Historisch Archief 1877-1940
f/
GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931
No. 2837
J. D. STRUIJS & Zn.
Tel. 37906 -Amsterdam - Prinsengr. 837
Begrafenissen
(naar verkiezing met auto's en rijtuigen)
Crematie en Transporten
van uit alle plaatsen
i
N. V. Meubelmagazijn Eden"
MOLSTEEG - AMSTERDAM
BOEKENKASTEN
BEGRAFENISVEREENIGING
N. SAX r.
AMSTERDAM Z (Hoofdkantoor) BU8SUM (Bijkantoor v/h Gooi)
P. C. H o of t «t raat 38 Brinklaan 138
Tel. 20341 2426O ??». Telefoon 2275
BEGRAFENISSEN - CREMATIE - TRANSPORTEN
l
Koldewey 8 Corbière
Leidschestraat 30 - Amsterdam
SPECIALITEIT IN:
Slaapkamermeubelen ~ Matrassen Dekens
^^^^^^?^^^^^?^^?^^^M««^^^^_^B^£^^g^^^^^^^
HOTEL -CAFÉ-RESTAURANT
HET GOUDEN HOOFD
REMBRANDTPLEIN . - AMSTERDAM
Modern Comfort-Lift-Stroomend water-enz.
logies met ontbijt f 3,50 per persoon
u
BJASPSBOMMB:
BOB^BINDER
Y
Een geheim van onschatbare waarde om
tandaanslag te verwijderen.
Het groote publiek geraakt heden
ten dage meer en meer op de
hoogte van de verzorging der
tanden. Het is algemeen bekend,
dat dieet een belangrijke rol speelt
om weerstand te kunnen bieden
aan Het bederf der tanden en
verdere tandkwalen.
Veelvuldige bezoeken bij Uwen
tandarts bieden U een groote
mate van zekerheid.
Dank zij een nieuwe en moderne
methode is thans iedereen in staat
om zelf eveneens zijn tanden op
de beste wijze te kunnen ver
zorgen. Op Uw tanden bevindt
zich een kleverige tandaanslag.
Deze tandaanslagbevat bacteriën,
die de oorzaak kunnen worden
van het vergaan der tanden en
andere tandkwalen. Deze tand
aanslag moetdagelijks verwijderd
worden.
Pepsodent Is dan ook de aange
wezen tandpasta om tandaanslac
te verwijderen.
Pepsodent bevat geen puimsteen
of andere schadelijke
bestanddeelen. Het heeft een zachte uit
werking, waardoor het glazuur
niet aangetast wordt.
Neemt een proef met PepsodenL
Koopt nog heden een tube.
De Tandpasta die den aanslag verwijdert.
KBRKS7RAAT53
AMSTERDAM
NORDDEUTSCHÉR-LLOYD BREMËN.
L L O Y D - E X P R E S S
?' NAAR NOORD-AMERIKA ?
Snelste dienst der wereld met de snelvarende Mailschepen
BREMEN'S,EUROPA''-,,COLUMBUS"
OVERTOCHT SOUTHAMPTON/CHERBOUPG-NEW-YORK IN 6 DAGEN.
Verdere inlichtingen en brochures verstrekken de HOOFDAGENTEN
N .v WM H. MULLER & Co.,
PASSAGE- EN REISBUREAU, AMSTERDAM, DAMRAK 90-TELEFOON 47008.
i*Voornaamste Kleedinqinrichtin
op elk gebied
No. 2837
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931
Witte Curafao Sec
C her ry Brandy M ent hèGlaciale
Curafao Brandy
BIOSGOPY
door L. J. Jordaan
Een Jubileum
T:
Tl e 11 jaar ..TiiNfhiitNkt**
'IEN jaar ,.Tuschinski".... dat wil voor
ons, hier in Amsterdam, zeggen: tien jaar
strijd, naast tien jaar eerlijke waardeering. Dat
beteekent: Valentino. kitsch. ,.Tien Geboden",
norico.... dat beteekent ook ,.Kean". ('haplin.
