l f H s» P: i L bij ZO' ?je ? ag stt \'"s di h. is. te VI d h e f i 2. Ri P V \! 16 20 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 JUNI 1931 No. 2819 Taalschut door Dr. G. F. Haje XI. V Het is gewenscht, deze reeks voorloopig te eindigen. Het plan van Dr. Haje is het Nederlandscli in zijn kracht en zuiverheid hersteld te toonen; hij zal dit verder doen door middel van een boekje. Wie hem op eenige wijze hiermede zijn instemming wil laten blijken, kan dit doen aan zijn adres: Julianalaan 77, Overveen. hebbend, gevend Kon al zeer ergerlijke uiting van minachting votn1 do taal is het vorininkon van den uit>gung -rnde van het bedrijvende deelwoord tut -end. Kr is tegenwoordig haast góón schrij ver, hetzij middelsoort, het/ij vol komen onbekwiiam. moor te vindon. bij wieri niot hot gevoel hier voor den jui4i-n vorm is afgestompt. Toe vallig sla ik oon oog iri oon artikel van don hoor W. J. Kolssoma in Don (iuldon Winckol van Mei. l>aar gaat-ie ..in hot bosof lerend geen overwel digend kunstenaar to zijn. zioli sym pathiek onllioudi tul van , elk minder waardig gedoe on niot zonder oenige waarde zijnd (!!)" ..Wie herinnert /Joh do schrik, ons dtntrroeretul (\) bij RemariHie's book". ..geen van al dio burgerlijke, droevig-banale redenen. gebruikelijk in onze literaire wereld. veroorlovend tijdschrïf truimto .tj vergen was namve/Jg," ..do produeton-stroom dov Avould-be-kunstenaart». reeds 7.00 vaak do anndaolit vorderend t.»n koste van kunstwerken." ..Xoteeren wil ik. dat von dor Vrings werk geen grootsche. diep-ont roerende, alles-omvorst urinende verschijningen /Jjn. oerbied-geboren-doend (!!). ontzag-ver-, vullend". liet is gruwelijk.''Zelfs bij do deelwoordon van do eenlettergrepige werk woorden knauwen ze de e van don uitgang af. Zijnd, staand, doend. ziend, i/aand. Zijn dat ook al bloesems uit het tiiiiunoeras dor nieuwe taalversmijter.s? Maar zijn dan allo vormen op -ew7 bedorven? Natuurlijk niot. De taal heeft bij do tweelettergrepige werk woorden een onderscheid gestold. namelijk -cnde als het werkwoord in zijn volle waarde optreedt niauf -end indien het werkwoord met gewijzigde beteekente de functie eerier bepaling heeft overgenomen Men vergelijke: Aan vele kwalen lijdende, is dat rijk ondergegaan. De zieke sloeg lijdend (=? smartelijk, lijdzaam) het oog op. Zicijffende brengt ge het soms verder dan sprekende. Ztciji/end (= stil. on derworpen) verrichtten zij'hun arbeid. Lindbergh stak rlieacnde don Oceaan over. De gehaaste reiziger pakte nog vliegend (= vliegensvlug) een broodje. Een vader, levende voor zijn gezin. Levend (in tegenstelling k>t dood) wilde hij niet in hun Jianden vallen. Dit fijne onderscheid, waar mede het Nederlandsch het Duitsch ook weder te boven gaat. dékrabbelaars van tegen woordig hebben er geen bonul van. Bij de drie- en meerlettergrepige laat de taal een zekere vrijheid. De goede vorm van het deelwoord is ook bij deze -ende: zich verhvoviutrdif/endf, het vonnis vernietiyende, een besluit afkondigende, maar het grootéaantal zwakke tonen na den hoofdtoon maakt het uitspreken van zulke vormen misschien niet zoo gemakke lijk 'en daarom verbiedt de taal hier het weglaten van de -e niet. Doch bij vergissen, bestoken, ontroeren en al zulke, waar de klemtoon reeds op \ de voorlaatste grepp rust, moet de -e gehandhaafd blijven. Er zou nog wel meer van dit onder werp 'te maken zijn, waarom bijv. is het blozend van schaamte, blakend van gezondheid, gloeiend van geest drift, maar: 'van. schaamte blozende t naar adem snakkende, van toorn zie dende ? Doch waar is mijn hoed ? dag... BLARICUM (Gooi), Pension 't Matthijssenhout" LARENSCH LANDHUIS Modern Comfort. Uitstekende verbindingen met Amsterdam en Utrecht. Prospectus op aanvrage Tel. 442. maar chauffeur, wanneer je goed uitkljk(t)," zie je toch, dat ik ver genoeg uitwijk!" xeker dame, 't is waar," ,,vergeef U 't me maar," want ik keek effe uit naar de uitkijk"." G.]