Vfl DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 AUGUSTUS 1931 No. 2830 C 7. 13 l k'V JU? f MAGDONALD'S OFFER door Dr. Jan Romein IN een zelfs voor de na-oorlogsche geschiedenis ongekend snel tempo ontwikkelt de wereld situatie zich van depressie tot crisis en van crisis tot catastrophe. Hoe kort is het nog maar geleden, dat uit den donkeren hemel van een sinds bijna twee jaar aanhoudende industrieele en agrarische crisis de eerste bliksemschichten van een geld- en credietcrisis losschoten? In Oostenrijk begonnen, werd ook zij tot een internationaal probleem, toen midden-Juli in Duitschland de banken sloten, omdat zij buiten staat waren aan hun verplich tingen te voldoen. De ineenstorting in Duitschland gaf op haar beurt den stoot tot soortgelijke de bacles in Hongarije en Roemenië. Maar ook daar mee was de maat nog niet vol. Tegelijkertijd barstte het onweer in Zuid-Amerika in volle hevigheid los: Chili, Perxu Boliviëen Uruguay moesten zich bankroet verklaren. '* » * Men moet zich dit alles voor den geest halen om ten volle te beseffen, hoe precair de toestand is, ?waarin zich de Londensche geldmarkt bevindt, die bij al de opgesomde bewegingen van zeer nabij betrokken is. Dit alles en nog iets: dit namelijk, dat elke poging tot herstel dien toestand nog slechts verscherpt heeft. De lloover-actie. door de heele wereldpers als initiatief van wereldhistorisch belang uitgebazuind, is al weer vergeten; de Londensche Conferentie, die een tweede Hooverplan verwezenlijken zou. verklaarde zich incompe tent en vei wees de zaak naar Bazel, waar men er ook geen gat in zag. Er rest van dit alles niets dan het stof van de kranten, die er vol van stonden. Elk trachtte onderwijl in den nood van den ander zijn soepje te koken en niemand merkte, dat hét vergiftigd was. Ondertusschen slonk de goudvoorraad van de Bank van Engeland zienderoogen : het pond ster ling moest gesteund. Frankrijk en Amerika, spron gen bij. Engeland had dit crediet niet aangesproken heette het tot voor kort, terwijl nu blijkt, dat de heele 50 millioen reeds is opgesoupeerd a&n steunactie voor het pond, dat het desondanks maar net heeft kunnen houden. Dit laatste feit heeft het lot van de tweede ,,arbeiders"-regeering. die einds 1029 aan het bewind was, beslecht. MacDonald en Snowden. hebben gecapituleerd voor de City en de City voor de Federal Reserve Bank. Dit laatste, wanneer althans het bericht van de ..Daily Herald" van 25 dezer juist is, dat de Amerikanen tot eei nieuwe leening aan Londen slechts bereid zijn, op voor waarde, dat Engeland zijn werkloozenuit keering met 10 pCt. vermindert. Wanneer het juist is", zeggen we voorzichtigheidshalve, maar we moeten er onmiddellijk aan toevoegen, dat het bericht niets onwaarschijnlijks heeft. Integendeel. De Daily Herald", die men nu als het orgaan van Henderson beschouwen kan. zal deze mededeeling van hem gekregen hebben, die zelf wel weten zal waarom hij de regeering verlaten heeft. En afgezien daarvan klinkt het bericht ook op zich zelf geloof waardig genoeg. In Amerika gaan steeds meer stemmen op, om ook daar eindelijk den werkloozensteun wettelijk te regelen, zoodat, wanneer men dan toch in dit .opzicht het Engelsche voorbeeld zal moeten volgen, het voor de Amerikaansche geldWereld uiteraard van het hoogste belang is, dat dit met zoo min mogelijk kosten gebeurt, terwijl bovendien de Londensche City, wie de ,',dole" ook een doorn in het oog is, deze voorwaarde maar al te graag zal hebbén geaccepteerd. . Het 'program van de nieuwe regeering is con form aan deze eischen : de voornaamste bezuini gingen zijn 13 millioen pond op den steun aan de werkloozen, die inmiddels deze laatste cijfers zijn ?van 17 Augustus - tot ruim 2.700.000 aangezwol len zijn, en ll£ millioen pond bezuiniging op onderwijs. Voeg daarbij, dat de korting van 10% op den steun geVolgd zal worden, hetgeen trouwens de bedoeling is, door een loonsverlaging voor de werkende arbeiders, die er niet -ver beneden