»?> ??*! 18 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 5 SEPTEMBER No. 2831 H i i 11 Berlijnsche Radio Tentoonstelling door L. J. van Looi Ilijiui vol m u» k t c televisie D K radioteiüoonstolling. die elk jaar in het groote tontoonstollingscomplex rond den radiotoren te Berlijn pla;its vindt, wordt in vak kringen zon'n beetje als de graadmeter van den stand van zaken in de radioindustrie beschouwd. Berlijn, het middelpunt van Duitsehland en Duitschland als het middelpunt van de kennis, die in Kuropa op het gebied der radio vergaard wordt. Dat geldt niet alleen voor de technische zijde, voor wat betreft dus de ontvang en zendtoestellen, al staat Duitschland daarbij ongetwijfeld aan de spits. Het geldt ook on vooral voor do uitzen dingen zelf, voor de samenstelling der programma's, die in Duitschhmd en speciaal te Berlijn oen voorbeeld voor geheel Kuropa (en daarbuiten!) kun nen zijn. ? Daarom vindt men op de. Berlijnsche radiotentoonstelling naast de hande laren en de gewone belangstellende luisteraars ook Willem Vogt en den volgenden dag d. 55 wort broek, omroeploidors. die nog eens even komen neuzen, wat of die Duitsehers van hun omroeporganisatie willen prijs geven. Dr. van dor Poll. van het Philipslaboratorium. komt kijken, wat de konkurrontie maakt, kortom, de Duitscho radiotontoonstolling is een radiorondczvous. De gewone luisteraars, die toch het meorondoel van de bezoekers vormen. kijken zich de oogen uit en raken verdwaald in al do toesteltypen, de Verschillende luidsprekers en de on vermijdelijke statistieken, waar zonder geen Duitsche tentoonstelling kan bestaan. * * Wie echter oen beetje goed uitkijkt. vindt dra oen systeem, waarmede hij de tentoongestelde zaken kan booordeolon on dat systoen is meteen ook geschikt om u oen beeld te geven van Wat er to zien was. De Duitscho radioindustri' begint zich te normalisooron. on wel op basis van de behoeften... Kr is eon aantal luisteraars', en ik geloof. dat liet iiiisschi'-n het grootste aantal is. dat genoegen noemt' met ontvangst van den eigen zonder. D.w./, mot don zender, die zich in de eigen stad of in het eigen distrikt bevindt. Kn als zij dan daarbij nog n algomeonon zender kunnen ontvangen, zoodat zij. al.s do .stads-zender oen Vervelende uitzending hooft, kunnon overscha kelen naar don algomeonon zonder, die systematisch het tegendeel van den lokalen zender uitzendt, dan zijn zij volkomen tevreden. In Berlijn is dat de Berlijnsche zonder op kortoomroepgolf on do Duitschlandzendor %ee.sen. Voor ons land zou dat kunnen zijn Huizen en Hilversum. Voor zulk een combinatie hebben do groote firma's als Telefunken en Lorenz oen lokalen ontvanger ontworpen van ongeveer 25 c.M. hoog, 25 c.M. broed en 15 c.M. diep. In dat metalen kastje, dat dus niet grootst' is, dan oen normaal telefoontoestel, zit alles, wat men voor het ontvangen noodig heeft, behalve déluidspreker. Hot is eon tweelampsapparaatje. geheel op wis selstroom werkend, wiarb.ij. men dus geen accu noodig heeft. 3 f et plaatsstroomapparaat is ingebouwd en het hoele geval wordt in bedrijf gestold Het Morgenkusje door op oen knopje to drukken. Drukt men op een tweede knopje, dan komt het tweede station uit den luidspreker. Kosten: 7(5 Mark oftewel 15 guldon ! Op dit apparaatje volgt er een. waarmede onder gunstige omstandig heden, b.v. op het platteland, ook ver verwijderde stations ontvangen kun nen worden. Daarvoor nm'et men dan ochtm1 duchtig de terugkoppeling gobruiken, zoodat er niet veel plaat selijke storingen mogen zijn. De daarop volgende typen zijn ontvangers van groote .selectiviteit, mot vier on vijf lampen, waarbij mot het oog op de persoonlijke smaak on voorkeur van de koopors. die ongeveer 200 guldon voor een toestel kunnen uit geven, nog eenige verscheidenheid is blijven bestaan. * * Dat is werkelijk hot eenige. wat op toostolgobied . van do tentoonstelling to vertellen valt. Hot wemelt er natuurlijk van oude wijn in nieuwe ZH-kken. zoowel wat de toestellen als de luidsprekers betreft. Iets principieel nieuws ontbreekt. ? Wat anders is de ultra-kortegolf. de in den laatsteii tijd zoozeer in ? op spraak gekomen zovenmetergolfjengte. Daarmede worden op de tentoon stelling proef -uitzondingen gedaan, die duidelijk do vél betere kwaliteit van do 'Uitzendingen op deze golflengte aantooiion. Kn zelfs bij deze uitzen dingen is het maximum nog niet bereikt, omdat men er do gewone programma's van Berlijn Voor ge bruikt, waarbij men de grootere breedte van do golf band op'de /even nieter golf natuurlijk niet ton volle tot zijn recht kan laten komen. Kr blijft ?namelijk nog heel wat van de muziek, die in do studio wordt gemaakt, in de lijn. de versterkt»!