16 li DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 SEPTEMBER 1931 No. 2833 Groquante Croquetjes door Alida Zevenboom T OEN ik van de week van al die pracht en praal in den Haag las bij de opening van de Kamers, vroeg ik mijzelf af waarom wij in Amsterdam ook zoo iets niet geregeld kouden hebben, bijvoorbeeld bij de opening van den nieuwen Haad. Waarom moet dut zoo droog en nuchtertjes geschieden, zoo .dat er eigenlijk geen liaan naar kraait, die er niet toevallig bij betrokken is? Waarom gnat de Burgemeester met meneer Rovers naast zich. niet in een of ander met bloemen versierde taxi naar het Stad huis, gaande een wethouder in gala, naast elk wiel? Wie kent er nu eigen lijk onze wethouders, behalve dan hun naaste partijgeuooten? AU- ik lieg dan lieg ik in commissie en met penuissie maar op de tram hebben ze me van de week verteld dat ze in de Indische buurt meneer de Mi randa, toen hij daar eens naar den \voningbouw kwam kijken, hebben aangezien loov meneer lïruinsma en het is gelukkig goed atgeloopen maar als er toevallig geen politie in de buurt was geweest.... nou.... Kn zou u meneer Pouwes of meneer Kropman kennen, al liep u over ze heen? Wij hebben in het Rijksmuseum nog een paar gouden koetsen staan, die nergens voor dienen dan voor de be vordering van de mot-t eelt en waarom die niet voor den dag gehaald en er een raadsoptocht mee gemaakt? Zou onze Raad niet een kleine opkikkerinpt kunnen velen, want wat ziet de burgerij nu eigenlijk van de dames en heeren? Is het- niet onlangs gebeurd dat ze ..Oome Neus" Kitsz hebben gehouden voor juffrouw ('rielars. maar dat zal gekomen zijn door het chasseurt je dat zij tegenwoordig draagt want dan vergis je je licht, vooral op een afstand. En waarom zo\i do Burgemeester ook niet een soort Troonrede voorlezen aan het begin van het seizoen? Ons acteurtje heeft .me altijd verteld, dat er geen tooneelseizoen begint of de heeren-directeureii komen met een lijst van de mooiste beloften, net als een Troon rede, en waarom zouden B, en W. 7.00 iets ook niet doen? Na drie weken is iedereen toch alweer vergeten' wat zij beloofd zouden hebben! Ik hoop werkelijk dat het er nog eens van komt en dan natuurlijk in op tocht naar ons Stadhuis op den Dam. Dan had dat ook al weer een bestem ming en heel de Raad op het baleon aan het buigen voor de verheugde kiezers. Hoe meer ik ei- over denk. hoe mooier het wordt en .wat een heerlijk gezicht zou het zijn al de fracties eendrachtig arm in arm de gouden koets van den Burgemeester te zien volgen. Meneer Boekman stijf tegen dr. van d<m Tempel aangedrukt na hun sportieven strijd om den wethouderszetel en meneer Baas en luerteer Douwes als twee vredesengeltjes elkaar omhelzend, want die gunnen elkaar ook al het licht in het wethouderlijke oog niet, heb ik gehoord, ,en clan meneer Weiss en meneer Bruinsma als de neutrale Eendracht. Een nieuw soort ..Naatje" tw zielen en n portemonnaie - ik spreek er met meneer Stanislafski over en die vond ook dat er best een beetje meer leven in Amsterdam kon komen want wat heeft een mensch hifcr nu eigenlijk? Vroeger had je nog de Nes en de Warmoesstraat '?r niet dat ik daar kwam ik ben maar eenmaal in de },Victoria" geweest met c km' inwendigen zendeling die er. geloof ik, meneer Witkower (Serzon, die achter zijn buffet was vastgegroeid, wou bekeereii en ik weet niet wat het hem den inwendigen aan glaasjes stout gekost heeft, want hij begon ook met de dames die in een kring op het tooneel zaten, te bekeeren en die waren nog al hard van begrip en «'en glaasje stout was er niet goedkoop en je luid het V&nopticum met al die lieve dames, die zoo mooi streken on bliezen en cle ..inwendige" heeft me er eens in mijn eentje laten zitten omdat hij de dftme die de groote trom sloeg, tot betere- gedachten dacht te brengen en het scheen hem gelukt