C bij ir ZO W' >" Y V DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JUNI No. 2820 De H.B.S.-leerling en de Volkenbond ? door Dr. M. Bruijel GAARNE zal ik ingaan op de derde wensch door u geuit naar aanleiding van het artikel van den heer Duyverman en een weg aangeven, die naar mijn oordeel geschikt is, om de jeu^d t it een beter inzicht in het doel en werken van den Volken bond of liever van de Volkenbondsbeweging te breng; en. Het is een weg, dien ik zelf reeds gegaan ben en waarvan ik de voortreffelijkheid gecon stateerd heb. waarvan ik zelf gen>ten heb dit zoo uitbundig mogelijk op te vatten. Het was voor mij dezen keer eens niet klaargemaakte spijs opdienen, zoo smakelijk mog lijk bereid en zoo keurig mogelijk geserveerd natuurlijk ook een dankbaar werk maar ze met de leerlingen zelf bereiden en ze een ieder op zijn persoonlijke manier te laten opdienen. Dat was nu eens echt histoire en action". Eigenlijk was het niet de Volkenbond, zijn streven en werken, waar het om ging, h 4 ging om Pan Europa. Ik werd door den Directeur van ons Lyceum, den heer van Mourik Broekman, attent gemaakt op het Pan-Europa nummer van de S'hakelaar". We zorgden ervoor, dat alle leerlingen vóór Paschen elk een exemplaar in handen hadden, opdat ze na de vacantie eenigszins met het onderwerp vertrouwd waren. Ik heb er toen nog 9 a 10 lessen aan besteed om de verschillende artikelen met hen te lezen dat ze goed begrepen, wat ze lazen en ondertusschen deed ik ze een schema aan de hand voor een opstel, een stramien, waarop ze zelf konden borduren, de gegevens gebruikend, die de verschillende artikelen verschaften. Dit schema had ik niet van te voren klaar, het vormde zich onder de behandeling van de stof, het werd gevarieerd, wat een spanning gaf, die het interesse verhoogde en de lessen tot een stuk leven maakte. Zoo heb ik mijn leerlingen eerst gedwongen zich rekenschap te geven van hei probleem wat de Pan Europa beweging wil, wat de Volkenbond wil, het dreigende conflict tusschen deze twee, de wenschelykheid van toch een aparte organisatie voor Europa (de irredenta's, de minderheden, de balkaniseering, de tegenstellingen daardoor, spe ciaal op economisch-gebied), alleen te vermijden door Pan Europa te organiseeren binnen het kader van den Volkenbond; de gegevens hiervoor waren te vinden in de artikelen van de heeren Beelaeris van Blokland, Amery, Altamira, enz. Daarna heb ik ze zoover gebracht, dat ze op de hoogte kwamen van den legenwoordigen stand van de be weging hoe Pan-Europa gesticht is, als een commissie van den Volkenbond, hoe die commissie aan het werk gegaan is, wat voor voor moeilijk heden zich daarbij voordeden, het werk dat ze tot stand gebracht heeft, een oordeel daarover, waar deering en kritiek alles te vinden in het voor treffelijke artikel van den heer Pusta, nog aange vuld met het artikel van den heer Bihlmans over den Baltischen Statenbond, om de moeilijkheden te léeren kennen, die overwonnen moeten worden, wanneer het nog sleohts om een tolunie gaat. Eerst aan het slot heb ik ze de vrijheid gegeven hun verwach ting uit te spreken xoor de toekomst van Pan-Europa hoe het toch eigenlijk niet anders is dan de voortzetting van hetzelfde proces, dat zich voltrok büde vorming van de staten, zooals we ze nu kennen. Maar welke factoren daarvoor noodig waren: een gemeenschappelijk belang en een gevoel van samenhoorigheid, hoe dat nu aanwezig is i l i v voor Europa. Maar wat