\ u Cl bij ir. zo W' '£« stc,1 d h is.' te VI t i i f i t1 l t ^^ -PN\ Th. Ddubler Jo van Ammers-Küller >».- ' Franticek Langer Benjamin Crémieux NEGENDE INTERNATIONAAL E.N.- CONGRES The Nights of the P.E.N, Les Dieux ont Soif! ,,H<»lierï!, Ironie umi ihrc tU'flTC KlM T f | K> K N Umitons. die «looi- de bnitenInnrlschc ('onim-.ssistoM b»-iiittlings met ..poet laureale" en ..llerr ? NatiomiUlu-hter" wortlt aanijtertproken. met cU« }»om eigen o\viAvog«-u preeiositeit en bi'div.'ht/wvie ironit» de openingsrede hield, wandelde hij. wiens schoonheid de zuiver»- nuvittfwng zijtu-r voeten i«. luchtig op wol ken en witte neevleil wög over de critiek. «lic nu i-ennuu'J in het moor dende viTRigtoeken vr.ii (ü-ot-k (af wezig i>\"eriuf«-ns) Hut opgisloten: Mutvr er is een schip in de rransche vuait. een schip, waarvan de kapiteiii een geestig man moet /ijn, die zich overigens 'm de ure des £eV««rs roemrijk onderscheidde; en dtVt schip heet met het eenige woord, dat nóg nu» -i-dender is dan de vraag van een clown: ..Pourquoi pas?'' Er s'.ijn menschen. elders mnar ook in di-n lR.nde. die deze met elk jaar 'befrtnmder wordende fei'stt'ongresson van de l'. E. N. niet l eed e oogcii aan zien en er liever een gocd-gi-organiseerde Vttkvereeniging voor in de plar.ts» willen hebben. Maar waarom? En waar«»« xou. men niet- eens-in-het jaar iu een patM- dozijn landen de pen ftchter de ooren steken en kap op de portable doen. om met eigen of andeimans vrouw de geneugten van een zesdaasrsch symposion te smaken? An>.h' io sono scrittore. «len ktmeii en gluurt op de handbesclu-even rid derordes. WR-ïM'inede de Jvoninklijke Begeer vleii man tegenover l* maakte tot, een Tool of een Argeiitijn. een bekende of een onbekende grootheid. Er zijn mynschen, die zoo ouhoffelijk zijn o)n daarbij dan den e/n der meteen te vragen, tot Welke van de drie letters van de,t in deze dagen magische woord P.E.N, hij behoort; een afkorting, die wij vroeger eigenlijk alleen van. transformatorenhuisjes en hoogspan ningskabels kenden en thans liefst figuurlijk motsten opvatten. Xijt O'ij ...;. Georg Hermann poet, essayist of novelist ? Het is een vraag, die mij even pijnlijk toeschijnt als een onderzoek naar Uwe gods dienstige gezindheid bij een sollicita tie. Vooral omdat men den groott n kanB loopt, ilftt liij »>f zij tot d»; op file «?ougn s-oii sterk vei-tt-genuoordi^le categorie vp,n IVmu-Iikkers behoort. Overigens zijn de pijnlijkt- inciden ten vr.il dt- eeiste onwennig»- dngeU t»»t een niiniiuiiMi beperkt gebleven. Als (Jij op lu-t menu van eon vriende lijke daiiK'. dat l' in het Fi-tvnsc-h dooi de tlrtingstt-r van een goeil-Haagsoht-n naam gepresenteerd wonlt. met ..(>. Bernard Shrw" tret-eekeiicl hebt, dan is die vergissing toch binnen het half uur hersteld, omdat zij d»Mi wel weet. dat Sha\v een4 grt»»)te. witte baard heeft en bovendien ni»-t ftf\iiM'»-zig is. Ei hvJit (!ij «Ie hanepouten van I.uigi l'irandello nagebootst, dan verneemt zij toch spoedig van zijn vurigen. Franschen paladijn Benjamin t'r mietix, dat l'imndello. als hij gekomen was. een verbeten schoolmecsterskop zou hebben en zestig is. Ook de man, die met een l.lslftndscht-n dt'-put»'- over de avantgr?rde van dat land begon i-n toen merkte, dat- hij noodzakelijker wijze op het gebied der Poolexpedities terecht kwam. is uit den droom geholpen, evenals d»- jonge 'Bulgaar, die GRII van Deyssel vroeg of hij zijn beroinul essay over de Bulgaarsche letterkunde niet eens zou mogen lezen. Er schijnt ook een man geweest te zijn. wien het verschil tusschcn P».