DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 JUNI 1931 No. 2819 Engelsche Boeken door Mr. E. Straat i ittt, /?'«* w \ llcrnckin <tn<lno>nc t lm n f <*/«*. Op een der eerst.' l'ort'.ijrt'osolu» ontdekkingstocht MI zuiihv.mrt * 1-mgs de westkust van Afrika, weiileii t>ar hoogte van (iuineu vier stvaisehe negerinnen aan boord van de karvoel ..Santa Maria" gesleept, om na een uiteraard summiere mst'.'uetie in Chris telijke dogmatiek, korklatijn en de beginselen van tien ruilhandel op veel?-belovende punten van het onbekende land aan wal te worden gezet als verbreidstinvs des Geloof s en lokaas voor argelooze inboorlingen, die ge negen waren goud. ivoor en edelge steenten te ruilen tegen de flonkerende artikelen van Messer (ïrimaldo den koopman. De oude kroniek. waarin deze curieuze historie staat opgeteekend. gewaagt met trots van de kostbaarheid der Venetiaansche gewaden, in welke de twee zwarte bekeerlingen, die inderdaad 'met het beoogde doel op vreemde stranden werden achtergelaten, waren gehuld. toen zij het schip van kapitein Joao Varco verlieten. De beide andere vrouwen -. de mooiste van het vier tal, bleken niet bestand tegen het dagelijksche contact met een Chris telijke bemanning van matrozen. soldaten en priesters en kwamen aan boord van de ..Santa Mam" ontijdig aan een droevig einde. Het schip bereikt? behouden de Kan p. . Yoor een -schrijver op zoek naar Oen onderwerp is zoo'n korte aanteekening in een vergeten reis vel haal een vondst om van te watertanden. In enkele regels wordt hem een sma kelijke novelle kant en klaar voor gezet: het vertrek van het fleurig opgetuigde scheepje met zijn bonte bemanning uit de monding van den Taag. de klimmende angst voor het onbekende, de roof van zwarte, naakte vrouwen op een tropisch strand, het fantastische plan der priesters, listig uitgebuit door een koel calculeerend koopman, en als dankbaarste motief de ontreddering van alle tucht en gemeenschapszin door de aanwezig heid van weerloos vrouwenvleesch op het nauwe schip, (ïeen wonder, dat Hernekin Baptist naar naam, stijl en sympathieën te oordeelen een Amerikaansche neger de vreugde over 7.ijn trouvaille nauwelijks kan verbergen en moeite heeft, zijn ietwat exotisch, maar helder en welluidend Kngelsch vrij te houden van lyrische krullen en siersels. Uit louter plezier in het kleurige avontuur negeert hij de vier eeuwen, die hem van Vasco da Gama scheiden en gaat mee met de ,, Santa Maria".... als Dom \\intimi Cavalla, de dichter. Char manter poëet dan dien IKun Yentura ben' ik nooit tegengekomen. Jong en fier en v r.>ol ij k leeft hij tusschen r.iuwe varensgezellen, dikke priesters en alle wonderen vu n den Oceaan in een verrukkelijk vreemde wereld, met als eenige zorg. in welk pralend metrum zoowel het mirakel van vliegende visschen als de pracht van het zuiderkiMÏs gevangen kan worden. Kn reeds heeft hij in moeizame nachten een honderdtal verzon gewrocht en gaaf geslepen, als de roof der negerinnen zijn esthetisch leventje komt storen en een hinderlijk medelijden 's dich ters plezier bederft. Want Dom Yentura heeft een goed hart en fan tasie genoeg om de sprakelooze ont zetting der arme vrouwen te begrijpen, wier lot liet was. door afzichtelijk bleeke. stinkende duivels te worden Aveggesleurd en geschonden. Deernis met dat ..zwart ontbloeide, zongeslagene geslacht" hij kan liet niet