v-f: «..:-? 4ft v^v DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 3 OCTOBER 1931 No. 2835 No. 2835 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 3 OCTOBER 1931 De Baanwachteres van Blerik door Mr. F. W. Goudsmit D! DOORDAT een baanwachteres nagelaten had tijdig de spoorboomen te sluiten, gebeurde er een «uitzettend ongeluk; een autobus werd dooi den trein gegrepen en meerdere slachtoffers vielen er. Aanvankelijk scheelt niets redelijker clan dat deze baanwachteres wegens haar nalatigheid zou vervolgd en veroordeeld worden. Tijdens de behan deling van de strafzaak kwamen verontrustende dingen aan het licht, die deze zaak van pavticulier belang van de verdachte ook tot algemeen belang maakte. De verdachte bleek totaal ongeschikt voor haar Verantwoordelijke functie te zijn. De Hecht bank veroordeelde de verdachte tot n maand hechtenis. waarbij natuurlijk totaal in het midden ge laten werd. hoe het mogelijk is dat een spoorweg maatschappij zulke functionarissen In haar dienst heeft. De rechter had slechts de schuldvraag en de straf waardigheid van de Verdachte te beoordeelen. Over de schuldvraag kan men zoo lijkt mij ? moeilijk twisten. Maar over de strafmaat;' Ook het Hof te den Bosch in hooger beroep heeft de baanwachteres schuldig bevonden en de straf van n maand hechtenis gehandhaafd. Wij kunnen en willen de grimden niet beoo'rdeelen waarom het Hof deze straf gehandhaafd heeft. Ongetwijfeld stond de schuld van verdachte zoo afdoende vast dat een vrijspraak onmogelijk was, zoodat ook het Hof slechts de» strafmaat had kunnen wijzigen. Wij willen aannemen dat de vervolgende officier van Justitie, Rechtbank en Hof. bij het nemen van hun respectievelijke beslissingen de eischen van de ,,Generale preventieve" hebben afgewogen tegen départiculiere belangen van de verdachte en dat de eersten het overwicht behaald hebben. Men meende waarschijnlijk het reizend publiek niet beter te kunnen besehermen dan door dit voor beeld te stellen. Zooals boven reeds gezegd, zullen wij over de juistheid hiervan niet discussieeren. Dat de verdachte 15 kinderen had. duizelingen had, zwak was, om overplaatsing had gevraagd, zijn geen voldoende gronden voor den feitelijken rechter geweest om de gelegenheid, een streng voorbeeld'te'stellen, voorbij te laten gaan. Misschien dat de verdediger bij de Koningin een gevoeliger oor zal treffen, indien hij een gratie verzoek indient 't Aan de eischen van de gerechtig heid is voldaan, de Kroon kan de particuliere be langen misschien beter behartigen. Wij hebben ons afgevraagd waarom deze onge twijfeld ongelukkige vrouw op zoo'n harde wijze vervolgd en bestraft is, en wij hebben daarop als antwoord gegeven, dat het algemeen belang dit Wel geeischt zal hebben. Hierbij komt echter een andere vraag naar voren: Als het al billijk is deze vrouw te vervolgen en te veroordeelen, is het dan ook niet billijk (zoo niet nog billijker) dat diegenen, die voor dergelijke toestanden verantwoordelijk zijn op gelijke wijze vervolgd worden;" ?De spoorwegmaatschappij (door. hare ambte naren) die dergelijke functionarissen aanstelt en handhaaft draagt, zoo niet alleen, dan toch mede. de schuld van dit ongeluk. Niet alleen moreel, maar, naar ik meen, zelfs juridisch ! Zoo er dan een voorbeeld gesteld' moet w.n-den voor het bedienend personeel, waarom dan ook niet voor de in deze verantwoordelijke autoriteiten;' Vast stond dat débaanwachteres een gezin had met 15 kinderen, dat zij voor haar functie veel te zwak was, dat verdachte 'vaak-nalatig tcas yetccest. Eischt de veiligheid