zal blijven, dan is het niet moeilijk te bevroeden, welke offers deze regeering van de arbeidersklasse in Engeland hoopt los te krijgen. En dat alles onder de zalvende leiding van een man, die twee jaar geleden zijn zetel gekregen heeft op belofte aan zijn kiezers, een remedie voor de werkloosheid te weten, ja, die twee. weken geleden nog als ant woord op het befaamde bezuinigingsrapport gezegd heeft, dat van allen gelijkelijk offers zouden worden gevraagd. Ongetwijfeld: men kan MacDonald evenmin voor de toenemende werkeloos heid als voor de f inancieele crisis en haar gevolgen verantwoordelijk stellen, doch men had, dunkt mij, wel zooveel politiek fatsoen van hem kunnen ver wachten, dat hij voor een dergelijke rol bedankt zou hebben. In elk geval gaat men te ver, wanneer men deze houding nog moedig en de hemel weet wat nog meer voor moois noemt. Mij dunkt, we moesten den lof voor MacDonald's daad maar aan de Engelsche conservatieve pers overlaten, die inderdaad reden heeft om hem te bewierooken, nu hij met het gezag van zijn persoon, zij het, helaas voor hem, niet meer met die van zijn partij, een reeks maatregelen dekt, die de uitgesproken bedoeling hebben om het pond sterling en daarmee de belangen van de City ..veilig te stellen", maar het onuitgesproken gevolg, het levenspeil van het Engelsche volk te drukken. Zeker, Colijn heeft destijds hetzelfde in Nederland en Poincar heeft het in 192(3 in Frankrijk gedaan, maar die beiden noemden z'.ch dan pok geen socialist. Dat is, ten slotte, toch nog een verschil. MacDonald, zegt men, heeft een offer gebracht: inderdaad, hij en Snowden hebben hun beginsel geofferd on daar is ook een ander, minder fraai woord voor. Doch laat ieder dit zien. zoóals hij wil: het gaat niet om MacDonald en Snowden of om Henderson en Clynes, en evenmin om moed of verraad, maar om de toekomst van het Britst-he volk en het is mogelijk, ja niet eens onwaarschijnlijk, dat Mac Donald zelf van meening is, dat die toekomst het best gewaarborgd is doordat hij deed, zooals hij deed. Dan : ik vrees dat dit een tragische vergissing blijken zal. Kan dit derde kabinet MacDonald, dat in wezen een conservatief-Iiberoal coalitie ministerie is met een afgeslagen Labour-hoofd als leider, slagen? Alleen parlementair gesproken: ongetwijfeld. De Labour-Party heeft nog niet vergaderd de democratie is heilig, maar heiliger is het pond , doch zelfs indien men aanneemt, dat niet meer dan 20 Labour-ledon den ex-leider zullen volgen, dan haalt dit kabinet nog makkelijk een meerderheid in het in September bijeen te roepen parlement^ want tegenover de 200 Labourmenschen, die dan onder Henderson's leiding in de oppositie zullen zijn, staan 201 conservatieven en 55 liberalen, die vóór het regeeringsprogram zullen stemmen. Maar dan? Ik reken nu nog niet eens met het verzet der vakvereenigingen tegen het drukken van het loon- en levenspeil, ofschoon dat er stellig zal komen en taai zal zijn. 'Want, ook zonder dit verzet, wat is er mét de nieuwe leeningen, die zullen toevloeien na de aanneming Van het program door het parlement, blijvends te winnen? Niets. Immers bij de tegenwoordige schuldenlast, ' dio Engeland te dragen heeft en die jaarlijks een 4320 millioen gulden verslindt, zal zich dan nog de rente-dienst van die nieuwe leeningen voegen en aangezien men zijn schulden ten slotte alleen in goederen betalen kan, beteekent dit niet anders dan dat deze leeningen door ver hoogden uitvoer zullen moeten worden betaald, hetgeen weer wil zeggen, dat, aangezien alle andere landen, die onder schulden gebukt gaan, Duitsch land in de eerste plaats, ook hun uitvoer zullen moeten opvoeren, dat de prijzen nog meer zullen dalen en de ontreddering op de wereldmarkt nog grooteren omvang zal aannemen. En die ontredde ring zal telkens weer het pond aantasten, kortom een schoolvoorbeeld van een vicieuze cirkel. De moed" van MacDonald is geboren uit zijn vrees om de werkelijkheid onder de oogen te zien, de