laten hun schoonheid in klinkende regels vast te legiren groeit tot felle verontwaardiging over de wreed heid der opgewonden bemanning, maar hij staat vrijwel alleen, de onl:a-mhartige tropenzon maakt hem apathisch, en. zooals de meeste dich ters, heeft hij een vasten slaap. Als na wilde maanden de Kaap wordt bereikt, zijn twee der eerste slavinnen in zee gesprongen, twee op barre kusten aan den Christus der priesters opgeofferd, doch in het gezicht van den Tafelberg is onzepopet die tragedie vergeten ??- een berg als een. goden aambeeld, wat een object voor een zware, gehamerde strofe ! Al te bescheiden noemt Hernckin Baptist zijn voortreffelijk geslaagd verhaal ..an unofficial commentario, in no way to be tnisted bij the seeker after facts". De innerlijke waarheid ervan is sterk genoeg, om on» elke neiging t/>t controle der feiten te ontnemen. Slechts op n punt schiet zij te kort. Uier en daar tracht de auteur het lot der vier negerinnen te verheffen tot symbool van wat in later eeuwen zoo vele zwarten te wachten strmd. In bewogen blad zijden klaagt hij over het leed, dat christendom en kolonisatie hebben gebracht over n ras dat evenzeer als de Joden zijn land verloor en in de verspreiding moet leven. Binnen de enge grenzen van zijn verhaal hooren die passages niet thuis; zij zijn door hetgeen .op de ..Santa Maria" gebeurt, niet noodwendig be paald en dus onwaar". Hernekin Baptist had dit gedeelte van zijn ..commentaar" rustig aan zijn lezers ' kunnen overlaten. Vraag toezending van catalogus met beqrooHnq BEZOEKT DE In het voorseizoen tot 15 Juli zeer verminderd tarief ZANDVOORT: HOTEL D'ORANGE en HOTEL DRIEHUIZEN" WIJK AAN ZEE: BADHOTEL en ZEE-DEPENDANCE. Sea~Horse C/G ol/erbesie Mouiwijn Jenever M.P.POLLEN G- ZOON ROTTERDAM STEUHZOLEN SYST. PROF. HOFFA/ MAAR MAAT' FA J.A.M ASSING coMM.vtm O-Z.VOORBURGWAL 334 AotttirdMi */? HET BinMEMGASTHUIS BOTER ven OUD-BUSSEM FILIALEN te Amsterdam, Bussum, Hilversum, Laren, Zeist, Baarn, Utrecht, Amersfoort, Bloemendaal Prijs 85 cent per pond; in Amsterdam 90 cent THE AMERICAN LUNCHROOM Cy. K A L V E R S T R A AT 16-18 AMSTERDAM RESTAURANT A LA CARTE , PLATS DU JOUR HOTEL VELSERBEEK" VELSEN (bij de Pont) Gemakkelijk te bereiken per autobus en Eleotrtsche Spoor. Schitterende omgeving Groot Terras THEESCHENKERIJ LUNCH DINER SOUPER Het geheele Jaar geopend. Tel. 504 F. BUS S. ONZE SCHITTERENDE COLLECTIE RIJN- & MOEZELWIJNEN STELT ONS IN STAAT IEDER TOT VOLLE TEVREDENHEID :- TE BEDIENEN -: Prijscourant wordt op aanvrage gaarne toegezonden N.V. H006EWERFF, CHABOT & VISSER'S WI1NHANDEL DEN HAAG ROTTERDAM ARNHEM -^ -^ _ «t Slechts n afdoende hulp: »E ACOUSTICON I 4T l 4T l w*- r- Vraagt ons gratis 8O pp boek over dit onderwerp, W W m m u.V. AMERICAN ACOUSTICON - Nieuwe Plein 34 -ARNHEM HOTEL BEEKHUIZEN, Velp* Uniek gelegen te midden der Beekhüizerbosschen (Nationaal Park) heeft voor het geheele seizoen nog diverse kamers Ie en 2e etage beschikbaar. Door laatste verbouwing (15 Juni 1931 beëindigd) een der modernste en meest gewilde Hotels van Gelderland. Garage, Tennisbaan, Telefoon 32713. Prospectus op aanvrage. Witte Tanden: Chlorodont de heerlijk verfrisschend smakende pepermuni tandpasta Tube 35 cent en 6O cent No. 2819 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 JUNI 1931 Wat men ziet op den uitkijk van den Observatiepost PAPANDAJAN door Dr. Jac. P. Thijsse II. Een wandeling op Java WE daalden af langs het steenige ptul. De rots is hier verweerd, verbleekt, vervoosd dooi de onophoudelijke, jaren en jarenlange werking van de kratsrdampen, hoofdzakelijk waterdamp «n koolzuur, maar ook zwavelig zuur, zwavel waterstof en in kleiner hoeveelheid ook nog ver"bindingen van borium en arsenicum. 