i H s'v : cl ir1 zo w '\l 't v 1 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 JULI 1931 No. 2822 Koldewey 8 Corbière Leidschestraat 30 ~ Amsterdam Specialiteit int WIT LACQUE MEUBELEN VOOR SLAAP-, LOGEER- EN KINDERKAMER GERARD B. RIJKE Jt. BINNEN ARCHITECTUUR KEIZERSGRACHT 559 ~ Telef. 30559 Complete Meubileering u PRETTIGE VACANTIE! Mooi weer, vroolijk gezelschap en 'n camera. 'n Fototoestel, waardoor ge straks alle prettige vacantiedageh weer opnieuw beleeftl Maar als ge mooie, scherpe vacantie-foto's maken wilt - heldere kiekjes, waar ge later met genoegen telkens weer opnieuw naar kijkt gebruik dan 'n goede Engelsche rolfilm. Neem Selol Selo is betrouwbaar en snel. Selo kent bijna geen mis lukkingen. Vergeet dus niet, 'n paar rolletjes Selo in uw koffer mee te nemen) Vraag uw fotohandelaar, afdrukken te maken op Selo af dr uk pap ie r U krijgt prachtige foto's. No, 2822 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 JULI 1931 Schilderkunst door A. Plasschaert f liurlry Tooi-op lil.| <r A ml rot*Hi, D«*n II au» Wanneer wij liet zuiverst het werk, door Charley Toorop gemaakt, wou den nagaan on in wolken staat dat tegenwooixlig zich bevindt; in welke kleur zij werkt en hoe zij modelleert, dan is dat het beste te doen door het schilderij niet de Twee Vrouwenaakten (uit 1031) goed tj zien". De voorstelling bestaat uit twee naakte vrouwen, tot de knieën onge veer gegeven. De koppen (begrepen in den. trant der zoogeheeton nieuwe zakelijkheid, dat- is dus van het typiseh-tegemvoonlige realisme) hebben in hun verscheidenheid het psycholo gisch element, dat steeds Charley Toorop heeft gekarakteriseerd, ei dat haar bewonderaars heeft bezorgd'. die over haar rood-bruine kleur niet zeer in verrukking waren g ra kt. <>'e kuilt v-elf s zeggen, dat zelfs be schouwers, die (coloriston in hun hart) «?er onwillig waren tegenover haar kleur, zich toch nooit haar kracht mensehen te bepalen,aooals dez:> schil der, .s dat doet, konden ontveinzen. 3Iaar onmiddellijk verbonden met «leze lust' ter algeheele karakter bepaling is de drang tot het sterk plastisch modelleeren bij Charley Toorop. Xij boetseert in olieverf haar /if/uur; ronding van volumina is wat ten zeerste treft in haar figuren. Zij doet dat niet door veel détails (dat zou tegen den tvjd zijn, waaruit de schilderes stamt; zij geeft die ronding in gi'oote partijen, en strak-gespannen. Dat is wat ge toch gevoelt bij deze naakten; strak-omtrokken volumina, die alle te saam toch het vlak (dat een schilderij ten slotte, is) niet ver nielen.... tic ziet hieruit, dat wat ge ook voor bezwaren kunt hebben tegen zulk figuurstuk er altijd ele menten zijn, die getuigen van een hardnekkig-beraden kracht n van een stelligheid in de \veergave. Er is nog een ander element in Charley Toorop's werk, dat niet vreemd is, noch verwonderlijk, wanneer ge maar denkt aan haar plastische stelligheid. Misschien zoudt ge dat het revolutionnaire moeten heeten. Haar vader had dat; deze sphilderes heeft het. Het is eer revolutionnair dan politisch-dogmatisch getint; het is opstand maar niet uitvoering van een partij program; het element krijgt daardoor iets meer algemeens, meer menschelijks dan het gewoonlijk heeft. De symmetrisch-gebouwde groep der Boe ren '(1930) is daarvan het voorbeeld. Zachter van aard, maar daarom niet slapper van nlodtlézijn de portretten, d ie ge hier vindt, en waarbij een zelf portret uit 1030?I0:n te katalogiseeren valt. Me vindt hier het dubbel portret (1020) van den Heer en Mevrouw Brom, waarvan de mannekop het beste is, kogelrond-kaal als hij is. Meer dan n figuur in n 'compositie te vereenigen heeft steeds Charley Toorop getrokken. Naast dit dubbelportret zijn er nog meer als de compositie met kinderen (1028). de Zigeunervrouwen uit Parijs (1029) een der zwakste uitingen hier, zooals even min sterk is een enkele vrouwekop. Een aanvulling zijn de twee stil levens. Zij zijn niet psychologischbelangrijk als de portretten; in hun makelij ;.s het zicht der nieuwe zakelijkheid zeer tastbaar.... Wanneer ik bij deze kunst v an C'harley Toorop 7 ou moeten aangeven, Waarmee zij het mees*, verwant is, dan KOU ik in alle zekerheid wijzen naar J>uitsclie Kunst; ook daar dik wijls 'schcrp-psychologisch karakteriseeren, en ook daar een kleur, die voor de doortrapte coloristen