NU IS HET TIJD!!! Nu, terug van de vacantie, wilt Gij U weder op de hoogte stellen van de belangrijke gebeurtenissen op politiek gebied in het binnen en buitenland; na bezoek aan schouw* burg of tentoonstelling zult gij ook Uw meening willen toetsen aan die van bevoegde critici, en gij zult willen weten welke nieuwe boeken in Nederland en daarbuiten ver schijnen, *~ kortom Gij wilt U op verschillend terrein orienteeren en van het nieuwste voortdurend op de hoogte blijven. Het eenvoudigste daartoe is het geregeld lezen van een goed week blad, waarvan redacteuren en medewerkers dagelijks speuren en puren om het actueelste van het actueelste, het belangrijkste van het belangrijkste, het beste van het beste in woord en beeld een maal per week den lezer voor te zetten. Een van die weekbladen is DE GROENE AMSTERDAMMER** * . ? i Nu is het de tijd van de goede voornemens. Laat het daar niet bij blijven, maar zet alvast een dier voornemens om in een daad: abonneer U op het weekblad DE GROENE AMSTERDAMMER". Doe het nog heden. Dan betaalt U voor den loopenden jaargang slechts DRIE GULDEN. MAAK DAARTOE GEBRUIK VAN DE GOUPON PAGINA T WEE VAN HET GROENE OMSLAG No, 2831 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 5 SEPTEMBER 1931 Hamburg BELANGSTELLENDE lezers, die een voorgenomen herfstvacantic op de Lüneburgerheide (zie de Groene van 8 Augustus jl.) nog met het bezoek aan enkele steden wilden uit breiden, brachten mij op de gedachte om dit keer eenige woorden te wijden aan de schoonheid en het eigenaar dige karakter van de drie laatste Duitsche stad-staatjes, die door den middeleeuwschen band der Hanze onderling en ook aan ons land nauw verbonden zijn. Het is immers een feit, dat wij zoo vaak geneigd zijn om, als eenmaal een buitenlandsche reis op het programma staat, onze nieuwe indrukken ergens verweg te zoeken, terwijl men, vooral bij beperkten tijd, slechts weinige uren van de grens zijn vacantie wél besteden kan. Alwie landelijk op kapellenvangsfc wil uitgaan, kan dagen lang over de Lüneburgerheide zwerven; geen. liefhebber van historie en archi tectuur zal daarentegen teleurgesteld van een al dan niet daaraan vastge knoopt bezoek aan deze naast onze deur gelegen steden terugkomen' Want als men veelzijdig genoeg is om op zijn tijd te kunnen genieten van het vergezicht der heide en den close-oip" van een miraculeuzen gevel ? wel, voor hem ligt hier een gecombineerd plan voor een reisje-inzakformaat klaar, dat dunkt mij noch tijdroovend noch kostbaar hoef t te zijn. Voor een bezoek aan Bremen en Hamburg (uit toeristen-oogpunt wél te verstaan) wordt nog slechts in het Noord-Oosten van ons land, in Gronin gen, een intensieve propaganda ge maakt. De meeste Nederlanders ken nen deze steden echter alleen van een gepreoccupeerd zakenbezoek of een vluchtige doorreis naar de lokken de verten van Scandinavië. Vooral Groningen heeft echter ook wel reden om een week-end, of zoo men wil zelfs een Zondag, naar Bremen te ad ver teeren, sinds er de laatste paar jaar een zeer goede verbinding over Ni uweSchans bestaat, die zelfs voor Am sterdammers een welkome afwisseling is voor het traditioneele traject Bentheim-^-Osnabrück, omdat zij de eenige verbinding met doorgaande rijtuigen Amsterdam-?Bremen vormt, en tevens de eenige ochtendsneltrein is met een alleszins comfortabele 11 Ie klasse (loeren banken). IïKK->IK\ Uit den vroegsten bloeitijd van Bremen, dat er zich op beroemen kan, de oudste zeehaven en tegelijk het lastigste en zonderlingste lid der Hanze geweest te" zijn, is minder over dan in de steden, waarmee men het De drie vrije Hanze-steden door B. A» van Cleeff in do eerste plaats vergelijken kan: Lübeck en Brugge. Toen cle stad, dank zij Bremerhafen, in onzen tijd woer oen nieuw, grandioos» centrum van den ovcrzeeschen handel, emigra tie en toeristenverkeer geworden was (hoevelo laten; Amerikanen namen in Breinen niet afscheid van hun oude Europa !), is men de archa'stische verlangens der Neder-Saksen wel een beetje te hulp gekomen door het nabouwen, c.q. restaurecren van een middeleeuwsch straatje, de B ttcherstrasse, waar men u thans maar liefst direct naar toe brengt. Maar Neder landers (en gelukkig ook Vele Duitschers) hebben nu eenmaal een broertje dood aan dergelijke quasi-antieke filmdecors, hoe zorgvuldig ook gere construeerd, te meer wanneer '/ij van binnen en van buiten beheerscht worden door de verklaarbare reclame van den koffie-magnaat, die dit straatje overigens opdroeg aan een merkwaardige, romantische vrouw uit de . Worpsweder schilderskolonie, aan den rand der Lüneburgerheido. De pracht der huizen in die kleine wijk er omheen is niet meer middel eeuwsch. maar volop renaissance, weinig ouder dan de oudste rijnwijn, die in den beroemden Katskeller ligt, waarllauff zijn loslippige Phantasiën" schreef: den Kozenwijn uit 1024, dien gij helaas niet meer kunt proeven, tenzij gij zwaar ziek zijt. (Al fluistert moer Noord-Duitsche steden Kult kunnen ontmoeten, maar bij mijn we ten nergens zoo verrassend-oxpressiof in