?JfcfiT?l.'*. T' i» * j roene Amsterckimmcr eekblad voor Nederland Kleine Ad ver tentiën 50 cent per regel Aanbieding vóór Woensdag 10 uur ONDER HOOFDREDACTIE VAN A. C. JOSEPHUS JITTA Redacteuren: L, J. JORDAAN, F. G. SCHELTEMA EN M. KANN. -. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM - KEIZERSGRACHT 355, AMSTERDAM - C. .Telefoon 37964J Postgiro 72880] Gem* Giro G* 1000* OPGERICHT IN 1877 No. 2834 ZATERDAG 26 OP LOSSE SCHROEVEN door C. A. Klaasse D K calamiteuze gebeurtenissen op economisch en financieel gebied volgen elkaar Wel met verbijsterende snelheid op. Vastloopen van het heele bankwe/en in Centraal Europa, moratoria in vrijwel alle andere der voornaamste debiteurstaten. tij«lelijke sluiting van bijna alle effecten beurzen in Kuropa, en tenslotte als klap -op de vuurpeil: Kngeland verlaat den gouden standaard. Van alle criwiHsymptomen heeft deze ongetwijfeld wel de meeste ontsteltenis teweeggebracht. De Kngelsche valuta op de flesch ! Er moet in de gemoederen van de autoriteiten, toen zij ten langen leste tot deze stap besloten. wel heel wat zijn omgegaan. Engeland van ouds her het bolwerk van een op goud gefundeerd munt stelsel. Londen met zijn vrije goudmarkt.... geworden tot begrippen rijp om in de historische. musea te worden bijgezet naast Willem de Vero\eraar. Xie dagewesen was het niet; tweemaal tevoren was do Bank of England genoopt om de goudafgifte te staken, maar beide keeren onder den druk van oorlogsomstandigheden; nimmer Avaren het zuiver economische gronden, die het goud tydelijk van zijn troon in Threadneedlestreet stootten. Hen laatst en keer was het door den wereldoorlog, die trouwens nagenoeg overal den gouden standaard tijdelijk buiten werking deed stellen, zoodat van een isolatie van Engeland in dit opzicht geen sprake was, en dus evenmin van prestigeverlies. Pit geval staat dus heelemaal op zichzelf, de financieele verwikkelingen, waarin Engeland is geraakt, worden het land te machtig, en het weet geen beteren, uitweg te kiezen dan zijn wissel koers prijs te geven aan het vrije spel van vraag en aanbod. Een maand geleden nog nam Engeland in de bevriende landen Frankrijk en Vereenigdu Staten credieten op ter hoogte van meer dan £ 100 millioen pond, en binnen een maand laat deze gesteunde debiteur datzelfde pond, waarin het zijn verplichtingen, die het uit de soep moesten helpen, aanging met rond 20 pCt. deprecieeren. In zaken pleegt men zooiet.s een oplichterstruc te noemen. Xu moge men overwegen dat de Fransche tin. Amerikaansche credietgevers er niet verstandig aan deden om het crediet tot steun van het pond juisgerechnet in de ..bedreigde" valuta zelf te verstrekken (Frankrijk heeft den tweeden keer ove rigens de Engelsche schatkistbiljetten in Fransche francs doen stellen, vijomamelijk intusschen omdat zij bestemd waren om bij het Fransche publiek te worden ondergebracht), maar het moet de anders zoo loyale Engelschen toch wel eenige zelfoverwinning hebben gekost om het in hen ge stelde vertrouwen op een dergelijke wijze te be schamen. ....'?'.. Waarom heeft men het pond los gelaten, waren «?r geen andere oplossingen geweest om uit den benarden toestand te geraken, en wat zal de toe komst voor het pond sterling brengen? dat zijn zoo de vragen die zich natuurlijk opdringen, wanneer men deze weinig verkwikkelijke kwestie onder oogen ziet. Het stellen van de vraag: waarom:' i n vol veert een tweede Vraag: was er een andere way-out geweest? Met andere woorden: heef t men uit verschillende alternatieven doelbewust deze, en juist deze oplossing gekozen of zat er niets anders meer op? Deze vraag voert onwillekeurig de gedachten naar Duitfifhland, dat wij schre ven dit reeds een paar weken geleden /,i< II in een soortgelijke positie bevond als Knglund: een zeer omvangrijk bedrag '»l> korten termijn op vraagbare verplichtingen, die nu ze alle tegelijk wei-den aangezegd niet betaald konden worden. althans niet zonder ernstige schade voor de valuta. Ook Engeland had ze»-r groote kortloopende schulden, en de goudvoorraad van de Bank of England was bij lange na niet toereikend om daar aan te vold«jen, zelfs niet de heele goudvoorraad. laat staan dus het beschikbaar metaalsaldo. En wat deed in soortgelijke omstandigheid Duitschland: er kwam een officieus moratorium voor de buitenlandsche korte verplichtingen dei- ban ken, gevolgd door met succes bekroonde Stillhalteonderhandelingen. Het acute gevaar voor de Duitsche valuta was g» weken. «Ie opeischbare schulden waren niet oj»-;ischbaar mér. en de Mark bleef Mark. Engeland had hetzelfde kunnen «loen, en met zijn credit» uren een uitstelregeling kunnen maken. Dat Duitschland het in Engeland gekozen middel: loslaten van de, valuta niet met succes te baat kon nemen, omdat immers de ver plichtingen niet in zijn eigen valuta luidden, doet in dit verband niet terzake; vast staat dat Enge land denzelfden weg had kunnen bewandelen als de Duitschers hebben ged.