No. 2837 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931 12 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931 No. 2837 f 4 l-'f \ DRAMATISCHE KRONIEK door Henrik Scholte ..Meneer Ilir/elmrt" lilj Vrrkutlf KN moet wel een hazehart hebben om niet ju te zien. dat het hier spaak loopt. KIdois werkt men met man en macht en onder de wan hopigste inspanning om den va^tgeloopen tooneelwrtgen weer op gang te helpen en althans te zorgen, <lat de /aak van het tooneel in de/e dagen niet den genadestoot krijgt. Kn onderwijl wandelt de heer Vei'kade dooJka'iu den weg terug en een keur-ensemble. dat< zoowol individueel nis geza menlijk tot voortie felijk tooneel in staat zou zijn. vol^t oen rattenvanger van llameln den angstig snellen weg afvvaarts. Het publiek is lankmoedig, het heeft Verkade misstap na misstap vergeven. Hot heeft genoegen genomen mot de stoffigste deeltjes, die er uit zijn toimeelbibliothcek te voorschijn kwamen, genre ..Nicolas Snijder", en dergelijke kinderkost. Hot heeft opgewarmde Shaw's weer gegeten alsof hot verse h was. Toen Verkade hot Hika Hopper Theater binnen trok, heeft datzelfde publiek alle kwado zaken van do vorige jaren zo»> niet vergeten dan toch vergeven en zeven acteurs en actrices toegejuicht. omdat zij op zulk een brillante wijze oen eomedie van M'.)ln:ir speelden, die bij ir ijs f rtin inlermesso "op het programma stond, omdat hot technische foefje, dat n.b. voor niet meer of minder tlan het driedubbel dood-on-begraven ..Trilby" aange schaft word. natuurlijk niet op tijd klaar was. Toon kwam ..Trilby". een' stuk. dat in een minimum van tijd van hot d ra ai tooneel af vloog als oen oude vrijster van een kermisrad, tle paiapluie vooraan en het kapot hoedje achterna. Toen kwam ..Meneer Hnzehart". een klotskoekje. dat in hot zeewater gelegen hooft. Kil nu is hot genoeg ! Op de programma's staat tegenwoordig in een hoekje een opwekking: ..Steunt ilo Acteurs !'? Ja. inderdaad. Er is hier een ensemble bijeen. dat bestaat uit oen kern van acteurs en actrices. die elke t ooneelliof hebber in dozen vorm bijoen -/ou willen houden. Kr is daarom hoen een gelukkig niet al te talrijke groep van dilettanten van het .soort, waaruit Verkade in tien jaar tijds n goede to'oneelkracht weet témaken, terwijl de negen andere een blijvende aanfluiting -plegen te worden. Doze korn kan inderdaad, met het onmiskenbare talent van den hoer Verkade als regisseur en iuetteur-en-scène voor oen beperkt soort tooneol. eersterarigs-werk. prestoeren, ook al hebben deze door en door getrainde spelers voor het kleine comodie-genre. dat de heer Verkade pleegt te beoefenen, doorgaans nauwelijks een regisseur' noodig. Zij kunnen immers met dit geroutineerde spel zelfs een stuk redden, dat de moeite van het uitschrijven der rollen niet waard was. Maar deze kern kan niet verhinderen, dat het bij de zonder linge voorkeuren van den hoer Verkade voor het tooneelbocht van twintig jaar geleden in rechte lijn op een', nieuwe Krach afgaat. Deze korn zal ten slotte,'on in dezen tijd wellicht vlugger dan ooit, het slachtoffer worden' van de onverant woordelijke verblinding van den leider voor do eisenen van dezen tijd. Als men na dit Ilazehartje nog speelt een Justus van Maurik. dan b.v. Kotzebue's ,.Mooijo Kleine Moodemaakster" en tot besluit ..Prins X ij worm de Hervormer, of de gerechtigheid tot de .Kroon"-, door-'den heer AH,. spreker en