DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 JULI 1931 No. 2824 0). LEVENSVERZEKERING Mij. ARNHEM" waarborgt U en Uw gezin een onbezorgde toekomst. N.Y. DE HMRLEMSCHE HYPOTHEEKBANK Leden der Directie: ^^r&P' Mr. A. S. MIËDEMA, P. H. CRAANDIJK en A. E. TH1ERRY DE BYE DOLLEMAN u j.v i. e AÏiic. IA.C. P*ndbrïerea £ 40.894.600. Hypotheken f 41.336.346.?B . . -QQ ___ "r Reserrei . . £ 1.099.275. 41 pCt.PANDBRIEVEN tegen LAATSTEN AMSTERD. BEURSKOERS il Z( ?w OnderL Glas-Verzekering-Mij^ GEVESTIGD TE AMSTERDAM OPGERICHT 1876 Kantoor: KERKSTRAAT No. 69 Telefoon 42163 Directie: Mr. K. F. A. VAN DER BREGGEN Verzekeringen tegen vaste Jaarlijksche premie, voor schade door breuk «aa M M SPIEGELRUITEN, SPIEGELS of andere RUITEN M M IJVERIGE VERTEGENWOORDIGERS GEVRAAGD HOTEL- CAFÉ- RESTAURANT HET GOUDEN HOOFD REMBRANDTPLEIN AMSTERDAM . Modern Comfort-Lift-Stroomend water-enz. Logies 'met ontbijt f 3.50 per persoon Nederlandsche Handel-Maatschappij, N.V. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en VGRAVENHAG Vestigingen in Nederlaodsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch Indië, China, Japan en Arabië? ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFERKLUIS. Hl Insulaire Hypotheekbank te ZIERIKZEE, geeft uit 4 % Pandbrleven a 09 J %. Aan Pandbrleven In omloop voor ± ff 22.000.00O. De HolL Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000. op zake lijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgevlng eener polis van levensver. zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5% schuldbrieven in stukken van f 1000. . f 500.?en f 100.?tegen Beurskoers. HOOFDKANTOOR: KEIZERSGRACHT 570, AMSTERDAM. OPGERICHT A91894. DE M.V VERZEKERING-MA ATSCHAPPU MERCURIUS * VERZEKERT, BEHALVE TEOEM INBBAAKSCHADE.OOK TEGEN BRANDr ONGEVALLEN-EN WATERLEIDINGSCHADE. K.V. ALGEMEENE HYPOTHEEKBANK Oepl. Maatsch.Kap. t 3 000.000. Reserves ruim l.loo.OOOPandbriefomloop ± £$ mllUoeo Old. 4 pCt.PANDBRIEVEN, zonder verplichte uitloting tegen beurskoers m,.,».,,,. J Mr, L. J Van Toatai Vin dtr Koog Directeuren:; ||r. K. s. Vin Kippen. .V. Bataafsoh6 Hypotheekbank AMSTERDAM A n n o l .8.8 9 Geeft uit tegen beurskoers: 4V. % PANDBRIEVEN in stukken van ff 1OOO,-, f 500,- en f 1OO,-. Coupons Januari en Juli ?N.V. STANDAARD HYPO THEEKBANK U ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. CASTEND1JK en L MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Trustkantoor 4è% Pandbr. tegen beurskoers uit. "Nf VrRotterd. Hypotheekbank^ voor Nederland Opgericht in 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst I 8.400.000, waarop 10 pCt. gestort Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Schiedamsche Singel 89 te R'dam of tot hare Agenten. De Directie: Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C.y. Wijk, Mr. B., van Rossem. PEEK & CLOPPENBURG Voornaamste Kleedinqinrichtin op elk gebied No. 2824 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 JULI Onder hoogen druk door C. A. Klaasse GEEN echte vacantie.... zonder Frujetta voegde de fabrikant er aan toe in de adver tentie, die in de dagbladen voorkwam op dezelfde pagina, welke het uitvoerig relaas bevatte van de door de Duitsche regeering afgekondigde bankholiday. Maar zonder die toevoeging was de slag zin een treffend juiste typeering van deze maat regel, die niets anders behelst dan een uitermate elegante zoo elegant dat men nauwelijks kan gelooven, dat het een Pruissische uitvinding is oplossing van het vraagstuk der f inancieele crisis in Duitschland: alle banken zijn volmaakt solvabel, zg zijn natuurlijk bereid om aan al haar ver plichtingen te voldoen, maar voorloopig kunnen zij niet, hoe graag zij ook willen, want op een algemeen erkende Christelijke feestdag de regeering speelde immers jegens de banken de rol van barmhartige Samaritaan mag men van haar geen betaling verlangen. Practisch intusschen: ven moratorium van een paar dagen om tijd te winnen om maatregelen te beramen, die een meer afdoende oplossing van het probleem brengen. Zoogenaamd een paar dagen om de rust te doen \vederkeeren, maar het moet wel een heel zielige naïeveling zijn, die inderdaad van zulk een geste ecu kalmeerend effect verwacht. 