! ;j zo W' st h H 'vl DE GROENE AMSTERDAMMER VAN u JULI 1931 No. 2823 De bekroning van Arthur van Schendel door H. Marsman !>?? opdracht van wijlen C. W. van «In* Hoogt Maatschappij der Xederlandsche Letter kunde heeft, naar men weet, op advies van haar Commissie voor Schoone Letteren dit jaar Het Fregatschip Johanna Maria" van Arthur van Schendel bekroond met den C. W. van dev Hoogt-prijs. De voorzitter der Maatschappij sprak er, blijkens een verslag in de N.R.Crt. van 10 Juni 1931 (Avondblad B.) zijn bevreemding over uit, dat het feit. van deze bekroning die bekroning was buitendien geen feit, voordat de Maatschappij (haar Bestuur) besloten had, het advies der Com missie te volgen, merkte de voorzitter terecht op ? ? vrij algemeen bekend was, vóórdat het in de jaarvergadering van dien lOen Juni officieel bekend was gemaakt. Het feit, dat de Maatschap pij den van der Hoogt-prijs die door den stichter bestemd is ter aanmoediging van een jong auteur had toegekend (of zou toekennen) aan een man van 57 jaar, heeft misschien hier en daar een be vreemding gewekt, die nog grooter is dan die van den voorzitter over het feit, dat er in de Commissie voor Schoone Letteren (want uit welken hoek anders kan het gerucht van Van Schendel's ver moedelijk aanstaande bekroning zijn gekomen?) n of meer kletskousen zaten; maar men kon tot 10 Juni toe nog blijven venvachten dat het bestuur van de Maatschappij zoo verstandig zou zijn het vreemde advies van de Commissie te ver werpen. De Maatschappij deed dat niet; -/ij ging zelfs verder: alsof het feit van Van Schendei's bekroning niet reeds voldoende geweest was om de opdracht die wijlen van der Hoogt haar gaf zonder eénige gêne te schenden, om van Schendel te krenken met een prijs die moet dienen ter aanmoediging van een jong schrijver en om zich zelf te blameeren nam zij van hare Commissie een communiquéover dat bestemd is om al deze blunders te verklaren en te rechtvaardigen en dat dit buitendien doet op een wijze die ik verderop zal bespreken. De feiten zijn nogmaals zoo: de van der Hoogt-prijs moet naar den wil van zijn stichter dienen ter aanmoediging van een jong schrijver; het communiquémoet dus goedpraten waarom men den wil van den heer van der Hoogt die zich buitendien niet meer verweren kan tegen een dergelijk apert strijdig handelen met zijn wil, zijn bedoeling en zijn vertrouwen niet meer gehoorzaamt en zegt: er was dit jaar geen jong boek dat waard is bekroond te worden. Ten eerste is dit een leugen en ten tweede (dit is zelfs het eerste, het au fond eénige bezwaar): als de Commissie en met haar het bestuur dit werkelijk meende dan had zij den prijs dit jaar niet moeten uitreiken. Zij heeft in elk geval geen zweem van recht om haar charter te overschrijden, te breken, te schenden. Maar wanneer een Commissie, die verleden jaar in dezelfde samenstelling; na, eerst te hebben besloten de voorkeur te geven aan creatief werk, boven essayistisch waardoor Vermeulen's .. ..Klankbord" onbekroond is gebleven, den prijs toekent aan een zeer zwak boek als Het Donkere Licht" van Coolen, terwijl toch ook Helman's ..Hart Zonder Land" in '20 verschenen was, Victor van Vriesland's Voorwaardelijk uitzicht", De Bries" ? van- Albert Kuyle, Nutteloos Verzet" van du Perron, dan is het duidelijk, dat diezelfde commissie andere dan redelijke en loyale motieven moet hebben, als zij dit jaar Engelmans Sine Xomine'', WijdeVeUTs ,.H t Vaderland", maar vooral Slauerhoff's Serenade", Saturnus" en Zeist als Woonplaats» BOUWTERREIN TE KOOP In het centrum van Zeist, aan den verkeersweg Utrecht Arnhem, in de onmiddellijke nabijheid van bet Raadhuis, de Hotels Hermitage en Flgl en het Slot van Zeist. Prachtig opgaand geboomte, stofvrije wegen, voorzien van rloleering, gas, water en electrlcltclt. Xndcre gegevens worden verstrekt door de X.V. PARK KURSBERCiEX, Sloiitauban«traat 4, Zeist. Schuim en Asch" en ook ter;Braak's Carnaval der Burgers" voorbijgaat. Ik bespaar u nog een moment de slinksche en krankzinnige redeneering, die een zoo apert feit als dit, dat