historieschrijver van den grooten koning van Teinina... nu dan is er inderdaad weer eens oen gelegenheid om voor driekwartjes een draai.Hchijf op de veiling te koopen ! Ik heb m'j bij het met ophef aangekondigde Trilby" niet tot een dergel i j ken aanval willen laten verleiden, omdat ik tenslotte nog aan een ongelukkige idèe-fixe wilde gelooven en omdat ik ook weinig hoop heb, gezien de hardnekkigheid, waarmoe aan dergelijke idee-fixon vastgehouden wordt, dat een opmerking als deze verstaan wordt in den juisten geest, waaruit zij voortspruit: uit liefde voor het tooneol. uit eerbied voor de pres taties van oen ensemble oh uit verontwaardiging tegen de verkrachting van deze talonten. Maat1 tenslotte zou hot een moor dan normale lankmoedigheid ei.schen kaïn» te blijven bij oen vertooning als dozo urenlang voortzourendo ..Menoor llazenhart", infantiele beuzelarij van oen meneer, die op oen stoomboot z'n draai niet kan vindon, on daaraan verspild en vergooid te zien hot fijn-komiseho en altijd iotwat navrante talent van Cor Hermus, do virtuositeit van Huf. het lang zamerhand zoo gezuiverd on oprecht geworden talent van Nel Stants. om van een plotselinge ver rassing als een joyeuze en moederlijke rol van lUka Hopper nog maar te zwijgen. Nog waren er menschen genoeg men noeme zo ironisch ..toonoelliefhobbor*" die do kwali teiten van dit spel wisten te scheiden van het prul tier vertooniug. dat trouwens slordig en armoedig geserveerd word. Maar tenslotte zijn do monschon. die in dozen tijd hun entree betalen, geen philanthropon. Als ons tooneol subsidie noodig heeft. dan is het minder de fooi-in-eens van stad of regeering, doch wol do op wodorzijdsch vertrouwen berustende, minder zekere, maar eerlijker ver kregen subsidie van hot publiek, dat in dezen tijd, zorgvuldig kiezend on juist thans om onbevoor oordeelde voorlichting vragend, de schouwburgen bezoekt. Kn deze subsidie verleent geen mensch aan ..Trilby" of ..Meneer Hazehart", als de evidente bewijzen van een totaal genus aan ver antwoordelijkheid en inzicht. Kii. daarom helaas: Are we downhearted? Yes. ..De .Hun uikt.<l«> Vrouw lu-srlilkt". vnu AlfiMMl Mttvnir OH Etienno llc.v l Centraal Toonocl) ..In don beginne was do Vrouw, aan hot einde is de Boulevard", hooft men van Savoir gezegd. als hij het niet zelf gezegd hooft. Want het slaat op hom. tot /olfs in do bijbelsche woordkous toe. Savoir is een boulevardier. die oen bootje werkt met Leger dos I teilsmethoden: zodopreekon op jazz band-melodie. Hij laat u lachen, maar nimmer zonder zin. Ilij is. niet bang voor een alleronmogelijkste situatie, die hij niettemin geschapen ? heeft om anderen oen klein bootje don spiegel voor te houden. 11 ij mengt Shaw met de vaudevillo. maar is tenslotte toch te intellectualistisch om oen zaal stormenderhand te veroveren. Ilij bouwt zijn blijspelen altijd op eon idee. die soms brillant is. en werkt die uit in-aphorisnien. Vandaar dat zijn .stukken dikwijls te bloedarm zijn om gespeeld. moor om lezende genoten te worden'; vandaar ook. dat men zelfs het'legio aantal van zijn gevallen stukken soms met evenveel genoegen herdenkt als men de overige aanschouwt, die hun succes maar al te vaak dankten aan een charmante vertooning door geraffineerde boulevard-acteurs (('harlotte Lysès. Jules. Borry. soms beidon). ..Ce que femme vent" i* oen van Savoir's -vele pogingen om in combine te schrijven. Do iilée is hier. meen