van het publiek niet dat een dergelijke functionaris oVérgi plaatst wordt, da i zij niet in de gelegenheid wordt gesteld ongelukken te Veroorzaken. De chef of inspecteur (of hoe de betreffende titularis heet) die de wachteres. zelfs niettegenstaande haar eigen verzoek om oveiplaatsing'handhaaf t, is o. i. reeds daardoor veel roekeloozer dan de verdachte in deze zaak ooit geweest is. Of een overweg wordt bewaakt of niet. Men behoeft nog geen bewonderaar' van het sy steem der onbewaakte overwegen te zijn om tot de conclusie te komen,, dat dit systeem toch nog beter is dan dat, waarbij de overwegen bewaakt worden . door onvolwaardigen. Beter voor het personeel _(!), beter voor het publiek, beter voor de directie. Het schijnt ons dat de Officier van Justitie deze gelegenheid ongebruikt heeft laten voorbijgaan. en den bet ref f en ?.en hongeren verantwoordelijken ambtenaar niet heeft gedagvaard ter zake van sehuldmisdrijf, het veroorzaken van letsel of dood door schuld, daar hij nagelaten heeft de voor zieningen te treffen, die hem als noodzakelijk bekend waren of waav hij althans op gewezen was. Niet omdat ik dien ambtenaar zot) graag zijn maand gegund had, in geenen deele. Maar terwille van het voorbeeld ! Feitelijk en juridisch ware dit zeer belangwek kend geweest: buitendien zou dan de strijd mis schien niet gevoerd zijn tegen haar, die nu de dupe is geworden van deze in meer dan n opzicht tragische historie. Beeldhouwkunst Hendrick de Kcijner. lieeldhoincer en Houu'nieester ran Amsterdam, door Dr. Klisabeth \eunlenbunj. Seheltenxt en Ilolkenta's boekhandel en l"d'jci-c>'S~ Maatschappij .V. U. te A>nsterda>n. Over een van onze grootste vaderlandse h beeldhouwers. Hendrick de Keyser. verscheen in prachtband een rijk gedocumenteerd werk, door Dr. Elisabeth Neurdenburg geschreven, met vele goede illustraties. Aan de hand van dit omvangrijk boek is het zeker de moeite waard de collectie beeldhouw werken van de Keyser in het Rijksmuseum eens met meer belangstelling en aandacht te gaan bezien: en laten we hopen dat dit boek er toe zal bijdragen zijn werk meer bekendheid te geven aan ons volk dat zoo moeilijk toegankelijk is voor de plastische kunst. Ik betwijfel zelfs of men een dergelijk boekwerk wel ia handen'zal krijgen en ik hoop terecht nog eens op een kleinere editie, als uittreksel van dit volledige werk met vooral vele illustraties, hetgeen gemakkelijker te ver spreiden zal zijn. Kunst is nu eenmaal niet voor de enkeling maar voor de massa. Intusschen verdient dit besproken boek veler aandacht. Men ontdekt dan p.a., voor hen die het nog niet wisten, dat het beroemde beeld van Erasmus te Rotterdam met zijn statigen jn breede plooien neervallenden mantel, van denzelfden beeldhouwer is. als die van het praalgraf te Delft van \Villeni I met figuren met zeer beweeglijke en speelsche, dus luchtig gecomponeerde drapeiieën. Niet onwaarschijnlijk zou de Erasmus een copie kunnen zijn van een laat-Gotisch beeld dat eertijds wercïverwoest door de Spaansche soldaten. Hoewel de Keyser dit in een meer bezonken levensperiode maakte, is het niet aan te nemen, dat de zwierige wereldsche Renaissance in omgekeerden zin naar de geslotenheid der Gothiek tei'Ugging. Integendeel de latere sculptuur is steeds meer ..uiteengevallen", of anders gezegd uitgebloeid, geopend wat de opvatting der com positie betreft in figuur en kleeding. Wij moeten dus concludeeren dat de aanleiding tot dit mooie beeld eigenlijk bij iemand andei's te zoeken is en dat de Keyser de knappe copiïst is geweest, die nog wel eenige