-ian. Maar «la,t niet alleen. in het geval-Engeland was er n«»g een tweede alter natief, dat naast staking van de goudafgifte «jvenvogen kon worden: terwijl de Duitschers met geen mogelijkheid kans zagen de middelen bijeen te schrapen om aan hun verplichtingen te voldoen. had Engeland dat zonder eenige twijfel wel gekund. Engeland's credieten aaa het buitenland ver strekt, grootendeels in den vorm van obligatieleeningen, en de overige uitheemsche beleggingen: aandeelen enz. overtreffen het tekort op de betalingsbalans ontstaan door de opzegging van pondensaldi aanmerkelijk. In dezen noodtoestand had de regeering noodmaatregelen kunnen recht vaardigen, en van zijn beleggers kunnen verlangen dat een deel van die buitenlandsche effecten -- juist als bij de effeetenmobilisatie in den oorlog ter beschikking werd gesteld oni door verkoop of beleenïng te gelde te worden gemaakt, opdat met de opbrengst het pond over de tijdelijke moeilijk heden heen gesteund zou kunnen worden. Twee werkelijk afdoende middelen dus om het pond sterling op g«mdpuriteit te handhaven, «lie men willens en wetens heeft versmaad. Ik wil hier nog afzien van de kans dat men het Fransche en Amerikaansche crediet nog verder had kunnen uitbreiden, omdat dat tenslotte het probleem slechts verplaatst zou hebben; het eene crediet zou door het andere vervangen zijn. Wat zijn mi de motieven geweest om den aiouden gouden stan daard van zijn voetstuk te sleuren? Wij weten liet nog niet. en meer dan dat: wij weten evenmin of het de bedoeling is dat liet goud definitief als basis voor de Engelsche munt wordt wegge nomen, noch, wanneer men het straks weer in eere hersteld, of weer de'.oude goudpariteit nage jaagd zal Worden dan wel of men stabilisatie op een nieuw verlaagd peil op het oog heeft. Over al die punten heeft de regeering nog geen tijd gehad zich uit te spreken, misschien zelfs nog niet om zich daarover een opinie te vormen. Maar er zijn wel degelijk aanwijzingen, die tot nadenken stem men. Reeds jaar en dag is «loor enkele vooraan staande Engelsche economen onder leiding van Viooltjes Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGER5 Lef op c/en naam f Keynes Je opvatting vcrkimtUy.il dat de malaise in de Engelsche nijverheül tendeele was toe te schrijven aan de t»? hooge stabilisatie van het pond in 1925 bij de wederinvoering van den gouden .standaard. Ken ja^r geleden heeft de Manchester Importers and Kxporters Assoeiation zich tot de regeering gewend niet het voorstel oiu het pond los te maken van liet gou«l op de volgende gronden: Kngeland importeert voor omvangrijke bedragen uit verschillende landen: vele dier landen echter verdraaien het om «Ie daaruit ontstane vordering \veer aan te wenden om op hun beurt in Engeland goederen te koupen, maar /ij halen goud uit Engeland weg. Verplicht nu die verkoopers om evenveel bij ons terug te koopen. aldus hun stelling door ze niet in de gelegenheid te stellen goud bij ons te lialen. Laat de pond en koers over aan liet vrije spel van vraag en aanbod, zijn er dan veel ponden aangeboden, dan daalt de koers, en wordt vanzelf aankoop van onze producten voor de buitenlanders aantrekkelijk, simple comme bon jour: zorg dat de sluitpost van handel?*- en beta lingsbalans t..w. goiidzendingen onmogelijk Wordt. dan /al de balans vanzelf in evenwicht komen. Ziedaar een tweetal aanwijzingen, die het aan nemelijk maken dat de gebeurtenissen van de laatste week niet een uitvloeisel zijn van een plot selinge crisisingeving, maar het resultaat van liet volgende' weloverwogen rekensommetje. 'Wanneer wij het pond loslaten en de koers laten schieten deze Bal onderden druk van het momenteele groot e pondenaanbod, en onder psychologischen invloed van het verlaten van den gouden standaard op zichzelf reeds terugluopen dan i> dat een middel om onzen export eindelijk weer op gang te krijgen. De Eugelsche industrie, die met een verouderde outillage en mot hooge arbeidsloonen te kampen had en daarom op de .wereldmarkt niet mee kon, is nu plotseling boven Jan> want bij verkoop over de grenzen stijgt de opbrengst in ponden even snel als de koers van het pond daalt. Voor zoover de nijverheid werkt met buitenlandsche grondstoffen stijgen daarvan de kostprijzen natuurlijk evenredig, maar.voor zoover het gaat om inheemsche producten, of producten die met inheemsche arbeidskracht uit buitenlandsche grond stoffen zijn veredeld" is de pondenprijsstijging pure winst. In hoofdzaak komt het dus hierop neer dat de zoo lang vurig gehoopte loonsverlaging die uien niet durfde en kon doordrijven nu indirect via de depreciatie van de munt toch tot stand komt. Op die manier kunnen wij niet alleen de bestaande kortloopende verplichtingen voor een belangrijk deel betalen met export die wij andei's nimmer gehad zouden hebben, maar ook de long-rimpositie van de betalingsbalans,wordt aanmerkelijk yerbeterd. Door de steeds ongunstiger uitvoeren, gevoegd bij het f«»it dat de betalingsbalans leelijk (Vervolg op pag. 2)