ik. van den criticus Hoy. do uialoog grootendeels van Savoir. M-m heeft liet stuk van achteren naar voren uitgewerkt en zoo hot dorde bedrijf gered, ton koste soms van het al te gerekte tweede, ton koste ook van oen thans in moor d'an oen opzicht gedoubleerde situatie in II. on III. De idee is echter aardig: er is een man. die zichzelf zoo onweerstaanbaar acht. dat hij elke vrouw moot veroveren, 'maar. haar toestond na de verovering, d.w.z. roof hot huwelijk, uit oon soort maniakale roeping weer verlaat on er is oon vrouw, die daarvoor natuurlijk niet alle haar ten dienste staande middelen wraak neemt. Maar met» n idee is de situatie te lang. te simpel voor een stuk van drie bedrijven, hoe zorgvuldig Savoir ook het zout van zijn maximen over deze drie bedrijven heen strooit. Kr zijn vondsten in om een moord voor te doem Alleen Savoir kon zijn held. die in de badcel inet een lekkende douche boven zijn hoofd opgesloten is, op de gedachten brengen om den president van de republiek op te bollen. hem uit te schelden met opgave vari zijn adres erbij en zich zoo te laten arresteeren. waardoor hij. eenmaal weer met schoenen aan op straat ge komen, zoowel politie nis ? verloofde kan ont vluchten. Maar Savoir kon tenslotte mot al zijn esprit on woordenspel hot stereotiepe duel van twee om elkaar hoon draaiende verliefden niet. heel.-maal op het plan van een werkelijk belang rijke comodio brengen, liet bl ij f t tenslotte oon klucht, waarmee men zich amuseert, mot hot voornomen om haar te vergoten.- Kn hot pa nopNV ARMHEMSCHE HYPOTHEEKBANK HYP KAPITAAL BESCHIKBAAR DIRECTIE M? 5.J.VAnZu$T-M?J.F.VERSTEEVEN ticiim dor vaudeville komt er don ook duchtig aan te pas: do brave burgervader met de tricolore over den dikken buik. de detective met zijn amusant-onhandige vermommingen, de minnaar op-leeftijd met de blatende lijdzaamheid, waarmee hij zijn beurt afwacht. Mnar het Centraal tooneel, gelegen aan onzen bescheiden ..boulevard", verdient stellig een pluim, dat het althans het betere ..amusement" in zijn repertoire niet verwaarloost. Of dit met instem ming van zijn ivguliere kostgangers gebeurt, die meestal minder sophistieke specerijen in hun. eten krijgen, is een /.aak. die afgewacht dient te worden. De vorige vertooning een comedie van de twee Duitsche tooneelpractizijns C'urt Bois en Max Hanson, die onder den toepasselijken titel ..Solide (Jeldbelegging" vertoond werd en een dot van '11 rol van Joh. Kaart bevatte ??? stond eveneens boven het gemiddelde amusement" en vond toch blijkbaar weinig genade bij het publiek. Thans was echter de geheele voorstelling, onder de Bree's verborgde regie, op hoog niveau; Louis de Bree, Theo Frenkel, Mien van Kerckhoven. Kaart en als een gelukkig ingehouden en daardoor des te overtuigender gespeelde burge meester ook Flor la Roche zag men dit keer op hun best. Maar vooral is de/.e vertooning belangrijk ge worden om het debuut van een jonge actrice: Mary Dresselhuys. Debuut is hier misschien het ware woord niet. omdat 7. i j het vak en sommige knepen van het vak helaas maar al te spoedig ! leerde bij het llofstadtooneel en ook in de Amstelstraat al het een en ander presteerde. Maar wel is het de eerste maal. dat zij een eérsterangsrol op zich neemt, een rol van Charlotte Lysès, n.b., een rol. die dan ook alle raffinement van een volleerde Fransche actrice vraagt. Kn dat zij deze geenszins eenvoudige rol gespeeld heeft