GROENE AMSTERDAMMER VAN 26 SEPTEMBER 2931 No. 2834 l 4 i i VOLKENBONDSMALAISE door Mr. C. Bakker?van Bosse IX een vorig artikel heb ik «Ie \ raag aange roerd, in hoeverre het slagcii «ter ontwapening*«-oiiferentie samenhangt met de vrjuig. «*l het mo gelijk zal blijken een bevredigende oplossing t«vinden voor «Ie groote economische en politieke problemen, waaronder de wereld, en in het bijzon der ons werelddeel, gebukt gaat. Het vertier ver loop van zaken heeft w»*der«»m aangetoond, hoe nnuw het verband is tussehen de/e veisfhilleiule aangelegenheden. Tot aan het begin «Ier Volkenbondsvergadering was het in h«mge mate twijfel achtig, ot. gezien «h- geringe kans op wvlslagen, de conferentie op den «laarvoor bepaalden tij«l z«»u kunnen d««orgaan. Hoe/i-er «lit aan een zijden «Iraadje heeft gehangen, blijkt wel uit het feit. «lat van uitstel geen sprak»' mocht zijn : wel een bewijs. ilat de openbare meening op dit punt geruststelling in i. >d ig hatl. Ifet is «luidelijk uit welken luu-k de wind heeft gewaaid: het Anierikaansclu* g«nid. «lat ook in de Engelsche crisis zulk «-en belangrijke rol heeft gespeeld, gaf ook hier den doorslag. Met een variant op een bekend gezegde zou men kunnen zeggen: ..geen ontwapening, geen geld": en Vo«ir dit ultimatum moest Europa zwichten. O t' het in het belang «Ier c«>nfeivntie is. de/e door te drijven in een tijd. waarin «Ie verzoeiiingsformule voor «Ie bestaande tegenstellingen, nog niet is gevonden, en Waarin bovendien het internationalisme zt>«*als dit in den Volkenbond is belichaamd. «*en bedenkelijke «?risis doormaakt, is een andere vraag. Wél hebben «Ie Geneefsche papieren ruimsclmots hun deel aan «Ie heerscheiide baisse. Dat in vele landen de volken lachen om hetgeen te (.tenève geschied, had vóór Colijn nog geen gedelegeerde gewaagd uit te spre ken. Het is goed dat het gebeurt, en dat men zi«-h ernstig de vraag stelt, of en hoe het geschokte' vertrouwen nog is te herstellen. De publieke opinie heeft er zich rekenschap van gegeven, dat de voornaamste gebeurtenissen op internationaal gebied, zooals het voorstel van Ho«>\er en de Conferentie van Londen, plaats hebben gegrepen buiten den Volkenbond om. Telkens weer dringt zich de vraag op, of niet de eigenlijke macht ? hebbers buiten den Volkenbond zijn te zoeken. Bij de Engelsche Regeeringscrisis werd een 'tipje .van «len sluier opgelicht: en de j.belangstellende leek" vernnjedt, meer dan dat hij weet, dat het ook in het internationale niet anders is: de regeerders ..sschieben nicht, sondern sie werden geschoben"; macht, en schijn van macht zijn door een diepe kloot' ge scheiden. Zeker: van organisatorisch standpunt beschouwd is er in Genève prachtig werk verricht. De vormen zijn geschapen, kanalen gegraven, waarin het internationale leven zich kon uitstorten. Maar de werkelijkheid is even grillig als onberekenbaar: de zorgvuldig gegraven bedding blijft leeg. en het schijnt wel of de stroom bezig is zijn eigeiv weg te banen; anders, onregelmatiger en «mbeivk'enbaai der dan de deskundigen hadden gehoopt en ver trouwd. De ontwapeningsconferentie' biedt een laatste knus. Maar dan moet ook worden ingezien,'dat het' gaat om een Volkenbondswerk in grooten stijl, <*n dat de Regeeringen niet kunnen volstaan met het zenden van deskundigen op het gebied der bewa pening; ja, dat het niet in de eerste plaats op mili tair-technische deskundigheid aankomt. De voor gestelde bewapeningsvacant ie voor den tijd van vijf jaar, in verband met een