DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931 No. 2837 No. 2837 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931 'l l \ Vergadering van den Raad der Unie van Volkenbondsvereenigingen door Mr. G. Bakker?van Bosse \7AN 2?7 OetobiT kwam in Perugia het uitvoerend college bijeen der Unie van Volkenbond»voreenigingen. In deze jaarlijkswhe najaarsvergatlering wordt de uitvoe ring van de besluiten tier vooraf gaande algemeene vergadering ge regeld, en die van het komende jaar voorbereid» Kvenals op de Meiver gadering te Budapest had. naar men had mogen verwachten, ook hier de ontwapening in hot centrum der belangstelling moeten staan en. in aansluiting bij de discussie der Assem blee, moeten worden beraadslaagd over de wijze, waarop bij volken en l-egeeringen propaganda zou kunnen worden, gemaakt voor de verwezen lijking der ontwapeningsgedaclite. Het eenige wat in deze richting is geschied is liet aannemen van een Hollandse!! voorstel. «Int .de natioliale vereeniging op het hart bindt bij hare regeerinnen. aan te dringen op het aannemen, /onder voorbehoud. Vo-tV de door de Volkcnbondwcrgtidcrlntl aanbevolen ontwapeningsvacantie voor n jaar. Ken lange gedai'htenwisseling volg de over de wensehelijkheid. om ge durende de ontwapeningsconferentie een lid van hét secretariaat der t'nie naar (ienève Te zenden. De discussie bewoog zich hoofdzakelijk over de vraag der financiéele opportuniteit; de stemming droeg 'een zuiver poli tiek karakter: Frankrijk en zijne ..dominions" tegenover de groep Ktigelaiul-Duitsehland en' eenige -..neutrale" landen, .waarbij «Ie laat ste liet moesten afleggen. Zelfs een lus.schenvoor.stel. om althans voor de eerste maand een «lergelijkeiv ohst-rver te zenden, en in de Februarivergadering der l'nie een andere beslissing te nemen, werd'afgewezen met no stem meerderheid. Zal het in Nederland wel niet veel moeite kosten om sympathie, te vinden voor liet bovengenoemde Xederlandsohe voorstel een tweede. eveneens door de Unie. .overgenomen. aanbeveling van den liaad: 'om ook vrouwen op te nemen in de delegatie der ontwapeningsconferentie, zal door onze Regeering vennoedelijk zonder meer ad acta worden gelegd. Inderdaad, wij hebben, hot onder een uitsluitend mannunhowind so herrlich weit gebracht, dat er niet de minste aanleiding is om, ook in andere kringen te zoeken naar krach ten, bereid en in staat om mede te \verken aan behoud en opbouw onzer \vankelo samenleving. Kn deze op merking geldt waarlijk niet alleen voor de onzalige sexo-tegenstelling! 'De Diiitsche afgevaardigde Prelaat .Schreibor (men noemt hem als een toekomstig minister van B itenlandsche Zaken) wees in een uitstekende rede?- do beste die wij in Perugia hebben gehtkird -r~ op de noodzake lijkheid, het volkenbondswerk op broeder basis te stellen; op'de nood zakelijkheid van geoi-ganiscerde sa menwerking met kringen als die van de Interparlementaire Unie van den Wereldbond dor Kerken, ten einde aan de volken het vertrouwen in den Volkenbond te hergeven. Maar dit, en de rede van de Xederlandsohe af gevaardigde die zich bij deze woorden aansloot, was het eenige waaruit bleek «lat de Haail «Ier l'nie zich den ernst der tijtien bewust was. Kr is veel gesproken over ,,1'esprit francescain": maar wie kan zich «Ie illusie maken dat deze geest leeft en vaardig is over de volkeren? Maar ook binnens lands gist en woelt het: regeeringscrisis in Engeland, en Dtiitschland; bezorgdheitl