«ter de C! root e en Willem de Zwijger niet geheel duidelijk bleek e:i die dwhelve onzen 1'etcr veri ? Anrooy vroeg of hij nu de beroemde Willem van Anrooy wc,s. waarop deze geantwoord moot hebben, d&t van lu-in in elk.gevp.l ni( t afkomstig was het woord ..ayez pitte <le nu»i et de mon pp-uvre peuple". Geheel opge helderd werd liet misverstand overi gens ee st bij de graftombe te Delft, .hetgeen de oorzaak werd, dat liet H.Ould congres een uur te laat tegenover het militair-opgestelde rijtje van de Rotterdamsche vroedschap stond. " . » ? . -'-,'?* Dit laatste echter brengt- ons naar de afdeeling offitieêle ontvangsten", zeer talrijk en zeer gevarieerd in deze dagen. Eén ding hebben zij gemeen. Als de Hollander plechtig wil zijn, wordt hij uit een sport ingeroest atavisme dadelijk kerksch. In de mooie ridderzaal, waar de zon op de vlaggen aller naties'scheen, werden wij onthaald' op een half dozijn koraaldoor HENRIK SCHOLTE Teekeningen door L. J. Jordaan Burgemeester den Haag P. C. Boutens Lodewijk van Deyssel Herman Robbers zangen van het soort, dat de gemcenti zijn scheidenden voorganger toezingt In het Kottcrdamsch ? stadhuis, dat tenminste de nationale deugden van * zindelijkheid en nuchterheid bezit. terwijl voorts, naar bekend, over smaken te twisten valt, schreden wij opnieuw onder orgel tonen naar voren > en voelden ons instinctief 'getrouwd met degeen naast ons, alhoewel bij informatie bleek dat dit orgelspel eer» vaste gewoonte geworden is. sinds het N.V.V.-congres. Hét ila^gsche ge meentebestuur ontving ons met een vleugje ironie in den Dierentuin, in gezelschap van de olifanten van Graaf van Bylant, de Ilegeering in het pa viljoen van Setnpost, zeer decoratie' tegen den rxrhtergrond van dat natuur verschijnsel, dat onzen anderen nationaaldichter" eens terzelfder plekk» op de gcdr-chte bracht, dat zij voort klotst in eindelooze deining. Deze laatste receptie kwam aan hel eind van een gala-avond, waarop een spectncle coupévan ons nationaal tooneel werd aangeboden. Op grond van art. l van de Grondwet, nieuwe versie, viel Jodjana daar eveneens Onder, tei wijl voorts de avond werd opgevuld mot een bedrijf IFeyermans (ja, ja, sindsdien.. ..) en een ,,Kloris en lloosjo". waarvan 'do.triulitioneclo. bcteekenif*, als toegift na een avond zwaar en waardig tooneel els de ,,Gijsbrecht". den meesten buitenlandschen toeschouwers wel ontgp^n moet zijn. Voor meer-ingewijden had deze avond de charme, dat de Nieuwjaarswensch, waarop Melis Stoke zijn veeltalig talent beproefd had, werd uitge sproken door een. duet, dp.t gewoonlijk op gansch endere wijze het tooneel s lends dient. Dat er in deze drukke dagen ook nog een werk-congres van de P.E.N.1 geweest is, weten slechts de weinigen, als de Belgen, de Joego-Slaven, de Chineezen en de Bulgaren die elkaar, in de haren \ logen over het recht van een-of-meer centra in huix land. De meesten, die nu eens een \veek IfMig de bloemetjes builen en niet binnen wilden zetten, boschouwden de festiviteiten, en wel met name de vele eetgelegenheden, als het eerste en eenige centrum van de l'.K..V. Xij volgden daarbij, en niet ten onrechte, de gewoonte van Imrrewarreiido di plomaten en Anicriknansche zaken lieden. Immers, waar men niet besterd en geëtiqucttecrd bijeenkwam, maar slechts liet toeval f'ener tafelschikking over diverse ontmoetingen besliste, had men de kans op werkelijk be langrijke gesprekken, op plotselinge perspectieven, die de voor hun jonge vrijheid strijdende Eesten en Finnen openbaarden, op tooneeldebatten, die Franticek Langer en Karel Capok, de Tsjechische inzending op deze internationale tentoonstelling, onge vraagd