?fff \ 'i !i bij ir "J zo w v .r V. Toegepaste kunst XIcuwo orlentrcrlng EEN aangespoelde garnaal. kwal, schi-lpdier zoo'n zeebewoner In afgestorven of stervenden toestand garncevt tenminste nog liet strand, maar de kuiu>tenaar-umbachtsmau, die door het «ft ij werd verrast en januuerlijk naai- de kust dreof, waar hij het leven niet knn houden, ver vult geen enkele functie meer. J n djn tijd, die achter oits ligt zijn velen door het getij vernist; hun strijd tegen de machine, wttó een Don (^uUoterie zonder allure, nuuiv hun houding in de gevallen dat ze op zich-zclf overschattende hautaine wijze.'de inachino aanvaardden was eveneens als van. een ridder van de droeve figuur. De kuu-stnij\ ere uit het vroeger tijdperk had ata regel noeli voeling met ,.kunst", noch met nijverheid". Die tij;l van overschatte apsthetisoho conventies en onderschatte technische tekortkomingen schijnt af gesloten te zijn. In de nieuwe orienteering is het eerste gelukkige teeken dat de Kunst niet meer als hooge hoed en pek leed e jas wordt gebruikt om waa.rdeering en ontzag te wekken. Men begrijpt, dat voor het vervaar digen van een yuwl gebruiksvoorwerp de bruikbaarheid belangrijker is dan de versiering, zoodat de kunstenaar* ambachtsman zich terdege reken schap gaat geven van het standpunt der verbruikersrmen^tegrijpt eveneens, dat hot noodig is, oui op vruchtbare wijze mee te kunnen werken aan de vervaardiging van oen machinaal worksstuk', dut' de kunstenaar-ont werper'. geheel in het bedrijf wordt opaj'jnomou als een onmisbare schakel in de productie. DO/.C beide opvattin gen, /.oowel voor den kun-thijvercvdie met eigen handen zijn werk hui! ont staan nis voor den kunst nijvere, die slecht-; ..ontwerpt" hebbon de nieuwe orienteerin'ïveroorzaakt. D.» V A X K (cereenigina: voor ambacht-?- en iiïj\crhcidakunstK die de ontwikkeling van de 'kunstnijver heid wil bt.vordeivn. /iet de nood zakelijkheid in' van het scheppen van een n luwer conta-t tnsscheii kunste naar, fabrikant en afzetgebied. Dui delijk demonstreert .zich deze wensen in het werk van de Am.stei'damsche V A X K-kriii1^. Xauwercontakt wordt gezocht door nieuwe troepen in te lijven ..toehoorders", waarvoo ried er in aanmerking komt. die belang stelt in de ontwikkeling van de kunstnijver heid. De Krinj; hield lezingen over architectuur (Ir. Boeken) over doel matig wonoit (Lamveriks Jr.) over nieuwe en oude zakelijkheid in lite ratuur (Dr. Herman .Wolf.V. hield bijeenkomsten waar de verhouding tusschen kunstenaar, fabrikant en publiek werd besproken en waar richtlijneu, voor de toekomst werden uitgezet, bijeenkomsten waar het netelige vraagstuk der vakopleiding aan de orde was gesteld en op een nlaugs gehouden propagandaavrild heeft Heter van Gelder, terwijl hij meende alleen de moraal van Do'n Quichotetegeven inzijn schimmenspel, onbewust eon kijkje gegeven op de . grootöliefde voor liet decoratief scheppend vermogen, dat de kunstnijvere be-iielt 011 'dat zolfs in zijn .liefhebberij tot nitiiw komt op ovrrr.tuisendo wijze. liet belangrijkste punt van het' werksoizoon na de stomorvacantie is de tenpoonstolliivjc: Kunst in Ambacht on Industrie, die in 1032 weliswaar eerst gehouden zal ? worden, maar waarvoor in hot a.s. najaar rmds voorbereidende exposities plaats vindon, die ontwerper 'en fabri kant tot elkaar pogen' to, bronnen. P AUT. BROMBERG DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JUNI 1931 No. 2820 STOOKT DEN KETEL van uw centrale verwarming met een HERINGA-JOHNSON OLIEBRANDER Geen bediening, zindelijk, eenvoudig HERINGA & WUTHRICH CENTRALE VERWARMINGEN Amsterdam, HAARLEM, Den Haag ,,maar chauffeur, wanneer je goed uitkljk(t)," zie je toch, dat ik ver genoeg uitwijk!" ,,zeker dame, 't !? waar," vergeef U 't me maar," want ik keek effe uit naar de uitkijk"." Pendules, Horloges* Stijlklokken, Wekkers, Barometers, Gouden en Zilveren Werken Grootste Sortcering Goedkoopste Prijzen N.V. v/h. Gebr. BREEK NIEUWEND IJ K 172 HAARLEMMERSTRAAT 64 ROZENGRACHf 53 Ateliers voor reparatiën aan Uurwerken, Goud en Zilver . '? 