bij onze Kngelsche. nij pende nood bij menigeen onzer D.iitsche vrienden maar het schijnt nu eenmaal of men in dergelijke inter nationale bijeenkomsten meent te moeten dansen tot aan den rand van den afgrond. O zeker, het kost moeite in een vredig bergstadje te midden der Appenijnen den echo op te vangen' van het gerucht tier buitenwereld; maar was niet onze aanwezigheid alleen reeds in dit afgelegen oord een bewijs «lat men deze /..g. ..voor hoede", dit ..geweten" van den Vol kenbond liever niet zag in een der voorname plaatsen, laat staan de hoofdstad van Italië;' Paar. in Rome. hield in diezelfde dagen Lord (Veil zijn groote rede over de noodzakelijk heid tier ontwapening, en de beteuge ling van het egoïsme bij de volken; en C rand i antwoordde met een betoog over tien 'plicht van ieder volk. op te komen voor eigen behoud, welvaart en belangen. Waarheden als koeien, maar belangrijk vanwege plaats en ?tijd. waarop ze worden uitgesproken. en het accent, dat /ij verraden. Intusschen is Lord (Veil als opvol ger van .Mr. Limburg gekozen tot Voor/itter «Ier Unie voor «ie komende twee jaar: en men mag verwachten dat hij daarvan een krachtig instru ment zal trachten te maken ter bevordering van zijne dcnkbeehlen en tor ondersteuning van zijn troetel kind, de ontwapeningsconferentie. Welke gave hij daarbij als leider aan den dag moge loggen, (on do Unie heeft behoefte aan leiders!) het zal hom niet gemakkelijk vallen. de voortreffelijke wijze van presitleoivn van zijn voorganger iri «Ie schaduw te stellen. Mr. Limburg .wist tact 'te. paren aan kennis van zaken, doortastendheid aan eindeloos geduld: en «Ie hem bij het einde van zijn 'presidium van alle zijden toe gebrachte hulde was even welgemeend al.s verdiend. ' ,. Kn zoo hebben wij elkaar «lan oen tot ..weerziens in Februari" toe geroepen. Menig onzer zal zich «Ie vraag hebben gedaan, hoe het dan aan het eind van «len govreestlen komenden winter in Europa zal uit zien. Kr is een algemeen en groeiend besef dat er groote veranderingen op til zijn. en dat ...de aarde beeft onder onze voeten" gelijk een der afgevaardigtlen zich uitdrukte; Hoe. waai en wanneer deze veranderingen zich zullen openbaren weet niemand; de toestand te ook «len bekwaainsten en meest helderzienden over, het hoofd gegroeid. 'Moge hot aan de volken van Europa gegeven zijn, «Ie leiders te vinden, die hun door «Ie dreigende gevaren hoen. den weg kunnen wijzen- naar een betere'toekomst. KIEST LOV OOSTERbEEK voor uw WDMfMCfMftfCJfTfHC iniinminNiiiiiniimuintnroniiiwiiiitiiflmmiiiinnmttiiiiniinii OPEN HEM DE DEUR i = E = f Sea~Horse r deollei Mouiwji de allerbeste ijnJenever M.P.POLLENS-ZOON ROTTERDAM i I i I NILLMU LEVENSVERZ.MIJ f sGRAVENHAGE f AMSTERDAM-UTRECHT l ROTTERDAM I . niiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiuiuiuuuiiiiiHuiiiiiiiiniiiiiiiuiiuiiiiu G. J. DE KONINGSZOON Keizersgracht 447, Opgericht Ao. 1739 Warmwatervoorziening. ICliché^ Voor alle doeleinden j Qiem.Kiinstinrtehting iDirkSchndbei Amsterdam. Spoor's Mosterd W A. Spoor Jr,. Cukmborg". NOUCAT CRCQIIANT Een Droste" bon bon van schijfjes gebrande nougat. Zeer bros en fijn. ZIET TOE DAT GE OROSTES KRIJGT ?i Hlcchts n afduenile hulp: 1>E ACO l SJTICOX ! Vraagt ons gratis 8O p p boek over dit onderwerp, N.V. AMERICAN ACOUSTICON - Nieuwe Plein 34 - ARNHEM Voor diabeteslijders: melkproducten van OUD-BUSSEM j . v v / \ ? S m ^ X f <s in , ^y \ 1 '?