'Veeleer moet men dan ook de aanleiding zoeken in de wensch om tijd te winnen, en om de chaos eens even t u overzien. Luther ging intusschen in Bazel praten, *m misschien zou men in die paar dagen wel wat verder komen. Tot nu toe is men nog allerminst verder gekomen. Integendeel de toestand ^iet er alles behalve friscli uit. en de sombere verwachtingen, die wij verleden week'te dezer plaatse uitten, zijn wel heel spoedig bewaarheid, heel wat sneller dan wij konden ver wachten, toen zij in het begin van de vorige week, toen overal nog betrekkelijke rust heerschte, werden neergeschreven. Sedert de beraadslaginlit-n in den nacht van Zondag op Maandag, waar de Panatbank meedeelde, dat zij zich genoodzaakt zajj; Maandag hare loketten te sluiten is alles verwonderlijk snel in zijn werk gegaan. En nu plotseling de moeilijkheden zich geheel geconcentreerd hebben bij het bankwezen, hebben velen zich van deze Wending in do situatie maar een vage Voorstelling ?'kunnen maken. Velen zijn van meening dat er iets geheel nieuws en sen«»tioneels is gebeurd, dat nu ook eensklaps aan het licht is gekomen dat het bankwezen in Duitsehland in zijn voegen kraakt, dat de banken een onge zonde cred iet politiek hebben gevoerd en groote ?verliezen hebben geleden, waardoor de toch al wankele toestand is ontaard in een f inancieele crisis. zooals de geschiedenis die nteer heeft gekend. Deze voorstelling berust geheel opeen misver stand. Inderdaad hebben de Duitsche banken verlie zen geleden, zoowel op fondsenbezitalsopcredieten aan het bedrijfsleven, en de Danatbank heeft op dit punt wel de minst gunstige ervaringen opge daan. Dat deze instelling haar deuren moest sluiten n.dag voordat de andere banken op last van de regeering haar loketten dicht hielden om van een welverdiende vacantie te genieten, is geen toeval. Hier komt wel degelijk de bedrijfspolitiek der be trokken instelling in het geding. Al geruimen tijd liepen er geruchten over groote verliezen, ingewijden wisten dat de gestie wel wat wild was, en toen verleden week de krach bij de Xordwollo kwam,was liet niet meer te houden; reeds eenige maanden was de onttrekking van deposito's in gang, onge veer een derde van de vreemde gelden was gelei-, «lelijk weggehaald, en nu verdubbelde de aandrang. Maar deze heele geschiedenis is niet meer dan een radertje in de heele machine, van de f inancieele crisis, en men kan er geen al te groote beteekenis aan hechten, zeker niet als originaire factor, veel eer als Begleiterscheinung". Dit blijkt wel heel «duidelijk hieruit dat ook de andere banken het ixractisch geen dag langer konden uithouden. De moeilijkheden waaronder het Duitsche bank wezen dreigde of juister: dreigt ? te bezwijken zyn van geheel anderen, aard; zij hebben met de solvabiliteit dezer bedrijven maar in verwijderd verband iets uittestaan. Wanneer de interne toestand van het Duitsche bankwezen volkomen gezond was, dan nog zou den de huidige moeilijkheden volkomen ver klaarbaar zijn. In de meeste gevallen uit de geschiedenis is een bancaire crisis een gevolg van de vreas, dat de geleden verliezen zoo sterk zijn dat het kapitaal verloren is en bovendien een deel der vreemde middelen, zoodat wie er het eerst bij is nog vol uitbetaald wordt, maar de laatkomers het loodje moeten leggen. In Duitschland is het niet in de eerste plaats de vrees voor geleden ver liezen, maar veeleer de vrees voor het gebrek aan liquiditeit. Dat de opvragingen de Duitsche ban ken aan de rand van de surséance konden brengen is in het geheel geen wonder, en bewijst niets, t,taal niets ten aanzien van haar solvabili teit. Want hetzelfde zou onder dezelfde omstandig heden gebeuren in welk ander land dan ook. Wanneer door een of andere oorzaak plotseling de deposito's bij alle banken