DE GROENE AMSTERDAMMER VAN i AUGUSTUS 1931 No. 2826 L' No. 2826 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN i AUGUSTUS 1931 J. D. STRUIJS & Zn. Tel. 37906 - AMSTERDAM - Prinsengr. 837 BEGRAFENISSEN CREMATIE TRANSPORTEN BEGRAFENISVEREENIGING . SAX Jr. i AMSTERDAM Z (Hoofdkantoor) P. C. Hooftstraat 38 Tel. 2O341 2425O BUSSUM (Bijkantoor v h Gooi) Brinklaan 138 Telefoon 2275 BEGRAFENISSEN - CREMATIE - TRANSPORTEN 11 V ADV.BUQ. HEERLIJKE VACANTIE! Met een boot uit, of met een auto; een voetreis of een uitstapje per trein; misschien een prettige vacantie in uw eigen gezelliger» tuin . . . Heerlijke dagen! Maar bij elke vacantie behoort een foto-toestel, dat alle herinneringen voor later vastlegt. Gebruik voor uw kiekjes Selo rolfilm. Selo is betrouwbaar en snel en geeft bijna geen misluk* kingen. Probeer het maar eens! Vraag uw fotohandelaar, afdrukken te maken op Selo afdrukpapier. U krijgt prachtige foto's. .poos Een Einde en een Begin door Dr. Jan Romein DE wereld pas bezig te beginnen! Buiten de wetenschap was alles wat in Rusland en vndeiv landen in de dagen vóór October 1917 voor gevallen was van weinig of geen belang. De menschheid tnstto, miste, brutaliseerde en bedrooj; zichzelf met waan en droomen. Zij had geen besef van de ware werkelijkheid. Do wetenschap had haar nieuwe kenvixn-stellingen geopend en iti nauwer contact met haar meeest geducliton vijand, de Natuur, gebracht. Maar zij had de resultaten dier wetenschap, hoe roemrijk en heldhaftig ook, ondei-geschikt gemaakt aan de bestendiging van ongelijkheden in bezit en levensvreugde. De eenige poging om een tijdperk van ware verlichting eii rechtvaardigheid in te luiden do Fransche Revolutie was in Hoed gesmooi-d. De proletariër, de werkelijke held van onzen tijd" was ?onvrij en nog nit-t in het bezit van do productie middelen. Do menschheid ging derhalve beladen onder een vracht van ongerechtigheden en haar heele verleden was n mist van verschrikking en somberheid, die slechts nu en dan door de bliksem flits van een revolutie verlicht werd." Ziehier, lezer, het kort begrip van de geschiede nis, naar communistisch besef, zooals de auteur van een boek, dat we u in deze regelen nader willen brongen, het heeft opgeteekend uit den mond van een Moskousche studente (bldz. 209).Men zou liet besef van volkomen vernieuwing, dat er uit spreekt, gevoegelijk het eigenlijke thema van het boek in kwestie kunnen noemen. Zijn titel: Humanity Uprooted" 1) (De menschheid Ontwor teld) is er mee in overeenstemming, on de auteur, Maurice Hindus, beter dan wie ook geschikt om liet te behandelen. Hij is nl. zelf. gebooitig uit een der vele duizenden doove" dorpen, zooals de Russen zoo teekenend het noemen, die in zijn jeugd zelfs nog door geen begin van beschaving waren aan geraakt. Toen hij het op zijn veertiende jaar verliet, om met zijn ouders naar Amerika te trekken, had liij nog nooit een trein, of electrisch licht gezien. In 1923 heeft hij voor het eerst zijn geboorteland weer aanschouwd en sindsdien heeft hij bijna jaarlijks het bereisd van de Krim tot Charbin <bldz. 207). Maar behalve déeigenaardigheid van zijn lot, <le kracht van zijn voorstellingsvermogen en de vaardigheid van zijn pen, is er nog een omstandig heid, die het boek van Hindus tot een bijna ideale inleiding van het nieuwe Rusland maakt : zijn methode. Hij gaat niet uit van de dingen, maar van den mensch. Hij beschrijft de revolutie in den menachi omdat hij wat hij gezien en gehoord heeft, heeft w£ argenomen met de oogen van een artiest; vaag en twijfelachtig begrip, ik geef het toe, maar wat in dit geval nog het best de wonder baarlijke concreetheid van 's schrijvers visie uit drukt.'Het hoofdstuk over den Godsdienst" bijv. begint met 's schrijvers ontmoeting met een troepjts verwaarloosde kinderen, 's nachts in de straten van Moskou, en waarvan hij tot zijn verbazing, zich het contrast met zijn eigen jeugd herinnerend, moet constateeren, dat zij zelfs elk spoor van ge loof verloren, hebben (bldz. 4?