H S' p i, 1; bij ir zo w p r.*.1 \v i iv 10 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JUNI 1931 No. 2820 DE FAIRY" Ken grammofoon naald van langen IrveuMiluur. De goede grammofoonspeler zal steeds voor elke zijde van de plaat oen nieuwe naald gebruiken om abnor male slijtage van zijn discotheek te voorkomen en. tot het laatste, zuivere klanken uit zijn toestel te hooren. De gewone grammofoonnaalden zijn be rekend op eenmalig gebruik; het materiaal is voor een goede klankweergeving op een zekere d i Kt o ingesteld, waardoor er spoedig een platta kant aan de punt der naald komt. Deze afstomping van de nauwluisterende punt veroorzaakt reeds by een tweede gebruik sterker slijtage vfti de 11 iat dan bij het benutten van oen nieuwe naald; Lij meermalig gebruik gaat zelfs de klank blikkeren en boet de weergeving L e's; n ryk in. Het is nu eenmaal een zeer verve lende doch hoogst noodzakelijke be zigheid de naald telkenmale door een nieuwe te vervangen; te meer hindert dit wanneer men eenzelfde plaat, die op de draaischijf kan blijven liggen, eenig.» k eeren achtereen wil hooren. Het is dan zoo aangenaam om onmiddellijk den weergever weder in den aanvangsgroef der plaat op te stellen. Naalden voor meermalig gebruik zijn in den handel. Deze zijn van uiterst dun hard metaal, zoodat bij slijtage er geen platte kant ontstaat, of in elk geval niet noemenswaard. Door de bijzondere dunheid is bij het gebruik van die naalden uiterste voorzichtigheid voorgeschre ven, omdat de punt. eed* bij een lichte aanraking met een harder voorwerp krom slaat. De Pairy", die wij eenigen tijd met succes gebruikten, is een dergelijke permanente naald, waarbij de naald in een beschermende huls is aangebracht. Permanent is zij in dezen zin: volgens de fabrikanten kan zy duizend malen achtereen gebruikt worden. Zij bestaat uit een cylindrische draadkern met zee.' kleinen dia meter, die door graphbt omgeven is. De gïaphietlaag wordt tegelijk met de haardunne, naar buiten stekende kern afgeslapen. Door de fijnheid van de kern blijft de naald spits. De gebruiksaanwijzing is zeer een voudig. Men bevestigt de na il.l in den weergever, slijpt met behulp vaa sch'-iurpapier de graphietlaig aan, den onderkant van de kern weg en de naald is klaar voor het werk; zij ia dan steeds voor het gebruik gereed totdat zij geheel is opgeslepen. Het op de plaat achterblijven de graphiet is niet hinderlijk. De des kundige eigenaar van de muziekkastjes zal immers ook. bij gebruik van een gewone naald, n>cit na laten de plaat voor het indienststellen met de fluweelen tampon te reinigen. Na vorwy.lering van de naald moet a5j, by nieuwen dienst, weer met schuurpapier worden bijgeslepen. D. AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen esn gefran keerd briefomslag mei adres van den afzender in te sluiten. Luister maar eem, U zult genieten Toti dal Monte (Sopraan) mfh Scala Orkest Milaan (o.l.v. Carlo Sabanjo). Faïsiaff (Sul JU cTun soffio vn-sio) Vvrdi. La Somnambula (Ah, non credea miirarti) Bellini \VVer eens een plaat van Toti dal Monte. Vindt U het nog noodig, dat wij haar nog aanbevelen ? Luister maar eens, U zult genieten. DB 1317 Fritz Kreisler (Viool) - Larghetto WEBER . . . Benvenuto Franci - (Bariton) La Forza del DestinoAct. 3 (Urna fatale del mio destino) VERDI New Mayfair Dance Orchestra - Lady of Spain (Paso Doublé) Ambrose and bis Orchestra - Would you like to take a walk (Fox-trot) . . . ... . . . w H The Revellers - Blue again .A. 1137 D.B. 1262 B. 5999 B. 6000 B. 3840 Hierboven nog vijf der beste nieuwe uitgaven. Volledige lijst gratis verkrijgbaar. IS MASTERS VOIGE" V Outch Gramophone Company, 22-223 Amsterdamsche Veerkade, Den Haag WERELD IN N DAG INTERNATIONALE KOLONIALE TENTOONSTELLING MEI -NOVEMBER 1931 ZOMERVACANTIE IN SCARBOROUGH Het", vacant ieoord voor U en Uw familie! IS EEN GENOT! HOOGE KLIPPEN MOOI, ZACHT, WIT STRAND TWEE HEER LIJK BESCHUTTE INHAMMEN?ZWEMMEN EN BADEN