't Is een onheilspellend mengsel en op menige plaats is het kraterveld dan ook levensgevaarlijk te betreden. Doch dag op dag, reeds vroeg in den morgen, doorloopen mantri's van den vuleanologischen dienst het veld in alle richtingen en door liet eenvoudig hulpmiddel van een brandend .kaarsje, dat ze op veiligen afstand voor zich uit schuiven, kunnen zij ontdekken waar gevaar dreigt. Kn is dat het geval, dan wordt er dadelijk een bord geplaatst van verboden toegang, levens gevaarlijk, stikvallei! Met dat begrip stikvallei valt niet ts spotten. Wij herinneren ons nog van eenige jaren geleden het jammerlijk ongeval van <le drie scholieren in den krater van den Tangkoeban Prahoe. Ook hier op den Papandajan is een ?der mantri's, Koeslan, van den vulcanologischen ?dienst, plotseling bezweken bij het verrichten van zijn gevaarlijk werk. De plaats, waar dat ia ge beurd, heet thans Iloeslan-valleL Men moet dus bij het bewandelen van die kraters wel voorzichtig :zijn en liefst niet alleen gaan. Intusschen behoeft :men nu ook alweer niet te angstig te zijn. liet pad. ?dat wij van het begin af bewandelden is de gere gelde verbinding tusschen Pengalengan en Oaroet ?en heel gewoon zagen wij dan ook door het trouwens vrij ongevaarlijke gebied van den Kawah Manoek «de koelies met hun vrachtje tippelen in beide richtingen. Daar stond ook nog een pondokje, door ons gastvrij gouvernement getimmerd ten behoeve van den koning van Siam, toen die bij ons te gast was. Eigenlijk eer wij het wisten, stonden we inde smidse van Vulcanus. De groote blazer midden in het veld maakte zooveel gerucht, dat kleiner gedruisch werd overstemd en we zagen dan ook de pruttelende heets modderbronnetjes. eer we y.e hoorden, sommige niet grooter dan een hand, andere als een wiel, nog andere meters in doorsnee en dat alles vol blauwig grijze modderpap, waarin ?de heete gasbellen opstegen, soms flauwtjes, .soms zoo dat' de modder een paar voet hoog op spoot. Vlak daarlangs stroomde een beekje met helder koel water, een zijstroompjëvan de Tjiparoegpoeg, die ontspringt op den Tegal Aloen , Aloen en de kratervelden doorstroomt van Z.W. i naar N.O. Straks zullen we die Tji oversteken over een bruggetje dat daar heel landelijk en vreedzaam Koninkl. Bnnkvnkitij filbelaini," Charles van Oinneken ft Zoon, Zondert, N.Br: Het van ouds gunstig bekende adres voor Dennen,ter bebo^sching (uitsluitend inheemsch zaad) Exotische Dennen- en Sparrensoorten, Bosch- en Haagplantsoen, Boomen en Heesters. Catalogi op aanvraag gratis en franco. Tek Interc.No. 1. Telegr.