,,De Moeder". Sternberg. Dat beteekent: tien
jaar moorddadig amusement tien jaar.. . .
,,en nu Dames en Hoeren nog een serjeus lied je"
? tien jaar de eeuwige danser, die de
onverdelgbare danseuse aan n been boven zijn hoofd
steekt tien jaar het ..Wolga-lied" door xijdeu
Russen uit Berlin-Moabit. Maar ook herinnerin
gen, die stil'maken: Escudero. Lys Gauty. . ..
Tien jaar ..Tuschinski".... tien jaar van
..ein wildes Durcheinandor Mdusedreck und
Koryander...."
Tuschinski maakte van //ijn prachtig film
theater een cabaret en variétéen dolf aldus de
diepe klove tusschen heni en dat deel van het
publiek, hetwelk de film met andere maten
wenschle te meten.
<rAan beide zijden een hopelooxe strijd hope
loos, want met totaal ongelijksoortige eenheden
-als inzet. Het geloof in oen zakelijke organisatie
en het geloof in een ideaal. Maar aan beide xijden
niet overgave en taaie A'ulharding gevoerd en
het kan wel niet anders /,ijn ! -?met de
weder? zijdsche waardeering van eerlijke tegenstanders.
Het is niet de persoonlijke voorliefde van Tu
schinski, nemen wij aan, een film als ..De Moeder"
te ketenen aan een nummer ..zingende zaag"
of een Aunerikaansch. ..dans-paar" het is
de ijzeren, treurige noodzakelijkheid, welke do
ellendige code van een wereld-industrie hem oplegt.
Het is evenmin een veete jegens de persoon van
den heer Tuschinski hij zal het tip zijn beurt
willen gelooven -?? noch een onderschatting van
zijn onloochenbare kwaliteiten, welke ons .in
den loop dezer tien jaren, zoo vaak tegenover hem'
deed vinden. . . . het is de onverbiddelijke logica
van een diepgaand principieel mceningsverschil.
Daar is hot bewonderenswaardig georganiseerd
grootbedrij f van hot Tuschinski-concern. onder
worpen aan de wetten van een internationale
verinaaks-industrie daar is de heftige, onver
zettelijke wil van hen. die de film aan het amuse*
ments-milieu wenschen te onttrokken, om haar
de fair chance te geven, waarop iedere expressie
vorm recht heeft. Die tien jaren zijn met dat al
niet voorbijgegaan, zonder de erkenning te doen
rijpen, dat uit de botsing, dezer twoe
onvermijdélijkhedon de goede, vrije film dor toekomst zal
voortkomen. Wij zijn overtuigd, dat de heer
Tuschinski over de hoofden tier hijloopers en
GENERAAL AGENTEN VOOR
AM ATEÜR-KIXO- UITRUSTING
FOTO-SCHAAP & Co.
SPUI 8 AMSTERDAM
onverschillige!! heen, ons even ridderlijk zal
groeten als wij het hem doen op tien tlag. dat zijn
theater oen decennium geleden werd geopend.
Wij hebben bij de vele gelegenheden, waarop
onze inzichten uiteenliepen, den heer Tuschinski
loeren kennen als een royale tegenstander, wars
van de benauwde kruideniersrancune, die het
..bedrijf" overigens geenszins vreemd is. Hij zal
moeten erkennen, dat wij het goode, wanneer wij
dit vonden, steeds wisten los te maken van hot
milieu on openlijk te waardeeren.
In dien zin, mogen de tien jaar Tuschinski"'
en de tien jaar critiek een stap beteekenen in de
richting der zelfstandige filmkunst, die wij nog
niet zien, maar waarin wij nochtans gelooven.
Een stuk historie
Iail>it*«-ir ..Madame Jliiharr.v". I>e Uitkijk
In het najaar van 1910 ging in Berlijn de première
van Krnst J.ubitsch' ..Madame Dubarry" en
korten tijtl daarna zaten wij. Amsterdammers.
in het llembrandt-Theater en aanschouwden
opgetogen de openbaring van dit filmdrama.
