1 ? t DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 75 AUGUSTUS 1931 No. 2828 No. 2828 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 AUGUSTUS 1931 Nederlandsche Handel-Maatschappij, N.V. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en VGRAVENHAGE Vestigingen in Nederlaodsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch-Indië, China, Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE-DEPOSIT. KOFFERKLUIS. OnderL Glas-Verzekering-Mij* GEVESTIGD TE AMSTERDAM OPGERICHT 1876 Kantoor: KERKSTRAAT No. 69 Telefoon 42163 Directie: Mr. K. F. A. VAN DER BREGGEN Verzekeringen tegen vaste Jaarlijksche premie, voor schade door breuk aaa t-i M SPIEGELRUITEN, SPIEGELS of andere RUITEN M M IJVERIGE VERTEGENWOORDIGERS GEVRAAGD / 'i 13. I de JUl / K.T. DE IIULEMStlE HYPOTHEEKBANK & Leden der Directie: ^&£®r Mr. A. S, MI EDEMA, P. H. CRAANDIJK en A. E. TH1ERRY DE BYE DOLLEMAN ., .. f 41 r« 14fi Pandbrieren { 40.891600 HTpotbekea f Tl.JJO.JlO.?0 . , nno ITC ?*r Recerret . . f 1.099.275. 4* pCt. P ANDBRIE VEN tegen LAATSTEN AMSTERD. BEURSKOERS Een polls der LEVENSVERZEKERING Mij. ARNHEM" is de beste geldbelegging. N.V. ALÜEMEENE HYPOTHEEKBANK Ctepl. MMtsoh.K»p. 1 3 000.000 Remve» ruim l lQO-000. Pandbrlefomloop ± gg mUUoto OM. 4 pet. PAND BRIEVEN, zonder verplichte uitloting tegen beurskoers Mr t S.ViiKippu N.V. STANDAARD HYPO THEEKBANK téROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. CASTENDI3K en L MOSSELMAN D§Bank gaf t onder controle van het Algem. Administratie- en Trtutkantoor 4}% Pandbr. tegen beunkoen uit. N.V. Insulaire Hypotheekbank te ZIERIKZEE, geeft uit 4 % Pandbrleven 100 %. Aan Pandbrleven in omloop voor ± f 22.000.000. DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad vaor Nederland host slechts f2.70 per kwartaal (f 0.20 voor incassokosten) offio.?per jaar bij vooruitbetaling HOOFDKANTOOR: KEIZERSGRACHT 570, AMSTERDAM. OPGERICHT A91694 u.» DE NVVERZEKERING-MAATSCHAPPIJ MERCURIUS" . VERZEKERT, BEHALVE TEGEN INBRAAKSCHADE,ooK TEGEN BRANDr ONGEVALLEN-EN WATERLEIDINGSCHADE. .V. Bataaf sohe Hypotheekbank AMSTERDAM A n n o 188» Geeft mit tegen b«nr«kt»ems 4% PANDBRIEVEN in «tukken van ff 1000,-, ff 600,- en f 1OO,-. Coupons Januari en Jnli N. V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland Opgericht in 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst f 8.400.000, waarop 10 p Cl. gestort Verstrekt gold op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Schiedamsche Singel 89 te R'dam of tot hare Agenten. DéDirectie: Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. v. Wijk, Mr. B. van Rossem. De HolL Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70, De Baak verstrekr gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zake lijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgevlng eener polis van levensver. zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5% schuldbrieven in stukken van f 1000 . f 500.?en f 100.?tegen Beurskoers. ABONNEMENTSPRIJS van De Groene Amsterdammer" per jaar. bij vooruitbetaling franco per post: Voor Nederland . . ? Ned.-Indiëp/mail . n .» ?? p/zeepost ab. .binnen Europa uitgezonderd: Engeland-I talie- ) Zwitserland. . ) Amerika ... . Zuid-Afrika. . . Postgiro No. 72880 Gemeentegiro G. 1000 f 10.., 13.50 10.11.50 13.50 13.50 11.50 'Tv De Race naar Contanten door C. A. Klaasse WIJ hooren van financiële crisis in Duitsch land, van dijcontosprongen bij vijf procent tegelijk, van moeilijkheden van de Old Lady of Threadnoedlestreet, die in haar beurs de draden van de financiering van den heelen wereldhandel samengeknoopt houdt en mi leentjebuur heeft moeten spelen. Geen wonder dat men" geneigd is zich af te vragen of al die stooten tegen het financieele bouwwerk van onze naburen dan in het geheel niet de muren van ons huisje dreigen te doen schudden