1 ' > ? .'..-' S (j 1 g 1 r v 1 v m 2 M m 3 H SC m 4 & d< 5 P r« v: * mm**i*m IS UW beurt... Palmölive Sc heer crème op ons risico te probeer en ! De scheercrême, die millioenen thans dagelijks gebruiken, is niet alleen ontstaan na 129 proefnemingen in onze laboratoria, doch ook nadat wij meer dan duizend mannen, uit alle standen gekozen, hadden gevraagd welke eisenen zij aan een eerste klas scheercrême stelden. Op deze wijze is Palmölive Scheercrême op de markt gekomen. Ofschoon wij dus allen grond hadden aan te nemen dat onze crème het succes zou hebben dat zij ten volle verdient, drongen wij er bij het publiek toch niet op aan ons artikel te koopen. Wél verzochten wij, de crème op ons risico te willen probeeren. De ondervinding leerde ons spoedig, dat 87 % van hen die Palmölive Scheercrême ns beproefden, daarna tot onze vaste afnemers gingen behooren. Ons aanbod is voornamelijk tot hen gericht, die onze cr;ême nog niet regelmatig gebruiken: Koop een tube Palmotive Scheercrême en gebruik haar half op. Is U niet over tuigd, dat deze crème de beste is, welke U tot dusver heeft gebruikt, zendt dan de halfleege tube op aan: Colj;ate-Palniolive Handclmij. N.V., Amsterdam, C,, en wij betalen U 'den vollen prijs ervan terug. PA LMÖLI V E SCHEERCRÊME bizondere yoordeelen: \ Vermenigvuldigt zich 250 maal als schuim. Mankt den .hnard in n minuut zaclit Het volle,* roomachtlue schuim lielioiidt tien mi nuten lang zijn kracht. Sterke blaasjes houden de haren rechtop. PretH w gevoel na het sche ren door de aanwezigheid van olijf- en palmolicn. T No. 2820 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JUNI 1931 Wetenschappelijke Varia Zelfmoord door middel van roggebrood door Dr. P. van Olst WIE, verbitterd door zijn levenservaringen, naar een dolk grijpt eer hij Hamlet's monoloog herhaalt niet een verstandiger slot, en dan terechterty'd bedenkt dat een revolver tóch betrouwbaarder en stijlvoller is in deze tijden, moet eerst nog even dit artikel lezen. Misschien legt hij de < revolver weg en kiest de i nog secuurder en stijlvoller weg van dagelijks een tien-ponds roggebrood op te eten. Is het einde niet wat men gewenscht of bedoeld heeft, dan is het toch ook mogelijk dat de spijsvertering bevorderd en de psyche overeenkomstig opgekl iard is, zoodat men ook zonder Hamlet's angst voor hiernamaalsche droomen het roggebrood terzijde legt en de wereld weer voort laat tollen zonder zich er veel van aan te trekken. Kwik is een zeer zwaar vergift, dat vooral zoo gevaarlijk is, omdat dit vloeibare metaal, waarmee zoo gemakkelijk gemorst word t in een laboratorium, ? bij kamertemperatuur verdampt en zich met de lucht vermengt. Zonder dat men hier iets van bemerkt ademt men met de lucht deze kwikdampen in. Men ademt weliswaar ook weer de kwikdamp uit maar slechts voor de helft. De andere helft wordt door de longblaasjes heen in het bloed op genomen en dringt zoo in onze lichaamsweefsels binnen. De hoeveelheden zijn uiterst minimaal. want kwik verdampt zeer langzaam en het kan jaren d.«ren eer eimige kwikdruppels die tusschen vloer-kieren verborgen liggen, verdampt zijn, maar or zijn ook slechts kleine hoeveelheden kwik noodig om verschijnselen van kwikvergiftiging te voor schijn te roepen. * * * In vroeger jaren was men onvoorzichtiger met kwik en onverschilliger voor het lot van anderen, zoodat kwikvergiftiging wel zeer gevreesd werd, maar toch ook veelvuldig voorkwam. In ver schillende takken der techniek werden kwik of amalgama's "van eon of ander metaal en kwik veel gebruikt bijv. bij het vergulden met goudamalgama of het maken van spiegels met behulp van tinamalgama. Weliswaar is dikwijls dit gevaar