DE GROENE AMSTERDAMMER VAN i AUGUSTUS 1931 No. 2826 V.) * \ * Fransche boeken door J. van Nijlen Jêrinüc, door Pierre Varillon. Paris. Kniil»-P(nil ircres. 11)31 Eeltige jaren geleden had Pierre Varillon reeds de aandacht op zich ?ïevestigd door een lang niet onvoriienstelijken roman l'misse Jftmh\ en door in samenwerking mot II. Hambaud ingestelde enquête over do meesters van de toenmalige jeugd. Ditmaal, met zijn roman Jcrêmie, geeft hij een werk dat moor is dan oen belofte: een rijp en in veK> opzichten merkwaard ig boek. Men moet in do eoi'sto plaats met genoegen vaststellen dat deze jonge schrijver niét aan de mode offert en het n'et volstrekt noodzakelijk acht. ??oals het meerend oei zijner jeugdige -llega's, den roman te schrijven van jn eigen jeugd of van de generatie. naartoe hij behoort. Als elk echt romancier, kan hij buiten zijn eigen wereld treden. De wereld dien hij ons te zien geeft is voorzeker niet mooi, maar de scherpzinnige blik. waarmede hij die wereld bekijkt is bewonderenswaardig. Het is de oude. zoowat in alle landen onveranderlijke wereld der deftige burgerij in een klein stadje, waar de notabelen, een maal in het jaar, bij eene feestelijke gelegenheid, hunnen van naphtalinerevk doordrongen rok uit de kleer-. ka ^e voorschijn halen, on waar de vrouwen, met het oog op het groote diner, met de grootste zorg maanden lang haar toilet voorbereiden. Kleingeestigheid, haat en naijver tieren weelderig in alle gemoederen. Maar in die grijze en drukkende atmosfeer ontluikt soms een somber. hartstochtelijk gevoel dat. giftig en gloeiend, het hart verteert van een ongelukkige die niet langer kan weer staan aan den lokroep van een ver, nog nooit gekend geluk, Dit is het geval met Jérémie. die als apotheker in een klein stadje is gevestigd, waar hij, c/ ks de twijfelachtige wette lijkheid ..ijner geboorte, na jaren de achting zijner medeburgers heeft verworven, ten deele omdat deze, bij de verkiezingen, kunnen beschik ken over zijn invloed, die vrij groot is. Jarenlang leefde hij eenzaam in zijn donkere woning en zijn eenig gezel schap was een oude huishoudster. Schijnbaar onverschillig voor alles. Het hij het dagelijksche leven langs zich gaan. Maar toen hij reeds negen en veertig jaar oud was, klopt plots dat hart, dat gevoelloos leek voor immer: hij is verliefd op eene jonge, gehuwde vrouw, Ga'brielle Lombard. De ongelukkige weet niet wat er met hem gebeurt; hij tracht zichzelf te ontleden on staat, als alle eenzelvigen, wantrouwend tegenover een gevoel dat hij niet kent, en dat gansch zijn wezen overweldigt. Hij weet zich bespottelijk en als hij zich in den spiegel bekijkt en zijn oud gelaat aanschouwt met het rimpelig voor hoofd en de grijze slapen, grijnst hij zichzelf misprijzend toe. Maar aan den hartstocht, die hem als op een vlood meevoert, kan hij niet lang weerstaan. Hij verliest elke controle over zichzelf en vindt een zeker welbe hagen in zijn troebele onrust. Niet alleen het verlangen drijft hem. een soort dronkenschap van den geest idealiseert zijn avontuur. Men moet zich dan ook niet verwonderen da t een man als hij, die jaren in de medio criteit van een provinciaal bestaan heeft berust, tegen den waanzin die hom overweldigt op de meest heftige wijze reageert. I Tij gaat dadelijk tot de uiterste grenzen en vermoordt een vriend van den echtgenoot van Uabrielle, omdat deze vriend den financieelen toestand van het echtpaar in gevaar brengt. Hij zou net zoo goed den echtgenoot vermoorden, in dien deze een bezwaar moest blijken te zijn. Niemand zou nooit hebben geweten dat hij dien moord heeft begaan, indien hijzelf niet, in zijn overmoed, aan (Jabrielle, door de onverwachte vraag of zij nu gelukkig zou kunnen zijn, zijn