""-""" "V,.i. Jf DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 25 JULI 1931 No. 2825 De moordenaar van President Wilson door B. A. van Cleeff ONLuYN'US heeft Louis Adamic een jong. Tsjt-cho-Anu-rikaansch schrijver, die zoo juist met een roman Dynamo" debuteerde verslag gedaan van een episode uit de eerst.* dagen van den arbeidersstrijd in de Far-West. Hij tikkende haar op uit den mond van den anarchist Jack Kipps, halfbloed-Indiaan en bijge naamd de mooixlenajir van Wilson". Dat was in '2.'*. in Californië. Op grond van een uitdrukkelijke overeenkomst wachtte Adamic zeven jaar met publicatie. Hij wachtti'op den dood van Jack Kipps, die na nog vier jaar gevangenisstraf en drie jaar sanatorium, in lÜIHi stierf aan de t-ring. Toen schreef hij liet verhaal van Jack Kipps in een aflevering van Mencken's American Meroury". Op mijn beult veroorloof ik mij de hoofdzaken van dit verhaal in het Nederlandse!! na te vertellen. Seattle. 15)10. Woodrow Wilson. op zijn zegetocht door de >wt.vt?n om de idee van den Volkenbond ingang to doen vinden, naderde het Verre Westwn. llanson was toen burgemeest.-r v.nn Seattlc. de oude llanson: klein, vierkant, bekrompen. Met zijn groottin dag" in het vooruitzicht ne geerde hij de wenschen van «Ie morren<'e en muitende' <? rbeid'ei-s in industrie en landbouw. De president zou do stad van den ouden llanson in volle fltHir zien: vlaggen, muziek, welvaart en maskerade. Geen kwestie van. dat dien dag het verzoekschrift van de Induhtrial Woi-kers of the World". de gevreesde terroristische organi satie der revolutionairen, aan den vredespresident zou mogen worden aangeboden. Toen had Jack Kipps, voorstander van het verzet- onder-geweld, een plan. Een plan, dat hem machtig, dramatisch, .nieuw en ohgevaarlijk toe scheen. Op vel» nachtelijk e bij eenkomsten van de I .W.W.'s, die aan den eeredag van den 13eii Sep-' tamber voorafgingen, werd het wacht woord doorgegeven. De organisatie was feilloos, het geheim bleef bewaard. al wisten duizenden en duizenden arbeiders het in Seattlüen in de staden en op het land daarbuiten: Tacoma, Spokane, Walla-Walla. t >t Portland en Eureka t je. Van al deze stiden en Van het land kwamen dien vrijen Zaterdag de wobblies" naar Seattle: arbeiders, c ud-soldaten, paiïas en schuim. Zij kwamen haveloos en vuil. Zij vulden de hoofdstraat, waarlangs Wilson's zegetocht zou gaan. Duizenden en duizenden arbeiders van de stid en van het land bezetten de trottoirs. Vijf dwars&tratan ver, vulden zij de straat, tut den rijweg t je. Dicht aancengeslotan, een kolossaal blok van arbeiders. De oud-soldaten, met hun mutsen op, stonden in de voorste rij. De politieagenten, die de orde moes ten handhaven, raaktan van de wijs. De commissaris reed zenuwachtig in zijn auto de straat op en neer, oog in oog met de 'arbeiders, die zwegen. Geen roep, geen leuze, geen scheldw;oord, geen dreigement. Men wist niet wat er moest gebeuren. Deze lieden st-jnden daar, hadden het recht daar te staan. Zij kwamen om den president der Vereenigde Staten te zien. Men dacht erover om de route te Veranderen, maar men kon de route niet veranderen zonder opzien te wekken en de feestplannen in de war te sturen. Bovendien was er geen reden. De arbeiders wachtten uren en uren. Zij staken papieren opschriften op hun pet on wachtten, met bloot s gekruiste armen. Zij zongen niet, zij lacht 'ii niet. Zij waren volmaakt ordelijk. Wilson begon zijn tocht door de bevltigde straten. Kr kwam een zwak rumoer van .'uichende menschen, op de trottoirs, op de haloons. Men hoorde de fan'areoorpsen. Dichterbij en dich terbij.. De eerst J detectives reden langs. De politieagenten gingen in de hou ding stian. In de verte naderde- de aut:>. Wilson stond rechtop in zijn wagen, oen