H bij ir zo W' p l stt], f h ...' is. te ' v» \. i ?$ i' 22 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JUNI No. 2820 Taalschut van hoger hand door S. M. Noach (Ann de schim van Bllderdfjk) DE behoefte aan vastheid, een heid en stiptheid, naast verftntwoordelikheidsbesef en de natuurlike zucht van de staatsburger zich door hoger gezag gedekt te weten, dedon wellicht het Bestuur der Uegelingscommissie voor de Muloexamens 1931 naar de pen grijpen, om naar aanleiding der ministeriele circulaire No. 10383III Afd. V.H.M.O. 1520 IV L. O. A. d d. 12 Sept. 1930 onder meer de vijf volgende vragen aan hut. cor.ieel v. nd., K. en W. van de Minister to onderwerpen: Ie. Moet in meervoud dt» haaf d blijven) de derde naamv^l buigings-n gehandr>us: We hebben den armon jongens een surprise pcgpvon. Ut» oppu^er gaf twee jongen Jwuwen eon lekker hapje. Mogen of moeten we in de godaohtengang der vorrimvoudigde reeels zeggen: We hebbon Je jonge dames ccn bloemstuk goof freerd ? Antifoord: Op grond van hot voor schrift onder II, a, b en c van liet ov'orvücht van toegelaten afwijkingen, gevoegd bij bovenvermelde aanschrijA-mg. moot in den derden naamval meervoud do buigings-n gehandhaafd blijven in de eerste twen dor door u als voorbeeld gegeven volzinnen en inner zij worden weggelaten in het derde voorbeeld. 2e. Moet het in een opstel als een fout worden bt-srhouwd, als een can diduat. /Juli overigens aan deze rogels houdend «lus met verwaai- loo/.ing van het grammaticaal geslacht), ineen zin schrijft: Wij zetten Hen stoel bij het raam. En hoe moet het oordeol zijn, als do candidaat bijv. schrijft: De oppassers dieven den olifant naar het midden van het circus. Antwoord. Wnnneer oen candidaat zicli in het algemeen aan de toegelaten afwijkingen houdt, mag het niet als fout worden aanert-rekond, wanneer hij een of meermalen terugkeert tot do tot dusver het meest in gebruik zijnde schrijfwijze, juist omdat die afwijkingen niet voorgeschrven zijn. 3e. Moeten de .'attrbutieve be palingen op en voor namen van mannelijke personen, en/, verbogen worden, of blijft hier dr vrijheid? bijv.: Verscheidene leden waren van meening.... (VoorloopigVerslagTweede Kamer). Antwoord. Aangezien, zooals ik vooropstelde, de toegelaten afwijkin gen niet 'mogen worden uitgebreid, blijft met betrekking tot de hier "ge stelde vraag de tot dusver het meest in gebruik zijnde schrijfwijze van kracht. 4e. De tweede naamval mannelijk en onzijdig enkelvoud van het lid woord de is thans dés. Deze verbuigingsvorm komt minder vaak vuor dan de 2e naamyal der, die ook bij de naleving der hierboven gegeven regels in onze taal levend blijft. Het ligt voor de hand, dat een leerling bijv. schrijft: De stralen der cirkel. Moet dit fout gerekend worden? Op grond Waarvan? . ' Antwoord. Ten opzichte var het gebruik van den tweeden naam valsvorm der" dient de tot du ver gel dende regeling gehandhaafd te blijven: hieromtrent zijn in het rondschrijven van 12 September 1930 geen aan wijzingen gegeven. 5e. Moet gehandhaafd'blijven verschil tusschen tommige en sommigen, enkele en. enkden, enige en eenigen, 'enz.? Sommigen mecnen, dat toeneming der HEINEKEN'S HOUDBAAR FLESSCHENBIER PIL5ENER MUNCHENER LAGER l t' democratie beteekont: toeneming van dilettantisme. Trekvogels onderne men hun reis niet op dezelfde tijd. Sommige beginnen reeds i n September, andere wachten tot eind October. Antwoord, Hiervoor geldt geheet het zelfde als hot hierboven onder 3e opgemerkte. . : Een enkele kanttekening bij deze vragen en antwoorden. Ie. Ken wetWsehappolike of praotiese basis voor dit antwoord te niet te vinden. Ministeriele willekeur is n.'ttuurlik uitgesloten. Hest: irehwht hftid aan de tradities van do taalgeleerde Bilderdijk (of tijdgenoten). Inderdaad geeft het paradigma in diens Ned. tijovaktetr van J 82« (o verzuimd jubileum!)); Dntivus Den braven mannen. Maar ook: Den braven vrouwen. En in 't Enk. zelfs.... zes naamvallen, zij het in grommend op portunisme, om aan de gewone Latijnsche vorm tegemoet te komen, die toch ieder in 't hopfd is geprent." Want zijn theorie was juist en modern: Willekeuikheid en zucht oui oiue taal, 7,00 vdo' men slechts kon, fe verlatijnen, lir-.