. .t.ws' uut*' «v-. Wijdeveld9s Internationale Werkgemeenschap .Wmr een internationale icerkgemeenscJiap, een plan niet 10 illustraties door H. Th. Wij develd. Uitff. C. A. Mees, Santpoort, 1031. Dit boekje kwam mij . in handen vergezeld van een ietwat schampere opmerking over het idealisme" in het algemeen en dat van Wijdeveld in het bijzonder. Hoezeer men zulk een ironie en schamperheid veelal ook kan waardeeren als uitingen van een rechtschapenheid en een werkelijk heidszin, die de frase en de Gefühlsduselei" haat, toch moet men andei-zijds constateeren, dat het hier mede den menschen en met name onze vaderlandsche kunstenaars niet ge makkelijk wordt gemaakt!. ... Hou den zij zich bij voortduring angst vallig aan de realiteit" en aan het eerlijke, maar dikwijls ook kleine" werk dat direct uit gaat en terugkeert tot de praktijk des dagelijkschen le vens, dan verwijt men hun gebrek aan fantasie; ne men zij daarentegen eens een vrijer vlucht in het rijk der verbeelding dan krijgen zij aan stonds denigreerende opmerkingen als bovenbedoeld te hooren! Intusschen heeft iedere kunstenaar. bijwijze van psychische hygiëne, zulk een vrijer vlucht bij tijden noodig. Hij moet zich. zoo nu en dan eens kunnen laten gaan. wég van de directe eischen der praktijk, zij het dan ook allerminst (want het omgekeerde is BOEKBESPREKING DOOR A. E. v. d. TOL veeleer waar!) van de verzuive.nl ' goed recht te bepleiten van een derinhaercntc eischen daarvan, (fün hem, ook den architect! ? zulk een vlucht, als zij tenminste niet tot gewoonte dreigt te, worden, een drei ging overigens, waaraan Wijdeveld inderdaad niet geheel ontkomt!.'... Berlage ontwierp aldus, bijwijze van geestelijke vacantie. indertijd zijn Pantheon der Menschheid". Wijdeveld laat ons dit keer doormiddel van een dergelijke vacantie, waar hij misschien minder dan zijn groote collega recht" op heeft, met de plannen voor het gebouw van een Internationale Werk- , landschap (dat men zich dan. gemeenschap kennis maken.... Het Wijdeveld, als voorhanden en als laatste heeft waarschijnlijk even wei- reëel gegeven kan denken), buiten nog kans zich te verstoffelijken als en behalve de ideale beheersen ing van het eerste. Waarschijnlijk ook het materiaal en de techniek in hun al leest men bijv. onder de foto van < puursten vorm, trachten zal te volhet Hollandsen waterlandschap, waar- doen aan die geheime verlangens in in het gebouw gedacht wordt, Het hier volgend project (er is cok nog een voorstudie) is een ontwerp dat voor uitvoering gereed is en in Neder gelijk project dat. alhoewel dan idealistisch", wel degelijk rekent en schept met de modernste materialen en technische' constructue-methoden in hun zuïversten, meest idealen staat en zich ten doel stelt het tehuis, de woning, eveneens in haar zuiversten, meest idealen staat, want zóó toch kan men een gebouw voor een werkgemeenschap op geestelijke basis in vol contact met het leven" noemen. En dat daarenboven, terwijl het zich ook al weer idealiter aanpast aan het vrucht. Maar weet, dat uw taak wordt aangevuld door anderen; ook zij zijn noodig, omdat de strijd van de ziel der menschheïd met het verstand alleen kan eindigen in die heerlijke synthese die Har monie heet, dat is Cultuur. dat is een hoopvolle toe komst, een Beel dend Bereiken". Xog eens: ik laat hier in het midden in hoeverre Wijde veld met dit project aan dit beeldend bereiken" is toe* gekomen, in hoererre hij zichzelf hier mede als ..de meester, den kunstenaar" doet kennen. In alle geval echter werd ons hier een voorbeeld, dat kan trekken en wekken, gegeven van de wijze waarop een incxlerii architect, terwijl hij alle consequenties van de moderne techniek aanvaardt, toch boven deze techniek in haar geestelijk-niveleerende werking, kan uitstreven in een kunst, die, in tegenstelling met de zgn. ..ingenieurs-kunst", dien naam mag dragen, omdat zij wederom een evenwicht vond tusschen d-'ze twee noodzakelijke elementen in iedere kunst. dus ook in iedere tirchiter1\i\ir: ..dienen de junctie in vrij .11 iel." Xleuwo nittenven L. Huizinga, Hoofd der Christelijke School te Warffum. gaf bij W. II. Thieme et Cie te Zutphen eon bundel Taaioef en inflen voor de Christelijke School uit, dat van een goeden kijk getuigt op de behoeften van de schooljeugd. land zal worden uitgevoerd". Ook al verneemt men tevens, uit een soort Programma: Wij willen (het is hier niet eens meer zullen l) een gebouw oprichten..,. Wij willen daar met vele jongeren. ons, die wij gevoel voor verhouding, kleur en rhythme noemen en die altijd een persoonlijk accent aan ons werk geven, een accent dat door uitzonder lijke juistheid van aanvoelen, kennen en kunnen ons den meester, den kunstenaar doet .ontdekken", Den kunstenaar, in tegenstelling tot den ingenieur en uitvinder zonder meer, wordt door Wijdeveld in een voor onder leiding, of naar vrije inzichten, treffelijke, beknopte Inleiding tegenwerken voor de nieuwe levensopvat tingen en de moderne kunsten," (hetover de analytici, de constructivisten en verwerpers van alles wat kunst" welk aan vaagheid niets te wensche%i<-y,'il heeten" in bescherming genomen. overlaat!) Ik wil hier niet gaan uiteenzetten in hoeverre ik Wijdeveld's idealistisch project geslaagd acht; of gaan pogen het naar kunstzinnige maatstaf te meten. Ik wensch dit keer slechts hef/ Noodig zijt gij", roept hij deze laatste.n tenslotte toe, ,.noodig zijt gij die constructie en collectief-bouwen laat voorgaan, het onpersoonlijke stelt boven het individueele, want uw arbeid is het ontbolsteren eener nieuwe