verminderd door het gebi-uik van andere stoffen (bij spiegels bijv. door verzilvering van den achterkant van het glas), maar daartegenover staat dat voor veel wetenschappelijke en technische instrumenten en proeven kwik in toenemende mate 'gebruikt wordt. Er zijn zelfs kwikdampmachines" waarvan er n exemplaar reeds voor / 600.000 aan kwik noodig heeft! Terwijl geleidelijk door wettelijke voorschriften de kwik vergiftigingen in de teclr iek zoo be perkt zijn dat zij eigenlijk alleen nog maar voor komen in kwikmijnen, heeft men den zin voor het gevaar langzamerhand verloren en gaat men op veel plaatsen met kwik om of het niet schade lijker voor de gezondheid is dan water. Prof. Alfred Stock uit Karlsruhe heeft door onder vinding opgedaan aan zijn eigen lichaam n bij zijn medewerkers, eenige jaren geleden reeds weer gewaarschuwd tegen de gevaren, die kleine kwikhoeveelhedcn met zich mee brengen, als zij maar jaren lang, kunnen inwerken. Door onderzoekingen, die door dezo waarschuwing op gang gebracht werden, bleek dat inderdaad reeds ongedacht kleine hoeveelheden kwik zeer schadelijk zijn. Reeds een duizendste dool van de kwikdamphoeveelheid, dio in ermee verzadigde lucht kan opgenomen wpiden, wat nog-pas een paar hon derdste deelen van een milligram per kubieke meter lucht is, doen chronische kwikvergiftigingsversohijnseleii optreden, eerst van psychischen aard: gevoel van bovangenhojd hoofdpijn, geestelijke vermoeienis, geheugenzwakte, torneergeslagenheid, innerlijke onrust, prikkelbaa heid, menschenschuwheid, enz. Pas daarna komen de lichamelijke symptomen voor den dag, veranderingen van tandvleesch en mondslijmvlies, enz. eindigend met ernstige nier-aandoeningen. Bij honderden menschen, die gelegenheid hadden om geregeld kwikdamp binnen te krijgen, artsen, tandartsen, natuurkundigen, scheikundigen, leeraren werden deze feiten geconstateerd. Als vaststaand be schouwt Stock ook dat amalgaamvullingen van ons gebit de typische genoemde verschijnselen kunnen doen optreden en dat deze weer ver l wij nen als deze soort vullingen verwijderd w .rden; weliswaar is de eenc mensch veel vatbaarder voor kwik dm de andere, maar het is onjuist om amalgaam-vullingen steeds als gevaarloos te beschouwen. * * * Het herkennen van een kwikvergiftiging is, vooral in het begin, zeer lastig door de uiterst kleine hoeveelheden, die beschikbaar zijn om aan getoond te worden in de stoffen, die het lichaam afzondert. , Daar het gewenscht is om kwikhocveelheden van een tiende of zelfa een honderste miligram te herkennen niet alloen naar hun aard, maar ook zelfs naar hun hoeveelheid, heeft men zich bezig gehouden met het zoeken naar zeer gevoelige ana lysen. In het nu loopende jaar is het gelukt doze methode zoo te verbeteren dat men hot gewenschte resultaat bereikt heeft; hot kwik dat als chloride in oplossing is gebracht, wordt door ele -trolyse op een koperdraad afgescheiden, dan hiervan ;af gedistilleerd en verzameld tot een minimaal drup peltje kwik, waarvan de middellijn onder het microscoop gemeten wordt, zoodat de hoeveelheid onmiddellijk hieruit te berekenen is. Een handige onderzoeker kan zoo nog een honderdste milli gram kwik quantUatief bepalen en de aanwezigheid van een vijfhonderdste miligram kwik aantoonen. Met deze gevoelige methode heeft men hoogst eigenaardige dingen gevonden. De meeste reagentia in het laboratorium blijken kwik te bevatten, dat zij geleidelijk opnemen uit de omgeving, , waar altijd wel kwikdamp voorhanden is. Kwik blijkt in verschillende vloeistoffen, ook in water, aanmerkelijk op te lossen en er doorheen te ver dampen; bij water is de oplpsbaarheid gering als de lucht wordt uitgesloten, maar de aanwezigheid van lucht doet door oxydatie grooter kwikhoeveelheden oplossen.?'Met deze methode is ook gevonden, wat ik reeds vermeldde, dat de longen de hclf t ' der ingeademde