vijfjarig moratorium, wijzen ten duidelijkste in welke richting druk wordt uitgeoefend: men wil komen tot een liquidatie van den oorlog, een oplossing der economische en poli tieke problemen, waarin de oorlogs-mentaliteit v r ;J A--J~iT f3. J UWEN 'A'IJN M ANDELAAR F'-: IN UW RE-STAURANT: CHAMPAGNE KRUG&CO REIMS IN KWALITEIT AAN DE SPITS! ;/,ich nog steeds* uitleeft, en die beletten, dat vrede «?n welvaart in Htiropa \vedcrkeeren. ,.Nog nimmer t was het gevaar voor oorlog geringer dan thans"; 'de/.e woorden, ter vol ken bondsvergadering uitge' sproken n.b. door den ontwapeningskampioen Lord (Veil, wijzen er ten duidelijkste op, dat de confe rentie niet aan technische successen hare beteekenis zal kunnen ontleenen; dat een globale reductie 'van 2."»°;, (gesteld, dat dit bereikbaar ware,) l ^eeii -voldoende bet eekun is zou hebben, zoolang [«leze niet gepaard gaat met de meest noodzakelijke wijzigingen op economisch en politiek gebied. On/e tijd is getuigt* van den strijd om de macht tussehen groot-kapitaal en groot-industrie eener, en groot-politiek anderzijds. H eed s helt «Ie balans 'aanmerkelijk over ten gunste, der eerste groep, Aan de groot-politiek is het niet gelukt, de oorlogsmeiitalitcit te overwinnen. J)e toenemende matheid ei i onverschilligheid tegenover den Volkenbond de «uitstellende leegte in zalen, die vroeger te klein bleken voor den strcujm belangstellenden ??de leegte en onbeduidendheid dor meeste redevoerin gen, zij zijn de symptomen van een verschuiving der machtsverhoudingen, die zich op den duur ook in «Ie personen zal hebben te openbaren. Wil de komende nieuwe lente een nieuw geluid brengen. don zullen andere, frisschere, veelal «tok: jonger»stemmen moeten weerklinken, ten einde de menschheid het Vertrouwen te hergeven in een betere toe komst. *'"** Maanden geleden re«-ds beeft MacDonald ver klaard, dat wvgeiJ* het groote belang der ontwa peningsconferentie het .geheel»* Engelsche Volk in zijn 'verschillend»- politieke en maatschappelijke geledingen daar moest zijn vertegenwoordigd. ,,Les vrais 'prophete* ii.e comprennent pas ce qu'ils (?noncent": de l^abour-regeering, wie het vóór alles om het welslagen der conferentie te doen was, is eerdei' huiverig geweest voor overbelasting, en wilde het succes der conferentie niet in de waag schaal stellen door politieke en economische pro blemen binnen het kader daarvan te brengen. Het hchijnt intusschen juist dezen kant op te gaan: wanneer door aanneming van het voorgestelde ontwapeningsnioratorium. een stilstand op het g«bied der nationale bewapening zal zijn verkreg«kn kan de conferentie deze .,Atempause" benutten «jim de eerste nieuwe richtlijnen te trekken. In hoeverre zij daarin zal slagen, hangt grootendeels hiervan af of het zal gelukken een brug te slaan tussehen de internationale politiek eener- en de vertegenwoordigers van groot-kapitaal en groot industrie anderzijds. Het spreekt vanzelf, dat de laatsteiv «laarbij hunne \oorwaarden zullen stellen; misschien mag men reeds zeggen: hebben gesteld. Want het .schijnt wel.alsof de gebeurtenissen zich thans niet zoo groote snelheid ontwikkelen, dat «Ie groote lijnen zich nog vóór het invallen van den alom gevreesden winter zullen afteekenen. Eén ding is duidelijk: dat hiermede het bestaansr«:cht, zoo niet hét bestaan van den Volkenbond /elven op het spel staat. Daar een schijnvertooning als dit jaar te Genève heeft plaats gehad zal geen volk zich in de toekomst meer laten misleiden. De Volkenbond