* en iri de microfonen zitten. Bij de lange golf behoeft men zich daarvan niet Veel aan te trekken, omdat do zender toch niet de hoole frofiuentieband kan uitzenden. De zeverimeterzender kan dat wol. De apparaatjes voor do ontvangst van do zevenmetor-uitzondingon staan er ook en wie vooi-speld hoeft, dat wij ia do toekomst radio zullen kunnen hooron met eon toestellotje, waarvan do mecaniok niet veel moer is. dan van een sigarenaanstekor. die zal voor ('i: toestelletje staan on zeggen: ../ie je nou wol !" Kou lampje, twee gekron kelde draadjes, eon beweegbaar plaatje metaal, oon paar vaste condcnsatortio«J als Droste-flikkon ~- dat is alles. Tenslotte oon paar regels over de televisie. Ken heele galerij wordt er door in beslag genomen. Men ziet er televisie volgons de systemen van Telehor. (Okonicsyani) Fernsch A.(!. (Baird) on Manfred von Ardenne. Telehor laat de systemen met Nipkowscliijf en spicgelrad zien. Baird ov,onoens mot Nipkowschijf on Manfrod von Ardenne ontvangt met behulp van oon Braunscho buis. Do vergelijking is erg'.moeilijk. Voor den niet argwanenden bezoeker overtreft hot toestel van 'Baird de andere hemelsbreed. Wat Baird daar tot stand gebracht hooft, is zoo goed, dat men geneigd is om te sproken van ..de oplossing". Hij toonde weliswaar geen directe televisie, doch bracht langs 'draa.dloozo'n weg films over. maar mot eon kwaliteit, die werkelijk niets meer te wonschon overliet. Ik zag er stukken uit do film ,.Nio wieder Liebe" (beeld, 'muziek en gesproken woord tegelijkertijd) en ik moot zeggen, dat do helderheid van hot beeld niets minder was. .dan op hot filmdoek in de bioscoop.'JIet beeld,, was natuurlijk kleiner ongeveer ?1!1 bij I,S doch zoo scherp, dat men zonder de geringste moeite do ver schillende filmspelers kon herkennen. De andere systemen moesten zich nog beperken tot het overbrengen, van grovere beelden. Het beeld zelf om vatte ook minder veel details en bestond uitsluitend uit sprekende en zingende menschon. ..ton borst e uit". Deels waren hot ook films, anderdeels dirokte televisie. Toch waren ook deze beelden van een scherpte, die een Jnvoeriiig van de '.televisie in het gewone radioprogram reeds ten volle zou rechtvaardigen. De nieuwe piano Kr is te lezen geweest in ;le kunstrubrieken der dagbladen, dat wér een technisch wonder tut stand is gebracht, waaraan niemand minder dan de vinder der relativiteitstheorie heeft medegewerkt, omdat hij zoo muzikaal is. Dat wonder is een piano, die een piano is. maar toch (tok gén piano is. bovendien behalve een wel-en-nietpiano een grammofoon en een radio toestel, liet is een piano omdat het net als een piano bespeeld moet wor den en er ook net /.oo uit/iet als. een salonvleugeltje namelijk maar het is gén piano omdat het door een luidspreker klinkt. De snaren worden aangeslagen, doch niet om hun eigen geluid om het geluid dat een stel lampen en een luidspreker er van maken kunnen. Kn dat nu, dat luidsprekend geluid, is van dit wonder het grootste wonder. In de hoogte is het als een cembalo, in het midden als een gewone piano (toch wel jammer eigen lijk) en in de laagte als een harmonium ge weet wel met zijn ..snotverkouden iiciisklankon". Dat liet de techniek, die overigens smdslang het monopolie bezit der onbegrensde moge'ijkheden. eindelijk gelukken mocht een piano als een harmonium te laten klinken is een niet luid genoeg te prijzen voor uitgang. Weldra zal een harmonium als een straatorgel klinken, een viool als een saxophonc en een fluit als een trompet. Knthousiasmeerende voor uitzichten ! luiten we niet te ver vooruitloopen op wat nog komen zal, maar keeren terug