VOL KOMEN VEILIG GOEDE HOTELS UITSTEKENDE JAZZBANDS UITGESTREKTE WANDELPARKEN GOEDKOOPE RETOURBILJETTEN 21 DAGEN GELDIG, VIA VLISSINGEN-HARWICH OP VIA ROTTERDAM-HULL Geïll. brochures en volledige inlichtingen verstrekken de Passages- en Reisbureaux. MILD KLIMAAT WEINia REBEN VEEL ZON Zie de coupon op pag. 2 van het groene omslag No. 2820 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 JUNI 1931 Taaltics in een roman door Albert Heiman A. H. MJhoff: Twee melsJcN «n Ik" 1) DE roman Twee meisjes en ik", een onalledaagsche verschijning op onze boekenmarkt, en, vergis ik mij niet, desalniettemin een debuut van een vrouwelijke schrijver, laat zich voorzoover het de factuur betreft in twee volkomen verschil lende deelen scheiden. Uut eerste deel moet het dagboek van een nog vrij jongen man verbeelden, het tweede is meer romanesk-verhalend opgevat «n aanmerkelijk beter dan het eerste. Het zou een knap stuk werk geweest zijn, wan neer de schrijfster er inderdaad in geslaagd was de jonge man te laten kennen uit de stijl en de uit drukkingen die hij bezigt. Maar slaagt zooieta niet volkomen, dan worden alle hebbelijkheden der ?expressie gemakzuchtige fouten. hinderlijke manieën of kinderachtigheden. Zulk een tic is in het,eerste deel van deze roman bijvoorbeeld het gebruik van samenstellingen op ,,loos". Van pagina 11 tot 24 vind ik er 25 ! Liefdeloos, roerloos, nutte loos, richtingloos, roekeloos, en vooral toonloos en weerloos (driemaal in n zin I). Ordeloos en waar deloos staan er ten onrechte niet bij. Aanvankelijk denkt men te doen te hebben met «en van die acute woordmanieën, welke een soort, van tegenstelling vormen met het ziekelijk vergeten <en die vaak, naar een psychiater mij inlichtte, ge volgen zijn van godweet welk verdrongen complex. Het had interessant kunnen worden. Doch na pagina 24 bleek de tic geheel over en de taal minder loos-achtig. Zich te verdiepen in de redenen van optreden en verdwijnen van deze tic is een onbe scheidenheid welke de critiek zich niet mag ver oorloven. Naar is het, dat deze hebbelijkheid a] gauw ge volgd wordt door een nieuwe en nog veel hinder lijkere; door een uiting van vreemde-talen-exhibitionisme. Bladzijde aan bladzijde is geschreven in ?een vreemde taal; in voorzoover mijn beperkte kennis toeliet te merken, zeer verschillende vreem de talen. Ik kan niet zeggen dat deze verrassing Aangenaam was, te meer, daar het aantal regels in die vreemde talen tezamen zeker een 25 pagina's uitmaakt, en n keer een heer anderhalve pagina lang een voor mij onverstaanbaar aesthetisch ver toog houdt. Want zie, niet ieder heeft het voorrecht «en goed scholier of zelfs langer dan zijn twaalfde jaar ,,overhoofd" een scholier geweest te zijn, die vreemde talen heeft kunnen leeren. Ik leerde pre cies genoeg Hollandsen om klaar-gezegde dingen niet mis te verstaan en mij zonder aanleiding tot misverstand uit te drukken. Maar daar bleef het bij; de trouwe en drukke dienst die het zoo ongemeen interessante Nederlandscheboek vraagt, belette mij tijd en kennis te vinden om m ij te verdiepen inbuitenlandsche, en dus ons min bf meer niets-aangaande literaturen. En nu zou ik gedwongen worden haastig te gaan Berlitzen alvorens verder, te kunnen lezen in deze roman? Eerlijk gezegd: ik durf niet. De dingen die een schrijfster niet in het Hollandsch waagt te zeggen. «uften vast niet erg netjes zijn. En er wórdt al zoo veel in het Hollandsch gezegd.... Ik ben er dus niet benieuwd naar, vooral omdat uit het vervolg van, de roman blijkt, dat zij die zich van die on verstaanbare zinnen bedienen, ook niet bepaald ?erg nette menschen zijn. Neen, chauvinisme is het niet. Er is geen sprake van afkeer voor de Derde Internationale of sym pathie voor Hitler. Het is eenvoudig een practische kwestie: waar moet het heen als Slauerhoff zijn Chineczen voortaan alleen hun wang-tsji-wang-keu laat spreken? En als Querido ons straks in Het oude volk" de voetnoten bij zijn