wiens prestige op het gebied der inter nationale gerechtigheid zulk een gevoelige deuk heeft gekregen door de beslissing van bet Hof in zake de Duitsch-Oostenrijksche tolunie, die óp economisch gebied vrijwel overal schipbreuk'heef t geleden, zal zijn plaats in het internationale leven .eerst' dan weer naar behoóren kunnen innemen, wanneer door de werking van andere groepen het werk op breedere basis wordt gesteld, en de, .on-' uacht en moedeloosheid, die deze .Assemblee in het bijzonder heeft gekenschetst, plaats maakt voor een moedig onder de oogen zien van de oor zaken die het herstel der wereld tegenhouden, en een-energiek aanvangen van het opruimingswerk. Indien het gelukt, het werk der ontwapenings1 conferentie op dezen basis op te bouwen, dan be hoeven wij er nog niet aan te wanhopen dat voor de menschheid en ook voor den Volkenbond zelven «?en vreedzamer en voorspoediger toekomst zich opent. Nederlandsche Munt Holland'» beste 10 cents sigaar Op losse schroeven (Slot van pag. l) ontwricht dreigt te worden doordat in de grootste post van den onzichtbare export'': rente op buiten landschc beleggingen, een gat geslagen zal worden door de insolvabiliteit van vele der uitheemsche debiteuren, werd namelijk het pond sterling van alle kanten bedreigd. liet ging dus niet alleen om de eenmalige werking der korte credieten. zooals in het geval Duitschland, maar er dreigde een chro nisch tekort op de betalingsbalans. In zooverre was Kngelaud er erger aan toe dan Duitschland. dat op de handelsbalans in de laatste maanden een over schot van een drie honderd millioen Mark heeft ! Js deze interpretatie juist dan zijn daarmee ook alle andere vragen beantwoord: de depreciatie i.s. niet als tijdelijk bedoeld, maar men streeft naar een blijvend lager niveau; de opzet is om op de wereld markt valuta-concurrentie" te gaan uitoefenen. Misschien straks stabilisatie op een nieuw niveau, b.v. op 20 a 30 pCt. depreciatie-basis, misschien zal men de gelegenheid aangrijpen om voorgoed van het goud los te komen. Dat laatste geeft tenminste gelegenheid, om telkens wanneer de bestaande graad van waardedaling is uitgewerkt ? want dat is het funeste van het systeem, dat het in the long run nauwelijks effect kan hebben, omdat het binnenlaudsche prijs- en loonniveau zich aanpast ??weer een nieuwe injectie toe te dienen. Maar wat er ook tenslotte met het pond gaat gebeuren, een feit is het, dat iedereen in Engeland. behalve de bezitter van consols en andere pondenobligatiën, zich in den nieuwen toestand kiplekker voelt. De bankiers zien de solvabiliteit van hun debiteuren natuurlijk even hard stijgen als het pond daalt, de industrieelen zien een middel on» eindelijk uit de soep te raken, en de arbeider... ziet voorloopig nog niets, maar heeft zijn loons verlaging te pakken. Van zuiver Engelsche natio naal standpunt beschouwd is deze heele manipu latie nog zoo gek niet. De staatschuld is ook in n slag reëel inet een vijfde verminderd: de gepro jecteerde gedwongen conversie van 5 op 4 pCt. is niet eens noodig, want de reëele waarde van de rentelast gaat toch al van 5 op 4 terug ! Alleen: de pondenvorderingen die Engeland op het buitenland heeft zijn nu ook gedeprecieerd, het mes snijdt wel aan twee kanten. Wat zijn de consequenties voor de rest van de wereld? Om te beginnen een desoi-ganisatie, ver schuivingen, stroppen en winsten op allerlei gebied: de suikercontracten van onze Indische onderne mingen luiden practisch alle in ponden: twintig