. DE KONINGSZOON Keizersgracht 447, Opgericht Ao. 1739 WASCHTAFELS. ininii Clichés Voor alle doeleinden OieraKunMlnNchting DirkScimabel ~ Amsterdam* * Voor Maal, Bloedvaten, Hart.enz. /ftur^--x , Oud e-nJong, VOOT Zomer en Winter, Zieken en Gezonden. Ho\l.|vfos|fv.ojt ieder reisbureau. EUASPSBOMMB: BOB^BINDER KB5KSTRAAT55 AMSTE3RDAM ZOMERVACANTIE IN SCARBOROUGH ,,Het" vacantieoord voor U en Uw familie! IS EEN GENOT! HOOGE KLIPPEN MOOI, ZACHT, WIT STRAND TWEE HEER LIJK BESCHUTTE INHAMMEN ZWEMMEN EN BADEN VOL KOMEN VEILIG GOEDE HOTELS UITSTEKENDE JAZZBANDS UITGESTREKTE WANDELPARKEN GOEDKOOPE RETOURBILJETTEN 21 DAGEN GELDIG, VIA VLISSINGEN-HARWICH OP VIA ROTTERDAM-HULL Geïll. brochures en volledige inlichtingen verstrekken de Passages- en Rcisbureaux. MILD KLIMAAT WEINIG REGEN VEEL ZON WERELD IN N DAG INTERNATIONALE KOLONIALE TENTOONSTELLING M El-NOVEMBER 1931 No. 2819 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 JUNI 1931 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE n*c&rfi£Crt^U' Croquante Groquetjes door Alida Zevenboom DE een of andere bandiet heeft van de week op een nacht mijn heel e pui in de gele verf gezet en er een kanariepietje op geteekend en er onder gezet: ,.Kies Alida Zeven boom !" en al stonden nu al de kiesvereenigingen van Amsterdam op mijn stoep om mij te soebatten of ik candidaat zou willen zijn. dan zou ik er feestelijk 'voor bedanken. Hoe een meneer als meneer Walrave Boissevain zich daartoe leent is mij een raadsel. Zij rijden hem nu al rond in een verhuiswagen met allerlei malle dingen beplakt en hij zit binnen in en houdt door een soort misthoorn een redevoering eii dan zingt hij met een schorre stem, en dat is geen wonder, want wiens stembanden zou den daar tegen bestand zijn, nog het ...Wilhelmus" en hij kan, onder ons gezegd, niet eens zoo heel goed de wijs houden. En daarvoor zetten ze je op de deftigste lijst van de heele stad boven aan ! Ik moet er mijn hoofd over schudden, want waar blijft op zoo'n manier de deftigheid van onze liberalen ? Dat een meneer de Miranda of een meneer Wijnkoop zich zoo iets zouden laten welgevallen, kan ik AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een gefran keerd briefomslag mei adres van den afzender in te sluiten. begrijpen die moeten nu eonmr.al hun standje aanbevelen maar oon lid van don Vrijheidsbond .... en het ergste is dat het ..Handelsblad" mee doet en al dio dingen erg mooi vindt. Kan in de politiek dan niemand meer zijn .fatsoen houden? Van de week zat ik bij mijn oude vriendin Annemie, die besteedster is geweest en een goed beklante zaak had en heel wat fatsoenlijke meisjes aan een nette betrekking geholpen heeft ik weet Avel dat er zijn die volhouden dat zij ze vooral bij ongetrouwde heeren onder dak bracht, maar dat is laster ik zeg ik zat bij haar in de Vincent van Goghstraat een kopje koffie te drinken toen ik bijna van mij zelf viel van de schrik, want vlak ?.voor de deur werd een echte veldslag geleverd tusschen een troep roocle en zwarte kiezers en zij sloegen raak ook. maar het mooie was dat zij er bij zongen en dat is toch maar een heele vooruitgang. Als vroeger twee menschen of twee partijen vochten, werd er nog wel eens een hartig woordje tusschen door gesproken en ik vind het een wijze bestiering dat ons leger veldpredikers heeft, die wel beletten zullen dat onze soldaten vloekend sneuvelen, want waar zouden zij anders voor zijn. maar gelukkig hebben wij die bij de verkiezingen nog niet nopdig, te oordèelen naar wat ik in die Vincent van Goghstraat hoorde. De Roomsche jongelui sloegen er op onder het zingen van ,,Aan .u, o Koning der Eeuwen" en in den tijd van vijf minuten liepen zeventien roode koningen der eeuwen rond met een blauw oog en een van de koningen had zelfs een behoorlijke bloedneus die ik nog heb helpen betten, maar de koningen lieten het niet