wijzigingen aan gebracht zal hebben in gebaar en het beeld wellicht markanter heeft gemaakt nu het steenen beeld gemetamorphoscerd werd in brons. Aan zijn bekwaamheid doet dit niets af en we kunnen trotsch zijn ook een beeldhouwer te bezitten uit de zeventiende eeuw van deze kracht. Het tweede belangrijke beeld is zeker de dolhuysvrouw in het Rijksmuseum. Belangrijk om het levendtragische van deze zielszieke vrouw. Ik ken maar weinig beelden uit de Renaissance, die zoo expres sief en inhoudsvol zijn als dit beeld. Is hier ziels invloed van Renibrandt te bespeuren? Toch heeft mijnsinziens de Keyser als archi tect meer bekendheid gekregen door het silhouette dat hij aan Amsterdam gaf met zijn Zuider- en Westerkerktorens, hoewel Hooft en Vondel vari het tegendeel overtuigd waren. .?..',. Het rijk gedocumenteerd overzicht behandeld: Zijn beeldhouwwerken, de werkplaats, de borstiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii AUTQ.PLAIDS ENORME KEUZE ? RECLAME PRIJZEN «%75 j*90 «790 £90 VRAAGT bE«vS ZICHTZ6NDING DE TIJDGEEST BILOERDIJKSTR. 77-85 A'DAM TELEFOON 81414 (3 L.) niiiiimmiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiir; heelden (te zien in het Rijks-museum), de reliëfs (als zeventiende eenwscl.it' schilderijen opgevat). het grafmonument te Delft, de terra-cotta mo dellen en de beelden van de galerij van Frederiksborg. Toegevoegd werd nog een stamboom, een uitgebreidde literatuur en wordt verder nog over zijn beide zonen Pieter en Thomas, die ook beeld houwers werden, het een en ander gezegd. De uitgave over deze gemeente-beeldhouwer der stad Amsterdam is keurig verzorgd en gedrukt met duidelijke letter op stevig papier, met vele goede afbeeldingen, met fraai verzorgden bantl passend bij dezen waardigen kunstenaar. Inderdaad om de volledigheid en om een al te eenzijdigeii grooten roem van onze zeventiende eeuwsche schilderkunst was het noodig dat ook eens het licht viel op dezen beeldhouwer, diu leefde in den tijd van Renibrandt. Al is hij niet diens evenknie, niet den Erasinus is werkelijk een worp gedaan naar het hooge doel: de Kunst. Zoo niet door de Keyser's persoonlijkheid dan toch door hem als groot copiïst uit het Renaissance tijdperk, die het niet beneden zich achtte een werk van een ..barbaar'' uit diens voorgeslacht (minachtend Gothen genoemd door de Renaissancisten) te copiëeren op deze edele wijze. THEO VAN RE1JX Nieuwe Uitgaven Nomina Geographica Neerlandica. Geschiedkundiy onderzoek der Nederlandsche Aardrijks kundige namen. Onder redactie van Dr. A. A* Beekman, Dr. C. C. Boekenoogen, Prof. Dr. I. H. Gosses. Prof. Dr. W, J. Muller en Dr. M. Schönfeld. Vilde deel. Uitgave N.V. Boekhandel en t itgeverij E. J. Brill, Leiden. De eerste kwarteeuw der Kinderwetten l December 1905?1930. Uitgegeven in opdracht van den Nederlandschen Bond tot kinderbescherming met steun van het departement van Justitie. Uitgave A. W. Sijthoff. Leiden. . ?? Zoo juist verschenen: HET POËTIES RE AL ISME IN DENEMARKEN OPENBARE LES gehouden door Dr. S. A. KRIJM privaat-docent in de Deense Taal- en Letterkunde aan de Rijks-Universiteit te Leiden, op Woensdag 30 September 1931 PRIJS f 0,75 Verkrijgbaar bij den boek handel en bij den Uitgever J. B. WOL1ERS - GRONINGEN DEN HAAG, BATAVIA ? HOLLAND.INDI door W. van Veenendaal Vlieger der K.L.M. OG voor een bet rekkelijk aantal jaren, heerschte. er om de boerderij Vredenhof" aan de ringvaart van de Haarleminermeerpolder, een landelijke stilte, welke slechts door het geloei van enkele koebeesten en het geblaat van nog minder schapen onder broken