ft l ' * \\ f i ir4, zo w r ? \ 1; i // 1 1 f '\ V T; Bt* \ V-j / dl [ ' ? h V ia.1t te VI t i t f i e i e f J, ? X ? w tr»'roene cekbl ? [? voor Nederland is een Schildering, Zegelring eo Lakatetnpel met Uw FAMILIEWAPEN IMARTEN N. DAMSTRA, l (APELSTR. -16, UTRECHT ..Honderden dantochrljven ONDER HOOFDREDACTIE VAN A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: L, J. JORDAAN, F. G. SCHELTEMA EN M. KANN. - Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 355. AMSTERDAM - C. Kleine Adver tentiën 50 cent per regel Aanbieding vóór Woensdag 10 uur OPGERICHT TN 1877 No. 2822 ZATERDAG 4 JULI 1931 NEDERLAND, PAS OP! door G. J. P. Zaalberg ..Doodwind komt over de velden gevaren." Fred. v. Eeden's Ellen, Een lied van de Smart. HET Chineesche volk had duizenden jaren geleden een beschavingspeil bereikt, dat is slechts weinige volken in hun beste tijdperk door overtroffen. Nu zwerven de nazaten van dat geslacht als koelie over de aarde.' Egypte, Griekenland, Bome hebben binnen hun grenzen de menschheid zien stijgen tot de grootste hoogten van welvaart, wetenschap en schoonheid. Nu worden Griekenland en Egypte nauwelijks ernstig genomen in een gezelschap met andere beschaafde naties en het nieuwe Itali sloopt onder denzelfden azuren hemel, waar een maal de zuiverste rechtsbegrippen als schoonste beschavingsvruchten zijn gerijpt, al wat aan recht en diens dochter vrijheid tot het hoogste bezit van een vroeger geslacht behoorde. Portugal was gelijk met Nederland een machtig welvarend en kolonialiseerend volk. Nu.... Spanje was eenmaal heerscher aan beide zijden van den Atlantischen Oceaan en een centrum van wetenschap en kunst. Nu.... Duitschland hebben wij gekend als een materieel bloeiend rijk met onbegrensde mogelijkheden van welvaart en macht.... Engeland was hét industrie- en geldland.... Ik behoef niet. voort te gaan en te detailleeren om de mogelijkheid aannemelijk te maken van het terugzinkeu van Nederland tot Chineesch, Grieksch peil. Toch ontbreekt het niet aan woorden en daden, die getuigen van volkomen gerustheid over het lot van Nederland in een tijd, waarin ,,Nord und West und Süd zersplittern, Throne bersten, Eeiche zittern" en waarin we helaas niet meer met kans op succes den raad kunnen volgen Flüchte du, im reinen Osten, Patriarchenlust zu kosten", zooals Goethe in zijn Wesl-östlicher Divan zegt. De tronen en de rijken, wier siddering ons nu interesseert, zijn uiterst prozaïsch, maar daarom n:et minder belangrijk voor de toekomst van den Nederlandschen stam ??? onze ondernemingen van nijverheid, scheepvaart, landbouw, handel, visscherij. Nog doet Nederland zich, voor als een' oase van welvaart in een woestijn van oude en nieuwe armoede. En waar de wereldcrisis als een kanker ook hier zichtbaar begint to woekeren, troost men y i h met den waan, dat de rest nog gezond is en na regen zonneschijn komt. Wjj leiden uit de cijfers en feiten, die den gang van het nationaal en internationaal bedrijfsleven weergeven, af, dat thans een overigens beminnelijk optimisme fataal wordt, wanneer het door de leiders van staat en maatschappij zou worden toe gepast. We voelen dat niet als een omzwaai in ons temperament, maar als een logisch gevolg van de feiten. Andere tijden, andere ismen. Nu is, aangezien de douanemuren van gewapend beton blijken te zijn, de eerste en eenige zorg den terugweg te zoeken naar het evenwicht tusschen productiekosten en koopkracht. Zoolang, in af wachting van het duizendjarig rjjk, die twee elkaar niet gevonden hebben, blijft de beschamende toe stand bestaan, waarbij eenerzijds overvloed van waren en productiemiddelen anderzijds ontbering en stilstand van productie. Wij zien het nog altijd als een fout van vele vooraanstaande arbeidersleiders dat zij meenen koopkracht te kunnen verwekken anders dan door productie en wel met middelen als verkorting van arbeidsduur in verhouding tot de verlaagde vraag naar producten, handhaving of verhooging der loonen, uitvoering van improductieve werken, enz. Primair is het herstel der productie, niet improductief bezighouden van arbeidskrachten, doch productie voor de directe behoeftenvoorziening tegen volledige vergoeding der productiekosten door den consument. Hoe men die zaak ook draait of keert, er komt maar n oplossing uit en die is verlaging der productiekosten als eenig middel om aan de koopz wakke vraag te Voldoen, hierdoor meer afzet te verkrijgen, waardoor meer arbeids krachten noodig worden, enz. enz. Is het evenwicht bereikt, waarbij in beide scha len de last heel wat lichter zal zijn dan in 1029, dus ook de loonen lager zullen zijn, maar het aantal loontrekkenden veel