op hun grondvesten. Oppervlakkig beschouwd zou men toch denken dat wy eerder souden sidderen onder het beuken van de golven der financieel e crisis» omdat immers juist dat deel van de dijken dat het meest bedreigd wordt: de buitenlandsche financiering bij ons nog maar van betrekkelijk recenten datum is. Onze discontomarkt is pas in de laatste tientallen jaren tot internationale beteekenis gekomen, en loopt nu niet dat niet zorg gekweekte plantje gevaar meteen door deze hagelbui te worden vernietigd ? Wanneer swlfs het aloude financieele centrum Londen in de penarie raakt en zich gedwongen ziet binnen enkele weken het disconto te verhoogen met twee maal een procent, hoe kunnen wij het dan bolwerken? |» Deze gedachtetegang is begrijpelijk maar toch in strijd met de feiten. Inderdaad is het waar dat dat deel van onze geldmarkt dat verband houdt met de buitenlandsche credietverstrekking en die zit nu juist in de knoop nog maar heel jong is. Haar.... dit maakt onze positie niet zwak, veeleer juist sterk ! Want het is wellicht juist de ouderdom van di; Engelsche markt die haar in de huidige impasse heeft kunnen brengen. Eerst een tientallen jaren lange functie als credietgever heeft Londen tot internationaal financieel centrum gemaakt waar ook de geldgever een emplooi voor zijn liquide middelen ging zoeken. Juist die bufferpositie tusschen geldgeven en geldnemer is voor de City nu zoo fataal. Bij ons was de ontwikkeling tot internationaal financieel intermediair nog maar in haar eerste stadium. Zooals de bankier ook eerst alleen' uit zijn eigen vermogen crediet geeft oui later, nadat hij het vertrouwen heeft weten te winnen, deposito's van derden aan te t rekken om die weer uit te zetten, hebben ook wij tot nu toe alleen maar uit ons eigen vermogen geput om Duitschland en Oostenrijk met crediet te steunen. Wij krijgen dientengevolge dus de moeilijkheden geheel intern te verwerken, naar buiten toe is er niet het minste gevaar; vrees om de guldenkoers behoeft er allerminst te bestaan. Integendeel, terwijl de Bank of Eugland zich het goud bij tientallen millioenen tegelijk door de vingers ziet glippen kan de Nederlandsche Bank het bij haar binnenstroomende goud bijna niet verwerken. Uit deze laatste omstandigheid blijkt reeds afdoend dat er ondanks onze afwijkende positie ook hier wel degelijk wat gebeurt", dat dus de financif ele crisis elders geenszins ongemerkt aan ons voorbijgaat. Wat al weer geen wonder is, want wat inen elders crisis noemt beteekent niets anders dan verschuivingen van crediet, zoodat noodwendig ei'gens de tegenpartij van die ver schuivingen moet huizen. Ons land nu behoort tot de tegenpartij l Om zich een duidelijk beeld te vormen van den invloed welke de credietcrisis op ons heeft, moeten wij eerst weten welke onze financieele betrekkingen zijn tot de crisislanden. Wij zijn als geldgever betrokken bij twee groepen credietnemers: direct bij de kapitaal- en credietarme landen o.m. in Centraal-Europa, aan welke accept-credieten en Leihdevlsen zijn. verstrekt en: bij credietgevende landen als Engeland en Amerika, die onze aldaar als liquide middelen aangehouden gelden aanwen den ter verhooging van hun uitzettingen in de . bedoelde kapitaalarme landen. Direct of indirect komen dus onze credieten terecht in de credietschaarschte-gebiedcn. Nederlandsche Munt Holland'i beste 10 centa tigaar De financieele crisis nu heeft op'doze tweeërlei soort uitzetting verschillend effect. De credieten aan Duitschland en Oostenrijk blijken absoluut bevroren te zijn omdat bij de verstrekking daarvan elke verhouding met in- en exportcijfers uit het oog verloren is, zoodat het sol f-liquidatie karakter dezer voorschotten geheel illusoir was. Nog steeds staat er omtrent deze credieten, die voor ons land waarschijnlijk tusschen de 250 en 350 millioen