met een bewonderenswaardige charme en zekerheid, zonder (althans grootemleeïs) opnieuw in een affectatie, die reeds een aanwensel dreigde te worden, te vervallen. Ons tooneel , heeft dergelijke actrices voor jonge, elegante rollen broodnoodig en het is van harte te hopen (maar na een volledig en sterk uitgespeelde rol als deze ook te' verwachten), «lat /ij mettertijd, door haar eigen allroundtalent on onder leiding van habiele regisseurs. een dier weinige actrices zal worden, die ons het tot dusverre vrijwel altijd merkbare verlies bij overplanting van een typisch Fransche comedie naar ons eigen tooneel y,al doen vergeten. TENTOONSTELLING KALVERSTRAAT AMSTERDAM VERLENGD TOT 22 OCT. SAMENVOEGBARE MEUBELS F. SCHUSTER EERE PRIJS BERLIJN 1931 AH DE R & ZONEN NIEUWE WOONHUIZEN TE UTRECHT Arrhitorten Hietveld on door B. Merkelbach men te bij kan te ver stad te Til ORIZAAM overweegt ±»I Amsterdam alles wat dragen om de woningen beteren on bet aanzien der verlevendigen. Verschillende commissies geven zich tle grootste moeite on hot resultaat in uiterst teleurstellend. Hot eenige moderne bouwwerk dat Amsterdam Zuid bezit, de Openluchtschool aan de Cliostraat van Ir. J. Duiker, mocht alleen gebouwd worden op voorwaarde dat het op een binnenterrein kwam. otnbouwd werd en zoodoende do harmonie, der wijk niet zou ver breken. Die harmonie is geworden tot een aaneenschakeling van middolinatighoden. die benauwend werkt, de enkele breede lanen daar gelaten, waar de schoonheid" dor gevels in het groen verloren gaat. Het mag wel eens gezegd worden: de architectonische verzorging is in Amsterdam zóó het middelpunt van belangstelling geworden, men hoeft zich zoo angstig gemaakt dat er iets zou komen dat niet aansluit" bij de bestaande bebouwing, dat het resultaat moest zijn: de karakterlooze middelmatigheid. Zoodra men officieel schoonheids begrippen gaat vaststellen, zoodra in den kring die het te'zeggen heeft overeenstemming is bereikt over wat mooi en leelijk is. wat moet en wat niet moet. dan is het gedaan met do levende architectuur, alle goede en idieele bedoelingen ten spijt. ' Wat is er al niet veranderd in de laatste tientallen van jaren! Zou de levende architectuur dan nog dezelfde zijn? ns was misschien een groot e pannen kap met baksteenen wanden met kleine ramen de meest geëigende architectuur, maar die tijden zijn voorbij. De moderne mensch wil lucht en licht en zon l De mensch van dezen tijd vraagt in zijn. woning een maximum van confort met oen minimum aan last. Kn de architectuur kan daarbij niet achter blijven. Doze architectuur »al (lan ook niet aansluiten bij die van oen vorige generatie, er zal geen geleidelijke overgang zijn. evenals onze generatie niet in ..pais 011 vree" met de voorgaande kan loven. Xu kunnen veel commissies trach ten te regelen, en vele ambtenaren kunnen trachten gróót o ?..wijkeenlieden" te formeeren. ns moet de bom barston, ns moot er ergens iets of iemand zijn. die eon stroop durft te.zetten onder wat was on dio do moed heeft op nieuw te beginnen. En dat is thans gebeurd, niet in Amsterdam, noen. hooghartige Am sterdammers. Utrecht moest u voor gaan. Wat hier niet mogelijk was door al te goede voorzorg is in l* t recht gebeurd, niet ondanks het Uemeente Bestuur, maar met volle.medewerking en op uitdrukkelijke wensch van Burgemeester en Wethouders. Zaterdag 3 October heeft de Wet houder een tentoonstelling geopend