zich daartegen verzet dit alles te vinden in de artikelen van de heeren Melch -rs (die echter bij deze twee factjren nog een derde had moeten noemen) Struyoken, het hoog gestemde artikel van den heer Toledano om te eindigen met de vraag wat ons land, het kleine Nederland, in deze beweging zijn kan en wat de jeugd waaraan de artikelen van de heeren VanAuer en graaf Coudenhoven gewijd zijn. Het is mij een genot geweest deze stof met mijn leerlingen uit de 4e en de 5e klasse van het Haarlemsche Lyceum te mogen behandelen. Het gaf mij een gevoel van leegte, toen ik er mee klaar was ik wist toen nog niet wat een genot my nog wachtte, toen ik al die opstellen, 106 ui getal in te zien en te beoordeelen kreeg. Daar was met ijver, daar was met zorg, daar was met liefde aan gewerkt. Het vraagstuk had hun groote belangstelling gewekt. Ze hadden er veel tijd aan gegeven, geen moeite ontzien. Hulde aan deze jeugd. Om u hiervan een idee te geven en u tevens te laten zien wat er ook leeft, tot leven gewekt kan worden in de Nederlandsche jeugd, volge hier een enkel voorbeeld: Na een citaat uit het artikel van den heer Toledano trekt een leerling aldus de conclusie: zóó gezien is Europa dus een schakel tusschen the far West" en the far East" en daarom mag het aan eigen verdeeldheid niet ten onder gaan, moet het zorgen zichzelf als zoodanig te hand haven. Alleen beter, edeler, humaner tegenover zijn naburen. Maar daarvoor moet het innerlijk ven eenheid zijn, niet in zichzelf verdeeld. Na een resumptie van het artikel van den heer Struycken: De Volkenbond en Pan-Europa ztfn beide nog jong, maar zij zullen sneller groeiend in ervaring en kennis der toestanden dan de groote menigte, die in intellect en in 't vermogen zich zelf te leiden steeds een kind blijft, eerder ook Europa het mes uit de handen kunnen nemen, waarmee het zichzelf doodelijk zou kunnen wonden. Ten slotte: de verwezenlijking van het PanEuropa-ideaal mag geen bekroning zijn van den arbeid van velen over vele jaren, die een afsluiting tegelijkertijd beteekent. Het moet slechts de eerste stap zijn, zij het de belangrijkste misschien, op weg naar den wereldvrede. Europa moet de schakel blyven tusschen het Oosten en het Westen, opdat niet een situatie wordt geschapen, waarin slechts vergrootte, geweldige.- maohten tegenover elkaar komen te staan, maar een waarin die eendrachtig naast elkaar staan. Het moet het begin zijn, de voorbereiding tot den wereldvrede maar langea tijd zal noodig zijn om de menschheid zoo ver te brengen. Het zal een zelfopvoeding moeten zijn \an de nationale eenheden en daarin van elk individu, in den geest van welgezindheid, een tegemoet komen aan hen, die anders denken, anders leven, andere gewoonten hebben en een trachten de gemeenschappelijke punten te vinden, die de toenadering het best kunnen dienen. Het werk moet gelegd worden in handen, waaraan oiiet meer de sporen van de groote wereldbrand achterbleven, echter hun taak als iets grootsch opvatten en wel wetend wat zij doen. Daarbij is noodig een zuiver inzicht in de pro blemen, die opgelost moeten worden. Voor dat laat ste is een diepgaande studie noodig. Voor het eerste, dat slechts een nieuwe generatie deze taak op zich kan nemen, dus de hedendaagsche jeugd, die niet gevoeld heeft de opjagende striem van de oorlogspropaganda, niet heeft gezien den vloed van bloed, waarin Europa is ondergeduwd en waarvan het nog niet droog is, niet heeft geproefd het