hebreeuwsche zinnen onthoudt? Meent de schrijfster van Twee meisjes en ik" dan werkelijk dat in Holland iedere romanlezer tenminste vier talen behoort te verstaan? Moeten onze toch al zoo weinig aantrekkelijke boeken de menschen nog moeilijker gemaakt worden? Of heeft zij haar werk slechts voor een geestelijke elite be doeld ? Dan vergeve zy mij de onbescheidenheid een van hare aandachtige lezers geweest te zijn. 1 * * ? ? ' ? ? i ' ' De fabricage van locale kleur op deze goedkoope wijze begint mode te worden. Het staat", zooals duitsche hoedjes en fransche taille en engelsche schoenen elke hollandsche beter staan dan de inheemsche producten. Zou een franse h of engelse h schrijvende A. H. Nijhoff niet belangrijker zijn dan een die de taal van Hooft en Justus van Maurik gebruikt? Het is consequent doorgewerkt op de zoozeer toegejuichte werkwijze van onze boerenromanciers, om dialect, desnoods eigengemaakt dialect, te schrijven terwille van de locale kleur. Lukt het bij een brabantsche boer, dan moet het ook lukken bij een Parijzenaar, een Rus, een Polynesiër. Ge ziet het, mijn onmacht om vreemde talen te verstaan bracht mij danig uit mijn anders zoo zon nig humeur. En d lar de vreemde-talen-tic bij vlagen telkens weer in het boek terugkomt, heb ik ook de tweede helft er van, die zeker niet zonder enkele goede kwaliteiten is, toch geenszins met onver deeld genoegen gelezen. Zoo nu en dan was zelfs het Hollandsch mij duister, wat beteekent: zij ragt" zorgeloos verder? en te diepzinnig. Waarde lezers, zoo er onder u eem*oudige Heden zijn, wier opvoeding evenals de mijne niet vol maakt geweest is. gij zult het ongetwijfeld met mij eens zijn, dat wij, de opi'echte vrienden van het Hollandsche boek, het niet gemakkelijk hebben. Er ontstaat langzamerhand voor ons de behoefte aan een woordentolk", aan iemand die vreemde uitdrukkingen en verwarde bedoelingen voor ons uiteenzet in de taal van onze vaders en moeders, collega's en part'jgenooten. Er is zooveel sectarisme in dit land. dat er thans ook een taal-sectarisme ontstaat. Weldra komt de tijd dat wij, evenals de negers aan Afrika's westkust elkander niet meer verstaan, ook al wonen wij geen vijf kilometar van elkander af. Dan wordt er alleen geschreven voor de aangeslotenen die contribueeren en worden de andere groepen verketterd. Dan zul len er literaire baantjes te vergeven zijn zooals men die in Holland nog niet gekend heeft, en wordt Dirk Coster onze meneer Vogt. . Nu mij de bezwaren van het hart zijn. rost de aangenamere taak: te vernield en wat i= r wel if. waar deeren valt aan Twee meisjes en ik". Vooreerst het subtiele gegeven, dat niets t3 maken heeft met de gangbare roman-inhoud, deze oindelooze varia ties op het uitgekauwde thema van naar-bed-of niet-naar-bed. Hier wordt een meestal vage en vaak oppervlakkige, maar toch suggestieve verbeelding gegeven van drie menschen welke door ambiva lente pevoelens aan elkander verbonden zijn. Een passieve vrouwenfiguur, die welke liet beste uit de verf gekomen is, en de concurrentie van een man en een vrouw om deze centrale vrouw die de liefde van een mannelijker man zoekt, welke tuch weer st«rke overeenkomst heeft met het mannelijke vrouwentype, dat alles vormt een ongewone vierhoeksyerhoudinjr. waarin elke liefde en elk affect onmiddellijk hifurkeert en dubbelwaardig wordt. In verband hiermede is de vaagheid van een meisje als Juan. en zelfs de vaagheid van den verhalenden Ik" eerder een kwaliteit dan een gebrek t-3 noemen. En wat mij het meest aantrekt in dit boek is de tact van de schrijf star om niet te insisteeren op de aard der gevoelens die zij uitbeeldt, er niet omheen te filosofeeren, maar ze voelbaar t maken achter de daden welke haar romanhelden begaan. Ik ben een beetje geschrokken van dit boek; van het feit, dat een schrijfster die in staat is tot zoo veel scherpzinnige en gevoelige uitbeelding, tegelijk zoo ongevoelig kan zijn in formeele dingen, zooveel