werkelijkheid, die deze is, we hebben het reeds bij herhaling betoogd, dat Londen niet meer het indu strieele en f inancieele centrum is, dat het geweest is. Engeland leidt niet meer, maar Wordt geleid en in Engeland wordt geleden. : , * *'*. .. ? , Ramsay MacDonald? De tijd is nog niet gekomen om de balans van dit politieke leven op te maken, ofschoon wel niemand zal durven beweren, dat het hoogtepunt niet reeds overschreden is. Zijn tweede, SCHILDERKUNST door A. Plasschaert Tholen bij KI eykam p Het werk van Tholen, zooals wij het ook (ledeettelijk vinden in deze verzameling bij Kleykamp, heeft de bekoringen, die der .HaagscheSchool eigen waren; die welke natuurlijk ge vindt bij hem, die van Tholen, eveneens weer gedeeltelijk, een leerling was van Gabriël, den puntige en nuchter-zuivere. De geestdrift van Gabriël voor het Hollandsch landschap (wij hebben hem daarvoor lang moeten verdedigen) was van minder muzikalen aard dan die van Jacob Maris, en zeker somsmeer verwant aan die van den ouden Boelofs, wiens studies steeds nog te weinig zijn gewaardeerd. Maar, nuchterder nog dan Roelofs was zeker deze Gabriël, die in den trant der toenmalig heerschende schilderschool, het Hollandsch landschap gaf, met een behagen, dat is zijn puntigheid, in hier en daar een scherp-geaccentueerd détail, dat ge ook vindt in zijn bloemstuk. Tholen is van dezen Ga briël in zijn studies ongetwijfeld een leerling, maar ge vindt bij hem ook duidelijk sporen van zijne opleiding aan de Amsterdamsche Akademie. Waarge die vindt, is Tholen op zijn zwakst (er is daarmeer kunde dan bezieling!). Bij Kleykamp vindt ge don landschapschilder Tholen, die op zoo per soonlijke wijs in de figuur, zijn landschap kon stoffeeren (de figuurtjes op schilderijen der Haagsche School zullen later een definitiemiddel blijken!). Het landschap van Tholen, minder scherp dan» Gabriël, is lichter en vloeiender. Dat vloeiende, dat Weissenbruch in grooter golving vertoonde, kwam den zeeschilder Tholen zeer te stade. Zonder twijfel is in de latere perioden Tholen eener onzer blijvende schilders der Zuiderzee, en niemand gaf in blauw en bruin getrouwer die binnenzee dan, Tholen dit deed. Deze bezeilde binnenzee met de haar eigen vaartuigen Tholen's werken zullen daarvan juiste herinneringen zijn (de schilder is gaarne objectief") en die voor de bewoners der aanstaande polders, zoo zij zich voor wat vroeger er was, verhalen wat bestond, zooals zij dat ook kunnen doen aan de bewoners der zeestadjes, dio landstadjes werden, en wier schoonheid, 's avondsdommelend in het late licht, Tholen aanleiding waren tot zijn beste werken. Tholen zal dan ook blijken te zijn een schilder van het oude am bacht, dat in zijn tijd al wat uit den tijd bleek; daar, naast de kinderportretten, vindt ge Tholen's. zekerheid voor de toekomst evenals in het zeestuk en het gedoe der zeestadjes. kabinet, wat de partij-verhoudingen betreft, onder veel gunstiger gesternte begonnen dan het eerste, is door de ongunst der omstandigheden tot een nog jammerlijker mislukking geworden dan het eerste en al het optimisme van de wereld zal niet kunnen wegredeneeren, dat dit, zijn derde, kabinet reeds^ bij zijn eerste optreden zoo ongeveer alles tegen heeft. Laten we een oogenblik de gunstigste voor stelling tot de onze maken en zeggen, dat MacDonald zijn politieke carrière geofferd heeft tenbate van wat hij als 's lands hoogste belang zag, dan nog blijft het feit, dat hij als politicus gefaald heeft, omdat blijken zal, dat zijn offer tevergeefsgebracht is. En zelfs dat nog zou tragisch kunnen. zijn op n voorwaarde: dat man, offer en doel even heroïsch waren. Maar een man, die zijn beginsel verzaakt, een offer brengt terwille van een hersen schim en voor een doel, dat slechts uitstel van. executie beteekent, heeft het recht verbeurd heroïsch genoemd en bij zijn val bezongen te> worden. De geschiedenis, vrees ik, zal over Mac Donald oordeelen, dat hij was een braaf mensch, maar een slecht