misdaad en tezelfdertijd zijn sombere liefde had verraden. De jonge vrouw wendt zich met afschuw van hem af. Jérémie wordt door eene beroerte getroffen en ligt verscheidene weken tusschen leven en dood. Het gezin Lombard verlaat het stadje en Jérémie keert langzaam tot zijn oude eenzelvigheid terug. Hij vegeteert verder, tot zijn dood, in de burgerlijke, drukkende atmosfeer, die hij eenmaal poogde te ontvluchten. '»Spijts eenige fouten, (bijv. de aan wezigheid van den katholieken zen deling op den dag der misdaad is niet verantwoord) is Jérémie het werk van een der weinige hedendaagsche romanciers die, n een interessant psychologisch verhaal kunnen schrij ven, n daarrond de atmosfeer weten te scheppen, die de echtheid der ge beurtenissen bekrachtigt. Evenals Julien (Jreen, met wien hij trouwens eenige overeenkomst vertoont, kan Pierre Varillon ons de beklemdheid opleggen van de benauwde atmosfeer eener provinciestad, zonder zijn toe vlucht te nemen tot de bekende impres sionistische middelen. KIEST LOV OO5 TER&EEK voor uw WQWMCfMflfCIfTfMC BEZOEKT DE Ii het voorseizoen tot 15 Juli zeer verminderd tarief ZANDVOORT: (HOTEL D'ORANGEen 'HOTEL DRIEHUIZEN" WIJK AAN ZEE: BADHOTEL en ZEE-DEPENDANCE. F. SINEMUS Loid*ohestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanat f 8.5O PRIMA COUPE Eigen Atelier. Sea-Horse C/G allerbeste Mouiwyn Jenever M.RPOLLEN 6- ZOON ROTTERDAM Zee/0/ %(en bij *T*. f ? ^m ir 457 b,'j hef Kontfgsp/etn. %/.V3286 Jhe. fteMz Schoof of wnóuaóes. 55, prospectus. mmmm Om slank te blijven: vetvrije yoghurt van OUD-BUSSEM THE AMERICAN LUNCHROOM Cy. K A L V E R S T R A A T 16-18 A M S T R D AM RESTAURANT A LA CARTE ;.?? PLATS DU JOUR ? ?' King WHliam iv SCOTS WHISKY VERTEGENWOORDIGD DOOR: N.V. HOOGEWERFF, CHABOT & VISSER'S WIJNHANDEL. DEN HAAG ROTTERDAM ARNHEM VICTORIA-WATER Uitstekend te te vermengen OBCfUANMXTClM met whisky of cognac No, 2826 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN i AUGUSTUS 1931 Uit de Natuur Welkom vreemdeling door Dr. Jac. P. Thijsse IN de Juli-aflevoring van dit jaar van De Levende Natuur staan een paar .,korte Modedeelingen", die eigenlijk wol een groot artikel met groote letter hadden verdiend, omdat zij nog eens weer bevestigen, dat wij nooit mogen wanhopen en dat ons kleine dichtbevolkt? land, zoo intens gecultivoeixl on zoo vaak verhan-eld, toch nog ruimt» biedt aan de wilde plan ten on dieren van ons deel der wereld, zoodat zij hun gebied nog kunnen uitbreiden en nieuwe kolonies vesti gen. Zoo heeft dan de heer Van Harencarspel ontdekt, dat de Kruisbek, tut nu toe hier bekend als onregelmatige zwerver, vooral zomer gast, zich thans genesteld heeft in Bilthoven en daar met goed gevolg zijn broedsel heeft grootgebracht. Het is hem dus beter gegaan, dan indertijd de waterspreeuw in ZuidLimburg, die indertijd zijn pioniers werk met den dood moest bekoopen en thans met zijn heele gezin opgezet prijkt in het Museum van Maastricht. Nog een. andere vogel is dit jaar in ons land komen broeden, n.l. de l,achstern op een van de plaatsen, die bewaakt worden door de Nederlandsche Vereeniging tot Bescherming van Vogels. Planten zijn minder beweeglijk, maar weten zich, ook zonder hulp van den mensch. over groote afstan den te verplaatsen, n.l. doordat hun zaden worden vervoerd door wind of water of door dieren, voor namelijk vogels. In de duinen van Vlieland en Terschclling hebben zich zoodoende in de laatste jaren sommige soorten van bosch bessen kunnen vestigen, nl. de Hoode Boschbes of Vosbes (bij velen misschien nog beter bekend als Proissolbeore") on de Veenboschbes, die oen nog al bedreigd bestaan leidt in den Achterhoek \an Uelderland. Door middel van de Tentoonstelling der Noderlandscho