18 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931 No. 2837 No. 2837 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931 / t Radio en Grammofoon De Bechstein?Siemens Nernst-Vleugel door L. J. van Looi OMMIOE dingen, voort brengseleh der industrie en andere za ken, worden door de reclame bedorven. Ik herinner me de reclame voor een van de aangenaamste on makkelijkste gezelschapsspelen. namelijk MahYong, die zoo f al i kan t verkeerd was, dat het heele spel voor Europa be dorven is. Dio reclame was . er op gericht om het spel zoo gewichtig mogelijk te doen lijken en dus werd de goe-gemeente verteld, hoeveel duizenden combinaties er wel bij mogelijk waren en dat de ('hineezen, waar het spel hét spel s. er hxiis en goed bij vorloivn en dat er slechts enkele dezer Oostelingen waren, die het goed kimden spelen. Die reclame maakte het spel voor de Europeanen bij voorbaat zoo ontzettend moeilijk. dat bijna nit-nxand er nan begon. En velen, die er aan begonnen, beschouw den hot als oen wetenschap Wer kelijk als* spM. dood-michter en gezellig gespeeld, bestaat Mah-Yong nog slechts in enkele families Voort. Alles <le schxild van den importexir y.flf. die zijn reclame al te mooi mankte.... Zoo'n /.elfde kans loopt het nieuwste muziekinstrument, «Ie Boohstein-Sieinons-Nornst-vh'Ugel. Wivt het pu bliek er van heeft gehoord, is dat liet t-eii vleugel is. die radioimiziok geeft en watirmoe je gramofooiiplaten kan afdraaien,, die bovendien orgeltoiieii on nog meer variaties van het klavierinstrument kan voortbrengen. Do ernstige en do half-ernstige muziekliefhebber krijgt een rilling (.ver zijn rug en x.rgt: Do hemel beware mij voor zoo'n lawaaikist in hot kwadraat ! De radio is al erg. de gramofoon is bijna even erg. imiar als ze dat nou nog gaan combineeivn mot ooii piano. een vleugel on een orgel.... ! JI ij concludeert t verruwing van smaak on oen aanvul op het eonigo ernstige muziekinstrument, dat nog eeltige verbreiding bezit, do pi;>no. Daarmede doet men dat nieuwe muinuzickinstruniont' onrecht aan. Men 7.0x1 wellicht Verstandiger gedaan heb ben, als men dit instrument aanvan kelijk alleen als vloagelin den handel had gebracht, zonder te spreken over de kunstjes, dio men er mee uithalen' kan. Vooral niet. omdat die kunstjes iets met radio te maken hebben. welk onderwerp bij vele monschon kwaad bloed zot. In. de allereerste plaats is dit instrument oen vleugel, een ? doodgewone vleiigol, met alle eigenschappen -van oen vleugel. Dat de toon op een eonigszins andere wijze wordt geproduceerd als bij do'oude modellen komt er per slot van reke ning niet op aan, wanneer hot gaat <»m de 'waarde als vlcugelinstrument te beoordeelon. Do nieuwe Bechsteinvleugel is net zoo min oen mechanisch muziekinstrument als do oudo bekende Bechsteinvleugels oen goede pianist zal er goed op spelen c-n oon slechte slecht. Wanneer de fabrikant or in geslaagd zoxi zijn om de oude modellen door een verandering van den klank bodem oon boteren klank te» geven, '/.ou niomand er bezwaar tegen hebben. Nu de Verandering tot stand gebracht .i» met een paar .radiolampen, blijken or bezwaren te' bestaan. Over de kwaliteit van de klank van de nieuwe vleugel wil ik liever geen oordeel uit spreken, zonder er bij te zeggen, dat het slechts het oordeel van een mu ziekliefhebber is. Ik vond de klank x.oor fraai. Op n punt kan ik me echter met grootere beslistheid uit spreken en dat is: wanneer de klank van dit systeem vleugel den grootsten deskundige niet voldoet, dan kan de technicus er voor zorgen, dat de klank met de wonsch van den muziekman in overeenstemming wordt gebracht. Dat is slechts een kwestie van oon beetje moor of minder ..capaciteit". De nieuwe vleugel ziet er zoo op precies oven snel verandert hot mag neetveld van vorm. Om de mugneet jos zitten spoelt JOH. Wanneer men in oon spooltje van kopordraad oon magneet steekt, dan veroorzaakt het magnetisch veld in dat spoeltje oen stroomstoot je. Haalt men de magneet er uit, dan ontstaat weer zou'n slootje. l^vat men do magneet in het spoeltje zitten, ma.tr verandert men hot mag netische veld, dan ontstaat bij elke verandering van het veld in het spoeltje een stroomstootje. Wanneer de snaar