ook. w.int den volgenden da^ had hij een zwarte lap \oor zijn rechteroog. ..Ken tochtje der op gevat," zei hij maar Aal was in die dagen ook geen kind en ik zei: ,.ja, een tochtje met een t r om mei stok." Maar ik wil maar zeggen dat je toen te kust en te keur uit kon gaan en altijd erg fatsoenlijk en waar moet je tegenwoordig heen als je een heelen avond die filmsterren met hun oogen hebt zien draaien en niet een grocstem door hun neus hebt hooren zingen? Niet dat ik er op mijn jaren behoefte aan heb, want ik heb aan mijn krantje en mijn poes en mijn kanarie genoeg en als je dan nog scheuten in je rechterbeen er bij hebt, verlang je naar je lekkere stoel en je stoof, waarin ik nu alweer een klontje vuur heb want 'de avonden zijn al kil en ik heb het huishoudboekje nr-gezien en ik sla mijn krantje op en kijk naar de mooie prentjes, wat kan een mensch dan eigenlijk meer verlangen? Och, och, wat zouden wij zijn zonder die plaat jes, want je ziet nu alles zoo voor je of je er bij bent en toen ik het kiekje zag van generaal Duymaer van Twist, toen was het geen ver beelding, maar ik rook kruit en gas en als ik mijn gasmasker al thuis had gehad, dat ze me vanwege het .Stadhuis al zoo lang beloofd hebben, zou ik het hebben opgezet, zoo sterk werkt de verbeelding bij het zien van zoo'n held. En zoo heb ik ook genoten Aan die vijftigjarige, de Amstei'clamsche Rijtuigmaatschappij, en ik was er een tikje aangedaan van, want ik weet nog heel goed dat de ..inwendige" den heelen bruidsstoet bij de K ijtuigmwat schappij besteld had en het was in een bruidskoetsje met lila-zij wat een mensch die dingen bijblijven dat wij naar het Stadhuis reden voor den ondertrouw en naar mevrouw zaliger voor de visite en ik weob nog heel goed dat we een toertje om gemaakt hebben en de inwendige" met den koetsier en den palfrenier, die ook witte hand schoenen aanhad ,,omdat er een maagd trc.iuv.t'%. zei de inwendige en wat kon hij dat'.mooi zeggen ? erg lang in de Berebijt" gezeten heeft en mij maar in het koetsje lieten blauwbekken en dat ik toen al niet begrepen heb, dat hij niet te vertrowwen was begrijp ik nog niet. want hij kwam erg opgewekt, een beetje te opgewekt, arm. in arm met den koetsier tetug, maar als een menwch blind is van de liefde, nou, houd dan maar uw hart vast. Aal, Aal. -^ ik hoor het mevrouw zaliger nog zeggen, Aal, Aal, ik hoop 7.00 dat het voor je geluk is?." .en toen veegde ze, een traan weg en de. huicheling naast nie, veegde er drie weg en ik rook toen dat hij pormjrans gedronken had en hij hield een aanspraak t,ot mevrouw zaliger dat het goede mensch opnieuw begon te huilen en hij zou misschien nog hebben staan praten als Jaantje, mijn op volgster, niet met een blad met glaasjes was binnengekomen. En toen had hij mijn Uveepersoons-ledikant met al het bejldegoed er in, al ver kocht !.. .. Kom jij maar bij het vrouwtje doen poes, dat zou jij nooit GEMEENTE NIJMEGEN UITGIFTE van /3.500.000.-4 pCtOBLIGATIËN der Tweede leening 1931, in stukken van ? 1OOO,--, waarvan reeds ? 75O.OOO.-- is geplaatst. De ondergeteekenden berichten, dat zij op: DINSDAG, 22 SEPTEMBER 1931* van des voormiddag* 9 tot des namiddags 4 uur, de inschrijving op bovengenoemde obligatiën openstellen bij hare kantoren te AMSTERDAM, ROTTERDAM, en 's-GRAVENHAGE, alsmede bij de INCASSO-BANK N.V. te Nijmegen, tot den koers van 983 4 pCt., op de voorwaarden van het prospectus d.d. 17 dezer, waarvan exemplaren, benevens inschrijvingsformulieren, bij bovenvermelde kantoren verkrijgbaar zijn. Incasso-Bank N.V. Nederlandsch Indische Handelsbank, N.V. AMSTERDAM, 17 September 1931. iïR VOORTDURENDE CHEMiSCiiE. EN BAC TERIOLOGISCHE CONTROLE VAN DR JAN 3MIT l OCTOBER-31 MAART GEVEN TERSTOND RECHT VAN TOEGANG ZWEMONDERRICHT HAARDROGEN HOOGTEZON l M». DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 19 