?HM 10 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 JULI 1931 No. 2824 H r N»' J. D. STRUIJS & Zn. Tel. 37906 - AMSTERDAM - Prinsengr. 837 BEGRAFENISSEN CREMATIE TRANSPORTEN BEGRAFENISVEREENIGING , SAX Jr. AMSTERDAM Z (Hoofdkantoor) P. C. Hooftttraat 38 Tel. 2O341 ? 24250 BUSSUM (Bijkantoor v/h Gooi) Brinklaan 138 Telefoon 2275 BEGRAFENISSEN - CREMATIE - TRANSPORTEN l ADV. BUG. HEERLIJKE VACANTIE! Met een boot uit, of met eert auto; een voetreis of een uitstapje per trein; misschien een prettige vacantie in uw eigen gezelligen tuin . . . Heerlijke dagen! Maar bij elke vacantie behoort een foto-toestel, dat alle herinneringen voor later vastlegt. Gebruik voor uw kiekjes Selo rolfilm. Selo is betrouwbaar en snel en geeft bijna geen misluk kingen. Probeer het maar eens! Vraag uw fotohandelaar, afdrukken te maken op Selo afdrukpapier. U krijgt prachtige foto's. No. 2824 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 JULI 1931 ii BIOSCOPY door L. J. Jordaan De weldaad van de Detective-film Alfrc>fl ZeiMlor: ..D-trein 13 heeft vertraging;. Itenibrandt DAAR zijn regelmatig weerkeerende perioden, waarin het volgen van de filmproductie geen -onverdeeld genoegen is. Het zijn die tijden van labberkoelte, welke tusschen iederen worp goede films schijnen te moeten verloopen momenten, waarin gezegde productie adem lijkt te scheppen voor een volgende krachtsinspanning. In die ?oogenblikken van windstilte wordt de f ilmfabricage klaarblijkelijk slechts aan den gang gehouden ?omdat zij, als continubedrijf, nu eenmaal niet «til mag liggen en het onvermijdelijk resultaat s de gemiddelde fabrieksfilm, met al de narigheden daaraan verbonden. Dan wordt zoo'n beetje voortgezeurd op een thema, dat als mode-onder werp een zekere winst schijnt te waarborgen of wel men bepaalt zich tot het een of ander klassiek cliché, dat door de jaren heen stand heeft gehouden. Dit zijn kwade tijden voor den recensent en voor iedere filmbelangstellende, die den moed heeft, zich ook in zulke dagen van slapte op de hoogte te houden. Het eenvoudigste en aange naamste ware stellig in deze perioden, waarvan de zomertijd wel een der karakteristiekste is, de bioscoop aan haar lot over te latan. Maar de eigenaardige verwikkeling van industrieele en artistieke activiteit, welke de filmproductie ken merkt, maakt een dergelijke pauze niet wel moge lijk. In al deze serie-films toch. hoe onbelangrijk idj als geheel mogen zijn, werkt en groeit de techniek de techniek, die zich steeds perfectionneert, uitbreidt en vernieuwt, om als immer rijper materiaal gereed te liggen voor het eerstvolgend belangrijke initiatief. En in ieder serienuhimer kan een goede greep schuilen, een opmerkelijke vondst of een brillant idee. Maar vooral worden er eenmaal verkregen resultaten door herhaalde toepassing in geschift, bevestigd of verworpen. Langs al deze flauwe hellingen, stijgt de ontwikke ling der film opwaarts en men kan de eerstvolgende steile hoogte niet beklimmen, zonder de ietwat .saaie, emotielooze tusschenweg ta hebben afgelegd. En dus slaan wij ons moedig door de serie-films heen en vermelden, wat der moeite waard is. In deze uren der beproeving nu, is de detective film een uitkomst. Tegenover de gevreesde modefilms en sentimenteele draken heeft zij van oudsher het dankbare tegenwicht gevormd. In vroeger jaren werden wij respectievelijk bezocht door de society film, de apachenmeid-film, de beroemd geworden-danseressenfüm en. de oorlogsfilm-op een-koopje. In dezen gezegenden klankfilmtijd, worden wij doorgezaagd met zingende en musiceèrende schaduwen, die al de ellende uit het ver leden verre overtreffen. Wat ons vroeger werd ^aangedaan door het beeldschoone, in kuische lompen gekleëde volksmeisje en den eenvoudigen, ?doch edelen jongeling met het drieksche profiel, geschiedt thans door den smelt enigen heldentenor en het ongelukkige vioolgenie. En wij constateeren, ?dat, mochten wij eertijds met geeselen getuchtigd worden -men ons thans met scorpioenen kastijdt. Gelukkig is daar altijd de detective-film geweest zeker niet excelleerende door overmaat van geestelijken inhoud, maar goddank evenmin drijvende op goedkoope sentimentaliteit. Naast de troebele, valsche ontroering der colportagecinegrafie, vertegenwoordigde zij steeds - in welken min of meer geslaagden Vorm ook 'het element der