werd. Van die boerderij ..Vrëdenhot" is nog alleen het grijze woonhuis overgebleven en inplaats van een nijver boerengezin, leeft daar in deze dr-gen de rijk met goud geg4,lonneei-d<; portier van de Amsterdp.msche luchthaven Schip hol, het beginpunt van de langste luchtlijn ter wereld. Wie van de oude nviatische garde xal zicli iii deze dagen niet afvragen hoe wondersnel toch die verbinding gekomen is, en hoe groot de onder nemingsgeest moet geweest zijn om nationale en internationale verwikkelingen ten spijt dit stuk Nederlandsch werk werkelijkheid te doen worden. Daar moet gewerkt, gezwoegd zijn, achter die groene tafel, ih de technische laboratoria, in de stuurhut van dien Indiëvaarder: een werk van kooplieden, geleerden, financiers en vliegers, Avaarvoor zelfs de meest chauvinistische nietNederlander zijn petje afneemt. l October 1!W1: lederen Donderdag een vlieg tuig naar Batavia en daar in Indië: lederen Vrijdag een vliegtuig naar Amsterdam. Of er moeilijkheden waren? Vele, bijna te veel. Vraag het den vliegers eens. den technischen dienst, de officieuze afdeeling ..Politiek en inter nationale verwikkelingen'' 'aan den Hof weg U, de ,.P.T.T.", vraag het Buitenlamlsrhe Zaken, hoeveel gezanten, consuls-generaal, consuls er aan te pas gekomen zijn. vraag het den tegenwoordigen leider van de Indië-route voor hoeveel malle geA'allen" hij per week komt t<> staan! Maar er werd gewerkt ! Een voorbeeld? Het jaartallenboekjc van onze kindskinderen: 1024. v. d. Hoop c.!?, 'arriveert op 24 No\ ember te Batavia na een noodlanding to Philippopel. Terug per boot. 1927. Geysendorffer en Scholte vliegen heen en terug naar Indië. Geysendorffer is er te Batavia maar half over te spreken, de moeilijkheden ken nende, weer terug te moeten ritenen ! Van Lear Black's wenschen waren bevelen ! 1927. Een postduif vliegt in een maand heen en terug. George Alexander Koppen importeert het eerste Perzische kleedje door de lucht. 1931. Willem Marie OkkëAnne Beekman verlaat Batavia op Vrijdagmorgen «i.00 uur; zeven dagen later Donderdag 1H.JU) drukken bij de boerderij Vredenho/ een dertigtal belangstellenden hem de hand. Cornelis Houtman draait zich in zijn graf om ! 1031. l October, aanvang van den wekelijkseheii vliegdienst op Nederlandsch-Indië. Er zit climax in het lijstje; een staatje dat tintelt van Nederlandschen durf en ondernemingsgeest. Men denkt in ons land echter niet voila, we zijn er''! Geen sprake van! Te groot waren de moeilijkheden nh-t, of ze wertlen neg steeds overwonnen; wel is Waar hebben wij op politiek gebied steeds door de mazen van het net weten te glippen en waren het de Engelschen en Franschen wien liet vuur Ran de schenen werd gelegd, zoo. hevig, dat luchtverbindingeii moesten worden stopgezet of omgelegd, maar er is in zekere staten een beweging merkbaar die er op duidt. dat zij ,.de gevleugelde Eurppcèsche beschaving" heusch zoo rustig niet zal laten voort f ladderen. En do voorbeelden waren er reeds, In 192(5 deelde hét Britsche Air Ministery officieel mede, dat. om te 'geraken tot een net van imperiale" luchtverbindingen, langs de Per zische kust op Verschillende plaatsen meteodraadlooze- n benzinestations zouden worden in OCfiUTEVARinAS De Onbeschaamde Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan .??? - - ,^a?j^.*- ? ..... .:.