lange man-met een Ung gezicht. In jacquet, met gestreept? broek, den hoogen hoed in de hand, buigend, en weer buigend, enmiizaam glimlachend. Toen naderde Wilson de duizenden van Jack Kipps. De mot «'rijders en detectives rondom zijn uut.» werden oplettend, met scherpe gezichten. Ook Wilson zag het met n oogopslag. dat dit opstandige!!, genegeei-den- wa ren. Wat 1111? Xegeeren. negecren, altijd negeeren en doorrijden. l'it de warmo foestlucht van ge juich en muziek kwam Wilson bij de duizenden, die hem recht aankeken. Zij juicht-en niet, zij deden, niets, zij standen. Zij mm1» er. Wilson bleef recht jp in zijn wagen, al scheen liet dat hij wilde gaan zitten. Hij reed verder. De s lt-j bleef. fStraat na straat na straat. Kr was geen muziek, geen gejuich, alleen het snorren der mot:>ren. Bij het dord« blik ging Wilson zitten, naast zijn vrouw. Hij was oud en 'bleek en had zijn hoed schoof op zijn hoofd. Hij keek om zich heen en wist niet wat t a doen. Doorrijden, doorrijden. Kn aldoor dichte, zwarts rijen A'an starende arbeiders, met opschriften, de oud-soldaten in de eerste rij. . Vele straten verder begonnen de juiehenden weer, en de muziek. Wilson stond niet meer op. Hij woof slechts zwakjes, de schim van een man. ' I.ater vroeginen de journalibtan om over deze zonderlinge demonstratie niet te. schrijven, hetgeen zij deden. Den volgenden dag kwam een ad judant om Jack Kipps en vier andere ondei-t eekenaars van liet verzoek schrift uit ta noodigen in 'het hoto4, waar Wilson woonde, Tusschen de bloemen en tapijten vonden zij een ziekelijken ouden man, die met een hand op de tafel steunde en 'mot de andere aan het rovers van zijn jas plukte. Wilson zei niets en ook de arbeiders zeiden niets. Zij hadden dit niet venvacht, een arme gebr'okene, in plaats van een president. Zij hadden meer tegen den ouden llanson willen demonstreeren dan tegen dezen onmachtige. Zij over handigden hun verzoekschrift, dat nooit gelezen Werd et> Wi'son mom pelde iets van een htt euronswaardige samenloop van omstandigheden, waardoor ,hij daar wiet eerder van had kunnen kennisnemen en hij deOOSTERbEEK Leveil uirsluil-end aan particulieren Voor Maa£, Bloedvaten, Hart, enz. l h i il e-n Jong, Zomer en Winter, Hitktn «tv Gezonden. HoU.rtrosyt.on ieder reisbureau Sea~Horse de allerbeste M.P.POLLEN fr ZOON ROTTERDAM BEZOEKT DE Hollandse) Badplaatsen In het voorseizoen tot 15 Juli zeer verminderd tarief ZANDVOORT: HOTEL D'ORANGE en HOTEL DRIEHU1ZEN" \VIJK AAN ZEE: BADHOTEL en ZEE-DEPENDANCE. STEUMZOLEM SÏST. PROF. HOFFA/ nAAR MAAT' FA J.A.MASSIMG conn.vEm O.Z.VOORBURGWAL 334. Amstrdon V* TIET BINNENGASTHUIS ? Spoor's Mosterd W. A. Spoor jr,, Cukmborg". ^k ?? «% W 1 m* r W m ? Slechts n afdoende hulp: 1>K ACO LSTICOX ! Vraagt ona gratis 80 pp boek over dit onderwerp, N. V. AMERICAN ACOUSTICON - Nieuwe Plein 34 - ARNHEM Vruchten met room van OUD-BUSSEM THE AMERICAN LUNCHROOM Cv. K AL VER STRAAT 16-18 AMSTERDAM RESTAURANT A LA CARTE PLATS DU JOUR S n el schrift +* i *?^lf^£ In den Boekh- e« «« RIENTS BALT T" *^"^ postwlssel bij RIËNTS <nrr "*"*-* j^*?~^ BALT, Den Haag, Zclfond 95 'Ct fr. * -*^^*-^^6'-^ . baguerrestraat 28. DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift aan bovenstaand adres. poneerde hot geschrift ine^. hovende hand naast zich op tafel. Ook gaf hij hun allen de hand. In een paar v minutan was het voorbij. Jack Kippa was er beroerd van. De anderen ook./ De speechen, die ze elkaar ingeprent hadden om ze den president onder zijn neus te wrijven, werden niet uitgesproken. Zij schonen hun nu larikoek. De heele zaak, waarvoor zij vochen, scheen hun plotseling larikoek. Twee weken na Séattle, volgde Wilson's algeheel» instorting. De ka neraden van Jack Kipps zeiden, dat de demonstratie van