<& ^-% M STïl Jt~ 1 ^ > h 1 s! ri vindt U bijzonder fraaie, nuttige en praktische voorwerpen Het behoeft heusch geen echt zilver te zijn goedkooper «^«««ww^*,*! *- *?_ even duurzaam VEERHOFF & Co. AMSTERDAM ROKIN 56 THE AMERICAN LUNCHROOM Cy. KAL VERSTRAAT 16-18 AMSTERDAM RESTAURANT A LA CARTE PLATS DU JOUR Wetenschappelijke Varia De Crisis en de Termieten door Dr. P. van Olst D K vorige maal heb ik me gelukkig genoemd, omdat men mij alleen vragen stelt, die te beantwoorden zijn en geen economische puzzles laat «tplossen. Maar aan den anderen kant: waar om vraagt men de oorzaken en oplossingen der moeilijkheden steeds aan politici en economen zelfs aan helderzienden", die er toch geen en afdoende antwoorden op kunnen geven en waarom raadpleegt men nooit eens een bioloog? Het beste is om ongevraagd maar eens advies te geven. Naar mijn meening komt de zaak neer op liet v«»lgende. Er is een zeer geleidelijke overgang tusschen de leefwijze van een dier geheel op zichsHf, volkomen gecentreerd in zijn natuurlijk egoisiae en geheel onafhankelijk van zijn soortgenooten, en de leef wijze van een dier, «lat in zijn bestaan absoluut (jebonden is aan andere indivitluen der zelfde «lier soort in een kolonie. .Vis voorbeeld van een dier, dat -dclv van niets en niemand iets aantrekt onder zijn soortgenooten noem ik een lintworm. Eén exemplaar is volkomen in staat om te voldoen aan de twee eischen «lie de natuur stelt, nl. 1°. instandhouding van het individu Zelf en 2°. instandhouding der soort, want het dier is hermaplmxliet en er zijn geen twee exemplaren dringend noodig voor de voort planting. Als voorbeeld van dieren, die absoluut gebonden zijn aan antlere individuen derzelfde soort noem ik «Ie k«jlonie-vormende pijpkwallen. De kolonie is n samenhangend geheel; door arbeidsdeeling zorgen enkele individuen voor voedselopneming, antlere voor beschemiing, weer andere voor het drijvend of zwevend houden der kolonie, weer andere voor de voortplanting der soort. Een voortplantingsdier hiervan kan niet zelf voedsel opnemen, een voedseldier kan zich zelf niet beschermen of voortplanten, een drijfdier kan alleen zijn eigen functie vervullen en geen enkele andere. Ieder is dus, om aan de twee ver melde eischen van voortbestaan van individu en soort te kunnen voldoen, absoluut afhankelijk van zijn mede-kolonie-vormers. Tusschen «leze uitersten groepeeren zich de antlere diersoorten. Kr zijn er alvast vele, die het grootste tleel van hun leven volkomen zelfstandig leven, maar dan toch voor de voortplanting «leisoort een tweede, individu van het tegengesteUle geslacht onvermijdelijk noodig hebben. Dan zijn er dieren, die een stapje vertier gaan en met dit exemplaar van het tegengestelde geslacht per manent samenleven in een soort huwelijk dat echter strikt genomen niet.'permanent behoeft te zijn daar dit geen onmisbare voorwaarde is voor het individueele voortbestaan noch voor het soorts-voortbestaan. Vervolgens komen de dieren, die in kudden leven, waarbij tn,k al weer strikt genomen «Ie kutlde geen 'onmisbaar milieu is, maar waarbij het kudde-leven voordeel op levert, o.a. wat beschemiing tegen aanvallers .betreft, dat niet gaarne ontbeerd wordt. De kudde is echter, in geen enkel opzicht. e«»n organisch geheel, geen organisme dus van hooger orde. Een wild rund. dooi* omstandigheden gescheiden van de rest der kutlde. voelt 'zich misschien wat onveilig, maar is volstrekt geen dier dat geen bestaansmogelijkheid meer heefti