staatsman, wiens hoogste eer zucht was aan de Engelsche aristocratie en bour geoisie te bewijzen, dat ook Labour zoo innig: fatsoenlijk was. Het kan ook niet anders; Engeland is in de neer en zijn staatslieden van nu moeten de een zus, de ander zoo hetzelfde karakter vertoonen. Daarin dan ligt wér n troost: het neemt althans een gedeelte van de wel zeer zware verantwoordelijkheid van hem af, die hij tegenover de geschiedenis op zijn schouders gelegd heeft. GARDE-MEUBLES DEN HAAG BATENBURG & FOLMER HUUQCNSPAHK 82, TIC. IIOtQ igh* T«rl«v*n.V«rsorglna No. 2830 GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 AUGUSTUS 1931 VEILIG VERKEER En als je het mij met klem gebiedt, dan doen ik het niet, dan doen ik het niet, dan doen ik het lekker niet." (Vit de Doofpot"} REEDS jaren geleden, toen men in andere landen in hetzelfde stadium geraakte als waarin ons land zich thans bevindt, namelijk in den tijd van schrikbarende cijfers der ongevallenstatistieken, zocht men ook in die landen, voornamelijk Amerika on Engeland, na de eerste noodzakelijke maat regelen ter regleinenteering van het .moderne snel verkeer, naar middelen om het aantal ongevallen tot een minimum terug te brengen. Aan de hand der statistieken wist men reeds, dat verkeers ongevallen voor het grootste deel te wijten zijn nttn fouten of tekortkomingen der weggebruikers en.... dus voorkomen hadden kunnen worden. Men heeft kunnen vaststellen, dat van de 100 ongevallen in het verkeer er slechts 2 onvermijde lijk zijn, 8 het gevolg van gebreken aan het weg dek, 3 het gevolg van defecten aan rij- en voer tuigen en 3 slechts van de weersomstandigheden afhankelijk zijn. De rest of ca. 85 %. moet voor rekening van voetgangers, fietsers, automobilisten en andere weggebruikers geboekt worden. Men ging over tot het maken der z.g. veilighcidspropaganda: propaganda, teneinde de volwassenen. menschen van een vorige generatie, zich zoo mo gelijk nog te doen aanpassen aan moderne verkecrstoestanden, en om de' jeugd, de komende generatie, geheel in den geest van dit moderne snelverkeer op te voeden. Ook de Hollandsclic beweging voor een veilig verkeer zoekt haar kracht op propagandistisch terrein, en zij laat het meer concrete deel van het vorkeersvraagstuk voor rekening der autoriteiten en <le betrokken bonden. De Nederlandsche ..Veroenigingen voor Veilig Verkeer", zooals die in navolging van Amsterdam in een groot aantal plaatsen van ons land zijn en zullen worden opge licht, mijden, wanneer er sprake is van de propa ganda onder volwassenen,angstvallig de woorden: ..opvoeden" en ..opvoeding", liet is maar al te zeer bekend, hoe een dergelijk streven zou kunnen lijden onder een onzen volksaard kenmerkende recalcitrantie. Gelukkig heeft men op die wijze de klasse van ,.nou-doen-ik-het-lekker-niet" weten te omzeilen. doch een andere categorie van sceptici is daarvoor in de plaats gekomen. Het zijn de menschen, die zich zelf op zijn minst genomen als veiligheid»orakel aanslaan en die meenen te mogen zeggen: ,.Tk hoef niet mee te doen, ik zal wel op mij. zelf passen, ik rijd (of ik loop) veilig genoeg". Een Amerikaans ;he professor heeft bij een enquête in een gevangenis gehoudon, waar voor namelijk verkeersmisdadigers waren ingesloten. delinquenten van ? dood door schuld", zwaar lichamelijk letst-1 door schul l", enz., weten vast te stellen, dat het juist die verwaandheid bij e^n groot aantal der weggebruikers is, die als oor/aak van ver keersongevallen veelvuldig genoemd kan worden. Verkeerspropaganda is noodig om nog velen ervan te overtuigen, dat zij. die hun auto of motor-. rijwiel kunnen besturen en alle verkeerswetten. bepalingen en voorschriften uit het hoofd kennen. nog niet altijd goede weggebruikers zijn. Daartoe wordt ean zesde zintuig geëischt, dat de Engelschén '/oo kernachtig noemen: Hoad sense" of traffic sense". in het Hollandsch komt verkeersstalent" <>f verkeersgevoel" het dichtst bij de juiste beteekenis. Dit gevoel voor