beloopen, niets definitief vast. Naar bekend is, onderhandelt men nog steeds met Duitschland over een minnolijk uitstel (Stillhaltekonsortium), maar de besprekingen vlotten niet hard. Ik heb de vorige keer reeds uiteengezet wat liet nu voor verschil uitmaakt of de facto de aflossing van die credieten stop staat dan wel of zij zooals tot voor een maand inderdaad practisch gebeurde voortdurend worden verlengd of door soort gelijke vervangen. Hier komt het vraagstuk van de liquiditeit op het eerste plan. Zoolang de zaken normaal verliepen, werden er steeds nieuwe wissels geaccepteerd en met de opbrengst der verdiscon teering de vervallende afgedekt. Nu Duitschland het afdekken van vervallen papier heeft moeten stopzetten, worden door ome banken geen nieuwe wissels meer geaccepteerd, komen althans geen nieuwe accepten op de wisselmarkt, zoodat de banken het geld dat tot nu toe steeds automatisch uit nieuwe accept- en discontotransacties binnenvloeide uit eigen middelen op tafel leggen. De primi wissels werden echter tot de eerste liquiditeiten gerekend en die liquiditeit slinkt nu in! Maar dat is niet in de eerste plaats de reden waarom onze geld- en deviezenmarkt in sterke mate de terugslag van de verhoudingen in Duitschland ondervindt, want, zooals gezegd, al is de bovenvermelde liquiditeitswijziging de banken geenszins onverschillig, de beteekenis ervan is nog niet zoo groot althans niet acuut, heel anders dan in Londen waar de accepthuizen absoluut niet buiten verlenging der wissels en disconteering daarvan kunnen, zonder zelf vast te loopen. Indirect hangt intusschen het gebeurde hier wel degelijk daarmee samen. Door de onzekere toestand Welke door het stopzetten der Duitsche betalingen is ontstaan, door de \rees voor definitieve vevliezen welke daaruit is ontstaan, is er een toestand van vrijwel algemeen wantrouwen gekomen, die iedereen, zoowel zakenlieden als banken, ertoe brengt om bovenal geld in kas te hebben oiu zelfs de korte beleggingen als wissels enz. zooveel mogelijk om te zetten in contanten. Men rekende met de kans dat de angst zou overslaan van do Duitsche deposanten op die elders hetgeen trouwens tendeele reeds tot opvragen van deposito's bij de banken heeft geleid, blijkens het zeerhooge cijfer van de biljettencirculatie men dacht aan de kans op blokkade van geldleeningen op fondsen, bij eventueel sluiten van de beurs enz. Kortom er ontstond aan alle kanten een run naar contant geld. De banken vonden een der voornaamste bronnen om deze middelen uit te putten in haar indirecte credietverleening aan kapitaalarme lan den, die niet bevroren waren, omdat de directe debiteur: Londen of New-York wel kon betalen, al kon hij de duiten niet van de uiteindelijke, credietnemer loskrijgen. Er werden dus op zeer ruime schaal ponden- en dollarwissels verkocht, hetgeen er natuurlijk toe moest leiden dat geen. andere tegenpartij dan de Nederlandsche Bank was te vinden. Maar daar het. aanbod voor het overgroote deel ponden betrof, voelde deze er nauwelijks voor haar toch reeds vrij omvangrijke portefeuille in dit devies onder de heerschende omstandigheden, aan te vullen. Immers de positie van het pond sterling was allerminst fraai toen van alle kanten crediet weM teruggetrokken, en Londen op zijn beurt niet instaat was zijn gold elders los te maken. Dezelfde vrees was trouwens voorde banken naast de liquidatiezorg ook een aanleiding geweest om hun uitzettingen terug te trekken. Het gevolg was dat de pondehkoërs zoo snel daalde dat goud werd geïmporteerd. Waar is nu al dat geld heengegaan? In de eerste .plaats steeg de biljettencirculatie met niet minder dan ongeveer 100 millioen boven het gemiddelde CHAKEL 11-17 «AMSTEPDAM idon naar maat Bij ons verkrijgbaar N. R.V. MONTA SCHOENEN peil van de laatste maanden, dat toch reeds hoog was. In het hanssojaar 