percent naar de haaien, rubbercontracten dito, onze scheepvaartmaatschappijen noteeren alles in ponden, en zoo voort. Natuurlijk staan daartegen over ookwel Nederlandsche koopers en bevrachters, maar al die verschuivingen blijven toch onmis kenbaar een nadeel. En dan: de valutaconcurreiitie; zullen de Twentsche katoentjes behalve met de Japansche fabrikaten ook weer in verscherpte mate met de Engelsche om de markt moeteu vechten? Het is de vraag of voor zoover de inheemsche markt betreft de nieuwe anti-dumpingwet onze industrie niet zou kunnen beschermen. Valutadumping ia wel een bijzondere vorm van dumping, maar zij is er niet minder gevaarlijk om. Wij zullen ons er tegen moeten beschermen dat onze debiteur Engeland ons betaalt.... in goe deren. De val van het pond is ongetwijfeld een gebeurtenis die niet aan de toch reeds zoo verwarde economische situatie fcal ten goede komen! Zullen misschien andere landen ook overwegen het goud maar los te laten, zich aldus te besshermen tegen Engeland, die het eerste erbij was, en de vruchten dreigt te plukken? Het pond staat nu op losse schroeven... maar het staat .daarbij niet alleen l GARDE-MEUBLES PEN HAAG BATENBURG & FOLMER HUIJQCNSPARK 22, TEL. 11080 ? Illllkt T«rl«v«n»V«r«orolng No. 2834 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 26 SEPTEMBER 1931 Oorlog of Incident? door Dr. Jan Romein In Man fout» rij P KI,. Ml'KLL heeft, in zijn boek over de C«*nfe. rent ie van Washington (1!»22), de sit-lling verdedigd, dat het negen-inog«*iulhe<len- verdrag, \vaarmee /ij o, a. besloten is. Japans militaire heerschappij in liet Verre Oosten bevestigd heeft ; Bertrand Uussell. in het zijne over het Chineesche Probleem (H>25), betoogd, dat Washington de kiem gelegd had voor een nieuwen oorlog. Beide op vattingen gaan dwars tegen de gangbare in, volgens welke die Conferentie, in tegenstelling tof /.ooveel andere, er nu eens wél een geweest in mei een blijvend en zegenrijk resultaat. /ijn '/.ij be/ig gelijk te krijgen? Dat is de vraag, die men zich stellen moet naar aanleiding van de jongste gcbcurt «nissen in Mantsoerije, wier beteekenis wij in elk geval. /oottls reeds uit die vraagstelling moge blijken, niet gaarne onderschatten /.ouden. De aanleiding, als /oo vaak. als bijna altijd, is. politiek gesproken, /<jó gering, dat wij misschien goed doen haar in het overladen geheugen van den modernen krantenlezer terug te roepen. Ken officier van de Japansehe generale staf. r.ekeiv kapitein Nakamoera is, Verleden Juni. op weg van den Chineesehen Oost er-spoorweg naar Taoiianfoe op het gebied van de regeering van Moekden vermoord. Volgens de Japansehe lezing hebben Moekdens beheerseher. Tsjang Sjoe-liang. en de /Aiogen, centrale regeering te Nanking, waartoe hij behoort, te lang niet voldoening en liet straffen deischuldigen gewacht, waarop de Japansehe regeering v.ich gedwongen xag een recht, dat zij goed-' schiks niet kreeg niet geweld zich te verschaffen. Dit is formeel. Tot de eigenlijke aanleiding van hei conflict dringt men waarschijnlijk al dieper door, wanneer men in de Japanschc maat regelen van de/e week een reactie /iet op de antilapansche demonstraties der l'hineezeii, die op hun beurt weer te verklaren zijn uit de antiChineesclu* onlusten van de/.en zomer in Korea. Maar waaruit die dan ontsproten /ijn ? Die vraag is moeilijker .te beantwoorden, omdat zij in het hart van de kwestie voert: de Chineesche emigratie uit Miilrlen-Chinn naar het Noorden. Het is zeer waarschijnlijk in laatste instantie de vrees voor de/e emigratie. di<- de Jnpnnsdie machthebber* in Korea en de Japansche militairen in Mantsjoenje beheerscht. (Cijfers, die ..bij" zijn, heb ik helaas niet kunnen vinden. - zij bestaan misschien ook niet manr het staat vast', dat China en met name ?