scherpzinnigheid en der spanning. Met de béte regelmaat van een mooi gezichtje ?of de irriteerende gevoelerigheid van een song is de detective" niet geholpen. Noch met de leege uitstalling eener kostbare imise-en-scene, Zij stelt onverbiddelijk den eisch van althans een minimum aan idee, aan intrige, GENERAAL. AGENTEN VOOR AMATEUR-KINO- UITRUSTING FOTO-SCHAAP & Co. SPUI 8 A M STERDAM aan ontknooping. Maar bovendien stimuleert zij, voor het verkrijgen der onvermijdelijke spanning, een opdrijven der filmische suggesties en menige trouvaille, menige gelukkige greep dankt de filmvocabulair aan haar samenstellers. Zoo beleven wij deze week een frappant voor beeld van beide genres: het leeg-sentimenteele en de füm-policier". Bij Tuschinski draait De Zanger van Se villa" een der inoordendste exemplaren van de Amerikaansche melomanenfilm, terwijl Rembrandt een zeer verdienstelijk specimen van de detective-film geeft. Wie de ver ademing door het laatste genre geschonken, naar behooren wil waardeeren, ga ze beide zien. Wie alleen een goede film wil zien, beperke zich tot D-trein IS heeft vertraging". Het valt niet te ontkennen, dat de prestaties van de Duitsche film in het afgeloopen jaar, een sterke stijging kunnen noteeren. Na de periode van operette-misère en historische tendenzfilms, schijnt een algemeene opleving te willen intreden en hoewel de beteekenis van Neu-Babelsberg ten aanzien van de wereldproductie nog niet in den schaduw kan staan van het verpletterende over wicht der Duitsche ^film omstreeks '24, zoo bereidt de herleving van het Europeesche initiatief den Amerikanen nieuwe en groote zorgen. Merk waardig is daarbij het succes, waarmee de Duit schers zich op de detactive-film hebben geworpen: vanaf Der Schusz im Tonfilm-Atelier" tot enmet deze D-trein 13", is het onderwerp door hen met een opmerkelijke en onmiskenbare virtuositeit behandeld. En het valt daarbij op, dat zij in dit genre andere, belangrijker accenten weten te vinden, dan de Amerikanen. Hollywood vervalt, na een snellen, brillanten aanloop, onvermijdelijk en altijd in sentimentaliteit, schietpartijen en achtervolgingen. De spanning wordt stseds verkregen door vrij grove sensatie. De Duitschers daarentegen ofschoon een revolverschot en een jacht-over-de-daken zeker niet versmadend, zoeken hun kracht veel meer in een innerlijke spanning, door de montage van dialoog, geluid en beeld. Zoo begint D-trein 13" met een treinaanslag, op het nippertje ver ijdeld .... tot-den-draad- versleten motief voor waar! Maar het is verwonderlijk, wat de regisseur Zeisier met de bekende elementen: voortrazende trein, rook, locomotiei-gegil. wegschietende rails e. t. q. weet te bereiken. Verder bestaat de intrige uit de motieven, die wij uit de Duitsche politie-films kennen: aanslag op het leven van een bankpresident ----- de schoone vrouw, die zich listig van den argeloozen vreemdeling bedient. ... de echtgenoot, die de misdadige plannen beraamt. ... de politiebeambten, een tikje gechargeerd enz. Gelijk men ziet, niets verheffends en zelfs niets nieuws. Maar des te interessantar is het, te con stateeren, hoe met al deze overbekende motieven spanning wordt verkregen spanning, die zonder steun te vinden in het Scenario of in de individueele prestaties der acteurs (het zijn, n'eti déplaise de aankondiging, zonder uitzondering onbekende middelmatigheden!) geheel afhangt van het beel dend vermogen en de intelligentie van den regisseur. En Zeisier speelt het klaar zijn gestandardiseerde stof op een dergelijke pikante, boeiende wijze voor te dragen, dat men vergeet al deze vamp's, bankdirectsuren, politie-commissarissen reeds vaker ontmoet te hebben en zich gladjes laat inpalmen. Naast de pakkende beelden, de verrassende wen ding der gebeurtenissen, verdient hierbij een bijzondere notitie het enchaineeren der scènes ? een bijzondere vondst van de Duitschers, waarop ik reeds eerder wees en die hier opnieuw blijkt een deugdelijke en belangwekkende factor te zijn. Een zin wordt uitgesproken, waarbij tegelijkertijd het beeld afgedonkerd wordt en terwijl de laatste woorden nog klinken, treedt de nieuwe scène in de plaats. Een voorbeeld: Hotel portier en kamermeisje zijn in gesprek over de zonderlinge dame, die tslkens een nieuwen, gast op haar kamer ontvangt. Vandaag is het een lange blonde.... Haar minnaar?" veronderstelt