van de inrichting van een van de vier woonhuizen aan de Krasniuslaan te Utrecht, gebouwd door Bredero's Bouw Bedrijf, naar ontwerp van Architect Hietveld. Dijze huizen welke op een zeer mooi plekje gelogen zijn, waren een dubbele verrassing. Ten eerste was het verblijdend om. te zien hoe Hiet veld zjch ontwikkelt als architect, hoe dieper hij. bij deze huizen is in gegaan op de problemen, dan hij dit deed in het reeds weder betrekke lijk lang.geledon gebouwde huis aan de Prins Hendriklaan, niaar bovenal hoeveel menschelijker, óngedwongoner en minder opzettelijk van archi tectuur deze woningen zijn. tobAAf*. IXXX.H «LAAPK. -JE ?61AAPK. 6UAPK. 6UAP*. LfcoPK, Kon tweede verrassing was liet te vernomen, dat oen zoo vaak ge smade ..oigenbouwer" het risico hoeft durven nemen deze woningen geheel voor eigen rekening te bouwen. Uit do plattegronden, ziet -men-dat de keuken, hall on W.C. een betrek kelijk klein doel innemen, terwijl do overige ruimte geheel voor bewoning beschikbaar isDeze woonruimte is door schuifwan den naar de behoefte van het oogenblik'in te doelen, in n. twee of drie kamors. Di> keuken ligt bij de'voor deur, mot appart raam voor afgifte van de boodschappen en oen deurtje van de buitenzijde voor het weghalen van hot vuilnisvat. Zo is van minimale afmeting daar ze uitsluitend bedoeld is als kookkeukon. ,In de kelder is bergplaats voor rijwielen, (met vrije inrit van buitenaf zoodat men de fietsen niet door huis behoeft te sleepen!.) provisie, kolen- en centrale venvar-. luingsruimte. Ken gedeelte van den kelder kan ook als waschruimte gebruikt worden. Op de eerste verdieping liggen drie slaapkamers met een bad kamer en een balcon op het Oosten, terwijl de tweede ver dieping bestaat uit drie kleine slaapkamers met douche-ruimte.. Deze verdieping heeft aan weerszijdc een dakterras, waar van men vooral aan de achterr zijde een prachtig,uitzicht heeft. Het betrekkelijk te kort aan tuin wordt door deze terrassen ruimschoots vergoed. J Iet geheel is gebouwd in ijzer skelet, waartusschen sta len ramen, of, naar behoefto, wanden geplaatst zijn. De detailoering' is uiterst Sober on rustig en vooral het trappen huis is aantrekkelijk door zijn klare haast naïve opzet. Rietveld hooft hiermede bewezen dat de opvattingen omtrent hot nieuwe bouwen in Holland geen theorie behoeven te blijven, maar levende realiteit kunnen worden, het geen geenszins wil zeegen dat we daarom kritiekloos tegenover zijn werk zouden staan. Zeker, er zijn tekortkomingen, er zijn wel onjuistheden aan ti> wijzon (we denken bijv. aan de overdadig groot e glaswanden in de badkamer en in de doucheruimte) maar de geheole geest die uit deze luttele vier woningen spreekt, is oneindig veel zuiverder en van veel meer belang voor do ontwikkeling van de archi tectuur dan bij menig raadhuis het geval is. En nu: vooruit ! Wanneer volgt Amsterdam;' De tentoonstelling: is lederen dag ireopend van !?>?l uur. Zij wordt tot 25 Oct >ber a.s gehouden. Nieuwe Uitgaven Honry Asselin. La Hollamlc rluns Ie Monde, l'ame. et la vie d'un pouple. Librairio Académique Porrin »!c Cio. (.J.. J. A. Mulder. De studie ra n Z n hl-Amerika ttiet huisboek!?. Uit gave W. J. Thieme & Cie. Zutphen. De toekomst ran ons volksonderwijs. Hot vervolgonderwijs. Nutsuitgeverij te Amsterdam. Mr. 'II. Coh.en.'de Boer, De eoncnrrenfic*elavsnle en Jmre internationale regeliny. Uitgave Uebrs. Belinfante, Den' Haag. \