-0). Dat over de ,,Eigendom',' begint met de karakteristiek van een dergelyken bjezprisornij", opgenomen dóór een meelijdend slotemiiaker. die, met het kind, ook diens bezitsinstmctcn redt en de discussie naar aanleiding van dit spaarzame en ijverige kind in liet orgaan der communistische jeugd (bldz.48). Elders in het boek staan een reeks scènes uit het dagelijksch leven, waar men de worsteling om nieuwe levenswaarden, in deze nieuwe menschen als voor oogen ziet: een lid van een collectief hct-ft zelfmoord gepleegd. Hij heeft het recht te sterven voor zich opgeëischt, maar daarmee de hoogste plicht van den communist, te leven voor zijn zaak, verzaakt. Mag men hem met part ij-eer begraven? Een meisje heeft zich do vrucht laten afdrijven, zonder haar groep te raadplegen. Wettelijk is dit, wanneer het door een dokter gebeurt, geoorloofd. Maar een revolutionnaire moet denken aan de nieuwe maatschappij en vruchtafdrijving kan toch , de gezondheid verzwakken en berooft in elk geval de nieuwe maatschappij van een nieuw lid. Wat te doen? Een jong communist heeft een meisje lief, maar zij wil alleen kerkelijk .trouwen. Mag hij, zij het voor n uur, zijn partijplicht van atheïsme verloochenen en compacteeren met het oude? Moet hij wowlen uitgestooten als hij bezwijkt? Ken, jong paar is enkele jaren geleden getrouwd en de man komt n i alleen op vergaderingen en betoogingen. De moeder blijft thuis. Mag dat? En zoo ja, waar blijft dan de volledige gelijkstel ling van do vrouw in rechten en plichten tegen over de nieuwe gemeenschap? (alles bldz. 219 221). En verderop een echt geval van ,.mijding", zooals onze voorouders, wien soortgelijke aan vechtingen van groepsexclusivisme niet vreemd waren, het genoemd zouden hebben: een jong conununi&t gaat te veel om met den zoon van een nepman", die rijke paria's van een nog arme maatschappij (bldz. 221). De jeugd in Rusland is niet posituf ascetisch, maar van zelf bereid om af te zien van alle coirfott, dat zij nooit gekend heeft: 'n ongekende kracht! Te leven, zoodat iedere zenuw, iedere spier deel heeft aan die groote worsteling, aan dien grooten opbouw", ziedaar hun ideaal, gelijk een persoon uit een van de nieuwe Russische romans het geformuleerd heeft. * * * Ik heb mijn voorbeelden met opzet zóó gekozen, dat de lezer duidelijk kan merken, dat Hindus ons waarlijk geen tafereel van rozengeur en mane schijn ontwerpt. Hij heeft, naast zijn bewonde ring voor, en wetenschappelijke verbazing over de kracht van deze nieuwe menschen een open oog voor de tragiek van wie niet mee konden en met name van de intelligentsia", waar aan hij even doordachte als doorleefde bladzijden wijdt (bldz. 224 v.v.). Zij, koningin in de wereld van droom en ideaal, van hoop en vooral van wanhoop, zelf wekfeter van nieuw leven, voedster van.de revolutie, maar sinds haar begin op zij geschoven en gewantrouwd en op zijn best gebruikt. En ook hier weer voorbeelden uit het dagelijksch leven, die ons bijblijven door hun droevige onvernüjdelUkheid: 's schrijver», uitnoodiging aan een lussisch ingenieur, trouw dienaar van het regiem, maar geen partijman, voor een danspartij in een 'luxe-hotel en diens weloverwogen weigering, opgesloten in de woorden wij, Russische intelleotueelén kennen onze plaats. Wij moeten dat wel" (bldz. 227). De plaats is onderaan den lad der, ondanks de waarschuwingen van Lenin, onlangs nog door Stalin in zijn groote rede her haald. ? ifaar liet treffendst voorbeeld van deze artis tiek-concrete