gelijktijdig voor een belangrijk deel worden opgezegd, dan zullen nim mer de banken aan die opvragingen uit eigen kas kunnen voldoen, er is maar n middel: dat de centrale bank de noodige gelden verschaft. Dat is immers n van de voornaamste taken van de circulatiebank; om in abnormale tijden de liquiditeit van het bankwezen, die zonder haar niet zou kunnen bestaan, te handhaven. Nergens ter wereld zijn alle banken tegelijk in staat een eenigermate belangrijk deel van haar vreemde gelden af te lossen. Zoodat hierop zij nogmaals de nadruk gelegd deze onmacht om uit eigen middelen de opvragingen te dekken, niets ten nadeele van de Duitsche banken en hun politiek bewijst. Wij zeiden, dat in gevallen als deze, de redding alleen maar kan komen van de ..noodliquiditeit*', die de centrale bank fourneert. En dat is de kern van «U» huidige moeilijkheden der Deutsche banken: de Iteichsbank kon haar normale taak: in abnormale tijden steun te verleenen niet vervullen. Er werden van haar twee dingen gevraagd: bankbiljetten om te kunnen voldoen aan de binnenlandsche opvra gingen, en deviezen of goud om buitenlandsche crediteuren tevreden te kunnen stellen. En geen van beiden kon zij afstaan. Xa de zware goud- en deviezen verliezen van de laatste maand had de Hcichsbank juist ongeveer de 40 p('t. wettelijk verplichte dekking overgehouden, zoodat de biljettencirculatie op haar maximum en tk» deviezen voorraad op zijn minimum stond. Nu is zulk een impasse voor oen centrale bank niet eenig in de geschiedenis. Duitschland zelf maakte het al n keer mee, en stortte zich in de inflatie. Maar ook elders kent men voorbeelden, die geenszins eindig den nipt f inancieele ruïne. De Bank of England heeft eenige malen voor de moeilijkheid gestaan dat zij niet kon voldoen aan de door een crisis ontstane vraag naar biljetten en naar goud. En daar heeft men eenvoudig tijdelijk de dekkings bepalingen geschrapt. d.e Bank of England kreeg een ,,letter, of licence" van.de regeering en kon haar gang gaan; een enkele keer werd zij door een buitenlandsche circulatiebank gesteund. Dezelfde oplossingen overweegt men in Duitschland. Maar de bezwaren ontveinst m/n zich niet; allereerst al het feit dat dezelfde gebeurtenissen in Duitschland al eens tot zoo ruïneuze gevolgen hebben geleid. Dat is heel belangrijk, want de vraag: inflatie of niet, hangt wellicht niet in du eerste plaats van de feiten af, maar van de inter pretatie door binnen- en buitenlandsch publiek van die feiten. Wanneer men in Duitschland be sloot om aan de bankbiljettenhonger tévoldoen door de dekking te verlagen of eenvoudig te schrappen, dan beteekent dat op zich/elf nog geen inflatie; biljetten, die opgepot worden, inplaats dat zij a deposito bij banken blijven, veranderen aan de toestand niets. Maar wanneer ..men" deze maatregel beantwoordt met de algémeene opinie: nu hebben wij weer de inflatie, dan zal het angstig geworden publiek dat niet meer genoe.gen nam met een deposito, maar biljetten in zijn vingers wilde hebben, weer ongerust worden en de papierhonger zal yerkecren in warenhonger. En dan is de inflatie er J Prijsstijging, nieuwe bil jetten drukken enz. En dan doet het er heel weinig toe of die biljetten Henfenmarken heeten of anders, en of zy gedekt'-' zijn door do heole Duitsche industrie, evenals wijlen. Law's biljetten door de grond. Dat alles is dan maar franje aan het kleed van het inflatiespook. Maar wanneer men straks de banken openstelt zal men toch moeten zorgen dat er iets is gebeurd, want anders is waarschijnlijk binnen enkele uren de toestand weer net als Maandag. En men kan toch niet telkens weer de banken vacantie geven; immers, al zou men op die wijze de banken sauveeren, het heele bedrijfsleven zou ten onder gaan. Want wat blijft er van het economisch leven over zonder de banken, die practisch het heele geldverkeer verzorgen, en over wie dus bijna elke transactie loopt. Zoodat men zal moeten kiezen: óf toch bil jetten drukken in de hoop dat het