SEPTEMBER 1931 BIOSCOPY door L. J. Jordaan Een afscheid en een begin Filmlitsn IN twee scoor bewogen vergaderingen heeft zich Zaterdag j.l. oen gebeurtenis voltrokken, waar bij even stilgestaan mag worden, omdat zij in haar simpelheid den filnxbelangstellende wellicht iets te zeggen heeft. Op dien datum toch legde het bestuur der Filmliga-Amsterdam en bloe zijn functies neder en trok tegelijkertijd de meerderheid van het Hoofdbestuur der Nederlandsche Filmliga zich van achter de groene tafel terug. Tevens sloot zich de ledenvergadering der Filmliga-Amsterdam bij het bestuurs-advies tot opheffing der afdeeling aan en beëindigde, bij statutair vastgestelde meer derheid van 3/4 der aanwezigen, het bestaan dier oudste kerngroep. Men heeit uit de krantenverslagen kunnen ver nemen, welke motieven de stichters en eerste lei ders der Filmliga en de met haar opgekomen Ligabeweging aanleiding gaven, hun taak als geëindigd te beschouwen. Het ligt dan ook geenszins in de bedoeling hier nog eens op die argumenten en contra-argumenten terug te komen veeleer willen wij met een enkel woord de algemeene beteekenis van dit keerpunt tusschen twee perioden releveeren. Wij staan hier n.l. voor een afsluiting en een begin. Afgesloten werd een periode van strijdbaarheid en militante actie begonnen werd een tijdperk van mildere zienswijze en tactiek. De ..oude" Filmliga belichaamde een ,,cri-de-guerre" zij was een organisatie van ontevredenen haar taak was die van alle malcoiitente vernieuwers aller tijden: wakkerschudden, neersabelen, opzweepen ! Zij stootte zich allerwegen aan een moordende sleur, zoowel bij productie en exploitatie als bij pers en publiek. Zij aanvaardde tenslotte de con sequenties van haar critiek, door de vraag: Hoe dan':'" te beantwoorden met: Zö!" -?en begon. in een tot bioscoop geimproviseerde schouwburg zaal, voorstellingen te prganiseeren. Werken, die de professioneele bioscoop negeerde wanneer deze haar al bekend waren ! kwamen voor het eerst onder de oogen van een Nederlandsch publiek, dat aldus naast do film als handelsartikel, de film als ideëel product leerde kennen. Dit principe heeft vier jaar lang het karakter der Filmliga bepaald alle complicaties en misverstanden ten spijt. Auto matisch koppelden zich aldus haar bestaan en haar raison d'être aan deze twee levensvoorwaarden: het voorhanden zijn eener on-commercieele (avantgarde) productie en een volmaakte onafhankelijk heid van het bioscoopbedrijf. Er móest een bres gferammeid worden in den muur, dien vooroordeel, misverstand en belangen-zucht om de film hadden opgetrokken daartoe waren noodig alle kracht. alle schei'pte en dus alle vrijheid, waarover do Liga als strijd-organisatie beschikken kon. Wie zich den eritieken toestand van omstreeks vijf jaar gele den herinnert, weet, welke inspanning vereischt werd. Die bres is gemaakt de bedreigde füni kreeg lucht en is nu in staat op normale wijze haar eigen toekomst verder te bouwen. Zoo zien het op het oogenblik alle bestuurders, op n na. die van het begin af de leiding der'Liga in handen hadden. De stormram had haar dienst gedaan de tijd is 'gekomen, dat uien haar als een dierbaar reliqtiie in het cultuur-historiseh museum bijzet.. .?. nademaal zij zich nu eenmial slecht leent tot metselen en bijwijzen. Hiermede eindigde de periode van onstuimige activiteit der oude Filmliga. De simpele, nimmer transigeerende gestie v;iu do vechtorganisatie. maakt plaats voor een tactiek van geven 'en .n«-> men .... La Ligue est mort e ;?Vive. la Ligtie! POLROGER&C£ LE CHAMPAGNE EN VOGUE JAGER GERLINGS HAARLEM Bij dit keerpunt aangekomen mogen wij een oogenblik stilstaan, om afscheid te nemen van een oude zienswijze en een nieuwe tactiek in te luiden waarmede, het afgetreden bestuur zioli weliswaar niet kon vereenigen, maar waarvan het ongetwij feld met belangstelling