domheden kan begaan in de vormgeving van haar boek. Wie zal nu een verwachting durven uitspre ken? Ook dit boek is dubbelwaardig geworden: het is charmant om zijn goede bladzijden en erger lijk om zijn slechta. Blijft dit zoo, dan zal een vol gend werk van deze schrijfster niet verrassend meer zijn maar alleen vervel »ni. Doch waarom niet hét beste ervan gehoopt?' Het hollandsch van een volgend boek zal ik zeker lezen, en er verschijnt in de laatste tijd zoo weinig behoorlijks, dat ik mis schien tyd vind om, althans per radio, fransche en engelsche lessen te nemen voor ds rest. TUYNENBUBG MUYS MUZIEK door Constant van Wessem <;. I*. Walt hor Boer VOOR wie benieuwd waren naar den gastdirigent van onbekenden naam, die Zondag avond het C'oncertgebouwconcert dirigeerde, kun nen wij dit vaststellen: De heer Walther Boer is een dubbelganger van Louis Boer, den bekenden kapelmeester van de grenadiers en jagers. Doch niet alleen uiterlijk, ook als dirigent is hij kennelijk een dirigent van harmoniemuziek, zijn dirigenten-actie is meer in gesteld op het geluid van een blazersensemble, op een goed ..marscheeren'' van den samenklank dan op differentieering naar de geaardheid der ver schillende klankelementen, waaruit een verdeeld symphonie-orkest bestaat. Zijn wijze van dirigeeren wordt nu een al te precies uittellen van den maat, den geheelen avond kwamen wij vrijwel niet uit den tellenden tljdmaat, (uitgezonderd de momenten, dat de dirigent opeens alles losliet en het dan rommelig begon ta klinken) en dat gaf aan zijn tempo als ,,stroom" der muziek iets traags, iets eentanigs, iets metronoomachtigs, dat vaak in strijd was met Boer's eigen muzikale intenties en met de keuze van zijn stukken, die, zooals Berlioz ,,Symphonie phantastique" een soepele weergave en een tempo rubato vereischen, om ,.levend" voor ons te worden. Een leven, dat in deze muziek niet alleen is ta brengen met ver snelde of verlangzaamde complexen, maar vaak met de stijging of daling van een enkele melodische lijn moet uitgedrukt worden: omiat deze muziek anders veel van h -ar boeiendheid inboet. Zooals reeds gezegd. Walther Boer, hoort in een symphonie-orkest te uitsluitend de groote samen klank, die hij meer schakeert door de juiste pianissimo's en fortissimo's dan door de bewegelijk heid van de lijn. meer door effectvolle ronde" klank dan door expressie en, merkwaardig, zijn blazers, vooral die van het koper, zijn het best. Alexander Schmuller trad op als solist in het vioolconcert van Ts:haikowsky en hij trad er in derdaad uit met een uitstekende vertolking, tref fend van geacheveerdheid en gevoeligheid, waar mee hij een apart en verdiend succes behaalde,. Boer begeleidde meegaand en pastte zich naar zijn besta vermogen aan. Voor zich zelf won hij op het laatst, na de onbevredigende directie van Berlioz' symphonie, het pleit door de wél is waar nog steeds 13 dik en te massaal vergrofde, maar zeer brillant genomen Prince Igor"-dansen van Borodin.. Nieuwe uitgaven Dr. E. Slijper, Vormleer voor Homerus en Herodotus, met Woordenlijsten. Bij J. B. Wollera, Groningen?Den Haag, 1031. Dr. E. Slijper heeft de reeks Antieke Cultuur" uitgebreid met een bij uitstek practisch boekje, dat bij oordeelkundig gebruik de lectuur van Homerus belangrijk zal vereenvoudigen en bevorderen. De hoofdzaken van epische klank en vormleer zijn in zestig bladzijden zeer over zichtelijk uitaengezet, daarbij is terecht niet naar volbdigheid gestreefd, maar zijn zelden voor komende verschijnselen weggelaten. De kern vau de epische woordenschat is over een viertal lijsten verdeeld, te samen ongeveer 2000 woorden be vattende, die naar frequentie zijn. gerangschikt. Klank- en vormleer van het dialect van Herodotus worden behandeld in onmiddellijke aan sluiting aan het Homerische taaleigen, terwijl een lijst van Ionische woorden met hun Attische equivalenten het boekje completeert. E. S. 1) Uitgave Querido, Amsterdam. S 't v