grooter dan in 1931, dan kan het bedrijfsleven zich weer ontwikkelen en worden we weer optimist en gelooven in een hernieuwde opvoering der algemeene welvaart, gelijk we die in de kwarteeuw vóór den oorlog allerwege hebben gadegeslagen. Het is van allesoverheerschend belang, dat die evenwichtstoestand zoo gauw mogelijk wordt bereikt. Daarbij zinken de gewone culture-Ie en sociale maatregelen, hoe belangrijk overigens ook, geheel in het niet. Hoe eerder het bedrijfsleven zich herstelt, hoe eerder en hoe krachtiger weer aan de sociale en cultureele maatregelen kan worden gewerkt. Andere tijden, andere ismen. Voor' Nederland, dat voor zijn behoeftevoor ziening op internationale ruil is aangewezen, geldt dit nog veel sterker, dan voor menig ander land, dat grootendeels in eigen behoefte voorziet. Wij moeten onze productiekosten aanpassen aan de wereldmarkt. Blijven we daarin achter, dan verandert de tijdelijke stilstand van bedrijven in een blijvende, Thans, midden 1931, verkeeren we in de phase van den crisis, waarin steeds meer bedrijven worden stilgelegd en mitsdien de werk loosheid enorme afmetingen krijgt. Moeten we werkloos en gedachtenloos dit proces laten voortschrijden tot de economische wet met haar wreede onvermijdelijkheiden onvermijdelijke wreedheid ons zwaar straft voor dit moderne laisser faire laisser aller"? De ondernemers, die nog vele maanden met groote verliezen hun fabriek hebben laten door draaien met korte weken en zich opstapelende voorraden, moeten uit lijfsbehoud of erger n voor n hun zaak sluiten'in afwachting van nieuwe productiemogelijkheid. . Is er geen middel om deze phase te bekorten.? Moet alles maar op zijn beloop gelaten worden tot er misschien voor een deel weer productiemoge lijkheid komt? Is optimisme bij zoo'n toestand geoorloofd? Wij kennen helaas vele gevallen van eertijds krachtige ondernemingen, die óf reeds alle weer stand verloren hebben of hard op weg zijn om de laatste aderlating te oudergaan. Medelijden met DE GROENE AMSTERDAMMER" TEL. 37964. Postgiro 72880. Gemeentegiro G. 1000. Viooltj Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGER5 Lef op den naam f de verarmde bezitters doet niet ter zake, maar des te meer grijpt ons het vooruitzicht aan, dat menige welvaartsbron verdroogd is en duizenden arbeiders hun plaats in de fabriek of op het schip of op het land niet meer zullen kunnen bezetten. Bij het aandringen op verlaging der productie kosten ontmoeten we vaak de meening, dat daarbij het loon maar "weinig me spreekt. Getuigt die meening niet van kortzichtigheid? Als we, welke waar ook. van zijn onfetaan tot zijn vol tooiing volgen, zien we een accumulatie van bijna niets dan loon. In de grondstof zit soms wat grondrente of een overeenkomstige last, waarin ook al weer eenige betaling voor vroegeren arbeid kan zitten, en aan het slot ontmoeten we de winst, ook wel, soms heel erg. aan de tusschenstations. Maar de hoofdzaak is toch het loon. Door mechanisatie treedt verplaatsing van loon op naar de machinefabriek. Het tempo van mecha nisatie en andere i ationalisatie wordt beïnvloed door het loonpeil. Kan ik mijn grond tegen laag loon laten omspitten, dan roep ik niet de stoomploeg of ander moderner werktuig te hulp. Ook de 7- en 0-urige werkdag zal de grens verplaatsen, waarop de looncalculatie doet overhellen naar meer rationalisatie. Dit zeer ingewikkeld verband tusschen alle factoren van het bedrijfsleven maant tot groote voorzichtigheid bij het kunstmatig ingrijpen en bij het aanheffen van leuzen,, in welke richting die ons ook willen trekken. Een rechtstveeksche belemmering dev saneering is een ondersteuning van bedrijven door hun ,de gelegenheid te geven (uit de zakken van anderen) om een product te blijven maken, waarvan de prjjs niet loonend is, als gevolg van te groote voorraden. Het nadeel van zoo'n regeling wordt erger, wanneer niet gesteund wordt naar behoefte doch blindelings aan alle producenten, zoodat ook de rijkste boer of nieelinenger een greep doet in den bedemap, waarmede de fiscus of de bakker minzaam ia rondgegaan ook bij de armste weduwe (industrie, reederij en haar arbeiders en werkloozen). Wil van do nog naderende rampen ons zooveel mogelijk bespaard blijven, dan moéten de bedrijven zelf de uiterste zuinigheid toepassen bij energiek streven naar voortwerken, maar moet ook van. buiten alles vermeden worden, wat lasten op het bedrijfsleven legt. Is hiervoor een moratorium in de sociale en cultureele maatregelen noodig; het zij zoo. Het is reculer pour mieux eauter. Andere tijden andere ismen. Nu wat opportunisme. Bij de regeerders van stad en land.... wat heroïsme. i 5 i *, t