-Adr.: Wil heimina, Zundert ligt te midden van al het geblaas en gesis en de rusteloos kolkende dampwolken. Xu gaan we naar de Kawah Mas. waar ile groote solfatare werkt. Voorzichtigheidshalve maken we onze zakdoeken flink nat. om die voor mond en neus te houden, wanneer de zwavelige dampen al te opdringerig worden. Kr staat weinig wind. de dampen gaan omhoog, we kunnen ons dus nog al vrij bewegen. De groote solfatare is een groote plak van vloeibare fel bewogen zwavel, hier en daar brandend, (ie weet dat vloeibare zwavel verschillende kleuren en taaiheid kan hebben: bij 115°dun vloeibaar en botergeel. bij '2ö(Jc kevsrrood en zeer taai. bij 35U°nog donkerder rood en dun vloeibaar en bij eventjes hoogere temperatuur gaat iJj koken en ontvlammen. Dit is hier allemaal tegelijkertijd te zien in grillige bontheid. Hier en daar dansen blauwe vlamiuetjes van de brandende zwavel, dunne zwavelvliesjes iriseeren in alle kleuren van den regenboog en rondom, waar het koeler is. heeft gesublimeerde zwavel'zich afgezet in fijne streeperige kristalletjes van het zuiverste geel of grootere glinsterende kristalbrokken. liet is een ware zwavel-orgie. De groote stoomblazer ligt vlak bij de groote solfatare en toetert er lustig op los. Hij heeft zich uit verdroogde modder een soort van ketel gebouwd die het geluid nog versterkt. De grond er om heen wiebelt en trilt en de vulcanische dienst heeft dan ook het geheel omringd met beveiligend hek werk. Dan wandelen wij verder langs tal van klei nere solfataren en modclorbronnen. die wonderlijk genoeg zeer verschillend in hevigheid van werking en ook heel uiteenloopende temperaturen kunnen hebben, alweer een dankbaar voorwerp voor onder zoek en studie. Maar wij moeten verder. We. zijn zoo langzamer hand terecht gekomen in het zuidelijk kraterveld, de Kawah Baroe. Hier hebben in 1923 en 1024 bij zonder hevige erupties plaats gehad van modder en steenen en over een groote uitgestrektheid is het bosch verbrand en verstikt. Wij wandelen nu nog tusschen de verkoolde stammen. Het was in hoofdzaak vaccinium-boseh n er staan ook nu weer nieuwe Vaccinium-struikjes op. ja enkele van de verkoolde stammen loopen aan hun voet weer opnieuw uit. Iets dergelijks zien we bij ons ook wel na boschbranden. In de korte poos, dat zoo'n boom brandt is het leven in zijnwoi-tel? stelsel nog niet gedoofd en herstel is mogelijk. Nu gaat hei de hoogte in. heel steil, maar de brave vulcanologen hebben geriefelijke treden gemaakt en we weten uit de litteratuur, dat we er bij de achthonderd hebben te beklimmen, eer wij ons doel hebben bereikt. Spoedig ssijn we boven het verbrande gebied en dan gaat het verder om hoog, door bloemrijk bosch met velerlei struik-, varens en boomvarens en altijd de watervallen en stroomversnellingen van de bruisende Tjiparoegpoeg vlak bij. Eindelijk wordt het terrein vlakker, het bosch zwaarder-en rijker eu opeens staan we voor een soort van hotelletje, met bijge bouwen en worden verwelkomd door den vriende lijk grijnzenden mandoer, die van onze komst was verwittigd. Dit hotel is de observatiepost van den vulcanologischen dienst en staat open voor iedereen, mits men vooraf belet vraagt. Er zijn vier uitmuntende slaapkamers, een eetzaal, Vreest geen Examen want er is een middel dat U kalm houdt en waardoor Uw geest helder blijft. Mijnhardt's Zenuwtabletten behoeden U voor zenuwachtigheid.Ze zijn verkrijgbaar in kokers van 75 et. bij Apoth. en Drogisten. KRONIEK Mulnlae en Overproductie EKX sinist'.'r berichtje, als het volgende, is tegenwoordig, vooral in 't znmeraeizoen, niet «ons zeldzaam meer. Het Centraal Bureau van Veilingen te 's-Gravenhage heeft eenigen tijd geleden voor de tuinbouwproducten nieuwe minimumprijzen vastgesteld. De bij het Bureau aangesloten veilingsvereenigingen hebben tot taak deze prijzen te handhaven. Producten, die