Bij allerlei kudde dieren kinnen dergelijke zelfstandig levende exem plaren voor. Hooger ontwikkeld dan de kutldt; is de kolonie, die gevormd wordt door wespen en hommels; nog hooger «Ie kolonie «Ier mieren en «Ier bijen, waarbij ten behoeve der arbeidsdeeling verschillen tus schen de indivitluen eener kolonie «jntstaan, zoodat werksters, soldaten, voortplantingsdieren ontstaan. «lie ieder op zichzelf niet meer goed bestaan kunnen, maar onderling een groote afhankelijkheid vertoonen, tenminste in een grout gedeelte van hun levensduur. Hoever deze onderlinge afhankelijkheid gaan kan is met een typisch voorbeeld te demonstreeren, ontleend aan de leefwijze der termieten of witte mieren" (het zijn geen «jchta mieren, zoo als men weet). Deze blinde diertjes, die zoo talrijk zijn dat men, gezien de geringe bevolking van Afrika, en «Ie uitgebreide en hooge kolonies der termieten, wel eens zegt, dat de termieten de eigenlijke bezitters van Afrika zijn en dat Afrika niets anders dan n groote termietenwoning is, verUionen in de eerste plaats de vermelde arbeids deeling, waarbij de eierleggende koningin onmoge lijk in haar later leven zelfstandig zou kunnen bestaan, waarbij de blinde soldaten niets zouden kunnen beginnen zonder de werksters, welke op haar beurt voor haar bescherming geheel afhankelijk zijn van de soldaten en voor het voortbestaan der soort afhankelijk zijn van haar koningin en koning. Maar bovendien zijn de dieren ook nog in hun voeding afhankelijk van elkaar want zij gebruiken als voedselstof voornamelijk hout en dit is zoo moeilijk verteerbaar dat het voedsel niet voldoende verteerd is. nadat het nmaal de darm van een termiet gepasseerd is. De stoffen, die de darm verlaten, moeten nogmaals gegeten worden en verder verteerd, en misschien nog wel meermalen een teimietendarm passeeren om geheel verwerkt te zijn. ledere termiet eet en verteert dus voor de yeniecnficha)); iedere termiet is ieder oogenblik bereid meer of minder verteenl voedsel beschik baar -te stellen voor hongerige soortgenooten; de thuiskomende tenniet geeft het aan de thuis geblevenen, de ouden geven het aan de jongen, enz. de voedselkringloop omvat de geheele kolonie: niemand beschouwt zijn eigen «larm als een strikt persoonlijk bi-zit, zooals wij menschen «lat doen. Altruïsme, een natuurlijke en niet aangeleerde gemeenschapszin, is de basis dezer leefwijze. * *. Waar in «leze .s«>rie van samenlevingen behoort de menschenmaatschappij gegroepeenl te ?wortlenr' Hier maakt de niet-bioloog gewoonlijk een cardinale fout. Onze maatschappij is hoogstens een K'uiMf en .men wil hem zoo gaarne zit'n als een kolonie van altruïstische termieten. wat zij echter in geen enkel opzicht is. Door traditie, door kunst matige moraal verblind, door ..beschaving" hul peloos gemaakt, verbeeldt «Ie niensch zich een ter?iniet te zijn en hij is slechts een kuddedier. De oorzaak der crisis ligt in «Ie volkomen mis kenning van «Ie ware biologische eigenschappen van de diersoort Mensch; het sociale gevoel is. den nicnsch door zijn soortgenooten meer aange praat dan wel sterk ontwikkeld. Het bédrttagt hoogstens zooveel als bij een kuddedier, maar nooit in do "Verste verte iets wat te vergelijken is met het quantum sociale gevoel bij een termiet. 