in extatische bewondei-ing voor het jongste aller wonderlijke producten der onvolpre zen techniek. Economisch is hel onaanvechtbaar. Drie instrumenten in n vereenigd, bovendien nog een sproekmachine en een radio, Hij deze prestatie verbleekt het begrip efficiency tot een histori sche fossiliteit. Als we dan bedenken. dat zoo een piano nog goedkoopor is dan een normale vleugel, dan erken nen we volmondig: 't is mirakels. Kn de kiank-combinaties ! In de hoogte ('ouperiii, in hot .midden Brahms en in de bas de verkoudheid. Maar dat dit miraculeuste aller mirakels nu eens geen privilege worde van de beter gesitueerde klassen. Neen. daarentegen dient gewaakt, het dient tot de massa gebracht, het dient straat-schooierend te worden als een orgel van Wat-nis. Dan pas zou dit wonder waarlijk aan het Wonder der volmaaktheid toe zijn. -S. IV AT3AS Ik schreef reeds, dat de toestellen moeilijk t:? vergelijken zijn. Kn wel hierdoor, dat Baird zond met een beeUlsnelheid van 25 per seconde en oen punteriaantal (rasterfijnheid) van 10SOO ! De andere toestellen werkten met een raster van ongeveer -1000 tot ($000. Dat is een verschil, zooals ongeveer bestaat tusschen een clich in een krant en een op kunstdruk papier. Wat men in het algemeen uit het tentoongestelde kan loeren is, dat men reeds bij een laag puntenaantal een dragelijk beeld kan krijgen, zoodat men bij de bestaande zenders reeds met de invoering kan beginnen, terwijl men door Baird de overtuiging heeft gekregen, dat een volmaakte over brenging van films mogelijk is. wan neer wij een groote golflengteband voor den zender .in beslag kunnen nemen. Bijvoorbeeld de golflengte ' van zeven meter! Toekomstmuziek, die goed klinkt! No. 2831 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 5 SEPTEMBER 1931 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE Groquante Croquetjes door Alida Zevenboom V\f AAK gaan wij naar toe. waar » »? gaan wij naar toe ! Nu heeft Leentje mij den dienst opgezegd, omdat zij in liet ballet van het Sara-sani-chru* gaat. heeft /e mij verteld. Ik schrok ev eerst van, want ik dacht dat het Turken waren, maar het schijnt een net Duitsclv of Italiaausch circus te zijn en ik hoop maar dut het kind hot er goed heeft en niet door brandende hoepels hoeft te springen of vuur moet eten. Dat komt natuurlijk allemaal door dien omgang met ons actourtje. Die loopt don. heelen lieven dag te zwammen óver kunst en nu heeft hij Loontje heekmaal het hoofd op hol gebracht door haar te zeggen dat ze do mooiste ballet-boenen heeft uit heel Amster dam en net kwam die advertentie van die Turken, zul ik maar zeggen. en nu zit ik straks zonder hulp. Zegt u wel, dat wij in een crisis-tijd leven, want waar haal ik zoo gauw weer een-betrouwbaar daghitjo van daan en dat met al die hoeren in mijn huis. Je staat altijd angsten uit dat er wat in je fatsoenlijke huis gebeurt... en die vanden overkant met haar hondententoonstelling er zijn er weer drie bijgekomen van een nieuw ras dat zij schijnt uitgevonden te hebben?ligt op de loer om het direct in de buurt rond Ie bazuinen, Pat Leentje naar het ballet gaat och. ik moet er nog aan denken hoe ik eenmaal van mijn leven ook bijna in een ballet gedanst had. U zal het niet willen gelooven, maar ik was pa's achttien en onze groenteboer - had twee dochters, die in het .ballot-van meneer van J lamme in het ..Paleis vóór Volksvlijt'1 dansten en hij wist er zooveel moois van te vertellen. dat ik er ook up af ben gegaan. Aal. zei de groenteboer, jij .hebt een paar boenen, die geknipt zijn Voor het ballet en .hoe. de vont het weten kon, is mij tot op don huidigen dag een raadsel gebleven. want nooit kwamen de rokken in die dagen hooger dan de enkels, on je zal zien dat je een fortuin maakt en hij vertelde van een ballet-meisje uit de Lange Leidschedwnrsstraat.dat op de Prinsengracht in een heel toe-huis woonde on drie maal in het jaar naar Parijs ging on do heer 'die haar mee nam naar Parijs.