den vrij lagen minimumprijs niet kunnen opbrengen, mogen niet in den handel worden gebracht. In de ledenvergadering van de veilingverceniging West land" alhier is de vraag besproken, wat er met die aldus onverkoopbare producten moet gebeuren. Er werd op aangedrongen, dat het veilingbestuur maat regelen zou nemen voor de vernietiging van deze arti kelen, doch van bestuurszijde werd betwijfeld, of de veiling het recht heeft dat te doen. De leden wezen op de noodzakelijkheid om te voor komen, dat die producten achter de hand worden verkocht of weggegeven, waardoor, niet alleen de be» palingen van het verplicht veilen worden overtreden, maar ook de regeling der minimumprijzen krachteloos wordt gemaakt. He veiling moet onder de gestelde regelingen en prijzen zorgen voor den verkoop. klaagt die verkoop niet, dan heeft de veiling tot taak om door vernietiging van het goed te voorkomen, dat de gelegenheid wordt geschapen tbt verkeerde hande lingen. Verder las men dezer dagen van den last, die het teveel aan koffie gaf in de Ver.-Stateh. Tot nog toe werd het ..surplus" verbrand, maar dit bleek onaangenaam voor de omgeving, zoodat men nu maar eens probeeren zou de balen in zee te gooien. Misschien kunnen de haaien er dan nog wat aan hebben. De menschen moeten er in elk geval niet aan hebben, dat staat vast. Het is door deze en dergelijke berichten, dat ook de nederigste menschen. mits zij gezond ver stand bezitten, zoo langzaamaan overtuigd worden van het zinluoze in ons productiesysteem, dat op winst gebouwd, is. Vour ieders behoefte is er nog lang niet genueg van alles en evenwel wordt er op zeker moment van de markt het voedsel voor de varkens of m^see gegooid, omdat niet de behoefte voldaan, maar de koopkracht uitgeput is Dat heet dan ..overproductie," als er geen winst gemaakt kan worden, terwijl nog altijd een belangrijk deel der menschlwid gebrek lijdt ongeveer aan alles. En ..malaise*' is. als het levensonderhoud zoo overvloedig wordt, dat dit. gebrek voor een deel tenminste verholpen zou kunnen worden, ware het niet. dat een ander deel der menschheid dan weer gebrek gaat lijden, omdat de winst uitblijft. Als dit eens niet hoefde en er geproduceerd werd om het- product en niet om winst, en als dan die productie niet blind de prijzen naliep, maar naar de behoefte van allen berekend werd.... dan. ja. zouden Ave een betere, d.w.z. een minder armoedige, gierige, benepene, misdadige maat schappij beleven en eindelijk eens aan de meer geestelijke occupaties toekomen.waartoe de mensch heid immers bestemd heet. : ' 'F. C. een bibliotheek. Spijs en drank, kun je zelf meebre'ngen. maar ook hier koopen en de bediening is voortreffelijk. Als ik me niet vergis, betaalt men voor het nachtverblijf een rijksdaalder. De om geving is allerprachtigst wildbosch. voor een groot deel bestaande uit Podocarpus. Een aardig pad l gaat er doorheen naar een steilen rand en daa»' ! heeft men weer een prachtig uitzicht over het kraterveld van Kawah Baroe, Kawah Mas eu Kawah Manoek met daarachter de lichte helling van den Ooenoeng Walirang en de donkere woud rijke top van den Goenoeng Poentang. Ik zou hier graag een paar weken willen blijven. iiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiti 4 iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiuui| i J. B. BBNNER 6 ZOON i PIANOHANDEL I DB K HAAG 97 NOORDBIN D B l