Want een openbaring was het al kost hit
ons nu moeite dit te realiseeren. Wij zagen vo r
het eerst eeu verbeeldingswereld uit andeie
atomen samengesteld, dan die der litteratuur
met andere dimensies dan die van hot tooneel.
Wij zagen een historische fictie, Lode\vijk XV.
leven en bewegen niet binnen do vastgelegde
afmetingen van een decor maar in de wijde
ruimte tier werkelijkheid. Het sloeg ons ??zonder
dat wij er ons van bewust waren met eeu
ongekende emotie een Bourbonkoning te zien
gaan en staan onder (ïod's zon. hem van verre
te kunnen waarnemen in zijn monschelijke nietig
heid tegenover een boom. een grasvlakte en hem
zoo dicht te kunnen naderen dat het wit zijner
oogen en het trillen van zijn lippen zichtbaar
werd. Wij stonden voor het eerst van aangezicht
tot aangezicht met een botsing tu.s.schen
chargeerendo cavalerie en opstandelingen wij
ondergingen voor het eei-st de beklemming dier hollende
ruiters door nauwe bochtige straten. . . . en dit
alles niet door de transmissie van het gesproken
of geschreven woord, maar door de gansch nieuwe
sensatie dor directe aanschouwing. Wij maakten
voor het eerst kennis met do menigte als drama
tische factor niet door ..Hhabarbor !" geroep
achter de coulissen, maar door de
indrukwekkendheid van het getal. Kn wij ontdekten, dat een
menigte die golvende, altijd beurogen samen
scholing van toevallige individuen binnen
liet kader van bepaalde, geordende gebeurtenissen.
een ontzagwekkende dramatische kracht verte
genwoordigt. Wij ondergingen tenslotte de sou-,
satie. niet meer toeschouwers te zijn. maar deel
hebbers aan het bloedige drama, dat voor onze'
oogen word afgespeeld. De beul heft aan het eind
een afgehomven hoofd hoog op en slingert het naar
ons toe en menigeen maakte een onwillekeurige
beweging.' om een aanraking met dit lugubere
object te ontgaan.
liet was al deze verwarrende nieuwheid der
indrukken - de/e overrompeling .door andere
gewaarwordingen, dan wij gewoon waren, welke
films als ..Duharry" hun merkwaardige
evolueerende boteekenis ga Ven. In de relativiteit der gemoeds
bewegingen waren deze eerste schokken eener
ontkiemende beweging van een onvergetelijke
heftigheid. Lang en sterk zou do herinnering aan
die eerste, primitieve filmdrumatiek in ons naleven
....vreemd moest na elf jaar het. weerzien zijn.
w *
*,???'?
Want ? ons oog. dat in geleidelijke progressie
de ontwikkeling eener fabelachtige techniek van
moment tot moment gevolgd had. leerde boven
dien, door gestadige oefening do filmtaal oneindig
makkelijker verwerken. Het gewende zich onge
merkt on langzamerhand aan het tempo der
cinegrafische projectie, aan het eigenaardige
hanteeren der nieuwe tijds-eenheden. Hot raakte
ingesteld/op vlug overzien en rap combineoren
en hot leerde altlus sneller, rustiger en scherper
waarnemen. Door deze dubbele wisselwerking
tusschen perfectioneer ing dor filmtechniek on
vor.hoogde apercoptie van hot oog veranderde do ver
houding tusschen den toeschouwer van 11)31 en
de film van 1!H!) op ingrijpende wijze.
? Wij .worden, nu niet meer overrompeld en uit
ons evenwicht gebracht door oen tempo on oen
wijze van uitdrukking, waaraan wij lang gewend
raakten. Wij hebben thans allen tijtl do gebrek
kige'-fotografie . van. het park te Vorsailles te
Uw mond verzorgt
U dagelijks . .
waarom niet Uw keel ?