de Maatschappij met den van der Hoogt-prijs geknoeid heeft, alleen al hierdoor dat zij hem uitreikt in afwijking van en in strijd met den wil van den stichter, niet alleen goedpraten wil, maar daarboven uit zelfs de suggestie wil wekken dat zij de Commis sie den wil van den heer van der Hoogt beter begrijpt dan hijzelf en dat zij de/.e bekroning heeft voorgesteld aan haar bestuur ten voorbeeld en aldus ten bate en ter aanmoediging der jongere schrijvers. Buitendien heeft de Maatschappij dit be schaafd instituut blijkbaar niet gevoeld, hoezeer men behalve de nagedachtenis van den heer Van. der Hoogt, het eergevoel heeft moeten krenken van een man als van Schendel: een voluit prachtig en reeds nu klassiek boek als zijn Fregatschip" wordt ..aangemoedigd" door een troep deels zeer middelmatigen, genaamd Maatschappij der Xed. Letterkunde" op advies van een Commissie waa-in meer dan enkele leden die hem, van Schendel, niet enkel in leeftijd maar vooral in talent, op geen stukken ha evenaren. Competentie in aesthetische zaken zal ni; mand. die haar bekroningen nagaat van de Maatschappij meer verwachtsn, maar eenig gevoel voor rechtschapenheid tegen over de nagedachtenis van den heer van der Hoogt en van bescheiden \vellevendheid tegenover een f'guur als van Schendel meende men haai- toch stellig te moeten toeschrijven. Tot zoover de feiten en de feitelijke argumenten van het con muniqué, voor zoover die vermeld moesten wo den; maar er is nog iets anders: men kon aanvankelijk, voor men de overwegingen, las, gevoegelijk denken, dat de Maatschappij deze blunders te goeder trouw had begaan; dat zij dom en lamlendig meeging niet het advies van hare commissie zooals de commissie dom en lamlendig meeging met den opsteller van het communiqué,. Want daar zit vermoedelijk de oorzaak; waar echter de opsteller van die toelichting niet officieel bekend is en de bladen alleen spreken over de Commissie en de Maatschappij, kan men zich' slechts tot haar richten. Welnu: als men dit communiquéheeft gelezen weet men dat de Maatschappij, blijkbaar blinde lings meegaand met haar Commissie, niet van Schendel bekroond heeft, omdat zij in een onnoozele maar goede trouw meende, dat geen der jongere in 1930 geschreven werken een bekroning waardig zou zijn, maar omdat zij jonge talenten, eigen machtige en eigenwijze talenten, die misschien vierkant lak hebben aan een fossiel instituut als die waardige Maatschappij, liever niet bekroont. De Maatschappij heeft een niet te rechtvaardigen blunder begaan met deze bekroning, maar zij ver dedigt dien blunder in haar perfide communiqu op een manier, die aan duidelijkheid niete te wenschen meer overlaat; zij bewijst daarmee, dat zij de jonge Nederlandsche letterkunde die de heer van der Hoogt haar verzocht met liefde en steun te big ven volgen beschouwt als een talentlóoze en arrogante troep. Laten wij n ding vaststellen: deze duidelijkheid en voor een deel Ook deze meening is ons, jonge hollandsche schrijvers, misschien toch niet volkomen talentloos en denkelijk zeer arrogant, onverdeeld lief, maar wij verzoeken der Maatschappij en wanneer die zich zou willen beroepen op haar Commissie, dan de Commissie, voortaan geen belangstelling meer te fingeeren voor ons werk en vooral niet onze bewegingen niettemin met oplettendheid te blijven volgen", zooals het heet in dien onbetaalbaren zin, die stikt en stinkt van verwaandheid. Of laat zij, als zij den wil van den heer van der Hoogt wil gaan volgen, deze Commissie afdanken, des noods in strijd met het reglement en er eene be noemen, die uit behoorlijke en competente menschen bestaat, die haar voor zullen stellen den van der Hoogt-prijs jaarlijks te willen uitreiken. aan het beste Werk, of aan het minst slechte d dat vooral behoeft aanmoediging der jongere litteratuur; en laat zij zich op het stuk van al of niet jong'zijn niet ironisch laten vernikkelen of . vlfcien door i en Commissie die ze^t, dit men AMSTIRDAM OEN H AAQ ROTTERDAM MUSKIETEN T U L L E 1.80 M. ? REED PER MTR. o.65 KLAHBOE VOOR KINDERBED 8?5 VOOR 