zijn overgroote. naakte en houterige allure van tegelijk eigenwijsheid en machtsbesef. IIA.WUI RU Hamburg is, als Amsterdam, vó r alles een stad van atmosfeer: een atmosfeer van energie, welvarendheid en formalisme. Men zegt, dat de Hamburger door zijn tnormen handel op Engeland de specifieke kenmerken van het angelsaksische ras heeft over genomen en ook zijn stad heeft weten vrij t? houden van burgerlijke intimi teit en knusse romantiek. Hamburg is een der weinige steden, die niet, zooals men overal elders per trein langs dtgebruikelijke miezerige emplacemen ten en roetvuile stationsbuurten tin nen rijdt, op het eerste oogenblik teleurstelt. Niet zoozeer omdat men een pompeus station binnenkomt, waar men al een stadje op zichzelf uit gemaakt heef t. en dan vrijwel terstond, op den monumentalen Lombards brug staande, het volle gezicht op het koninklijk-weidsche bassin van den Binnen-Alster heeft: maar wel, omdat vóór den reiziger, die uit Nederland komt, door den langen tocht over havens, bruggen en weer havens terstond het accent valt op de cosmopolitische beteekenis van Hamburg, wiens haven slechts met Londen en Bremen men ook, dat de Bremer Senaat bij zeer gewichtige besprekingen nog wel eens aan het kraantje frunnikt, van waar dan de uitdrukking' sub rosa"). Uit dien renaissancetijd heeft Bre men echter juweelen van huizen over gehouden, pralendér en minder streng doorgaans dan die der Amsterdamsche grachten en culmineerend in de sierlijkste muziek-in-steen, die men misschien in heel Noord-Europn kan vinden: het Azijnhuis in de Langenstrasse. Voor de rest ligt de glorie van Bremen besloten in de vele oude kerken, die de stad haar spits en hooggetoornd silhouet geven, en in den rijk dom van haar oude markt: drio plei nen in elkaar,. met als 'cent ruin het prototype aller Duitsche expressionis ten, het komisch-grootsche beeld van den ..Steenon Koland", dien gij als middeleeuwsch vrijheidssymbool in New-York te concurreeren heeft: een stad van oen millioen kooplieden, waarvan er velen op hun beurt weer de noodige millioenen hebben (of althnns hadden). Mein Feit ist die Welt" luidt het veelzeggend devies boven de deur dor I rainburg-?Amerika Lijn. * ' ? * : ?. ? ? Behalve een paar kleine, kromme straten en een stuk of wat Amster damsen aandoende grachten, die hier ..Fleeten" heeten, behoeft men naar een oud Hamburg, laat staan het Hamburg der Hanzeaten, niet meer te zoeken. Het vuur is den modernen stedenbouwer te hulp gekomen. lii plaats van een middeleeuwsch Hamburg is in wijden kring om de twee bassins van den Alster (waar men thans midden in de stad alle vormen der watersport beoefend vindt) ?'( l 'l 'l! ??# * l il tl' 11 11' til J} -u. IL i __ Hamburg een nieuwe metropolis vel rezen, wilhelminisch" in zijn officieele gebouwen als het Gerechtshof en het met alle normale verhoudingen spottende Bismarck- Denkmal, maar ? schooner uit het oogpunt van moderne archi tectuur na-oorlogsch in zijn groote, fantastisch geconstrueerde Hochhauser": nieuwzakelijke huurkazernes zoowel als de groote complexen van het Chilihaus, Ballinhaus en Sprinkenhof. Het is deze moderne architectuur, d ie den leek en den vakman zelfs impressioneert in de gedurfde onderpui constructies en de illuminatie-orna menten op dien eeuwigdurende» ker mis, droombeeld van alle matrozen, die ergens op de zeeën der wereld op de hondenwacht staan: de Reeperbahn", die als een eindelooze rij van amusementstenten van het MillernTor naar Sankt-Pauli en Altona gaat, een grootere en vrijwat wildere bees tenmarkt danllagenbeck's ,, Tierpark", dat gij bij een der voorsteden vindt. Een korte spoorreis brengt u van Hamburg naar Lübeck, van wereld stad naar binnenhaven. Thans ter zijde van alle groote routes, ishetoudc hoofd der Hanze, de stad, die zoo nauw met de opkomst, zoo niet met het ontstaan van Amsterdam Verbonden is en wier oude wetten eens de Noord zee en ons gansche zeerecht beheerschten, langzamerhand een haventje van zeer bescheiden belang geworden, vrijwel uitsluitend op Baltisch kustverkeer ingericht. Tegen de kade op ligt nog een gereconstrueerde middeleeuwsche kogge met verhoogd vooren achtersteven, zooals wij die x'an ons eigen oude stadszegel kennen. Zij getuigt ook hier van dezelfde archa seerende geest als de Böttcherst rasse in Bremen en doet braaf dienst als club huis voor een zeilvereeniging. Maar van het oude Lübeck. de stad der vrijwel Vlaamsch-sprekende Wullenwevers en Buddenbrooks is meer bewaard dan van Bre men. Straat na straat, Grubc" na ,,Grube" kunt gij doorloopen tusschen de natuurlijke omlijsting van de rivieren de Trave en de Wakenitz en telkens weer versteld staan van de rythmisch-strenge verhoudingen der verweerde, gothische baksteenen gevels, wier eenvoudig uiterlijk zoo vaak een weergaloozen rijkdom aan int rieuren van snij- en beeldhouw werk verbergt. Lage, middeleeuwsche poorten .geven toegang tot dit kleine stadje, dat een stille zuster van het Vlaauischc Brugge is en haar. groot ste glorie heeft in de rijkdom van haar Jtaadhuis. l