den 13en Septamber het gedaan had en zij noemden hem don moordenaar van Wilson. Jack Kipps wist, dat Wilson ziek was 'v.'x'j'r hij naar Séattle kwam. Hij zei het en hij herhaalde het, wan hopig en tavergeefs, den korten rest van zijn leven. Óók toen Wilson al dood was. No. 2825 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 25 JULI Wetenschappelijke Varia Parasietenfabrieken door Dr. P. van Olst ZOO juist had ik mij per fiets naar het Oosten bewogen om do ongerepte natuur in het G<x i te bezoeken, toen ik bemerkte dat ik onder den invloed, van de mitrailleurgeluiden der motorfietsen en het zoemen der auto's, die in een gesloten rij ook de natuur of den dood schenen te zoeken .op den broeden heirweg naast mijn tegelfietspad. zelf met een snelheid van tt2 km per uur was gaan.rijden en de ijskaii-etjes der ongerepte natuur voorbij was gevlogen en reeds het (?' ooi gepasseerd had. Deze natuurinrichting heeft mij milder gemaakt tegenover de pogingen om de natuur zelf fabriekmatig te behandelen, zooals uit het volgende merkwaardige voorbeeld blijkt. Reeds meermalen heeft men lastige parasieten. vooral van landbouw en vruchtenteelt,' bestreden langs natuurlijken weg. door hun vijanden aan te kweeken of in te voeren op grooter schaal dan deze van nature reeds aanwezig waren. Bekend is o. a. het bestrijden van bladluissoorten door massale invoer van lievenheersbeestjes bij mudzakken vol. Tot de vliesvleugelige insecten. waarvan wij Bijen, Wespen en Mieren als bekende voorbeelden kunnen noeuken, behooren uiterst talrijke insectensoorten die of zelf als parasiet geweldig schadelijk kunnen zijn voor cultuurplanten, of /eer nuttig kunnen zijn hiervoor doordat zij de gewoonte hebben te parasiteeren op andere parasietensoorten die schadelijk voor ons zijn. 7/ij leggen hun eieren in of op het lichaam van andere insecten of van de larven hiervan zoodat de jonge dieren die zich uit deze eieren ontwikkelen levend voedsel bij de hand hebben voor hun groei tot volwassen dier. liet aangevallen insect of de aangevallen larve gaat hierdoor op een naohtmerrieachtige wijze te gronde, wat de landbouwer met genoegen ziet. Deze parasieten in het quadraat kunnen merk waardige vormen en eigenschappen aannemen: er is b.v. een soort die slechts n enkel ei legt in de aangevallen nips maar dit ei ont wikkelt zich niet tot n larve, maar heeft het vermogen om tijdens zijn ontwikkeling in ver schillende stukjes uiteen te vallen, terwijl ieder stukje tot een complete larve kan groeien. Zoo ontstaan uit het ne oorspronkelijke ei soms een paar duizend larven in de aangevallen rups ! n andere soort heeft zich ontwikkeld tot een uiterst minimaal diertje, niet grooter dan ruim een halve millimeter, dus kleiner dan verschillende eencellige dieren, maar toch compleet met alle organen die een insect dient te hebben. Dit miniatuurwespje kan dagen lang onder water rondzwemmen om zijn prooi te bereiken en eieren te leggen in diverse water-insecten. Zoo behooren tot de vUesvleugeligen ook de Hymenoptera Chalcididae of ertswespen, waarvan er verscheiden soorten als parasieten van den tweeden graad" optreden. Een dezer ertswespen is 'Trichogramma, ook al van zeer bescheiden af metingen want het volwassen sluipwespje is slechts l millimeter groot. Reeds jaren lang heeft men in Duitschland kweekproeven genomen : met deze Trichogramma om te ziett of het mogelijk was er een massaproduct van te maken voor de bestrijding van verschillende lastige parasieten van den eersten graad" die den landbouw hinderen. Op grond van deze proeven heeft men in Amerika de zaak op grooter schaal aangepakt en een echte parasietenfabriek opgericht. Men kweekt daar speciaal Trichogramma tninvtum Hiley, die daar overvloediger is dan de in Duitschland