8«iciaal gt'Vóel is bij «len mensch zeldzaam en zwak, wat spoedig opvalt als men ««r beter «»p let en politieke ..streberei", jacht naar macht (bewust of onbewust) e.il. niet m«,'t 'echt sociaal gevoel ver wart. Onze samenleving is gebaseerd op sooiaal g«'v«»el; wij hebben dat niet; gevolg: de crisis! De oitloSHtnij der crisis zal niet te geven zijn eer m«?n dit goe«l in/iet «m «"if een menschtm««>ort probeert t<? kweeken met s«»ciale eigenschappen, die hem'. doen stijgen tot torniietonh<»ogti», wat vemux'flelijk onmogelijk is, <')f ophoudt met «Ie kunstmatige en tegennatuurlijke vorming eener schijn-kolonie en er weer een gewone .kudde van laat worden. SAUTIER ETFIIS EPERNAY Dry Imperial Un Champagne oelicie.x Seuls Agents: Gcbr. BOER VLAARDINOEN BOEKBESPREKING Soldaat, roman door Piet van Veen. N.V, Mij- T.V.D.Z.V.D. Ultgeverainaatat-hap. AtHnti-rdam 1931. Wat lag mér voor de hand. dan dat de recen sent, voor zeventien dagen als dienstplichtig soldaat in werkelijken dienst geroepen, dit boek uitkoos om hem te vergezellen naar de chambree, ten einde de uren tusschen een marsch en een oefening theorie-karabijn, lekker uitgestrekt op krib en stroozak. wég te lezen? En bovendien: waar kon hij beter dezen roman van soldatenleven in de, klare bronnen der waarheid spiegelen dan juist in de sfeer van dit boek. waar de atmosfeer zwanger gaat van pirate-geuren en witte kool en de kame raden dezelfde zijn als die welke Piet van Veen vergezelden op zijn marschen en omzwervingen in de tuinen der minne? liet lezen om de verveling der kazerne te verdrijven, is lezen om het boek zelf geworden, de anecdote werd wreede werkelijkheid en wat er om mij heen geschiedde aan geks en ernstigs, wat er om mij heen gezegd en gedaan en gezangen word. die tlrie weken in een der triestunifoime kazernegebouwen van Nederland, vond in dit boek zijn menschelijken weerklank, Het is natuurlijk, dat vergelijking zich opdrong met dat andere boek van soldatenleven. Frank van Wezel, dat - stukgelezen door alle likkebaar* dende vaderlandsche snoeptafelexploitanten niet anders was dan de wee-kleinburgerlijke jammerklacht van een ..beslist net burgerpersoon.'' omdat de rats wel eens aangebrand was en de wonilerlijk-dratlige varkenscötelette-met -zuurkool niet /,oo goed smaakte als de bal gehakt met spruitjes in het stoffig pension van den kankeraaizelve. Is de Jong's succesrijke boek niet anders dan een langdradig ingezonden stuk van een die ..naar «Ie pen grijpt", riekeiul naar pereilrups. watercluK-ola en kanéelbeschuitjes, Piet van Veon's rauwe boek heeft «Ie geur van «lat heel bijzondere stuk leven dat zich tusschen il o grauwe wanden der soldatenkamers afspeelt. Dat «leze' geur niet die Van ? een kanten zakdoekje .is. «loch veeleer' herinneringen wekt aan geweervet en slechte si'garetteM-j'n-btmhiursels-en-boimtm is niet des schrijver'* schulil. Intusschen': een weloverwogen roman is dit niet gexvonlen. veeleer is het minutieuze kleinmalerei of reportage: Piet van Veen verliest zich h rhaaltielijk in dt'tails en uitweidingen omtrent menschen en dingen, die zijn werk zeker niet dat evenwicht verschaffen, dat liet tot een goetle" roman zouden moeten maken. Maar wat het «lan ook is eJi hoezeer ile schrijver dan ook herhaahlelijk faalt: het is zeker een van de merkwaardigste en knapste 'Ne.dorlund.sche. ??boeken, diéik de .laatste..jaren gelezen heb: een stuk trillend leven; een ruw en soms ook wel «»ens vies boek. Maar ruw en vies zooals wy zelf wol eons zijn. als ..de menschen" niet naar ons kijken. Een waar b«>ek van een zeer bijzontier en zér respectabel talent. F. K U AS V.^OSSEM