Natuurhisti >rischeVereeniging te Arnhem werd ontdekt, dat sinds lange jaren een kleine kolonie van de Berendruif zich heeft kunnen handhaven op de Hooge Veluwe. Hoogstwaarschijnlijk is zij afkomstig uit de Luneburger heide. Een zeer mooie vondst deed de heer Sipkes in de duinen van de Vereeniging tot Behoud van Natuur monumenten op Voorne, n.l. n enkel exemplaar van de Bokken orchis. Je vindt in ons land tegen woordig de Bokkenorchis altijd nog als eenling. Jaren geleden hebben wij er eens n gevonden inde Kennemer duinen, nog eerder werd er n aangetroffen bij Katwijk en dat is alles. Maar voor ons is dat genoeg, om.'weer eens heel ernstig en aangenaam te beseffen, dat onze duinen een weg vormen, waarlangs telkens weer nieuwe planten uit het gebied van de landen langs Atlantischen Oceaan en Middellandschc Zee ons land kunnen bereiken. Daar zou men nog eens iets loninkl. Boomkf sekerij liiliini,'' Charles van Glnneken & Zoon, Zondert, N.Br ; Het van ouds gunstig bekende adres vtor Dennen.ter bebossching (uitsluitend inheemsch zaad) Exotische Dennen- en Sparrensoorten, Bosch- en Haagplantsoen, Boomen en Heesters. ? Catalogi op aanvraag gratis en franco. Tel. Interc.No. 1. Telegr.-Adr.: Wil heimina, Zundert and era-van beleven, indien onze duinen niet ver droogd wenU-n door onnatuurlijk «n waterafvoer of verwoest door de konijnen on wanneer de duinen van Vlaanderen niet zoo stt-rk in beslag waren Benomen door menselielijk bedrijf. Maar in ieder geval, deze eene bokkenoirhis is nu veilig en wel beland op Voorne, een aardige fecstzavc voor hot »il; veren jubileum der Vereeniging ti.t Behoud van Xatuurmomimenten'tjls een mooie forsehe plant, om. streek s een halven meter hoog en de tros in bloei ziet er kroes en krullerig uit door de zich ontrollende lange onderlippen. De kleur der bloemen is moeilijk to beschrijven: vlekkig, grijzig paars met groen en rood en vaalblauw, zoo iets a la Rackham. Misschien kan hij goede zaden geven, want dat doen orchideeën bij zelfbestuiving tach nogal eens. Beter zou het zijn, als er nog een tweede exemplaar in de buurt was. Maar gesteld dat er zaden komen, dan worden die door den wind verspreid, soms heel ver, want ze zijn zeer licht. En dan moeti-n we maar afwachten, of ze terecht komen in een geschikt en veilig gebied en dan misschien ontkiemen, maar daar kunnen weer jaren mee gemoeid zijn. De Katwijkt-r en do Kennemer hebben tut nu toe geen nakomelingen opgeleverd. Bokkenorchis HitnontoylcBsum hircinun De naam bokkenoirhis" is er weer een, waarltuskin zidrium zou hebben kunnen ergeren. Misschien heeft hij het ook wel gedaan: sla Proserpina er ma-i r eens op na. De bloem zou stinken «Is een bok. Ti-t nu t/je heb ik daar nog niet.-? van kunnen merken, maar daarvoor zou ik eigenlijk naar Zuid-Frankrijk moeten gjwm. waar op. sommige plaatsen de bokkenorchis even dicht groeit als bij ons de handekeixskruiden. De Duitschers noemen do plant Riemcnzunge, om do lange onder lip, en dat is oo'k de vertaling van den wetenschappelijken geslachts naam Ilimontjglossum. » De soortnaam hircinum" duidt op dien bok. De hoofdzaak is dat na den ijstyd de planten uit het Zuiden en .Oosten nog steeds in opmarsen zijn. naar Noord en West en dat wij goed d,oen mét. daar den weg voor open te houden. In ons land wordt daar voor gezorgd door de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten en door het Staatsboschbeheer. ? Nieuwe Uitgaven Egon Erwin Kisch, Tijdojmamen. Vertaald en ingeleid door Nico Rost. Uitgave e BaanbrekerServire", den Haag. Een bloemlezing uit artikelen van een jour nalist, die zich niet beperkt tot een droog verslag van een of andere gebeurtenis, doch die in een doordrïngenden, beeldenden stijl neerschrijft