gebruikte soort. Deze dubbelparasiet is weinig kieskeurig wat zijn slachtoffers betreft, wat in de eerste plaats n voordeel is bij het kweeken en in de tweede plaats een voordeel bij het uitzetten van deze dubbelparasiet in de natuur ter bestrijding van een of andere lastige insectensoort. Stapeltje eierkddfteti. met wespen besmet, yerecd ronr trnnajiort De fabriek bevat twee groote ruimten. In de eene ruimte kweekt men op graan de ijrtntmnut (Sitotroga corealclla), wat even gemakkelijk guat als het kweeken van motjes in onze kleeretikasten ! Met een krachtige stofzuiger wórden lederen dag honderdon van de/.e graanmotten van, de wanden en deksels der kweekdoozon afgezogen. Deze motten vallen dan onbeschadigd in groote bakken en komen dan in het eigenlijke laboratorium in «Ie ..eileg-kooieii". Dit zijn metalen huisjes, die van boven met een deksel gesloten zijn en van Anderen met een zeer fijn-mazige zeef. De motten leggen braaf eieren en deze vallen door de zeef in een bakje. Men krijgt aoo per dag gemiddeld 150.000 motteneieren. maar men komt wel eens tot 000.000 stuks ! Dew> verseh gelegde eieren worden op schijven karton van 8 cm middellijn gestrooid, de eierkaarten". Deze zijn vooraf met schellak dun bestreken, zoodat de motteneieren erop vast plakken. Er zitten er 150.000 op n schijf. Deze eieren moeten nu dienen als slachtoffers voor de Tricho gramma om er haar eigen eieren in te leggen. Men neemt een eierkaart, die reeds eerder met Tri chogramma besmet" is. en waar van de eieren na een dag of drie grauwzwart zij n geworden als U-eken van gelukte infectie. Van deze be smette eierkaart behoef t men slechts n derde deel te nemen en dit legt men met de vwsche eierkaart ouder een glazen schaal. Uit de besmette donkere eieren ontwikkelen zich'de Triehogramma-wospjes. die binnen vierentwintig uur de vei>rhe mot teneieren met hun Wespeneieren ?voorzien, dus ..besmetten" om deze. term voor ?t gemak te gebruiken Daar Trichogramma haar werk beter -doet en met moer animo al* het helder licht is. worden de glazen schalen 's nachts verlicht, met daglichtlampen zelfs ! leder derde deel der besmette eierkant kan twee maal gebruikt worden, wat dus wil zeggen dat men'met n be smette eierkant ses versche eierkaarten kan besmet ten. Deze zijn na drie dagen weer donker geworden als teeken van gelukte besmetting en men kan er dan 0.x (t kaarten mee behandelen. Men kan rekenen dat minstens 00 percent der motteneieren voorzien. worden van de sluipwespeieren. Wil men een besmette kaait bewaren, dan kan men dit in een koelruimte doen; de wespen komen dan voorloopig niet uit. Men kan deze eierkaarten zoo wel tien maanden bewaren bij temperaturen even onder of even boven nul. De eierkaarten, die, zoo als voorraad, bewaard worden, krijgen in het midden een gat en hierin wordt een kurk gestoken zoödat de kaart bij het bewaren of bij het transport minder gauw bescha digd wordt. Zoo'n stapeltje kaarten (zie figuur) geeft de indruk van kleine joden-paaschbrooden. Bij het transport moeten de kaarten natuurlijk steeds in koelruimten blijven, wat aan boord'van schepen heel gemakkelijk gaat. In boomgaarden,en kweekerijen waar een parasiet last veroorzaakt knipt men de besmette eierkaarten in een vijftiental stukjes en bindt ze met een fijn ijzerdraadje op halverhoogte aan de aangevallen plant. De Tricho gramma heeft de gewoonte om-omhoog'te kruipen en omlaag te vliegen. Zijn arbeidsveld bestrijkt dus de heele plant. Daar pas een ervaring van eenige jaren beschikbaar is, zijn er nog 'niet veel gegevens beschikbaar over het praktische resultaat. Voor een universeele toepassing is de prijs nog wel wat. hoog, want de kostprijs voor een millioen Trichogramma is tien dollar. Maar er is zeker wel een mooie