dxts trilt, ontstaan in de spoeltjes rond de magneetjes een op eenvolging van stroumstootjes, die precies het aantal trillingen van den snaar volgt. Die stroomstoot jes, het olectrisch equivalent dxis van do mechanische trillingen van den snaar, worden aan een electrische versterker toegevoegd, waarop een luidspreker is aangesloten. In dien luidspreker veroorzaken do versterkte electrische trillingen oen golxiid, dat precies do toonhoogte van don aangeslagen snaar hooft. Theoretisch zou dit geluid reiner moeten zijn dan wat mot de oude methode door middel van oon het eerste gezicht precies eender xiit als een gewone vleugel, doch bij nader bezien merkt men. dat do klankbodem ontbreekt, dat de snaren een beetje anders loopeii on dat boven do snaren magneet je.S' fils van een telefoon zijn aangebracht. De Werking is zeel' eenvoudig. Men speelt op de klaviatuur. ovenals bij eiken anderen vleugel en dooi de druk op.'de toetsen worden do hamei'tjes togen de snaren geslagen hooi normaal. Door hot ontbroken van don klankbodem zou hot op deze wijze geproduceerde geluid hooi mogortjes zijn. wanneer niet de klank door iets anders word veroorzaakt. De eigen klank van don vleugel klinkt ongeveer als dio van een spinot. Normaal''wordt deze klank natuurlijk niet "gebruikt of hot zou-moeten zijn. bij hot studeeron. teneinde de buren niet al te zeer'te storen. Do trillende snaren echter bevinden zich precies onder do reeds genoemde magneetjos. dus in het ?,.g. magneetveld. Zulk oen magneetveld verandert van vorm als men or oon stuk metaal, bijv. een snaar in brengt. Als or niet op don vleugel gespoeld Wordt, bevindt zich dus bij ieder magneet je oon door de aanwezigheid van do snaren gewijzigd' magneetveld. Zoodra nu echter oen der snaren aan hot trillen wordt gebracht, verandert ile plaats van do snaar in hot magneetveld. Heel snel gaat do snaar oen bootjo uit on dan weer in hot magneetveld. ? En klankbodem wordt voortgebracht. l'ractisch kernen or natuurlijk nog wol oonigo.onroinhodon bij. dio echter moor thoorothisóh-'» dun practische beteekonis hebben. Dit electrische instrument is dus een normaal klavierinstrumont. van dezelfde, artistieke bet eekenis als oon gewone vlexigel. Over do waarde, voor zoover het do klank betreft, mogen do musici twisten do wijze waarop die klank wordt yorrt gebracht, be hoeft in zulk., oen diskussie geen argument te zijn. l'it musicaal oogpunt bohooft slechts te worden vastgesteld, dat do behandeling dóór don pianist niet afwijkt van zijn gewonespoolwij/o. Deze nieuwe vleugel bezit echter buiten, zijn oude karakter nog oon paar nieuwe eigenschappon. Een snaar van oon oxul-modol vleugel is in l (J seconden uitgetrild. De trillingen van do snaren van dit nieuwe instrument kunnen bijna oen minuut lang nog 7.00 worden versterkt, dnt zij .'hoorbaar zjjn. Daarvoor moet'men een schakelaartjéuittrokken. Men moot daar bij echter goed .bedenken, dat men daardoor hot heele karakter van het instrument Verandert. Door de in schakeling van een aantal conden satoren hooft men den vleugel ftls het wa.ro t enk-t gedaan, hij bestaat niet moor. Daarvoor in do plaats is een geheel .ander instrument .gekomen. Hot is dus niot oon vleugel, dio als oen orgel klinkt". Zoo'n ding zoxi iets onbi'iükbaars zijn, ? Iets anders is. dat ook bij hot gewone pianospol op dozen vleugel iots nieuws gekomen is, waartegen wel geen enkel pianist bezwaar zal hebben, liet is namelijk mogelijk om een eenmaal aangeslagen toon in zijn volume te beïnvloeden, door mot de pedaal meel- of minder versterkingsstroom te geven, Een pas begonnen toon kan men laten aanzwollen tot ff en weer laten dalen tot pp. Zóó ziet de nieuwe electrische vleugel er uit. En kan men het den fabrikant kwalijk nemen, dat hij het instrument aantrekkelijker heeft gemaakt, door, nu er toch een ver sterker en oen luidspreker bij noodig was, er meteen oen eenvoxidig ontvangortjo in te bouwen, waardoor de prijs bijna niet hooger behoefte te worden, maar de aantrekkelijkheid steeg? Tentoonstellingen Kunstzaal Vecht, Amsterdam. Schil derijen en teekemn^en door Ernst ' Leyden. Tot 22 October. Kunsthandel Buffa on Zoon, Am sterdam. Werk van W. II. Singer Jr. Tot 2-1 October. Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Schilderijen en Goxiaehes door den glazenier Joep Nicolas. lot 25 October. Kunstzalen'd'Audrotsch. Den Haag. Werk van Mrozewski. Tot :?1 Ootober. Huize van Hasselt. Schilderijen door C. Timmer (tot l!» October) en schilderijen van ('hnrloy Toorop. Tot :il October Kunsthandel Aaltlerink. Amster dam. ''Schilderijen door E. Ucitsma. Tot :U October. Kunst hand.-l Keezei. Amsterdam. Beeldhouwwerk T.Vos. Tot :uOctober. Kunsthand» l van Wissolingh. Am.sterdam. Belgische .schilderijen en Beeldhouwwerk tier l'Je en 20e. eeuw. Jf Stedelijk Museum. Amsterdam. Work van Herman Jloyenbrock. Tot .1 Xoveinbor. , ? . Kijks .Museum. Amsterdam. Antiek uit Aziëen Kgypte. Tot l November. Kunsthandel Hofstee Deelman. Am sterdam. Work van Arnold Balnê. Tot l November. 'l'ict'uru. Dordrecht. Schilderijen van Toon Kelder. To't l November. Art i et Amicitiao. Amsterdam. Work van N. Bodonhoim. Cachot, Nicolas on Zijl. Tot S.» November.. Kunsthandel de Bois. Haarlem. Teekoningon door Olaf Jordan. Tot 11 November. f? Kunsthandel Huinck on Schorjon. Amsterdam. Xoderlandscho on FYanse h e Kunst.-Tot"'l l Novormber, Kunsthandel I). C!, Santee l,andwoor. Amsterdam. Teokeningon Kodolpho Brosdin. Tot 15 November. CADILLAC Het feit, dat de Cadillac dikwijls voor veel duurder wordt gehouden, dan ze in werkelijkheid is, pleit wel zeer sterk voor de hooge plaats,dis de CADILLAC In de algemeene achting inneemt K. L AND E W EER UTRECHT AMSTERDAM Blltstraat 74 ~ Stadbouda/ikade 93-94 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE Croquante Croquetjes door Alida Zevenboom WAT een geluk bij een ongeluk ! Ik had Dinsdag net mijn spaarduitjes bij de heeren Wertheim en Gomperts weggehaald, want meneer , Stanislafski had tegen me gezegd dat de banken tegenwoordig nog beter en hooger springen dan de paarden bij meneer Sarassani en als je niet veel te missen hebt, dan wil je dat ook nog wel houden en bij de hand hebben en dus was ik net weg bij meneer Wert heim ik was al een klant van de firma toen meneer A. C. nog leefde ea ik weet wel dat hij mij eens zelf door het loket uitbetaald heeft, want hij zag mij staan en daar hij veel bij me neer en mevrouw zaliger over den vloer kwam, kende hij mij en ik heb nog nooit zoo'n aardigen en hartelijken man gezien en hij gaf mij meteen nog een raad om een stukje Amerikaansche sporen tékoopen - daar zit wat in, Alida", zei hij en hij kon zoo vriendelijk lachen dat je hem al je spaarduitjes zou toevertrouwd hebben en als de Bank zoo vertrouwd, hoewel dat als de Bank" tegenwoordig ook al niet meer zoo op gaat als in zijn tijd. En had ik dat Amerikaansche spoortje ' maar gehouden, maar op aanraden van den inwendigen zendeling heb ik er een aandeel in een goudmijn voor ge kocht en heeft u goud gezien dan heb ik het. En het aandeel zelf heb ik ook nooit in handen gehad, dat had hij ook maar gehouden. Maar dacht u dat i tegenwoordig de heeren Bankdirec teuren nog de dienstmeisjes zelf aan het loket helpen als zy ze zien staan? Daar moest je A. C." voor zjjn, zoo als hij altijd by ons in huis genoemd Werd, hoewel ik geloof dat als meneer van Aalst mij in zijn gebouw zag staan hij mij ook misschien nog wel een goe den raad zou geven. Och, och, wat Amsterdam toch een wereldstad wordt met al die gemasker de boeven en je hoeft er niet meer voor naar de bioscoop te gaan. Zou dat nu televisie heeten? De boef bij je thuis en niet meer bij meneer Tuschinski? Maar ik heb maar direct een extranachtsluiting op de voordeur laten maken en eigenlijk geen gerust oogenblik meer met mijn geld onder mijn. springveeren matras, want hoe dikwijls ben je als vrouw alleen niét thuis en als er gescheld wordt, schuif ik maar liever het raam op en roep naar bene den. En dan moet u Amsterdam nog gekend hebben, niet met gemaskerde bandieten, maar met den nachtwacht, die bij ons altijd een warm bakje koffie kreeg en ik weet nog heel goed dat bij ons in de Bocht niemand een oog dicht deed in den tijd dat de paneelzagers, de gebroeders Lavertu, aan het zagen waren. Wijlen meneer liet een stalen paneel in de huisdeur maken en me vrouw zaliger had ons opgedragen een ketel kokend water op het