het tullen mutsje. Vielleicht!" antwoordt de portier aber wer war denn gesternabend der kleine, schwarze Kerl?" Halverwege dezen laatsten zin is het beeld weggezonken en bij de laatste woorden zien wij den kiemen, schwarzen Kerl" in quaestie, ergens wachtend in zijn auto. Op deze cmïeuse wijze vormt zich de zoo kaleidoscöpische stof tot een vloeiend, harmonisch geheel, als een vlot en charmant verteld verhaal. Meer zulke, detectives" en de fatale periode wordt een tijd van nuttige ontspanning! Beeldhouwkunst door Theo van Re ij n Bnlans. Altjemeen jaarboek der Nederlatidsche K n nat en, .Vaam/. Venn. Drukk. en UU;i. Leiter-Nijftcls, Maastricht. Laat ik maar dadelijk zeggen: een prettig, goed, frisch en overzichtelijk boek. De balans onzer kunsten, wat de winstrekening betreft, werd op gemaakt door de heeren Binnendijk, Alenno ter Braak, Kelk, Lou'Lichtveld en Ilenrik Scholte en de zaak staat er inderdaad goed voor, maar de verliesrekening werd ons onthouden, want het ge mis van nog heel wat kunstenaars in dit boek, die het afgeloopen jaar hun werken produceerden, is» een verlies. Waar zijn bijv. John Radecker, Aart van Dobbeiiburgh, Herman Kruyder, Gijs Jacobs van den Hof, B. Richters, Termote, om enkelen te noemen? Er staat vóór in dit boek wel een veront schuldiging, n.l. dit jaarboek, het eerste in zijn soort, maakt geenerlei aanspraak op volledigheid, doch bedoelt, in zijn opzet als periodieke uitgave, slechts te geven een actueele greep, een willekeu rige ordening van. jonge Nederlandsche Kunst in den ruimsten zin", maar dan moet men toch voor zichtig zijn met een ,.actueele greep" te doen en niet de allerbeste weg te laten, omdat het niet altijd gemakkelijk is het werk \an hen te krijgen en daar voor maar iets te nemen dat er nauwelijks mee door kan. De stof is velerlei en zeer contrastrijk en afwis selend. Natuurlijk zijn ook hier beschouwingen over de film en dan weer over de beeldhouwkunst, over de dichtkunst en over de ..nieuwe zakelijk heid". Over negerinvloeden, die zoo langzamerhand beginnen te vervelen en langzamerhand als mode weer verdwijnen gelukkig, en over het tooneel. Over muziek en litei'atuur. Over architectuur en affichekunst. Romans en danskunst en borduur werk. Een rijke kaleidoskoop van kunsten, levend van gevoel en star in verstand. Vol warmte soms en dan weer vol spiritueele of spitsvondige en intellectueele aardigheden, of inoet ik zeggen verstandigheden of wel traditioneel-levend. Of deze laatste soort niet het langst blijft bestaan en misschien wel het waardevolste is en ik denk aan het werk van Radecker die hier noode gemist wordt, ik geloof het wel. Heel wat beeldhouwers werden hierin op genomen o.a. Andriessen, Bolle, Chabot, Hassoldt, Havermans, Jordens, Hildo Krop, Joh. Polet, Frits van Hall, Hub. van Lith en Theo van Reijn. De beeldhouwer Havermans schreef over De Beeldhouwer", en wijst terecht op de weinige be langstelling hier in ons land voor het beeldhouwen. Het doet dan ook vreemd aan, zooals Havermans aanstipt, dat een regeering een academie bekostigt om beeldhouwers op te leiden en deze uitzendt naar het buitenland met een stipendium, maar verder haar bemoeiingen staakt, want het beeld houwen aa.n Rijksgebouwen is wederom nog steeds ingetrokken. Het is voor den beeldhouwer inder daad ,.de sprong van de academie op de keien". Gelukkig wordt de gemeente Amsterdam niet ver geten, die den Amsterdamsche beeldhoxiwers jaar lijks wat te doen geeft. Deze noodkreet van een beeldhouwer me ge wijd en zijd vernomen worden, want deze spreekt uit naam van vele collega's. De balans van mijn beschouwing is: Een uit stekend overzichtelijk boek over de nieuwste stroo mingen in ons land op velerlei gebied en dus niet een eenzijdig dogmatische vooropgezette meening oni de eenig-ware kunst-richting naar voren te brengen. Ook verblijdend mag genoemd worden dat de Katholieke, Kommunistische en vrijedacht e broederlijk zijn vereenigd. Dus hoewel in Balans" nog, veel ontbreekt, kunnen we met deze lateinsche aanhaling eindigen. Aliquando bonus dormitat Homerus". Zelfs de goede Homerus dut wel eens in. Haarlem, Juhi 1931. THEO VAX REIJN Op Reis Ter verzachting «n genezing van stukgeloopen voeten, zadelpijn, schrijnen en smetten der huid, muggebeten en zonne brand, moet men op reis voorzien zijn van Doos 30, 60, Tube 80 et. P U R O L