de resultaten tegemoet /.iet. Ken .andere gebeurtenis, die onze aandacht vruagt<, is de scenario-prijsvraag vanwege den Vol kenbond uitgeschreven en waarvan het resuméook in ons blad werd opgenomen. De pacifistische strek king hier (zij het met alle waardeerinjr) onbespro ken latende kunnen wij niet anders dan van cinegi-ttfisch standpunt beschouwd, deze prijsvraag met vreugde begroeten. Meermalen is te dezer plaatse het filmscenario genoemd als de kwetsbare plek in de filmoonceptie. Dermate zelfs, dat tot een stilzwijgende overeen komst langzamerhand werd d t» gedachte: ]>aten wij in godsnaam niet nagaan, !<?«' de film eigenlijk te zeggen heeft.... bepalen wij ons voorloopig tot het hoc. Dit bewijst natuurlijk niets tegen de macht van de film als expressiemogelijkheid integendeel, het.stemt telkens weer tot verbazing en bewondering, te constf.teeren hoe vaak de film regisseur er in slaagt aan het onbenulligste gege ven een boeiende interpretatie te verleenen. Maar dit neemt de waarheid niet weg, dat hier een prach tig, sterk materiaal ligt te wachten - en tot nog toe vrijwel tevergeefs op de waarlijk groote ge dachte, die het als medium wil gebruiken. En onwillekeurig rijst de vraag: Hoe was het mogelijk, dat tot heden toe déze kostbare grond braak bleef liggen? Het is nu toch al enkele jaren, dat de film voor wie niet ziende blind is ??haar enorme potentie als uitdrukkingsmogelijkheid slag op slag heeft bewezen. Het gaat niet meer aan, te zeggen, dat het odium van minderwaardigheid, het welk de film van vroeger meekreeg, als beslissende oorzaak kan gelden. Te veel kunstenaars van rang hebben sindsdien hun lot aan het hare verbonden. om deze bewering houdbaar te maken. Veeleer wil het ons toeschijnen, dat het uitblijven van een belangrijk scenario moet worden toegeschreven aan de ontzaglijke moeilijkheden, welke zich bij dat werk opwerpen. Er kan juist bij een dei'gelijke prijsvraag niet genoeg op gewezen worden. welke buitengewone eischen aan het schrijven van een filmscenario worden gesteld. Het ontwerpen van een scenario veronderstelt het ycesMijk sic n 01 doorleren van een VIL M. met al de mogelijkheden en eigenaardigheden van haar realisatie. Het scenario behoort noch tot de drama turgie noch tot de litteratuur. Wie een scenario wil schrijven dient hier wel zeer diep van door drongen te zijn. Liet schoonste, krachtigste proza sterft een lanu-ntabelen dood in den stormachtigen rythmus der beeldopvolgiug de pakkendste scene-a-faire legt het af tegen een door den wind bewogen korenveld. In dit wonderlijke, nieuwe idioom is het woord niet meer'dan een ri"<v>il. Wie het een concrete, zelfstandige waarde toekent. U verloren. Wij kunnen nog slechts gissen naar de ideale toepassing van het woord in de klankfilm. maar in de sehftarsche voorbeelden, die den Wei wezen is wel duidelijk gebleken, dut het een kwestie van 'adaptatie is. Zoodra hét woord een autonome beteekenis krijgt, sterft de film d.w.z. de oorspron kelijke vnrnif/fvhifi en ontstaat de tooneel-reproduct ie. d.w.z. de imitatie. In de beste dialoogfragmenten, die de klankfilm tot nu toe heeft aan te wijzen. is het woord onveranderlijk van-.een .zeldzame soberheid.. .. niets meer. dan een gevoelige toets in de compositie van beeld, klank n stilte. Deze eerste groote wftjvrheid, gevoegd bij den vereischixm juisten kijk óp en althans globale ken nis van de filmtechniek, maken het schrijven van een scenario tot een opgave.,van welks bezwaren men zich niet. genoeg rekenschap kan geven. Het feit echter, dat naast den C/V/w/f-prijs. een prijs voor het beste Nederlandschc scenario werd uitgeloofd, maakt de zaak tot een Nederlandsch belang van den eersten rang. Hier wordt aldus de mogelijkheid geschapen los van de altijd toch twijfelachtige kans op een internationaal succes -r- een eerlijke, interessante steekproef te houden, in hoeverre binnen ons kleine taalgebied het genie sluimert, dat een waardige gedachte ge stalte weet te geven in de nieuwe vormen,'dooi- de ?l il m geschapen. Al de organisaties, .die Nederland gaarne zien excéllceren op concours hippi'iues of in den schoonen wapenhandel, zij dit ter overweging aanbe volen. V.KOSSEM QtBtSTEVARinAS Echt en on-echt A!