het geen zijn oog ziet en daaraan «ijn eigen meening vastknoopt, waaruit de groote, medelevende mensch, die ongetwijfeld Kisch moet zijn, spreekt. Hij schrijft een meesterlijke, onopgesmukte, in het hart treffende taal. Het slecht gemonteerde, slappe omslag, als foto-montage bedoeld,' en de slordigheden in het Nederlandsen van den vertaler zijn te betreuren. KRONIEK licrnard f»hu\v DE vijfenzeventigste jaardag van Ijfi-ncaJ Shaw biedt oon aangename aanleiding don grooton man vn /.ij n werk oen oogonblik te gedenken. Dat werk is nu a f ««-lot «pon. Sliaw is thanx een beroemd. veelbezocht on t<it voel bereid ,. publiek persoon", on hot is billijk, dat hij tlie vrucht zijner oindolijko populariteit ten volle geniet, als hij er vatbaar voor is. Maar zijn tijd is eigenlijk al weer voorbij, de tijd, toen Shaw lv>f laatste woord dor \Vest-Europeosche ontwikke'ch. beduidde. Kon oer. die hij trouwens met Franco, on misschien nou oen enkele, doolde. . Men kan Shaw's peest zeer goed zien » laatsto golf in dien stroom van Eui-opoesc»» vidualismo, die met Hobbel on Xietsche aanving, waartoe Ibsen als oen dor sterkste openbaringen heeft behoord, on die mot Strindberg, meer nog met .Shaw, tot zijn einde kwam. Bij ons hebben Multatuli en Busken 1 1 net zwakkere uitingen van die geestesrichting vertoond, die overigens in alle noordelijke landen nawijsbaar is. Zij beteekende, na de Romantische verwarringen en onklaarheden, een duidelijker tot zichzelf komen der persoonlijkheid, die zich van toen aan bewust en aanvankelijk vijandig van de menigte afscheidde om het leven voortaan mot eigen, onvertroebelde oogen te zien. In Hebbel's en^ Ibsen's dramas kan men stap voor stap de voortschrijding van het individueel»? donken, ook zijn aarzelingen en terugval, nagaan, en opmerken, hoe daarbij al meer de rode. met zijn volmaakt onverschillige mechaniek van stolling en tegenstelling, in de sociale opvattingen naar voren komt. Bij Shaw nu is die redelijke ..«mverscbillnrheid". die volkomen gelijkgerechtigheid 'der tegengestelde -n-deelen. in Ziji< dramas de beheerschendo factor ._ ...orden. Princi pieel maai' daarom niet zonder speelschen ? ? laat hij van do tiaditioneele meeningei zake zedelijkheid on fatsoen vooral, de even vanrb'nre tojronhnngei'S zien. Niet nis iets l» dus of mooiere, of zedelijke!--;, maar als p even verheven of on verheven, zoodat- de schouwer pijnlijk uuuu- i^roiKtijr. ia zijn gei zuchtiire sk'uroordeoliMi geschokt wordt.' En toi woede, maar ook tot nadenken komt. Daarom is het den dichter dan niet weinig to doen. maar juist deze ..maatschappelijke zending" is voor ons niet het belangrijkste aan Shaw. aangezien zij zeer tijdelijk is en nu al tot ilen verleden tijd toebehoort. Niet echter wat hij bewust doende was en als zijn taak beschouwde, maar ho.tgeen onbewust zijn persoonlijkheid in de algeiueone geest esontwi k ke ling beduidde, maakt voor ons zijn boU-ekenis xiit; Die boteokonis ligt dan' 'daarin, dat hij in zijn stuk ken het leven als 't ware ad absurdum voerde, omdat hij er alle vas*1 ld en convent ioneele waarde aan ontnam. Daarom is zijn richting met hem ook ten einde. Verder daarin gaan ka<n men niet. Want dan bevindt men zich voot den omslag wét r naar de simplistische massabeweging, die. zich sedert dan ook al vertoond heeft, in de dra» ___ ,^ der Duitschers vooral. Van Shaw echter zal blijven;1 wat het eeuwige aan hem is: het : moment deri bewustwording van de redeloosheid in alle maat».. schappelijk leven. P. C. Transpireerende oksels en voeten behandele men met Purolpoeder. Dit is het meest afdoende middel daarvoor. Purolpoeder kost 45 en 60 et. per bus en is evenals Purol, verkrijgbaar bij Apoth. en Drogisten. v n ?g Is d vs