-ft onderscheidingen doen opdringen waar de taal die niet kende, on wezendiijk bij haar oor spronkelijke eenvoudigheid bleef... De Indianen laten zich met vreugde onder den kar harer Godin verpletteren; wij, onze natuurlijke taal." Over een subtiele onderscheiding als de Minis ter hier maakt, ha4 Bilderdijk zijn hoon in een satire Mandarijnenspel ling tiitgeboezemd. 2e. Dit humane standpunt ten aan zien van, het terugvallen in atavismen bij sommige candidaten steekt sympathiek af bij het betrekkelik onbuigzame buigingsstandpunt inzake vraag 1. Alleen' meester Pennewip voorziet hier fronsend een bron van hopeloze buigings-anarchie, prent de(r) turhteloze jeugd in: Wüzetten (zetteden?) den stoel.' *.. (?Stel u eene H. Stoel voor, den stryd aftnbindend met Mussolini!") en acht met don Prins onzer dichters olifant per manent mannelik (LucUer, vers 04). , 3e. Pe snaakse heren Béstuurderen der Reyelingscomnilssie bestoken Lier de Minister met het allerpfficieelst Voorloopig Verslag. Maar terecht wordt hier een grens gesteld aan de vrijheid, de ragfijne grens, waarbuiten de bandeloosheid aanvangt. Bilder dijk spreekt van een lichtzinnige woeligheid, die naar tijd en mode draaide. , Alleen een querulant zal dit antwoord ietwat orakelachtig vinden. 4e. Inderdaad een practiese vraag. Wie gruwt niet van het aanslniftn der motor", het ratelen der donder"? Weet iemand hier een andere reme die dan een historiese terugblik op de oude geslachtsregels der minder verlichte tijden? 5e. Het eerste voorbeeld isondougend en onaardig: Toeneming van dilettantisme!" Sommigen meenen...." Jawel; maar intussen! Dat hét taaigezag ook hier pal zou staan, was te Verwachten. NV ARMHEM5CHE HYPOTHEEKBANK HYP KAPITAAL BESCHIKBAAR DIRECTIE M?S.J.vAMZusT-M?J.F.VERSTEEVEH No, 2820 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JUNI 193* UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE Groquante Croquetjes door Alida Zevenboom Aaltje, ik hoor het den smuiger nog zeggen, Aaltje, niet minder dan vijftien kinderen, hoor! En wat moet je dan als fatsoenlijk jong meisje, dat nooit van die dingen gehoord heeft, doen? Ik lachte maai een beetje maar hu ging er op door en zei dat hij als inwendige zendeling het voorbeeld moest geven en dat groote gezinnen een welgevallig werk waren en dat zij nooit groot genoeg konden zijn. En hy noemde vyftien eigenlijk zoo'n beetje het minimum en als ik dat alles bedenk, dan is het misschien wel goed geweest dat hij er met de meubeltjes van door ging. Want stel je voor vijftien kinderen ! Ik moest daaraan denken toen ik van de Week in de krant las van die arme wisselwachteres bij Blerik, die getrouwd is, moeder van vijftien kinderen en bovendien nog twaalf uur dienst had te doen en ik dacht, dat wij allang, dank zij meneer Miranda en meneer Wibaut, den acht-uren-dag hadden. Maar wat een leven voor zoo'n vrouw en dan staan de kranten vol over slavernij in Rusland l Zij mochten waarachtig wel eens beginnen met die hier af te schaffen. Haar man is ook aan de spoor, wegwerker meen ik. Zoo iemand zal wel vroeg langs de lijn moeten en moeder de vrouw moet maar zorgen dat 's ochtends, voor dag en voor dauw, zijn boterhammen en zijn kommetje koffie klaar staan. En wie weet hoe dikwijls ze er dan nog 's nachts uit moest om de zes jongsten te verdrogen en de vier middelsten zoet te houden en de oudsten aan het verstand te brengen dat zij hun maag niet zoo moesten laten knorren. En als zij dan na zoo'n nacht opstond, dan naar het wachthuisje en opgelet op de seinen aan den eenen kant en op de kleintjes aan den anderen kant, dat zij geen ongeluk kregen en daar tusschen door weer zorgen dat om twaalf uur het eten klaar stond. Als je het goed optelt, had die vrouw een acht en dertig-urigen werkdag en het enige wonder is dat niet veel en veel eerder enige autobussen op haar overweg verpletterd zijn. En dan zijn er vrouwen, die bij n kind het al niet af kunnen en hun man gaanverwaarloozen of om allerlei hulp schreeu wen ! Is het wonder