op zich zitten en sloegen terug onder het aan heffen van: Op, verworpenen dezer aarde !" en zij wierpen een Roomschen jongeling over een tuinhekje en een ander werd zoo gemangeld dr.t wij hem hebben moeten bij brengen met geest van tsalmoniak. Wat is een meii.seh toch een vreemd gedierte. want ik hing uit hot raam en ik werd er zoo opgewonden van dat ik ze allebei aanhitste en als Annemie mij niet had tegengehouden zou ik al haar potjes geraniums naar beneden op do hoofden van de jongelui ge gooid hebbon, zoo leeft een mensch in doZe tijdon mee met de politiek als eenmaal de hartstochten zijn wakker gemaakt. Maar waarom zijn bij zulke gevechten do kopstukken altijd afwezig? * * In don riddertijd, heb ik wél gelezen, trok de ridder voorop on het gepeupel achter hem a«n en de hardste slagen waren voor den ridder. Maar tegenwoordig zitten de ridders achter een biertje en laten de koppen van het gepeupel, bij wijze van spreken, behakken en blijven bviiten schot. Het is toch eigenlijk wel jammer dat wij vrouwen niet met een stel eigen candidaten zijn opgekomen, want wij zouden ons niet hebben laten aanvallen door wie ook en zouden nog een tikje harder van ons hebben afgeslagen dan die roode' en roomsche jongelui, die door meneer Romméen meneer Boekman wel onder handen zullen zijn genomen, dat zij elkaar zoo hebben afgedroogd. Is het wonder dat met al die herrie op de aarde, het onder'de aarde ook al niet pluis wordt ? Niettegenstaande bij mij in de Banstraat. als er een vrachtauto wat hard doof de straat rijdt, de portretten van vader en moeder van den wand vallen, leef den wij tot Zondag toch .maar op het veiligste plekje van den aardbol, zoo meenden wij, en dat nog wel op het modderigste, beverigste, trillerigste stukje land dat dagelijks dreigt verzwolgen te worden door de zee. En waren het niet altijd de ergste heidensche landen die door aard bevingen werden geteisterd ? Ik hooi* het den inwendigen zendeling nog zeggen, en hij kon het mooi gevoelig zeggen, dat wij hier nooit last van aardebevingen zouden hebben omdat wij een christelijke natie waren en de ,zeven plagen onze deur voorbij gaan, maar ik moet u zeggen dat het te donken geeft dat wij nu ook ai heen on weer geschud worden in onze bedden en ik wil u wel bekennen dat het niet zooveel gescheeld had of ik was uit mijn twijfelaar gevallen, zoo wiegelde die heen en weer en ik geloof al mijn leven dat het nergens anders door komt dan dat wij mot onze politiek op don verkeerden weg zijn on als do Vara oen dooden Italiaanschen socialist niot door de radio mag herdenken, dan is dat heel verstandig, vooral pas na zoo'n aardschok. want als zo in de lucht nu ook cl aan het oproer gaan maken waar blijven wij aardmenschjes dan? Neen. dominee de Visser heeft gelijk dat hij het de Vara verboden heeft, want meneer Mussolini zou hem er maar op aanzien en ik gun niemand iets kwaads en zeker niet dominee die mijn huwelijk met den inwendigen zendeling zou hebben ingezegend als hij er niet drie dagen te voren van door was gegaan met mijn roodplucho meubeltjos on mijn spaarbankboekje. De zendeling natuurlijk en niet dominee. * * * Ik heb Roosje van Gelder bloemen gestuurd. Ik vind' dat dat haar Avel toekomt. Vroeger had een mensch het druk met het opheffen van gef vallen vrouwen, maar sinds de vrouwen niet meel' vallen -?mevrouw zaliger was voorzitster van een vëreeniging tot opheffing van gevallen vrouwen en er ging geen week voorbij of wij hadden in die jaren minstens een half dozijn iedere week op de stoep staan, maar ik kan u verzekeren dat ik sinds den oorlog geen ge vallen" vrouw' meer gezien heb vliegen zij en dat lijkt mij wel zoo veilig en dan als vrouw alleen met drie mannen zoo maar de lucht in, van Indiënaar hier. Hoe durf je het.... Wasch Uw haar eens met Purolzeep. U zult dan zien hoe mooi. zacht en roosvrij uw haar wordt Piuoizccp u cv«*aii Apoth. l \l