gif van den oorlog, dat het menschelijke denken stukvreet en fijnheid van gedachten voor goed onmogehjk maakt. Ik heb dit voorbeeld in zekeren zin lukraak genomen, het is uit het laatste opstel, dat ik in . handen kreeg, al moet ik bekennen, dat ik wel ge lukkig geweest ben. De taal is nog stroef; hij wor stelt nog met de stof; gij vindt het misschien wat opgeschroefd, maar het leeft, het is begrepen en vooral doorvoeld. Haarlem 16 .Juni 1031. INDANTHREN CRETONNES 0.80 MTR BREED l THE KN1GHTS OF THE P.E.N. (from page i) Many an Englishman has said to me: we are not so narrow-minded, not so stiff, not so bad, as the Forsytes. It was pure politiness when I answered: it is quite possible that you are better, but we Hollanders are jus t as bad. On the pther hand, not every Irishman is so witty as George Bernard Shaw, not every English man so healthy-minded as Galsworthy. The chapter which Georges Duharuel, a member of the P.E.N, club, devotes to Holland in his Géographie cordiale de l'Europe" so fiatte ring for my country, that we Hollanders dare not recognise oursêlves in this picture. We are accustomed in Holland to welcome inter national conferences of statesmen, of diplomatists, of jurists, of business men and of scientific bodies of all kinds. They are welcome here and they appreciate the international atmosphere of Holland. But nobody is more welcome in Holland thau the men and women, the knigths of the P.E.N., who represent in foreign countries the best spirit of fcheir own country and who, on the other hand, have the greatest influence on public opinion in their own countries. We hope that their meeting in Holland will create a better international understanding. On that basis diplomatists, statesmen and the nations will have to build further. Home was not built in one day. But it would never have been built at all, if the Latin spirit had not inspired many generations of Romans. ^ ' A. C. JOSEPHUS JITTA Hotel «Duin en Daal" - Blocmendaal Str* koud en warm water op alle kamen PRIVÉBADKAMERS -' LIFT - Telefoon 23223 Nieuwe Uitgaven Catalogus No. 162, Topographie van Nederland, boeken, kaarten, platen enz. Met een speciale afdeeling over Waterstaat en een aanhangsel over zeden en gewoonten en Vaderlandsche Geschie denis. A. J*, van Huffel's Antiquariaat. QARDE-MEUBLES DEM HAAQ BATENBURG & FOLMER HtfWaCNSPAMK f*, TtL. IIO«O Tarl«v«n-V«rzorglna t i No. 2820 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JUNI 1931 HOE ANDEREN ONS ZIEN ontvingen een brief van een leeraar van onderstaanden inhoud: L. S. Eenlgen tijd ontvang ik ..de Groene Amster dammer" zonder ooit te kennen te hebben ge geven abonnó te willen worden. Mocht ik er toch over gedacht hebben» dan wilt U er misschien nota van nemen, dat ik noch abonnéwil worden, noch verdere exemplaren ter kennismaking ver wacht; dit naar aanleiding van de prent die in de Groene" van Zaterdag j.l. voorkomt, en geteekend werd door L. J. Jordaan. Ik vermoed dat meerdere ouders op dit prentje wel iets tegen zullen hebben, ook al zijn hun kinderen, zooals de mijne, modern opgevoed. Hoogachtend Udw. B. J. SPREEKZAAL De H.B.S.