dat het arme mensch aan duizeligheden leed en ten slotte den seinbel niet meer hoorde? Wij. leven, helaas, in een mannen-maatschappij waar de man de heerschappij heeft, maar wat zou men zeggen als wij in een vrouwen maatschappij leefden en aan het hoofd van onze sporen een meneer zetten, die vijftien wurmen te ver zorgen had, behalve nog een vrouw die op tijd haar borreltje en haar natje en droogje moest hebben? Zou het wonder zijn als heel de dienst regeling in de war liep en er geen dag was zonder ergens een botsing? En vraag nu ook eens hoeveel vacantie-dagen die wachteres met haar kroost gehad heeft? Mijn heele ge moed als vrouw komt in opstand en ik heb pas gelezen, dat er er nog al wat verzet bij de heeren Kamer leden is om de vrouw tot notaris te benoemen, maar zou het niet tijd worden, dat wij vrouwen, ook eens zitting kregen in de rechtbank en de gerechtshoven? Waarom mag een man wel terecht staan voor een rechtbank van mannen en een vrouw niet voor een rechtbank van vrouwen? En waar blijven nu al die lieve dames ' die zoo ijverig aan de politiek doen GR&HD HOTEL-ZÜNDVOORT Telefoon 203 Rustige ligging direct aan Zee Het beste familiehotet ter plaatse. 120 kamers, 200 bedden. Modern Comfort. Voortreffelijke verzorging. Volledig pension f7.?per dag (ook in Hoogseizoen) Weekend f 15. Garage voor 30 auto's J. J. Hardenberg Eigenaar R. v. d. Burg Directeur Verre Vrouw Thans vallen de bloemen en regent het over je handen meidoorn en geurige sneeuw. De waterkant blinkt in een milder gebruinde schaduw van oevergras. Klaarder, en tevens uw naam mij herinnerend, stralen de peppels hun spichtige dracht naar de laatste spranken van zon. Tenoijl op de veerende mosbodem zachtkens uw schreden gaan. Een scheper keert huiswaarts omringd door vreedzaam geblaat. O, hoe goed is deez' herfst, nu de wind al je haren doet beven en snelle gedachten aan wat tusschen jou en mij zou kunnen zijn mijn stem en mijn schrijvende hand weer aarzelen doen.... Gelijk ze steeds marren bij al wat zeer lief en te mooi is om icddr te zijn, Liefste...... ALBERT HELMAN nu er een vrouw terecht staat die eenvoudig een slachtoffer is, niet alleen van haar plicht als moeder maar meer van haar plicht als vrouw ? Vijftien kinderen ter wereld te bren gen?is het eigenlijk niet een misdaad. En dan onder die omstandigheden ! En wat moet er van die kinderen terecht komen? Ik geloof dat die negers bij meneer Boer noch zoo'n ongelijk niet hebben om hun vrouwen met houten tafelborden tusschen hun lippen te laten loopen. Die zwarten hebben tenminste geen vijftien kin deren en als die arme vrouw in Blerik een houten mond gehad had. och, dan zou zij misschien niet zooveel kinderen hebben en leefden de arme slachtoffers van haar onoplettend heid nog. Hier hebben wij nu een mooi voorbeeld van wat een slavernij het huwelijk is en dan bestaat er in ons land nog een bond voor groote gezinnen, heb ik eens ergens gelezen. en ik heb nooit gehoord dat dit een verboden vereeniging is en ik begrijp niet goed dat voor die dingen geen censuur bestaat. Als daar censuur op bestond, dan hadden wij ons niet zoo ongerust te maken over de jeugd en konden wij het misschien met een beetje minder censuur toe op al die andere dingen die zoo angstvallig den kinderen onthouden worden, want als er geen kinderen zijn, kunnen ze ook niet op den slechten weg gelokt worden. Een rare wereld, maar dat is waar ook vijftien Kinderen,, als zij tenminste niet vóór dien tijd dood gaan, zijn vijftien kiezers en nu er pas, zoo als ik gelezen heb, een meneer met een derde stem meerder heid gekozen is, kun je nooit genoeg derde stemmen fokken en vijftien kiezers, dat al haast een heele kiesvereeniging is en dat is met drie menschenlevens en een slavenleven voor de moeder, nog lang niet genoeg betaald. Als vrouw alleen door het leven te gaan is geen pretje, maar als baanwachteres met vijftien kinderen en een man.... ik geloof dat ik een mooien sneltrein uitzocht en er onder ging liggen. En mjjn hartelijke groe ten aan de heeren van de spoor en Ik wensen ze een dozijn kleintjes toe en erg lastige.«. ? ? \