aange naamheid e: bekoring mistbij onweerspreekbare kracht. oogenblik zeker, en naar aanleiding alleen van deze verzameling onbillijk zijn een volslagen oordeel te uiten. Tielens schildert toch te kort (hoewel hij altijd wou schilderen) en veel van zijn werk in Venlo was in een korte, te korte periode ontstaan, dan dat hij hiernaar op rechtvaardige wijs kon worden geschat. Wat hij schildert is landschap, figuur in actie, stilleven; wat hem naar eigen bekentenis, trekt is in een spontane kleur do Limburgsche boerderij te schilderen. Zoo ver is hij nog niet. Toch begint die spontaan-neergezette, kleur bij hem te ontstaan (een paar landschapChabot Hullnian <»n Tiolrim. t«* "Veiilo, ia lic Hct»ren-Mot»it»tHt Deze twee schilders, Limburgers, hadden het zich in hun hoofd gehaald, dat ik hun tentoonstelling zou komen zien. Hun werk was mij slechts ge deeltelijk bekend; iets wist ik vany dat van Hollman af; niets van dat van Tielens, die oo'i muurschildering maakt voor kerken. Deze laatste bleven mij onbekend; ik kan daarover geen oordeel uiten. Het zou op dit . Naakt pen wezen dat uit) en ge kunt van het werk zeggen, dat er vooruitgang in is openbaar. Meer kan er nog niet van worden beweerd. Wat Ilollmann aangaat, de land schapsschilder bij voorkeur, hij is meer dan Tielens ervaren in de schilder kunsten ongetwijfeld.heeft h ij,door een spontaan impressionisme, ook coloristisch invloed uitgeoefend op Tielens. Hollnian's landschap vertoont als eer-, ste kenmerk een factuur vol onstuimig heid, de richting bijv. der snel-neergezette verfvegen is een element in dit werk, dat met een nu en dan leven de kleurcombinatie wel het beste is, wat wij hier aantreffen. Hollman is een impressionistische springin-'t-veld, en als zulken springt hij soms in de sloot, soins over de sloot. Het levendige in hem, wanneer hij het zuiver kan uiten, is van een "snel bewogen visueel levenden mensch, en heeft alle trekken van een ontroering, die geen uitstel verdraagt om het ,,real iseeren" II. W l <?«;'? rs m u Xotltle. flrurnt' Een tentoonstelling in het najaar zal een gelegenheid zijn om aan meer voorbeelden getoetste kritiek van het werk van Wbgersma te schrijven. .Maar toch wil ik daarom deze notitie niet ongeschreven laten en het werk, dat betrekkelijk-pa.s ontstond, on besproken. Een vijftal schilderijen kwam gereed: twee zelfportretten (én met den enkelen kop zoowat; n met den groenen mantel) een schildering van een zingend paar ..Het Duet", een liggend naakt (een veraadigde vrouw) en een portret, dat bestemd was als geschenk aan .schilders tweeden zoon. Ge treft in al deze werken den zin van den schil der voor het volledige schilderij, zooals vroegere generaties, de renaissan cisten etc. dat eveneens als einddoel zagen. Dit is onder de tegenwoordige schilders zeldzaam. Wiejrersma ,wil niet alleen de psychologie voluit en streng bepaald;, hij wil landschap of kamer of wat ook den mensch omgeeft op het werk even zoo bepaalJ. en zeker in overeenstemming met de figuur. Ik zei 1 1 dat zóó iets, met zulken psyehologischen rijkdom zdd/.aam is, en -aan andere tijdperken herinnert, zonder daarom als bij een ander schil der een adoratie van het verleden te zijn. Hier, bij Wiegersma, is eer over eenkomst dan nnbootsing ! Het belangrijkste werk is het ge rekte naakt der liggende vrouw met de armen boven 't hoofd, en achter haar. over de heele breedte, het Deurnsche landschap. Het is een schil derij dat rijk aan zekerheden nimmer leven mist (hoe zou dat ook kunnen?) Het tweede schilderij, dat ik ver melde hier moet om den komischtragischen inhoud is dat van het Duet, de twee zingenden (ook een oudeeuwsch gegeven) een man en een vrouw met al hun verscheidenheid en tot n actie vereend en toch onvereenigd. Het komische van dit geval ( vroeger, was Wiegersma gaarne de teekenaar en de schilder van den grijns) vindt ge het meest openbaar in het gezicht van de vrouw, die ge. doordat zij het hoofd achterover houdt zoo goed als in den leelijken neus kijkt ei. waar boven aan. ter weerszij, oogen met veel wit deze leelijkheid versterken. Zoo te zien is haast een sadistische lust van Wie gersma ',s expressie tegenover schoon heid. AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een gefran keerd briefomslag met adres van den afzender in te sluiten. ilij ti i t: