«fi-.,»,, --,. . f.'* \ li l k v i: u I d *?' V 7 e «l J-' c l ?i ?j? roene Amsterdammer ccfcbIad voor Nederland Kleine Adver tentiën 50 cent per regel Aanbieding vóór Wo e n s d a g 10 uur ONDER HOOFDREDACTIE VAN A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: L, J. JORDAAN. F. G. SCHELTEMA EN M. KANN. - Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 355, AMSTERDAM ~ C. ~ Telefoon 37964 Postgiro 72880 Gem. Giro G. 1000 OPGERICHT IN 1877 No. 2832 ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1931 Het goed recht der democratie door Prof. Mr. F. G. Scheltema I K schreef onlangs l) luuvr aanleiding van een rede van Prof. Jhr. Dr. B- C. de Sttrornin J.nhinan '2} over de vraag, aan welke vereischtcii een staatsvorm behoort te voldoen, wil M'] de groep van personen, die in zulk een staatsvorm de re geering vormen, zedelijk doen gerechtigd zijn tot het' uitoefenen van overheidsgezag over hun niedenienssehen. Het antwoord, dat ik daarop gaf. kwam in hoofdzaak hierop neer. dut. aangezien het uit eindelijk doel van den staat is. het geluk zijner leden zooveel mogelijk te bevorderen, dit' staats vorm de beste moet worden geacht, die zooveel mogelijk het geluk der ge/.amenlijke individuen dient. Dat behoeft niet noadicrndiji de staatsvorm der democratie te zijn. Met is denkbaar, dat onder bepaalde omstandigheden het belahg van een volk beter is gediend, door een regeeving ..uit ei gen rechte" -- gelijk prof. Lntnntin dat noeint dan door een regeering, die op den wil van het volk steunt; ik noemde als voorbeelden een koloniaal bewind of een dictatuur, die ontegen zeggelijk onder bepaalde omstandigheden een volk ten y.egen kunnen strekken. Intusschen. naar mijn meening zijn dat uit zonderingsgevallen. Erkennende, dat de democratie niet de allécn-zalig-makende staatsvorm is. ben ik van meening, datzij tila n-f/c/'van alle denkbare staatsvonuen toch wel het meest geschikt is. om tot grondslag van het staatkundig leven van'een \«tlk in het bijzonder van een volk. dat tot een cultureel peil van zekere hoogte is gekomen te strekken. In dit opzicht nu verschil ik mei prol", l.ohnmn geheel en al van meening. Deze verwerpt de ilemocratie principieel: hij oordeelt, dat in beginsel de overheid haar macht n Ui van »!<?? gcregeerden moet afleiden: dat zij -'n beginsel een overheid ..van eigen rechte" 'moet y.ijn. Ik kan niet. in een weekbladartikel, een af doende verdediging van de democratische staatsuedachte ondernemen: (Ie voornaamste argumenten te haren gunste zijn trouwens overbekend. Uit gaande ? VHII 'de reeds hierboven geuite grondge dachte, dat gezocht moet worden naar den staats vorm, die zooveel mogelijk met de belangen va-n allen rekening houdt, kan in het kort op het volgende. Worden ge-wezen. ?1. Omdat in de democratie de regeerders dooi de gercgeerdcn Worden benoemd, geeft zij de best mogelijke waarborg, dat de overheid de belangen der gcregeerden kent en behartigt. 2. Door <Ie voortdurende controle van ger geerden op regeerders keert de democratie zoo goed mogelijk liet misbruiken door de regeerders van overheidsmacht ten eigen bate. De onder vinding leert nu eenmaal, dat macht over modemenschcn een wapen is, dat slechts aan weinigen kan worden toevertrouwd: een'koloniaal bewind b.v. zedelijk slechts gerechtvaardigd, als het ten bate der geregoerden wordt gevoerd - wordt niet zelden ten bate van de heerschers aangewend. 3. Do democratie biedt de beste kans. dat. lasten, die in Jederen staat onvermijdelijk den enkeling moeten worden opgelegd, zonder desorganiseerenden tegenstand worden aanvaard. Het is een psychologische waarheid, dat verplichtingen, die den mensch eenzijdig van boven af worden op gelegd, hem tot verzet prikkelen, maar dat die zelfde verplichtingen zonder morren worden aan vaard, wanneer hij. wieii ze worden opgelegd. beseft, dat die oplegging nood/akclijk is. Van die noodzaak kan men niet beter overtuigd zijn dan wanneer men. als in de democratie, zelf zij het indirect aan de oplegging heeft meege werkt. Reeds Arintotclr.1 drukte dezelfde gedachte uit. toen hij schreef: ..De staatsvorm van de volksregeering is uit zijn aard b«-ter gewaardborgd tegen i-evolutie dan een oligarchie. Tegen zich zelf staat het volk niet op." En steeds ziet men dan ook nu weer in Engeland dat. zoo dikwijls de lasten moeten worden ver/waard. de regeeringen er op uit zijn. hun regeeringsbasis te verbreeden. In tijden van gevaar blijkt de democratie het bol werk voor rust ei» orde. Tegenover deze groote voordceleu der demoi-rat ie staan uiteraard nad celen: geen menschelijke instelling is volmaakt. De voorstanders der demo cratie beweren geenszins, dat zij feilloos is: zij bvwcren slechts, dat van de verschillende staatsvormen het de democratie is. die in deii rem.-1 de meeste voordeelen en de minste bezwaren oplevert. Feilloos is de democratie reeds daarom niet. omdat het mi'ddel. waardoor zijden volkswil tot uiting brengt, tamelijk gebrekkig is. Het meerder heidsbesluit, het besluit der numerieke meerder heid, met den volkswil, den wil van allen, te idcntifk-eeren, bet eekent een negatie der minder heid, die abstract gesprok» n niet te rechtvaardigen is: ik ben het'met'prof. l.ulnnnn geheel eens. dat de rechtvaardiging van «lat procédé, gelijk te onzent o.a.door prof. 'Krabbe beproefd, als mis lukt moet worden beschouwd. Maar zoolang een betert- methode ter bepaling van den volkswil niet is gevonden, volgt .uit een en ander niet, dat «Ie democratie verwerpelijk, doch slechts, dat zij niet feilloos is. Prof. iïolinuin voert nog twee andere bezwaren tegen de democratie aan. /ij zou vooraanstaande' personen van karakter e'n van zelfstandig oordeel uit het staatsbestuur dringen, en zij zou. doofden regeerder afhankelijk te rnaken van de massa. voor diens zedelijke verantwoordelijkheid een steeds kleinere plaats laten. Wat het eerste bezwaar betreft, volsta ik niet het stellen van de vraag, of mannen als Mac. Uo.ntiM en fiturtrtlen toch zeker personen van karakter en van zelfstandig oordeel" .onder' een niet-democratisch bestuur'ooit tot 's lands regeering zouden zijn geroepen. En wat het tweede .bezwaar .aangaut: ik vermag waarlijk niet in te zien, waarom verantwoordelijkheid aan de massa zedelijke verantwoordelijkheid zou uitINHOUD: Prol. AVr. F. Q. Scheltema, Hel goed recHt dtr demo cratie. Dr. Jan Romein. Ken bfiek nrer Stalin. Mr. M. Kann. Vnlktnbimdsvergadering. Joh. Braakei'siek, Dreigement dtr R.K. Arhtiders. Mr. H. Scliolte, Dram. kroniek. L. J. Jordaan, Het resultaat. Otto van Tussen broek, Toegepaste kunst. ? \\i. E. Elias. ,V. Uitgaven. Dr. R. Feenstra. TikblaaJjes. Dr. Jac.iP. Thijsse. Waalenhurn. ??Mr. Frans Coenen. Kr»nitk. A. Pla><chaert en A. E. van ite Tol. Schilderkunst. 11. 'L. J. Jordaan. Bioscupy. Jvans, .\attr de Pimlstreek Mr. A. C. Jo^ephii? Jitta. C. A. Klaagt1, ft Theo van Reijn. Lou LichtvelO. .\lu:ie'k \-nn Java en Bati. Vit het Kludschrift van Jantje. Alida Zevenboom. 1013. 14. 15. Ifi. 17. 19. li". l.t'tttrraaitft'l, Ctiurii'ariti. .?K.-e!: |rth. Braaken-iek, T'>l~unie. Viooltj Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGER5 Let op den naam f sluiten: waarom de democratische bestuurder in mindere mate'over zedelijk verantwoordelijk heidsgevoel zou moeten beschikken dan de bestuuï'der. ..uit eigen rechte.'' Eerlijk gezegd: het zondpnregister. door prol' LoJiHittn ten laste van de democratie opgesteld. valt mee ! Ik voeg er aan toe. dat bij onvolledig is geweest. Het grootste ge vaar, <lat in.i, \üt de democratie kan -voort vloeien - te weten de belemmering. die een ver-doorgevoerde, democratie kan vormen voor een doelmatig,. zakelijk, economisch over heidsbestuur --? liet hij tknverpieid. Ov«»r dat bezwaar, en over de wijze, waarop het binnen het kader der democratie kan worden ter zijde gesteld, hoop ik in een laatste artikel nog iets ie liiogen zeggen. 1) 'dnn-m' , .\ninifnla i i'l i'fi'fif ih'r Ot'i't'hi'ifl. 2) Ili't f'nji'n ri'i-hl di' rn'n 5 St'i>lt'tnl>i'r