Gorgel droog met
Alltin in orlglneele doozen i 25, 45 en 65 cis.
oonstatcercn. Wij kunnen op onsycinuk vaststellen,
ilat de pers»mnafjes voor don jjerinKon afstand dor
camera voel te grof nemaquiUc'erd zijn en het
klassieke i-eukoi-tfaan dei- Hourbons treft ons maar
al te lettei-lijk als een wassen neus. Wat ons in
de menigte opvalt, is niet meer het imposant"
getal (nous en avons vu bien d'autres!)
maarhet gekunstelde eener Heinhavdtsehe regie. Ten
slotte werd het gewelddadige slot gecoupeerd
en de hemel weet. welke ontgoocheling ons hierbij
bespaard bleef.
Kn toch.... !
Kn toch heeft dit. door den tijd 7.00 jammerlijk
achterhaalde experiment zijn historische taak
vervuld, gelijk het die behoorde te vervullen.
Het heeft voor het eerst ons oog onttrokken aan
een eeuwenoude conventie en het gekeerd naar
nieuwe mogelijkheden en het heeft dit gedaan
op de wijze, welke voor dien tijd en die omstan
digheden g >ed waren. De plotselinge overgang
van de serie-film ..Twee Weexen" naar Eisenstein's
..Potemkin" zou ons volkomen onbegrijpelijk zijn
gebleven en onberoerd hebben gelaten, liet was
juist de tooneelmatigheid. die ons nu zoo h'ndert,
welke de nieuwe waarden eener 'zuivere
fihndialectiek aanvaardbaar maakten: wij steunden nog
met den voet op n rots. om den volgenden te
kunnen beklimmen.
En /oo herrijst dan dit visioen uit een afge
sloten tijdperk voor on/en critisohen. geoefenden
blik niet als een bewijs dat wij mistastten.
maar als een bewijs, dat wij juist hebben gezien.
Want wie de'korte flitsen van prachtige filmische
intentie heeft vastgehouden, die on« zelfs nu nog
in dit primitieve werk verrassen, die Weet. dat
on/o ontroering en onze geestdrift van destijds
gerechtvaardigd ware i. De ontmoeting tus.schen
een jongen, slanken nog niet ..acteerenclen"
Jannings (het sterfbed n la Paul I uitgezonderd)
en een frissche..naïve Pola Xegri heeft in zijn frap
pante- werking van intieme, sobere plastiek nog
niets aan cinegrufische kracht en zuiverheid in
geboet. Het prachtige fragment, waar de ineen
krimpende Pu.burry door twee naakte,
monsteracht ig-muskuleu.se armen .wordt weggesleept is
nog steed* van een verwonderlijk sterk visueele
kracht, l'it deze en dergelijke sto.ite visioenen
van een komende wereldtaal moest de film
gehoren worden., die wij zagen groeien en leerden
liefhebben.
Wij zijn'er ..De t'itkijk" dankbaar voor. dat
zij ons in de gelegenheid stelde, dit stuk filmhis
torie nog eens terug te zien. om te kunnen
constateeren, wat wij door ..Dubarry" wonnen en.
wat wij sinds ..Dubarry" gewonnen hebben.
Nieuwe Uitgaven
D. Wachmann. Hel refor.ni. ttiahnderifijo o/)
]Mycholo(ji8cJi-cntniri(iehcn t/ron<l*!ti»j. t'itgave
Kemink «S: Xoon. Utrecht.
H. L.C. Kok. Beknopte uïttcerkinyen der
o/if/aven voorkomende in Hundelsrckenen voor het
Staatspractijkdiploma en M.O. Boekhouden. Derde
deel. Vitgave J. B. Wolters, Groningen.
Prof. Mr. J. A. Eigeman. Politieke onteehtheid
in crn nationale iMirtiJarocpecrinij. Uitgave Xijgh
cS;..Van Ditmar, Kotterdam. .
D. Jasperse, Drumllouse >beeld.Meyrafie.
Practisclu! handleiding voor den amateur tut het
vervaardigen van den beeldontvanger. Uitgave
Lcidsche U.M. Leiden.
CHAKEL
lGEVX/EG 11-17 «AMSTEPOAM
Kleermakerij
Bij ons verkrijgbaar N.R.V MONTA SCHOENEN