gevreesde psy chologisch effect achterwege blijft, of iets anders uitvinden. Misschien zou men de oplossing aldus kunnen construeeren: de banken gaan weer open, en ieder kan vrijelijk over zijn deposito beschikken, maar.... alleen door overboeking, alleen in giraal geldverkeer, biljetten kunnen niet verlangd worden. Doet men dat, dan zou natuurlijk de tweede stap deze moeten zijn: dat elke crediteur genoegen moet nemen met zulk een betaling, dat met andere woorden bankgiro's wettig betaalmiddel zullen zijn. Om die maatregel te rechtvaardigen zou mis schien de regeering nog als garante van de depo sito's der groote banken kunnen optreden (wat zij voor de Danatbank ook al deed), waardoor de pro motie van het giro tot wettig betaalmiddel gemo tiveerd zou zijn. Voor kleine betalingen zou inder daad de oplossing technisch niet gemakkelijk zijn. Maar het voordcel is in elk geval, dat het niet te onderschatten psychologisch effect van de papier winkel van nieuwe biljetten achterwege blijft. In den grond komt nu wel een boekwinkel inplaats van de papiennassa. maar de. deposanten, die wanneer zij biljetten konden krijgen deze wellicht in waren zouden omzetten, zullen dit nu wel niet doen, omdat er voor hun immers niets verandert; zij houden hun deposito en krijgen niets tastbaars daarvoor in de plaats. Wil men geen van beide oplossingen: biljetten drukken of: tijdelijk een ..absolute girogenu-enschap" creëeren. dan blijft er niet anders over dan een algemeen binnenlandsch moratorium, want hoe kan een debiteur betalen wanneer de bron waaruit alle gelden geput plegen te worden: de banken, geslot en blijven? En dat zou nog niet het ergst zijn, maar de loopende betalin gen: voornamelijk de loonen.die kan men toch niet stopzetten! Zoodat er wel iets gevonden moet worden. Wat de verhouding tot het buitenland betreft is de toestand niet minder precair, eigenlijk nog meer. omdat daarvoor geen enkele oplossing is. Of eigenlijk omdat er maar n oplossing is: dat de buitenlandsrhe crediteuren hun vorderingen niet opvragen. Want doen zij dat wel, dan is betaling absoluut onmogelijk. Ook hier versaagt de Keiclisbank. Niet alleen omdat zij aan wettelijke dek kingsbepalingen vasthoudt, zelfs wam.eer zij bereid was al haar goud'en deviezen af te staan (wat zeker voor de Mark een desastreuze uitwerking zou hebben) dan nog kon er waarschijnlijk nog niet de helft der verplichtingen voldaan worden. Er zou een tekort van eenige milliai'den mark overblijven. En daarom is het ook duidelijk dat hier een steunactie in de gewone zin des woord s niet kan baten. Het moge waar zijn, dat Frankrijk de credietsteu'n in de war gestuurd heeft, maar wat zouden enkele honderden millioen 'gebaat hebben? En men kan toch van het buitenland niet verwachten .dat het eenige milliarden voorschiet: de centrale banken kunnen en mogen zulke engagementen niet op zich nemen, en voor de regeeringen zou het al even. moeilijk zijn. De bedragen waarom het hier gaat zijn te groot, dan dat een normale steunactie uit komst zou kunnen brengen. Wat een oplossing zou kunnen zijn is dit:, de cred iet gevende banken uit alle landen vormen zich tot een Stillhalteconsor. tium. en verplichten zich wederkeerig credieten niet op te zeggen. Dan zou plotseling de situatie er heel anders uitzien, want de grootste bedreiging voor de Duitsche banken en de valuta: de milliar den schulden op korten termijn, zouden tijdelijk geïmmobiliseerd zijn. Voor de gewone handels schulden zou men waarschijnlijk door deviezencontrole en instelling van een valutacentrale wel een uitweg vinden. Maar waar de crediteuren zoo vele zijn, verspreid over zooveel landen, zal een ge zamenlijke actie wel zeer moeilijk, zoo niet uitge sloten zijn, wanneer de verschillende regeeringen niet ingrijpen. Maar gebeurt er niets van dien aard, dan zal Duitschland zichzelf moeten helpen, en de eenige hulp in deze is: niet betalen. Buitenlandsch moratorium pluk eens veeren van een kikker l Vervolg op pag. 18. W