verkeer wordt beheerscht door een aantal eigenschappen, waarvan naast de kennis van het besturen van een fiets of motor voertuig, hoffelijkheid, sportiviteit, gemeenschaps zin en fatsoen» zeer belangrijk zijn. Verkeerspropaganda,'stelt zich verder ten doel alle animositeit SPANJE EN DE KERK Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek KERK, : ;-/:iGOEDERE v... D 2 strijd met de do ode hand tusschen verschillende klassen van weggebruikers te doen ophouden en hen allen ervan te doordrin gen, dat zij n voor n en ieder voor zich. hun rechten hebbeu, doch eveneens plichten jegens elkaar. De wenschen van alle weggebruikers zijn: 1. Goede verkeerswetten, \oorschriften en be palingen; 2. Strenge toepassing daarvan door juiste con trole en goede verkeersregeling: S. een krachtige voortdurende propaganda onder alle gebruikers van den wt-g. Dit laatste hebben de Vereenigingen voor Veilig Verkeer zich tot taak gesteld en eerstdaags zal met deze propaganda een aanvang w.oi-den gemaakt. Te Amsterdam zijn bijv. met behulp der Speeltuin verenigingen, der Buurtvercenigingen. via ver schillende schoolinstellingt'n en wellicht later ook door middel dor Openbare Si-holen, een groot aan tal kindervei'keersclubs opgericht in navolging van de proefneming door den heer M. Vrij. den Direc teur der Nieuwe, Schoolvereniging, op zijn school destijds genomen. Verkeersonderwijs eischt een voor de kinderen aannemelijke wijze van onderwijs. Bij de clubvorming. waarbij bovendien de prestatie gedachte nog een rol speelt, heeft men een pakkend middel gevonden. Nooit zullen de kinderen het , moment vergeten, waarop de verkeersagent in dt» klasse als examinator fungeerde, evenmin als het practische examen op den weg. waarbij de politiezijspan de kleine weggebruikei's volgde. En hoe gedachteloos of hoe speelsch de kinderen ook zijn, zij zullen zich onwillekeurig nog dikwijls het oownblik voor den geest halen, waarop hun het insigne voor Veilig Verkeer door iemand namens de Verkeerspolitie of namens de Vereeniging voor Veilig Verkeer op den borst werd gespeld. Ook onder de . volwassenen wil men trachten zulk een band te vormen, een belangrijk middel, toch om juist dat saamhoorigheidsgevoel aan te kwoekon. waarin hot geheim van. een veilig verkeer eigenlijk schuilt. ' . . ' , ? . . ' .. ?? S. V. D. ' Nieuwe Uitgaven Dr. ]?'. Schuil. ? Leerboek der Theoretische' Mechanica met inbegrip' der A' inematica. .Eerste Deel, Ie «tuk, A. W.' fiijtho//'* Uity. Mij. Leiden. Dit Ie stuk van het eerste deel omvat: zwaarte punten, momenten, kinematica van een punt en van een vlak stelsel. Ter perse zijn nog: Deel I ?2e stuk, waarin een \oortzetting gegeven wordt van de Kinematica van een vlak stelsel en van vaste lichamen en Deel II: Dynamica van een materieel punt en van een stelsel van materieele punten en vaste lichamen: statica. Ook dit leerboek vormt weer een belangrijke aanwinst in de litteratuur op dit gebied. De pro ductiviteit van Prof. Schuh werkt imponeerend! De serie wiskundige standaardwerken groeit voort durend. Merkwaardig is hoe ieder gedeelte der wiskunde en mechanica, in zijn handen komend, geheel omgevormd wordt. Zooals reeds? in de inleiding opgemerkt is be handelt dit boek de gohoolo stof. die noodig is voor het candidaatsexamen der Technische Hoogeschool in de theoretische mechanica en kinematica. Bij lezing blijkt het leerboek op meer punten hierboven uit te gaan. Na een wiskundige voorbereiding, waarin de theorie der zwaartepunten en momenten behan deld wordt en waarbij kennis van de rector rekening bekend verondersteld wordt (soalaire on rectorbehe vermenigvuldiging; distributiviteit) volgt de kinematica. die den overigen inhoud uitmaakt. De bruikbaarheid als leerboek wordt nog belang rijk verhoogd, doordat tusschen den tekst ruim 300 vraagstukken zijn geplaatst, voorzien van een aanwijzing tot oplossing. B. STER DA M T T E R O AM KLAMBOE DE IDEALE BESCHERMING TEGEN MUGGEN VOOR NPERSOONS L E D l KA NT 11.75