kwikdamp opnemen en niet meer afgeven, maar dat het door het bloed naar het verdere lichaam wordt gevoerd, waar vooral de nieren het opzamelen. Laboratoriumlucht is meestal lang niet vrij van kwikdamp; in zijn eigen .instituut vond Stock twee tiende tot tweehonderdste milligram kwik in een kubieke meter lucht l < . * * * ' ' . Tenslotte nog een eigenaardige vondst: verschil lende levensmiddelen bevatten kwik l Por honderd gram zaten 0.5 milligram kwik in , roggebrood, 0.1 milligram in aardappelen, enz.; in melk slechts drie honderdste, miligram. Dit bracht mij op het idee van zelfmoord door roggebrood-eten^ maar men ziet dat om afdoend effect te bereiken, men geregeld vele ponden roggebrood moet verwerken per dag ! l De hoofdzaak echter is: men achte de gevaren van kwik niet te licht als men er door zijn beroep veel mee in aanraking komt. ' Correspondentie. Mr. L. L. te Rotterdam. Met genoegen zal ik binnenkort in deze rubriek het door u gevraagde onderwerp behandelen. P. v. O. Kunstzaal Rokin 126 van Lier Amsterdam VAN 6?28 JUNI Nieuwe werken door J.). VOSKUIL KRONIEK ? Partijen en Partljloozen DE kiezersteelt is nu in vollen gang. Alle wego op zuilen, muren en schuttingen worden, onder aanlokkelijke kleuren, diverse middelen aangeboden om den groei to bevorderen of het jeugdig a roeisel te leiden naar den gewenschten kant. Men doet daar werkelijk veel moeite voor, met teekeningen en cijfers en grafische voorstellingen", die suggestief kunnen werken, misschien nog meer dan de bedreigingen en akeligo voorspellingen, waarmee men overigens ook niet zuinig is. En, , gelijk betaamt, speculeert men niet zoozeer op het ethisch, als wel op het economisch besof van den Burger-K ie :er, waar men hem vóór alles waarschuwt toch op zijn duiten te passen, welke een roekelooze gemeenschap, onder dwang van partij X, Y. Z, zoowaar het raam uitgooit of ten bate van snoode X, Y, Z,-partijbelangen zich laat on f itse'e ?. Aan welk misdadig bedrijf elke partij tegenover allo andere plechtig belooft een einde te niakon, om vervolgens niet een part'j, maar hot ..algemeen belang" te gaan dienen. Dat algemeen belang", of het belang van het algemeen", is het groei-middel, waarmee zij wonderen hopen to bereiken. Want zou niet een i.-gelijk lid willen worden van de partij, die zoo edel en rechtvaardig is, dat zij voor allo partijen haar boste krachten over heeft? Is dat niot de Ethiek in do Politiek, eindelijk woer de Deugd in het Staatsleven? Maar ik zou toch van zoo'n algomeene partij niets moeten hebben, maar liever als ik dan per se een partij hebben IIUK-S. daar lid worden, waar ze beloofden zoo hard en nauw mogelijk voor de partij te werken. Dan had ik er misschien, als partijlid, ook nog iets aan. Trouwens, do partijloozen", die ch tegen de snoodo partijdigheid der pai tijen te weer gaan stellen door partijlooze heeren te candideeren, doze partijloozen worden opgewekt samen eon partij (hier front" genoemd) te vormen om partijgeweld te weerstaan. Zoodat het partij blijft, hoe men 't draait, en het Alge meen Belang" gaat. als het Ideaal, al verder van ons weg nu er telkens weer erg gemeene, bijzondere ',.belangen ontstaan. Wat zal men er aan doen? Onze vaderen hadden het goed. Toen was er maar n partij in de ge meenteraden, en die wist niet ??vanzelf ? dat zo een partij was. En zij was ook niet groot, dua niet hooi moeilijk te voldoen in wat toen het Algemeen 'Belang werd geacht. Dat was dan haar belang, minus eon heel klein beetje, dat aan de rest van het ?menschdom, niet in den raad ver tegenwoordigd, gespendeerd werd. Maar die aartsvaderlijke tijden -en zeden keeren nimmer weer, en hot beste wat men doen kan is van allo partijon tegelijk lid te wordon. Als.tenminste de con tributies1 geen bezwaar zijn. Maar de cost gaet voor de baet uit. . P. C. ZANDBLAD ' SIGAREN * ** * AMOCB PUTT t DE VIAWS