192Üwas de ^middelde circulatie 820 millioen, en nu, terwijl de inkomsten van ons volk toch zeker een aanmerkelijke reductie hebben ondergaan en men uit dien hoofde een flinke teruggang van de circulatie zou venvachten, staan er 040 millioen biljetten uit! Hier blijkt dat wol degelijk reeds bankpapier wordt gepot, omdat men hier en daar zyn deposito niet veilig genoeg meer achten; ongetwijfeld wordt ook algemeen door de banken een hoogei- kassaldo dan gewoonlijk aangehouden, om op alle eventualiteiten voor bereid te zijn. Intusschen is deze op zichzelf reeds zeer belangrijke wfliigmg in onze geld- en crediet* omloop nog niet de voornaamste. Teel opvallender is het buitengewoon groote bedrag dat de rekening courant-saldi van anderen" bij de Xederlandsche Bank uitmaken. Nu moet men voor oogen houden dat het doel der opvragingen was onx de liquiditeit te versterken, en wat is beter liquiditeit dan bankpapier of saldo bij de centrale bank? Maar wel heel bijzonder is het, dat ondanks de toestrooming van bijna 200 millioen goud en aanwas van rentelooze deposito's bij de Xederlandsche Bank met meer dan 100 millioen, de geldrente in enkele weken tijds meer dan verdubbeld is. Niet alleen heeft dus de goudinvoer niet het normale effect van rentedaling gehad, maar de repte is zelfs sterk, naar verhouding zeer sterk, opgeloopen. Daaruit nu blijkt duidelijk lint abnormale van de huidige toestand ook bij ons. Beschikbare over vloedige kasgelden vinden niet hun gewone be stemming: uitzetting op de geldmarkt toch worden angstvallig vastgehouden. De discontomarkt ligt reeds eenige weken practisch dood en toen een paar weken geleden de internationale financieele toestand het sterkst gespannen was, liep in no time het disconto van 3 pCt. op tot het ófficieele tarief van de Nederlandsche Bank, 2 pCt. De omzetten bleven tot een minimum beperkt en zelfs schatkistpapier, waarbij toch het wantrouwensvraagstuk nauwelijks een rol kan spelen, kon bijna geen koopers vinden, zoodat de laatste toewijzing van driemaands-schatkistpromessen op 2 s 8 pCt. plaats vond. Men kon dus van een algeheele desor ganisatie van de geldmarkt spreken. Daar staat inmiddels tegenover dat ook het aanbod va u papier zeer gering was, omdat immers voor het meerendeel der acceptcredieteu, zooals boven reeds vermeld, geen verlengingswissels worden geaccepteeid. Zoowel aanbod van als vraag naar prima wissels waren dus nagenoeg nihil, maar toch was het aanbod van enkele kanten, waar men nog meer geld wilde of moest maken dan uit realisatie van pondensaldi mogelijk was, voldoende om het disconto zoo sterk op te schroeven. Daarin is reeds eenige verbetering gekomen; nu blijkt dat van een overstroomen van de markt met papier geen sprake is, en het vertrouwen eenigszins begint weer. te keeren, is het disconto in de laatste dagen snel weer teruggeloopen tot l1/» pCt. .hreft de omzetten blijven nog minimaal en de geldmarkt zal zich wel niet eerder geheel stabiseercn alvorens over drie maanden alle loopende acceptcredieten (waarvan sedert het begin van de crisis bij ge middeld driemaandslooptijd nog maar ongeveer 30 pCt. is betaald) zijn afgewikkeld. Dan pas kan men de directe consequenties van de illiquidificeering dezer credieten overzien. Tot dien tijd zal iedereen wel terughoudend blijven en onze geldluarkt dit abnormale aanzien van enorme sommen liquide middelen zonder emplooi, en naar ver houding hoogu geldrente, wellicht handhaven. In elk geval zal, zoolang men niet weer naar het buitenland gaat om de overtollige middelen uit te zetten, het omvangrijke deposito bij de Nederlandsche Bank wel moeten blij ven bestaan; wellicht zal het zelfs nog aangroeien wanneer een deel van de opgepotte biljetten straks toj-ugkomt. GARDE-MEUBLES OEM HAAG BATENBURG & FOLMER HUUQEMSPAUK 22. TCL. UO»Q -?V ' >? i ?i -i l. .