behandelingswijze is toch wel de onvergetelijke beschrijving van het huwelijk in het dorp aan de Wolga, waar bruid en bruidegom zich de toekomst in lieten trekken door een met portretten van Marx, Lenin en Kalinin versierde Fordsontractor (bldz. 35#). Feilloos is het instinct van dezen schrijver om te weten, waar hij op moet houden. De voor- en nadeelen van het collectieve en individueelc stelsel bediscussieert hij niet (bldz. 04), terecht van oordeel, dat'dit een onderwerp is, niet slechts Op Reis In elke koffer tegen doorzitten, stukke voeten, smetten en zonverbrande huid PUROL In doozen van 30-60-90 et. Tube 80 et. Verkrijgbaar-bij Apothekers en Drogisten. voor wil apart bock. maar voor honderden apart*» boeken in de komende eeuwen", gelijk hij eraan toevoegt. De ring van «mze beschouwingen sluit zich. Was du geschiedenis werkelijk van zoo weinig belang voor het lieden, als uit «Ie in den aan vang geciteerde woorden van d» communistische studente HOU zijn op tu maken 'f Natuurlijk is het niet zoo. Die voorden zelf bewijzen het, omdat zij in hun radicaliteit typische uiting zijn \ w\ het Russische geestesleven, waarvan men de eenheid juist mg het best kan zien in hot radicale van zijn respons op hetWestim, hetzij in negatieven uf in positieven zin, zooals treffend door dr. Suys in zijn niet lang geleden verschenen proefschrift is uiteengezet (bldz. 215 en 210 ald.) Ook ilindus bewijst het, wanneer hij hier en daar Rusland 's geschiedenis ter verklaring van het heden oproept. Zoo dit: dat Kusland nooit het \Vestt- rsch ridder ideaal gekend heeft en daarmee niet de vergod delijking, d. i. de ontmetischelijking van de vrouw (bldz. 130); dat. de lUissische mensch ook nooit de rastrots gekend heeft van den Angelsak ser. Vit het laatste is te verklaren, dat hy zich ze o gemakkelijk tut een werkelijk internationalisme bekeerd heeft, uit het rste, dat de vrouw er nu werkelijk politiek, wettelijk,sociaal, cultureel, eco nomisch en sexueel gelijkgesteld is met den man. Het kinders, kerk en keuken" geldt er voor haar evenmin meer als het ,, kroon, kerk en kroeg" voor den man. De bladzijden aan de vrouw ge wijd, (bldz. 207 v.v.), behooren tot de beste van het boek. in Maria Wolkonskaja, de ketens kus send van haar man, dien zij vrijicillig naar Siberi volgt, ziet hij terecht een voorloopster van At]~ Russische vrouwen heden ten dage, die vr.^00 '* medewerken aan den opbouw van een n? fcu''"t maatschappij zonder op te houden vrouw te ^ Een boek voor volwassenen naar den geest. De schrijver dringt geen voorstelling op en laat het antwoord op de vragen, die hij stelt, den lezer over; vragen nochtans, van welker oplossing de onmiddellijke toekomst der menschheid als geheel direct afhankelijk is, want wat in Rusland zich ontwikkelt is niet zoozeer soortelijk iets andere, als wel de bijzondere verschijningsvonr van eenzelfde ontwikkelingsrichting, die ook in Europa en Amerika waarneembaar is: een, ontwikkeli g van individueele naar collectieve eco nomie op machinale en rationeele basis. 1) Mtturice Hindus ..HttnmnUy Uprooted" ?2e dr. 10 0. Jonathan Cape, Londen. ]\'ij rerneuun, dut zoowel van dit boek (iln ran hct.jonyxfe boek t'ttn dezen schr. Red Breud" ( R-jod Brood" ) een Xcderl. vertaling in voorbereid i mj is. Nieuwe Uitgaven Mr. J. H. van Peursem schreef in de serie Phitalelie en Geschiedenis (uitgave van den Haagschen Postzegelhandel te 's-tiravenhage) een brochure over James C'ook en de Cook-eUanden. Dit boekje is bestemd voor Xederlandsche philatelisten; het ,is in twee hoofdstukjes verdeeld: I. James Cook, II, De Cook-eilandeh. Deze uit gave is verlucht met afbeeldingen van do i : zegels van de genoemde groep eilanden in den Stil len Oceaan. GOOSEN l l f ./ ?f» r