fornuis aan den kook te houden om als de inbrekers kwamen, over hen uit te gieten. Drie huizen naast ons zijn zij geweest en ik zie nog het uitgezaagde paneel voor me en het gat waar zij door waren ge kropen. En kan u dan begrijpen dat een paar jaar later domino Kuyper een paneel zaagde uit de deur van de Nieuwe Kerk en er ook door kroop, en dominéwas in die jaren nog al gezet, zoodat het een wonder mag heeten dat hij er niet in is vast geraakt. Zou een van onze tegenwoordige dominé's nog tot zoo iets in staat zijn? Misschien een van onze veld predikers, maar dat zijn ook mannen van bloed en vuur die dagelijks den dood en het slachtveld voor oogen hebben. Het zijn wol rare tijden en daarom schrikte ik vanavond nog al erg neen er werd niet ge scheld en het was geen gemaskerde bandiet, al moet ik zeggen dat ik gisterennacht van zoo'n roover ge droomd heb en hij stond voor mijn bed en wilde met alle geweld dat ik de matras zou optillen en hij had achter zijn masker zulke lieve, trouwhartige oogen dat ik in mijn droom bijna was opgestaan en toen ik wakker werd, zag ik nog die oogen voor mij en in eens herkende ik ze ze waren de oogen van Louis de Vries ! Dat komt dat ik dienzelfden avond gelezen had dat hij zestig jaar wordt on nu een Fransen stuk gaat spelen en in het Deensch en het Javaansch heeft hij ook al gespeeld en het is of ze bang voor hem zijn, zoo houden ze hem weg van onze tooneelen. En wat kon hij toch mooi spelen in sterke stukken ! Ik heb hem eens in een stuk gezien waarin hij een rijk geworden kaaiwerker speelde en hij greep d en meneer, die wat erg vriendelijk met zijn lieve vrouw wou doen, zoo stevig in zijn keel dat het heele achterdoek naar beneden kwam en dat was toch maar spel dat je aangreep en als je buiten in de Plantage stond, dan wist je soms niet meer waar je was, zoo ontdaan was je dan. En de cafétjes in de buurt hadden het er goed door want iedereen nam gauw voor den schrik een klein warm grocje of wat anders om weer op te kikkeren. En waarom speelt meneer Louis nu op zijn zestigsten verjaardag niet Vader Lehmann"? Het was net in mijn bruidsdagen dat ik het met den inwendigen" zag en ik was in die dagen erg gauw aangedaan en kon om niets huilen van geluk zal u misschien zeggen, maar het zal wel door bange voorgevoelens geweest zijn maar ik heb nooit van mijn leven zoo in een schouwburg gehuild en ik had toch heel wat narigheid en verdrukte onschuld op het tooneel gezien en dan te denken dat je een paar weken later zelf de verdrukte onschuld was en je van je kameraad in de keuken moest hooren dat je nieuwe tweepersoons ledikant op de Xieuwmarkt stond ! Een niensch be leeft wat en daarom keek ik van de week mijn oogen uit toen ik mijn Standaard" opsloeg en in eens boven een advertentie zag staan: Oprui ming" en daaronder: Z.Exc. Dr. H. Colijn l" Maar gelukkig wordt Zijne Excellentie zelf niet opgeruimd, maar zijn het maar zijn brochures die xi nu voor een prikje kan koopen, wat ik ook al geen gunstig teeken des tijds vind, hoewel ik van mijn aangetrouwden neef uit den Haag hoor, die het weer heeft van een van de boden van een ministerie, dat er in de Tweede Ka mer geen meerderheid voor de salariskorting zou zijn en .meneer de O eer dus wel weg zal gaan en dan schiet ei' niet veel anders over of zij zullen Zijne Excellentie Dr. B. Tolijn weer terxij? roepen. Maar ik beu van niijn Standaaid" nog veel meer geschrokken dan alleen van die advertentie Opruiming'' net of het verlegen goederen zijn ! want op een andere bladzij stond een groote advertentie en midden er in een.... zoo goed als bloote jonge dame in een zwembroekje ! En or een of ander raar instrument bij aanbevo len om een mooi lichaam te krijgen ! Als de zeden zoo verwilderen dat in het blad van Zijne Excellentie naakte dames geadverteerd staan, is het dan wonder dat in Amsterdam gemaskerde bandieten rondloopen en probeeren je geldje weg te halen vóór dat de bank directeuren het doen? Mijn geldje heb ik in een ouden hoed van me genaaid en onder in een Keulschen pot gedaan met de ingemaakte snijboonen neen, ik houd van ge weckte groenten -?er bovenop. Zoo zullen ze het wel nooit vinden en voor de snijboonen hindert het niet. M', ''