^jantoiTg met /.ijn l') milliocüinwoners, in steeds groot «M- massa's overbevolking afschuift naar Mnntsjoei-i.je. dat. dooi' .Tapansch kapitaal ter waarde van omtrent \'-M~ millioen yen 1) bevrucht. (?usscheii zijn bergen althans oastu van werk- en levenKiiiog«'lijkhc«l<'n biedt, zoowel in 'mijnen en fabrieken, als in land- en tuinbouw. Kigenlijke Japansche kolonisatie daarentegen, hoezeer op alle mogelijke tnuniefen gestipuleerd en hoezeer tegen alle verwachtingen van de ..politiek-maker«", in. wil niet vlotten. Nog in 1928. na 20 jaar aanmoe diging. hadden er zich niet meer dan 051)00 Ja panners metterwoon in '.Mantsjoerije gevestigd op een totale bevolking van toen 20 millioen 2). En sindsdien moet die \erhouding wel nog aanmer kelijk ten oti gunste van Japan verschoven zijn dooi de rampen, die. hol eigenlijke China zijn blijven treffen in een mate, die schijnt te moeten bewijzen. dat, zoo er al een god bestaai, deze er dan toch zeker geen van de Chineezen is. ?Hoe juist hét echter zijn moge, de kern der Japansche politiek ten opzichte van het vasteland van Aziëals vrees te definiëren, vrees voor het behoud van de Japansche machtspositie aldaar tegenover een »\vl vreedzame, maar toch niet te stuiten penetratie uit het Zuiden, dat juist dit oosrenblrk werd uitgekozen om die vrees acht -r militair vertoon te. verbergen, is daarmee niet verklaard. Vóór we echter trachten ook hier althans iets dieper in" door 'to dringen, is het zaak ons af te vragen: hebben we hier werkelijk met een politiek van de Japansche regeering te doen of geldt het een eigenmachtig optreden van de Japansche generaals in Mantsjoerije, die bij verdrag, dat hun 15 soldaten per K.M. langs den Zuid-Mantsjoerijschen spoor weg toestand, de beschikking hebben over 14.000 man en zelfs zouden kunnen hebben over 16.500 man? Het is gemakkelijk om in critischen, maar ondeskundigen geest uit te roepen, dat de Japan sche legeering zich achter de handelingen van haar generaals slechts verschuilt om zich do handen in onschuld te wasschen. Het is mogelijk, maar De Economie van Henry Deterding Str Henry Delerilina vooralsnog niet zeker. Wie zich herinner . hoe' n >g in .Mei VHII verleden jaar nan.r aanleiding vitn «ie resultaten der vloot conferentie van Londen er in Japan een openlijk conflict is uitgebroken tusschen de admiraliteit en de regeei-ing. /al dit beamen. Zeker, toen heeft de hiatste gewonnen en heeft de geheime .staatsraad de L<>nileiis:-h«- af spraak geratificeerd. Maar juist danrom is het volstrekt z«io gcforeeertl niet. om in het huidige <»ptreden van «Ie Japansche militaire'partij althans mede een revanche te zien voor de nederluag van verleden jaar. Japan i* nu eenmaal geen Kurojiii, en ook daar beh«ieft men niet in een zoo ver velleden terug te gaan om' situaties'te ontmoeten. (liedoor geiu-raals beheerscht \\vrdrn. Zoolang ik niet beter ben ingelicht, neem ik aan. <U<t de Ju?piinsehe militaire partij de situatie vsin het o«jgen?>lik Ivhecrscht e.i d.'it «Ie .Ti j>.t.nsche rege-'t-ii g 'nd.Ttlaid moeite do.~>t. ren oorlog't i* voorkir.nen. Typee<end is i» dat on/jent ie kv\es< ie v.