«'v«n«l<T ..I»e tïtkJ.lk" Een film, die merkwaardig tegenstrijdige indruk ken nalaat en wier taxatie gevoegelijk terug te brengen is tot de ontleding van wat zij aan echts en on-echt s bevat. Kcht is voor de camera: een handbeweging, een eigenzinnige stierennek, een rotswand, een slapende kat. On-echt is: een gegri meerde schoonheid, een cowboy uit l'etrograd, een coulissenkroeg, een geregisseerde knokpartij. Film kunst wil zeggen oh. uit fragmenten realiteit een nieuwe realiteit scheppen of: uit stukken on werkelijkheid een nieuwe werkelijkheid te voor schijn roepen. Zie de Russen ? zie ..Caligari". Het curieuse geval doet zich.nu voor. dat de RUK Alexandor Room. in ..Menschenarsenaal" tus schen deze alternatieven het spoor bijster is ge raakt. Hij ..C'aligari" 't een beetje, werkt af en toe met poignante stukken realiteit en combineert hiermede de vernietigendste.,speel"-hebbelijkheden. De spookachtige gevangenisdirecteur Wedinski in zijn gladde, koude, irreëele werkkamer, is een soort expressionistisch symbool van het duivelsche tyrannieke geweld. De schrikkelijke realiteit van dc-n gevangene in zijn cel. met de obsedeerende herha ling der beeldmotieven: closet, tralievenster, muur behoort tot de aangrijpendste stukken filmwerkelijkheid. Het tragedienne-gedoe van de vrouw en het onverdraaglijke acteeren van het kind stelt de ergste Amerikaansche kitsch in den schaduw. Uit dergelijke storend-ongelijkpoortige eenheden werd deze film opgebouwd tot een betreurenswaardige verwarring van cht en on-echt. Scène na scène laat zich op de duidelijkste wijze door deze diagnose herkennen. algemeen de goede Russische film wel zeer bijzonder Room's eigeji werk. was de intuitie om to onderscheiden, wat echt is voor de camera en wat niet. Niet alleen wat de empirische zin der beelden betreft, maar even zeer wat hun functie aangaat. Een Russisch film sujet, lijdt of is kinderlijk blij het toont zijn stompe dierlijkheid, zijn nobele geestdrift of het maakt revolutie. Het verricht echter altijd hande lingen, organisch uit zijn persoonlijkheid en karak ter voortvloeiend. ..Bett und Sofa" van dezen zelfden regisseur Werd aldus een der gaafste voor beelden van schoon en evenwichtig geordende film realiteit. Zoodra echter een. .Rus .een buitenlandse!! diplomaat wil voorstellen (denk aan de wijze voor zichtigheid van 'udowkin. die alleen de gegalonneerd<? borsten dezer heeren gaf !) of een daudy. of eeil cowboy, dan loopt het mis: het werk verliest aan stonds zijn argeloosheid en waarachtigheid; liet wordt stumperachtig tooneel. Vandaar dat deze Moskousche cowboys'even erg zijn als de moejiks uit Hollywood. .Kussen Zijn .geel! vechtersbazen, geen politiemnrwu-'s en geen Sarah Bérnhnrdt's. Vandaar dat de knokpartij in de kroeg het moet afleggen tegen de eerste de beste Taramount-interprotatie ??dat de rechercheur heimweegevoelens oproept naar (jeorge Banmift en .het kittige vrouwtje uit ..Drei Diebe". in deze film met zich zelf geen raad weet. Het is tenslotte deze onzekerheid in het aan wenden der middelen dit gebrek aan Consequen tie, dat ..Mensehenarseneal" maakt tot een won derlijk mengsel van' geslaagde en mislukte frag menten. Het grondprincipe der camerakunst: se lectie tusschen echt en on-echt laat xich niet straf feloos negeeren. Zelfs niet door een knappen regisseur als Alex&ncler Room. Wat in het kenmerkte en GENERAAL AGENTEN VOOR AMATEDR-KIXO-UITRUSTING FOTO-SCHAAP & Co. SPUI 8?AMSTERDAM a i