'de nieuwe belasting de kapitaalvorming doen inkrim pen, maar veeleer kan men effect op de consumptie verwachten. Wanneer nu de Staat een deel van zijn uitgaven dekt uit het opnemen van leeningen dan zal voor dat deel zeker de consumptie tenlasle der besparing worden opgevoerd. Want voor den obli gatiehouder is de staatsschuld kapitaal, voor de gemeenschap is het opgeteerd kapitaal. Xu zou het weinig beter dan bankroetierspolitiek zijn wanneer men den Staat een belangrij k deel van zij n uitgaven in de malaise zou willen laten dekken uit gelclleening. Maar anderszijds is het de degelijkheid te ver gedreven zoo ver dat de wolvaart er door ge schaad wordt oiïi cle stijgende uitgaven, de z.g. crisisuitgaven.'geheel te willen dekken uit nieuwe belastingen. Uit dien hoofde is dan ook onze nieuwe cigarettenbelasting wel wat voorbarig en het zou zeker goede politiek zijn geweest om het tekort dat door de crisisuit.ïaven zal ontstaanv maar uit leengeld te dekken. Voor ons land is dat tj meer klem mend ??omdat de Iaat">t3 beurootiugsjaron U'lkens zeer ruime overschotten hebben gelaten, waaruit extra aflossingen op de geconsolideerde schuld zijn verricht. In de hausse heef t'men aldus terecht een verschuiving teweeggebracht van consumptie naar kapitaalvorming. Maar dan moet men nu die overigens geheel onbewuste en ongewilde tactiek volhouden on niet hangen aan de burgerlijke dege lijkheid om niet meer uit te geven dan het inkomen bedraagt, maar in de depressie juist het omgekeer de doen ! Kr kutmen eenige honderden millioenen takort uit leening worden gedekt alvorens do over schotten in de jaren van overvloed zijn opgeteerd. Men begt'ijpe goed, de strekking van difc betoog wil geenszins zijn. om de staatsuitgaven op te voeren, en voor het tekort te leenen. Integendeel, elke be zuiniging in dezen tijd kan niet anders dan nuttig zijn. Maar wanneer de uitgaven, door de crisisom standigheden moeten worden verhoogd dan sluite men daarvoor een leening ! De staat geve nu uit op afbetaling. Leve de losbandigheid, opdat wij aldus een steentje bijdragen tot de overwinning der ma1 laise. ' ? Zoodra dit was had Philips in BEURSSPIEGEL I>onder<lafc, 4 Juni. H KT jaarverslag van Philips is een van de voor naamste t >pk-.s of the week geweest. De indruk welke verslag en cijfers van balans en winstreke ning hebben gemaakt moet men in tweeën onder scheiden. Ken'»rzijds heeft men den inhoud van het verslag getoetst aan de mededeelingen welke sedert het verschijnen van het vorig»» verslag door de Philips-Directie zijn verspreid, eerst in het pro spectus der l.ondensche introductie, daarna in diver.-se interviews en communiqué'». J let valt niet t;* ontkenn»n dat zoowel de toon die het verslag ademt als de cijfers t )t heel wat minder optimisme aanleiding geven dan de bedoelde mededeelingen. Xu sk'lt het verslag uitdrukkelijk, dat de tegen vallers eerst in de laatste maanden van het boekjaar zijn. gekomen en dat de eerste helft van het jaar inte gendeel /eer bevredigend was. Wij hebben verleden jaar tt-r gelegenheid van de publicatie van het pro spectus der < «bligat ieleening. dat vo<»r het eerst gewag maakt.' van t'-ruggang der win*tan, iveds als onze meening gegeven dat d»? op de Directie toeiimaals uitgeoefende critiek dat zij nog in Mei het Londensche prospectus had doen sproken van waarschijn lijke handhaving van het dividend ten eensn male ««ngegrimd was. D,» marktpositie eu zeker de vooruit zichten van «'«-n bepaalde industrie kunnen zich in neer korten tijd wijzigen, en men kan het geen enkelen bedrijfsleider'kwal ij k nemen dat hij niet een half jaar in de toekomst kan zien. liet is trouwens aan ieder, die wat meer in aanraking komt met liet bedrijfsleven hier te land'*, bekend dat HWO over het ui gemeen nog een vrij behoorlijk jaar was. en dat de iii'iiijp'.'nde depressie feit-.-lijk. pas in de laatste maanden van ciat jaar is ingetreden. In zooverre kloppen de gegevens van het I'hilipsvèrslag precies met de ervaringen elders. Maar toch moet gecon stateerd worden dat de Philips-Directie zich aan een ernstige tekortkoming heeft schuldig gemaakt. In een perscommuniquévan October j.l. heeft zij zich geheel ongevraagd, tot het publiek ge wend met gunstigt? berichten. geschiedt (ook reeds eerder navolging van de Koninklijke een geruststellend communiquégepubliceerd) rustte op de directie ook de plicht om bij minder guustigen gang van za ken onverplicht daarvan mededeeling: te doen. omdat bij haar,stilzwijgen het publiek moest aan nemen dat zij haai' vroegere mededeelingen gestand deed. Behalve tip deze prostige-kwestie zijn de gege vens uit hot verslag natuurlijk ook nog te beoordeelen op de waarde van het-aandeel, hetgeen tenslotte het publiek nog het meest intresseert. Alleen maar jammer dat een of twee-depressiejaren zoo weinig zeggen ovor de waarde van een fonds ! Ook de cijfers van 1S»30 mat: men niet als basis aannemen, omdat zij waarschijnlijk nog aanmerkelijk beter zijn dan die over 19iU stillen worden en veel slech ter dan die van de komende twintig jaren. Maar zelfs wanneer men 1U30 als basis zou willen aan nemen dan nog is bij benadering geen aandeel waarde daaruit te calculeeron. De exploitatiewinst is aangegeven, mt-'t ? 12.7 millioen. maar het verslag /egt dat t-enlast.1 van de exploitatierekening zijn gebracht: ernstige verliezen op debiteuren en af schrijvingen op voorraden (boven die welke op de winstrekening zijii geboekt). Dit zijn verliezen in eens, die feitelijk niet op de exploitatierekening thuishooren. Kn uit de mededeeling dat tot het laatste kwartaal van het jaar de resultaten nog bevredigend waren.moet men afleiden dat. waarde winst .10 millioen'lager uitkomt dan het vorige jaar. deze af boekingen Over zeer omvangrijke' bedragen loopen. Men spreekt zelfs van ;.H) millioen exploitatiowinst zonder deze aftrekposten. In elk geval blijkt liieiMit' wel hoe weinig men aan de cijfers heeffc. Daarbij komt dat het nfschrljvings\raagst;ak bij Philips, die st >eds het bodrljfsactief voor l gul den op de balan-s zette, heel moeilijk is. Dit keer is die af boeking eveneens'geschiedt, maar nu ten laste der'agioivserve. Ware de winstrekening'ervoor be last dan zou er een zeel' omvangrijk verlies zijn ge weest. Maar wat de normale afschrijving op het actief zou zijn is door een buitenstaander niet by benadering, op geen millioeneri nauwkeurig te be cijferen. Intussclien valt het niet te ontkennen dat de achteruitgang zeer sterk is, en dit jaar zal de winst zeker nog aanmerkelijk lager uitvallen. In dit verband zij er slechte 'aan herinnerd dat in de vorige crisis van 11)19 op 1022 de exploitatiewinst ook terugliep van l.i op een kleine l millioen. en dat terwijl inmiddels nog het kapitaal was Verdub beld. Desondanks stonden 1020 de aandeelen weer bijna 1000 ! C. K. f v 1