offreerden. op de fijnzinnige conservatie van zulke v» oma me fi guren als de Duitschers Theodor Daubler en H^ns Blur.ck. Wat het toeval hier in de schoot wierp, kon dankbaarals een persoonlijkbozit, voor blijvende herinnering, bewaard blijven. Driemaal kwam men in pleno bijeen, om liet goede der aarde te nuttigen. DaiM-tussuhen lagen, de privé-lunches der HaRgschosoeiety-kringen, geheim* zin n i stal s vr ijmet selaai sbij een komst en, terwijl de met-bevoorrecht oh troostmftaltijden in restaurants werden uit gereikt. De lunch op den openingsdag in de broeikas v «h de ..Twee Steden'' bood nog. behalve een geraffineerde variatie van het thema ?dopcrwtjesmi't-worteltjps. weinig merkwaardigs. Vorstelijk ontving daarentegen de Kotterdamsrhe Lloyd aan boord van de ..Sibajak". Wa?,rom geschiedde hier het wonder niet. dat dit konink lijke schip afvoer en wij de kip bij Maassluis, het poesje reeds in het Scholem Asch licht van Dóver's krijtrotsen gebruik? ten ? 'Waarom had niet een wereldhervormer de list bedacht om dit schip met driehonderd geletterden te char teren, teneinde Xieu w-Guinee of de Kerguelen met de ,.crème de la crème" te bevolken, op andere wijze als in voorbije eeuwen de Engelsche galjoenen hun crème" naar Aus traliëverscheepten? Welk een kans om ons tranendal eindelijk droogte leggen liet men zich hier ontgaan ! Doch wat reeds de glorie van acht voorafgaande P.E.N.-congressen ge weest schijnt te zijn, zag dit jaar de zelfs voor eet partijen van zoodanigen omvang nog te kleine reuzenkast van het Kurhaus binnen zijn wijnroode muren gebeuren: de maaltijd-metfspeechon, edele kern, waaromheen de heele idee der congressen organisch gegroeid is. Kleine voorproef jeshadmen reeds de vorigedR.gen gehad. Galsworthy, uiterst correct en derhalve uiterst onverstaanbaar, yaf ze in kleine, keu rige doseoringon. al viel do traditioneele speech aan het slotdiner dit keer weg, onulet GpJsworthy's leven /.oo'n bombardement van oerbetuigingon. geworden in. dat men hem zelf s niet eens den tijd laat om zijn eigen P.K.X.-congressen to beëindigen, doch hem middenin wegroept voor een e jre-doctoraat in Oxford-of-zoo. Aan boord van de ..Sibajak" kon men ook van Goorges Duhamel met zijn scher pen, idealist ischen dokterskop ge nieten en zi'.'h verwonderen hoeveel geo«t bij zulke Franschen in zoo weini ge woorden liggen kan; zonderling contrftst met .lacob Wassermann, die uit zijn zware romans in desnoods meerdere deelen nog maar nauwelijks stof had overgehouden om in vijftien seconden ..Es war so schón gewesen" te zeggen. Kortheid was ook het parool op het trroote banket, met 38 sprekers.Wat nood. rtat hier veel schoons, veel geestitrs en wellicht onsterfelijk» door den te beschreemvvn afstand al voor den uchtend van zijn dauw verloren ging; als zoo'n speech tenminste van te voren niet geprepareerd en later Wellicht uitgegeven wordt. Schalom Asch en Na.hum Sokolow waren breed voerig en druk. in Daubler bloeide het edele pathos van den laatsten Griek, Felix Salten was charmant in zijn Weensch hyper-imlividualisme. Zij, die niet spraken (en dat waren altijd nog negen maal zooveel), aten, en na het eten dansten zij allon. Buiten was het ruig en zwart, en de Fier bleef verlaten. Maar in de heimelijkheden van des Kurhaus' kleine en gröute'zalen lachte een vrouw en speelde een dichter nog nmaal Louis Piérard leentjebuur bij de romantiek van zijn kinderhart, die hij in zijn laatste essay zoo juist voor eeuwig had afgezworen. A la littérature comme a la litt rature ! Aug. Vermeijlen John Galsworthy A. M. de jong Kar el Cd pek ?y '4i' f v*