toekomst voor het procéd Wat mij nog het meeste, frappeert is echter dat, als men met deze moderne middelen een over vloedige oogst heeft verkregen, men deze wegens overproductie in zee gpoit of verbrandt! Vacantie Ter verzachting en genezing van stukgclnopvn voeten, zadelpijn, schrijnen en smelten der huid, muggeheten en zonne brand, moet men op reis voorzien zijn van Doos 30, Tube 80 et. PUROL KRONIEK Du lm m cl V* Sri-iu-K «Ir la Vl<» Future 117 IJ. Hollandsche nienschen, zijn gemoedelijk, ' V welmeenend, redelijk zelfs, en als wij naar Amerika gaun. doen wij allereerst ons best te waardoeren, in het diepgevoeld besef, dat onze inzichten niet tic alk-en juiste zijn en c-r ook andere waarden bestaan dan do onze. Deze geestes houding, hoe verdienstelijk ork. levert dan vaak eenigzins zonderlinge geschriften op. omdat, als het er op aan komt, onze ook weer eigengereide ,,oude Adam" zich niet gansch laat verloochenen. Hetgeen dan leidt tot veel heldhaftige en kramp achtige waardeering van hetgeen wij diep-in verfoeien, maar ook tot zeer vage en twijfelach tige oordeelen, waar geen sterveling ook de schrijver niet vervolgens iets aan heeft. Daarom is liet zoo weldoend en verfrisschend eens iemand tegen te komen, die zonder verdere scrupules of ..Hücksichten," zijn persoonlijke meening geeft, maling hebbende aan alle ..objectiviteit." Zoo iemand is (Jeorges Duhamel, de bekende Fransche schrijver, in zijn boek over Amerika, welks titel hierboven staat. Hij noemde het zoo, wijl hij bijna overtuigd is. dat wij Kuropeeërs, op den duur ook aan de Amerikaaiische inzichten, overtuigingen, wetten, gewoonten ten prooi zullen vallen, en het dan met onze oude beschaving gedaan is. Al reizende, ondervindende, onder zoekend». heeft hij ailengs zijn ganschc, fijnge voelige en scherpzinnige persoonlijkheid van oudFransch ras en traditie, gesteld tegenover ongeveer alle uitingen van het publieke k-ven in de Staten en het mindorwaimUj: bevonden. Al is hij redelijk genoeg te erkennen, dat al dit.' misgewnshen niet nlk-eii op Amerikaaiischeii bodem groeien en eenige, zooals de' verzekering tegen allt-s en noir wat, zelfs van Kuropofsrhon oorsprong, zijn. Maar overigens toont hij een gi'varieerden en genunni'eerden. maar altijd gruwzanu-n afkeer van eigenlijk al hun toestanden <>u instellingen t-n al hun doen. Zoo hun stomp/innig bioscoop- on cabaret vermaak, hun ruwe sport, hun vloekwaardig auto-verkeer, hun monsterachtig brutale en kinderachtige re clame. hun griezelig clubverkeer. in verband met de krankzinnige ..prohibition". Al dit heeft hij in verschillende trappen van afgrijzen ondergaan. Van een andere orde van akeligheid is weer hun rassenomgang. en zooals zij zich laten ..maszregelen'' ten bate van pietluttige, kinderachtige of maniacale angsten voor hun gezondheid en zedelijkheid. Duhamel zag ook hun helsche steden, gelijk Chicago, met zijn slachthuizen annex, hun cynische bouw kunst. die niets meer zoekt dan directe nuttigheid, tenslotte hun immense, wijde, rijke land. misvormd. veileelijkt. bedorven, vervuild om gewin, om A'oordeel. om niets dan de rauwste. ongebreidelde hebzucht. . . . en hij protesteert er tegen in een taal fel welsprekend en hartstochtelijk van ver ontwaardiging. van bitterheid, van verachting. Tenzij hij geestig sarkastisch polemiseert en para doxen zegt, waaronder toch altijd de weemoed zich laat gevoelen van een innig beschaafden geest, die smartelijk rouwt over de verspilling en het bederf van zooveel kostelijke menschelijke ver mogens, Hij moge ten slotte eenzijdig blijken, het wordt werkelijk tijd. dat wij West-Europeanen ons schrap zetten tegen de Amerikaansche ontluiste ring, vervlakkingen verliederlijking van het leven. ' . '' ?'??. '..????' F. CV ' 'l