-leerling en de Volkenbond M E VROUW A. Komein?Verschoor doet me het genoegen van belangstelling te getuigen, zij verhoogt dit door op idealen' toon van haar ge voelen te doen blijken. Zy vraagt-: heeft de keizer werkelijk meer aan dan zijn hemd ? ? Welnu: ik heb niet getracht de aanwezigheid van ryker kleedij aan te toonen. Het was niet mijn taak. Terecht spreekt zij van een objectief relaas. Eigen meening werd?immers van geenerlei beteekenis ? verzwegen; slechts werd van hoop gewaagd, van een middel orga nisatie gerept. Waarom het bestaande inzicht mij en klaar blijkelijk ook anderen r interesseerde? De docenten eener H.B.-School kunnen bij het onderwijs in de staatsinrichting, zijn verplicht bij dat in de geschiedenis over den Volkenbond te handelen. Zij weten waarover zij spreken. Doch ook steeds tegen wie ? In een van de handleidingen lees ik o.a. De jeugd neigt tot een snel, vaak tot een onberaden oordeel. Maar zij verpandt gaarne haar hart aan een ideaal en wie hare, belangstelling en mede werking voor dit onderwerp.... weet te winnen, kan zich geen trouwer bondgenoot wenschen...." Het zou me verwonderen, indien niet aan velen de kinderkens iets hadden geopenbaard en een open oog voor hunne open oogen is eisch van aller eerste rang. Ik denk dan voorts aan de organisatoren van het telephonisch vredesnet, dat 18 Mei, j.l. de wereld omspande. In de Kroniek (Groene van 16 Mei 1031) liet F. C. daarop zijn licht schijnen. Wellicht moge ook hem mijn kaars van 30 Mei aangeboden zijn. Ten slotte: Het oude" idealisme zouden we eerst van zolder moeten halen na bewijs van verdiend vertrouwen. Zouden we het dan niet onder de pannen kunnen laten? En is er bovendien niet een idealisme (het beste staat met twee voeten op den grond), dat niet oud is en niet nieuw, wel zwak kan zijn, doch blyft van alle tyden? J. P. DUYVEBMAN Charivarius moest vloeken De Radio-Controle Commissie verving dezer dagen in een, mijmer Buize-Rijmen goden!" door Hemel", hoewel zij beter dan ik weet dat de Christelijke godsdienst geen goden kent, en dat de Hemel God's woonplaats is. CHARIVARIUS Transpireerende oksals en voeten behandele men met Purolpoeder. Dit is het meest afdoende middel daarvoor. Het kost 45 en 60 et. per bus en is evenals Purol, verkrijgbaar bij Apoth. en Drogisten. voeten" Credieten voor Duitschland opgezegd J. W. F. Werumaus Buning ro schrijft in Kroniek van den Dans" 6 Juni '31 de volgende woorden: De meest dwaze uitwas der moderne danskunst de eurythmie is zoovér gegaan, dat zij de voeten als iets .verfoeiiyks beschouw de".... Maar wie de van ouds ge prezen lichtvoetigheid der muze eert, verfoeit een geest, die de voeten der dansers verfoeit." Zie hiernaast een citaat vertaald uit: Grundlegendes für eine Erweiterung der Heilkunst nach geisteswissenschaftlichen Erkenntnissen" (door Dr. Budolf Steiner en Dr. Ita Wegman): Zij (de eurythmie) ver schijnt op het tooneel in den zich bewegenden mensch; is echter geen danskunst. Dat blijkt reeds daaruit, dat bij den mensch voornamelijk armen en handen in beweging zijn. Menschengroepen in beweging heffen dan het geheel op tot een kunstzinnig beeld." In de eurythmie is een bewegelijke plastiek gegeven, die het gebied van de kunst wezenlijk verwijdt." Deze weinige zinnen geven in hun beknoptheid toch al een wenk. Voor wie zich ernstig, zij het dan theore tisch, wil verdiepen in eurythmie noem ik de volgen de boeken: Die Grundel mente der Eurythmie" door Annemarie Dubach". Eu rythmie als sichtbare Sprache" en Eurythmie als Sichtbarer Gesang" door Budolf Steiner. A. I. WILLINGE PBINS rHOOGHIEMSTRA anders gaan wij er allemaal aan! NIEUWE VERZEN Sine Nomine door J. Engelman. De Gemeen' schap. Voor velen zal deze bundel gerijmei zijn aonder meer, deels