-u het' U'lpfjram var Jen Japanschen i-ons'i! in ?Clnirhin. Volgens w.'it wij nu «na-ir <l" ..senei-ji-il^L'/iiig" zullen noemen. he"ftd«'/e om hulp getelegrafeerd voor zijn 400n landcren«>oten in Charbin; d ? ivge" rinjf spreekt d.in.r'e.nt«»geh over een Lelècrrain \-nn dien zelfden consul,'waarin hij uu. asjeblief t geen ..hulp" smeekte, die onnoodig was omdut hij lut Vertrek der 4000 aan. het voorhereideM wa?. Jfet laatste zal de waarheid zijn., ?hiaar dit maakt de situatie niet beter, want er blijkt uit. dat niet «Ie regeering, maar de generaals het voor1 het zeggen hebben, want op het oogcn'biik. dat deze regels geschreven wolden, Woensdagnacht, stapt rood s. vast, dat Japansche troepen op Charbin aanrukken. Hetgeen overigens niet zeggen.'wil, dat zij niet nog rechts omkeert kunnen maken, v'órr het te laat is. In tegenstelling tot de regoerüijj. die zich v«»«irloopig op fornoeele gronden nog tot afweer van Volkenbon d pinmen ging bepaalt waarbij zij. vreezen wij, een even goedkoop als gemakkelijk succes, zal behaion treden do gcnornalf met, in onze veronderstelling, dr* militaire pnrHj achter zich, zeer systematisch op: bozetting'Viin Moekden. van Kirin, en van alle verdere strategische punten met nu in het vooruitzicht, de be/.otting van Charbin, waarmee het conflict een uitbreiding zoupjtr\jgen,^die het tot een ramp zou doen -.-n. omdat Charbin. gelijk bekend, het punt i*, waar het verlengde van den XuidM«ntsj(ierij's«*heii spoorweg aftakt van den Chineesi'hen Ooster-spoorwvg. die in Hupsische-C'hinee.sclie lianden is. Kirwajirom dit alles nu': Men kan moeilijk den indruk van zi«'h afzetten, «lat het oogeiiblik van dit optreden, samenhangt niet d»^ t«iestandeii in Kurona in deze Weken. ^ Over de' Hritsche oorlogsvloot is de schaduw" van de ..Votcmkin" gegleden; daaraan helpen al. de ..(!od save the kings" niets en. dat weten ook «Ie 'militMirt* machthebbers in Japan en Mantsjoerije. Hun schijnt het oogcnblik gekomen om het feitelijk bestuur over ? Mantsjoerije. «Uit zij reeds hadden?aan te vullen met een formeel, Vooi'zoover dat noodig is om den vloed uit het Zuiden te keeivn. die iHH'it me«*r te keeren /.«»u zijn. wanneer een werkelijk centrale regeering, in China ook liet werkelijk gezag «ver Mantejoerije /ou opeischen. Aan de Ja]>iins«'h'> rrgeei'ing kunnen zij het dan overlaten. t«- betuigen, «hit zij Mantsjoerije neg steeds beschouwt nis een onvervreemdbaar «leel van China en volstrekt niet van plan is de door de m«'ig«*ndhedeii afgedw ongen open1deiir-politi«*k door «?en'exclusief-Jai>ansche te vervangen. Het oog'eiiblik was gunstig en de militairen hebben het aan gegrepen y«'»ór het te laat was, d.w.z. v«'iór «Ie crisis in Amerika en Europa over en v«')ór China n zou zijn. De geschiedenis van' 1H15 herhaalt /.irh. O«)k toen. het is bekend, heeft. Japan de gi'legen'heid benut China in de befaamde 21 punten zijn eiselien te stollen op een oogenblik, dat Europa' zijn belangen niet kon laten gelden. Een incident du» of «-en oorlog? D«v bezetting van Mantsjoerije .kan men nog als een incident beschouwen op zich zelf niet ernstiger dan wat er in '27 en '28 in >Sjantoeng gebeurd is; of het een oorlog worden zal. die zich niet meer zal laten localiseeren, zal van het op treden afhangen, niet van den Volkenbond, die ziek is en aan melancholie lijdt, maar van de Sowjet-I'nie, op welker vrédesw il onze eenige hoop in dezen gevestigd is: Oorlogen zijn in hetjVijfjaarsplan niet becijferd. . l) Dr. H.'Jfooa, Japan in den rooten Oceaan, 77. 2) /«. Bowman, The New World, 582. v.