1PERS. LEDIKANT vreemd zou doen in de Maatschappij iemand oud te noemen na een vijftigtal verstreken jaren, vooral niet als zoo'n commissie ten deele bestaat uit lijken van nog geen veertig. De tegenwoordige Commissie deugt niet: zij is de jonge litteratuur valsch en vijandig gezind: in een toon, die gemengd is uit de meest walgelijke pedanterie, waartoe hollandsche schoolmeestert j in staat is, uit een. p»rvenu-4*chtig arrivisme, hypocriete diplomatie en een neerbuigende oplettendheid, is de eerste helft der motiveering niet anders dan een sluw, gemeen draaiend goedpraten van het feit dat de commissie ook dit jaar boeken als Schuim en Asch" en ter Braak's ,,Carnaval der Burgers" men ziet het alweer: de kliek komt op voor haar vrienden niet heeft icillen zien en er den prijs aan onthouden, zboals men hem van Ostaijen. onthield, Engelman, Buning, Bloem, G ijzen, Roland Holst, Albert Helman, Xijhoff, Hendrik de Vries, van den Bergh...., stuk voor stuk toch niet volkomen talentloos en eénige aanmoediging waard; niet minder begaafd" dan Donker, Coolen, de Man, van der Leeuw, Dirk Coster, die allen wel zijn bekroond; misschien minder opgeblazen deze laatsten, minder eigenwijs, meer dociel en eerbiedig gestemd tegenover zóó iets Olympisch als de Maatschappij en haar Commissie? J Ik hoop, dat de zaak nu duidelijk is: afgezien nog van het feit van Van Sohendel's bekroning met een prijs, die daar niet voor bestemd is en die voor hem een beleediging moet zijn, kan men niet anders doen en ik geloof namens velen, niet alleen jeugdige scribenten" zooals het advies der Commissie de haar door wijlen C. W. van der Hoogt in haar aandacht opgedragen beschermelingen noemt met een gezicht, dat zelfs niet meer waard is van haar romp geranseld te worden dan zijn diepe vt rontwaardiging en diepe verachting uitspreken, vooral voor den geest der motiveering: wij. opgeblazen gelijk God ons schiep, noemen dat stuk, kil en kras", een infaam, gearriveerd rots tuk. f Kon. Meubcltranspor^Maatschappij DE GRUYTËR.6 Go. Jv.xx.,*v* DEN HAAG "?" AMSTERDAiM ARNHEM , Verhuizingen per Auto-Trein No. 2823 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN n JULI 1931 Maillot Naakt (Kunstzaal Van Lier) SCHILDERKUNST door A. E. v. d. Tol a5«'lfportrett«Mi OH Stilleven* UI J van Ijler. E H xijn niet veel kunsthandelaren, die. be halve in/.ake handel., ook inzake kunst een *'igen oordeel hebben, met het gevolg, dat de meesten van hi-n. vooral waai' hft'moderne.'vaderland<ehe kunst betreft, uiterst voorzichtig, om niet te /.eggen schuw en angstvallig-tastend te werk .gaan im zeker niet, op dit voor hen zoo gevaar lijke terrein met vasten tred oen eigen rechte weg bewandelen, die voert tot een eigen collectie met pioniers-qualiteiten ! Indien y,ij al eens een enkele keer uitkomen boven het peil van een fijn aanvoe len der markt en een ijverig bestudeeren van veilings-resultaten. en als pionier optreden, doen zij het met twijfel en angst in hun hart en vrijwel nooit gedragen door een waarachtig enthousiasme t>n een vaste kunstzinnige overtuiging.... Kr zijn uitzonderingen en tot die uitzonderingen behoort ?de kunsthandelaar van J Aur. Waar anders in zijn zalen maandelijks meestal werk te zien valt van n bepaalden schilder, heeft hij er thans een expositie gearrangeerd vau werken van een aantal modernen, die, kan men zeggen tot zijn huisgoden behooren, een expositie 'die, «?p smaakvolle wijze gearrangeerd, een interrs*anten kijk geeft opbovengenoemden weg. Ken achttal schilders is hier vertegenwoordigd met een /elfportret en een of twee stillevens. I Let -/rlfportrrt is voor een 'schilder, dip. als iedrr kunste naar, eigenlijk nooit iets anders doet dan zijn per-' .soonlijkhrid belijden''en beelden! in xekrrrn zin het concentratie-punt van heel zijn scheppend vermogen en zoo kan eenvertegenwoordiging moeilijk in meer gréonorntrrerden vorm dan hier het geval is gegeven worden. ?' l.r 'Futnronniri'. IMrt van Wijngaard t. Jan van Ifrrwijnni. Jan S|nijtcrs. Wim .Sehuinachcr. Ilenri ?van dr Vrldr. Haoul llym-krs en