onbegrijpelijk, deels volslagen nonsens. Met velen" bedoel ik nu niet de groote massa, maar velen van hen, die door eigenaard der psyche en ontwikkeling dezer uitverkoren zijn, gedichten in hunne werkelijke waarde te schatten en te waardeeren. Voor velen dezer zijn echter ook de werken van Ruysbroec, Spinoza of Paulus onlees baar. Dit komt omdat het denken dezer geesten gecompliceerder kon werken dan dit hunner lezers, dat er in hunne gemoederen gevoelens mogelijk waren, die ten eenenmale onbestaanbaar zijn in dat der niet-begrijpenden. ( Niet aldus bij Jan Engelman. Zijn gevoelens zijn niet zoo uitzonderlijk en zeldzaam er. het weefsel zijner gedachten is niet zoo dicht dat het voor een normaal mensch niet draad na draad te volgen zou zijn. ' De onbegrijpelijkheid wordt bij Jan Engelman veroorzaakt doordat hij zijne gevoelens op objecten heeft ingesteld, waaraan zij doorgaans uiterst zelden gebonden zijn. Stel iemand is smoorverliefd op een lantaarnpaal. Dan zult ge zijn liefde kunnen navoelen, zijn gedachtengang kunnen na-denken, maar toch zal het gedicht u volkomen nonsens toeschijnen, omdat bij u deze gevoelens en ge dachten nooit op een lantaarnpaal zijn ingesteld. Nu geef ik aanstonds toe dat dit een voorbeeld ad absurdum is, maar de uitzonderlijkheid der bjecten bij Jan Engelman naderen soms de grens van het onmogelijke zeer dicht. Velen zullen ontroerd zijn geweest toen Lindbergh den oceaan overstak, maar slechts bij n heeft die ontroering de innerlijke drijfkracht en hoedanigheid bereikt om er een goed vers door te maken, n.l. Jan Engel man. Kost het door de uitzonderlijkheid van het object moeite hem ? emotioneel bij de Flying Fooi te volgen, onmogelijk wordt ncdj dit bij zijn gedicht over Anne Borg e. d. < Xiet enkele, maar alle gedichten van dezen bundel kenmerken zich door de uitzonderlijkheid der objecten en indien zij dit niet doen in het totaalobject, dan zeker in de bijzonderheden. Daarvandaan een onmiskenbare indruk van op zettelijkheid. Is het opzettelijk? Is de dichter bang voor ..normalere" objecten en ..normalere" differentieering daarvan? En wat vreest, hij dan? De controleerbaarheid? Deze angst zou dan ongemotiveerd zijn en niet geïnspireerd door mindere hoedanigheid der verzen, maar alleen ontstaan zijn door gebrek aan zelfvertrouwen. De gemanieerdheid kouit het vers ten eerste niet ten goede en ten tweede is Adieu" toch een der beste van al deze goede, technisch zeer knappe, streng doordachte- gedichten en tevens een der simpelste. A. DEFRESNE Tentoonstellingen Kunsthandel Buffa en Zoon, Amsterdam. Affi ches van Cassandre. Tot 20 Juni. Kunsthandel D. G. Santee Landweer, Amster dam. Werk .van Debora G. Duyvis. Tot 21 Juni. Atelier-tentoonstelling C- J- Maks, Amsterdam. Schilderijen door C. J. Maks. Tot 22 Juni. Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Schilderijen van Tilly de Graaf. Tot 25 Juni. Kunsthandel Aalderink en Co., Amsterdam. Kunst van Bali. Tot 27 Juni. V Kunstzaal W. J. G. van Meurs, Amsterdam. Maïtres déBarbizon. Tot 28 Juni. Kunsthandel Van Lier, Amsterdam. Werken van J, J. Voskuil, Tot 28 Juni. Meubelfabriek Pander & Zoon, 's-Gravenhage. Ambachtekunst (batik, kerwerk^ meubelen, aar dewerk). Tot 30 Juni. Kunstzaal de Bois, Haarlem. Tentoonstelling van etsen. Tot SO Juni. $ , Kunstzalen d'Audretsch, Den Haag. Werken van J. Lodeizen. Tot l Augustus. Gebroeders Bikkers, Amsterdam. Blokschrifttentopnstelling. Tot l Augustus.