-: ^\~.:yf-j-- ~:-- ??? ;cc^^vi-'-r>-gericht. De Perzen zeer waarschijnlijk niet onzacht in hun wiek ge?cl?oten, dat de Engelschen het niet noodig vonden om zelfs maar eens van gedachten te wisselen over dit teere onderwerp, verboden dezen laatst en kortweg het overvliegen van Perzisch gebied* Na onnoembaar veel diplomatiek geharre war, waerb ij de Perzen, zoer zelfbewust van het feit, dat het verre ontoegankelijke Perziëgeogra fisch plotseling een transitogebied was geworden. de Britten geheel naar hun pijpen lieten dansen. werden de moeilijkheden uiteindelijk overmees terd. Den Franschen verging het evenzoo. Geografisch gaat de directe luchtverbiiuling Frankrijk?Syri over Weetien?Konstantinopel: de Turksehe regeering'zit het echter nog steeds dwars dat de Franschen het vroeger Turkseh Syrië, als ..Mandaat-gebied" in bezit gencmen hebben en verbood do Fransche Lucht v erkeersmaat schappij heel eemoudig het overvliegen van Turkseh gebied. Dit verbod geldt ook ook voor onze K.L.M.-. vliegtuigen, welke inplaats van over Constantinopel Aleppo, den Balkan plus Middelandsche Zee plus Syrische Woestijn te verwerken hebben, alvorens Bfighdad bereikt wordt. Zoo werd een driedaagseh traject er n van vier dagen, alleen door de hoogere nationale lucht vaart politiek van landen, welke in deze wijze v/in transport Zelf niets presteeren. De geografisch gunstige ligging van landen, welke plotseling knoop- en kruispunten zijii gewi.nleii van wereUlluchtlijnen, za.l zeer zeker in het ..ont wakende Oosten" door die landen benut en zeer waarschijnlijk t>ok uitgebuit' worden; 'neem bijv. Baghdftd dat voor ons hedendaag.seh»' westerlingen in zooverre beteekenis had, dat er een hekend Kalief gewoond heeft en.'voor velen vermoedelijk het meest typische voorbeeld zal zijn van een Oostersche, rommelige stad, zonder beteekenis, en nu voor de ontwikkeling van de wereldlnehtvaart het voornaamste kruispunt blijkt te, zijn in het verkeer tusschen vier werelddeelen, Kurop'a, Afrika,Aziëen Australië, zoodat hij, die in Baghtliul den scepter zwaait onnoemelijk veel in de melk heeft te brokkelen. De gehoele. ontwikkeling van de luchtvaart 'm un litüschen werelddeelen had reeds belangrijk verder kunnen zijn, indien niet zoovele hindernissen in den weg gestaan hadden, welke meestal tot dat' n c vermaledijde .woord teruggebracht kunnen worden: de .politiek.' Nieuwe Uitgaven In verband met het doel van de N.V. Talen» & Zoon Verf fabrieken om ook de kunstenaars ?/.oor goed mogelijk in te lichten omtrent samen stelling, eigenschappen en gebruik van verven. bindmiddelen, etc., hield de heer Talons onlangs een lezing over kunstschildersverven. oliën, vernis sen en de techniek van vroegere schilders, l 'ezerede is thans gedrukt en onder den titel: Hvt (ïeheim der oude Meesters, bij de N.V. Talens «S: Zoon to Apeldoorn verschenen. K. Geertsema- De vrijheid run school richt i mj en de X.D.A.P. Uitgave Van Loghuin? .Slaterus. Arhetn. T. IL Fokker. M'erke yiederlandiiti'her Meister in den Kirchen Halten*. Uitgave Martinus Nijhoff, Den Haag. Mcdctlcclini/en nin het Xederlandgeh Hintorinch ?Instituut te -Rome. tweede reeks. Deel L Uitgave Algemeene landsdrukkerij. Den Haag. A. W. Uzerman. Het moderne kapitalisme. Uitgave N.V. De Arbeiderspers. Amsterdam,. J. Th. Petrus Blumberger. De nationalistische Jjetcetjiny in. AW. Indië. Uitgave H. D. Tjeenk Willink, Haailem. ('ornelie van Zanten. Du* n-ohltetnperiertc H'ort (dn firundlaije fiir Kunst umf 'Friedcn. Htigh it Co. Zürich \md Leipzig. Mr. S. Rozemiiul. Kunt en de Volkenbond.. Uitgave IL'J. Paris. Amsterdam.' Hendrik de Man. Opbouwend f*ociati#mé. Uitgave Van Loghuin Slatenis. Arnhem. Maatschappelijk tecrk. Opstellen aani/eboden aan Etnilie C. Knappert, op haar zeef ntitjulfn- wrjaurday.. Uitgave Wereldbibliotheek. Amsterdam.