dejeugdige Kddy l'Vrnhoiit. - y,ij xijnhot dan dio hier het beeld van dr \vrrrld «Int /ij in y.irh dragen en het algemeene Irvrtisgcvorl dut ln-n be/irlt. als door drn spie gel grconcrütrcfr.!, hebbon saamgetrokken op de, eigen beeltenis. Van dr/,r ?yirlfportrettoii uitgaande. kan inrn inderdaad dikwijls komen tot een diepere, rn mm- y.uiverr karakteristiek' van hun talent dan bij het beschouwen van hun andere, minder in zichzelf teruggehouden werk. veelal moelijk is. Kn zoo kan ook dat wat men uit de/.e /.rifportretten opdoet hot l>egrip verhelderen voor dat ovrrige, oeuvre, ons er meel' voor open maken en een toets steen /jjn voor het oordeel, dat men xich over dtizo sL'hildersfiguren, naar aanleiding van diverse afzonderlijke tentoonstellingen in dezen zelfden kunsthandel gevormd had en hij die golegonheden ook had uitgesproken. Kvcmvel: ....het werken met ilezen toetssteen kan onmogelijk in een korte kroniek gedemonstreerd worden!.... 'Hij de stillevens speelt, naast de bloem, de visch een hoofdrol. Dat onder dexe. en ook nog wel ander modernen de visch. ditoud-Christelijk symbool ! wederom xoo nadrukkelijk op den voorgrond treedt, heeft misschien meer en dieper beteekenis dan dat van een ietwat toevallige, schil derkunstige mode. Maar ook ten opzichte hiervan moot het bij een vermelding blijven. Op een bovenzaal vindt men nog een aantal teekeningen en waterverven van .sommigen de/er, beneden in ..levende lijve" aanwezige kunstenaars, alsook van Sorvado del I'ilar, Fernand Leger, Kiïstians 'Pony on Chagal. Atollop-toiit«M»n«itoMIii« .Inc. Hamel. DUIM TH k 44, Aiii*t«*rulum Toen, naar aanleiding van een atelier-tentoon stelling van den schilder* Maks t.a.p. gewezen werd op het. te betreuren, feit dat de/.e vorm van exposeeren in ons land weinig gevolgd werd. hing reeds, daar op het I)amr<ik het schild uit van Jac. Hamel, 'waarmede hij belangstellende n uitnoodigt zijn mansarde-ateller te komen bezoeken : de aankondiging is. ten behoeve van de. onze vestevan het Centraal Station binnenkomende Ameri kanen en Kngelschen in het Kngelsch gesteld, maar dit blijk van efficiency beteekent niet. dat ook eenvoudige stad- on landgenoot-en, die gaarne eens do schilderkundige spijze willen proeven in de cuisine zélf en in het bijzijn van den kok. niet welkom zouden zijn. Zij zijn het ? tot vier uur 'smiddags althans van harte, en zij kunnen er, naast een kijkje in eiMi Hollandsch schilders-milieu tevens een krijgen op de. wijze waarop Hamel, o.m. zijn indrukken van ?,'orsie.a. de Cóte d'Azur en ook van het -oude Amsterdam (een schoon stukje waarvan men het model tevens uit het dak raam ontwaart !) op zijn doeken weet vast te leg gen. Waar nog onlangs een aparte Hamel-tentoon stelling in den Kunsthandel Xiekerk gelegenheid heeft geboden dit werk te karaktoriseeren. kan hier mot deze aankondiging volstaan worden. Nieuwe Uitgaven V(>>-fiI<i</ nrcr UKili ra n //«» 'Vrrc?n'n.ilnij run e (? f meenten is verdeeld in 3 hoofd stukken, l lot c-erste ? hooldstuk bevut mededeeliniren".omtrent de huishoudelijke organisatie' der Vereeniging. derhalve over het aantal leden, de ?samenstelling van het Hestuur. Aljrènieem? Yergtulering en Congres, enz. Ken belangrijk det-1 van Henri v. d. Velde Sneeuia (Kunstzaal Van Lier) Kunstzaal van Lier Rokin 126 <*? Amsterdam* Oostersche A Europeesche antiquiteiten Oude en Modarne schilderijen en plastieken % Negerkunst A Ethnographlca . dit hoofdstuk is aewijd aan de ingebruikneming van lu-t nieuwe gebouw der Veftvniging aan de Paleisstraat 1. te 's-dravc-nhairr. Het twerde hoofdstuk geeft een <»ver/.ieht van ?de bemoeiingen der Yeiveuiging, verdeeld in: a. die voor de gezamenlijke Leden, ei h. die voor de gemeenten afzonderlijk. terwijl hoofdstuk III gewijd is aan de werkzaam heden van «.U* buivaux dur. Vereeniginjj. Ten slotte is aan het vrrslag ern aantal bijlagen toegevoegd. welke medrdeelingen bevatten omtrent de werk zaamheden dei' provinciale af deelingen drr Vereeniging. WERELD IN N DAG INTERNATIONALE KOLONIALE TENTOONSTELLING M El-NOVEMBER 1931