-had haar beloofd te trouwen en zijn dochters hadden ook al zulke nette kennissen en wat heeft oen jong meisje meer nood i g om het. ook eens te probeeren a-ls' je als hulp voor de keuken iri'.die jaren zestien uur en langer werkte on nog standjes op de koop toe kreeg'r1 J l et is er niet van gekomen, in de eerste plaats niet. omdat ik mijn boenen niet wilde laten zien aan den meneer bij wion ik mij moest aanmelden, en toen hij me goed had aangekeken, zei hij dat het linker krommer was dan het rechter en toen ik het later eens in vertrouwen den inwendigen zendeling vertelde heeft die zich opgewonden, want hij zei.... enfin, wat hij zei komt ei niet óp aan en de menschcn zouden er maar gift'uitzuigen. 'Kn het was bij die gelegenheid -toen ik in liet ballet van hot Paleis wou dat ik meneer- Jan Maandag voor heteerst zag -?ik hoor dat hij nu ergziek moot liggen en. het eerste wat hij togen me zei was: , meisje, heb je de laatste mop al gelvoord? Luister goed maar vertel hem maar niet aan je mevrouw !M ' . Ja. dat was oon tijd on nu gaat de oen voor do ander na, heen. Mon seigneur Xoléns en meneer Wibaut en het jonge goed noemt hun plaat** in on zal het 't er boter afbrengen? Jk zie nu in alle kranten het portret van meneer Boekman en ik hoop maar dat hij er nooit spijt van zal hebben. (lat hij wethouder is geworden, want het lijkt mij een erg sympathieke jongeman, dien ik telkens als ik een vrijkaart je voor den Stadsschouwburg van ons acteurtje had. in de kunst loge heb /Jeu zitten en nooit heb ik gezien dat hij onder eon stuk in slaap viel. -wat een heel ding bij die tegen woordige stukken is. Of sliep hij mis schien net als ik een uiltje knapte:' Dat .zou kunnen. Kn al hebben wij nu geen christelijke B. en W., in ieder geval hebben wij vier wethouders uit het Oude Testament met iem-er Abrahams, meneer de Miranda, ineneer Polak en meneer Boekman en nu liet Nieuwe Testament met Bur gemeester de Ylugt en mem-er Douwes en meneer Kropman ook goed ver tegenwoordigd is. geloof ik dat met twee christenen «m'vier I.si-acliti-^clie m,cde-ehristenon Amsterdam niet veel knii gebeuren.. In Welke stad \ind je /<to iets? phuitjes vond van dames met ery korte rokjes aan en di«- hadden nog \\el trico-boenen. terwijl je tegen woordig de. meisjes zoo maar in <1(' kranten ziet staan ! Ik moet u zegtren dat ik. voor mij. uvloof dat al die dingen eigenlijk de schuld van de crisis zijn. maar uit mijn laatste modeblaadje heb ik gezien dat de tournures en de ..«in.-ue de Paris" terug komen en ik ben blij dat ik nooit wat weggooi, want ik heb de 'mijne zuiuisr on mot-vit.j bewaard en ik ben zoo, in de n»"de als het moet en daaraan zou je zeggen dat de crisis den langst en tijd geduurd heeft. Als /.e don goeden, ouden tijd maar terug balen, dan is al het leed geleden en van do w.vk heb ik (!?? struisveer die ik op mijn trouwde op mijn hoed zou medraiien hebben boven de- wasom van de ketel weer in zijn fatsoen gebracht. Ach. «at «'<-n h Ik kan. er nog maai' niet over vut. zoo mooi als onze jonge meisjes ?Jeh in Parijs bij die zwémwodstrijden ge houden hebben. Kn een'klein Friozinnetje hoeft in den Haag zoo hard goloopen, lees ik. dat je er duizelig van werd en je haar boenen bijna niet moer zien kon. 7.00 vlug gingen ze. Kn'waar. blij ven nu onze Ilollandscho jongens? Kn wat wil Mu-Braun in haar schik zijn geweest ! Maar ik weet wel. dat als ik een dochter had gehad. mijn kind niet zoo in de kranten had gestaan als ,./us", zal ik maar zoggen en straks misschien nog in alle bios copen met zoo -goed als niets aan. Ik vind -het .,smerig", als u mij vraagt 011 ik vind hot heel vci-standig van dien meneer van don Zwcmhnnd die in Kotterdam uit hot rijtuig sprong en wegliep toen hij zag dat do lieole stoet gefilmd werd, want wat moot je thuis togen je vrouw zeggen als bij tnonoor Tusehinski hot licht uitgaat on zij j'-' mot al die naakte meisjes in een rijtuig ziet zitten? Kr zijn huwelijken om minder uit 'elkaar gegaan, dat zeg ik. maar. Wal is er bij mevrouw zaliger niet te doen geweest toon mevrouw in de zak V.-MI meneer .Pierre allerlei v' Ik mag nu tenminste mijn sigaartje weer rookerr' Vraagt A Hillen's Mini mum Nicotine, minimaal nicotinegehalte wetenschappelijk vastgesteld. Het lichtste en onschul digste op het gebied van sigaren denkbaar toch heerlijk geurig en smake lijk. Alom verkrijgbaar