t r. 16 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931 l' il No. 2837 KRONIEK A 13$ de menschen 700 benauwd on alarmeerend gaan praten over crisis en malaise. voelt men yjeh altijd geneigd hen een beetje tegen te spreken. Om te beginnen is liet niet ztH> iets uitzonderlijks wat wij nu beleven. Ken t'owv geleden, na de Napoleontische oorlogen, kwam de inzinking voor de wereld van toen even erg en maakte de mensehon tenminste even wanhopig en pessimistisch als nu. En dati moet men liever niet vergeten, dat een groot aantal menschen het tegenwoordig vrij goed hebben, veel beter dan dezelfde soort vroeger. Ik bedoel de arbeiders, die inderdaad arbeid hebben en met een behoorlijk loon van de lage marktprij zen profiteeren. En met hen de volkswiiikels waar zij hun inkoopen doen. En niet hen een gansche schaar ambtenaren, die van een vaste bezoldiging leven en geen last hebben van ,,gopasseerde" dividenden en verloren kapitaal. Ik vermoed, dat al deze menschen in de stilte hunner binnenkameren vaak juichen over den slechten tijd, maar zij zijn wijs genoeg zich koest te houden. opdat de afgunst niet aan hun voorspoed knage. Wat verder de oorzaak van deze langdurige kapi taalflauwte betreft, velen voelden zich geroepen ons daaromtrent in te lichten, doch tot heden bleek niemand uitverkoren, die onze weetgierigheid op dit stuk ook maar eenigszins vermocht te bevre digen. Al werd het ons, leeken. dan ook duidelijk, dat ee,n vry en algemeen ruilvérkeer tusschen de volken misschien helpen zou, doch gezegde volken integendeel allerwege doende zijn dat verkeer ten eigen particulieren bate grondig te belemmeren. Wijders moet men niet gelooven, dat al de ver trouwelijke conferenties en het gezellig onderhoud der diverse staatshoofden de zaak veel verder brengt. Niet dat deze rste-ministers en kanse liers onwelmeenende of anders dan het goede be doelende lieden zouden zijn. doch de onder scheidene machtige groepen, die in de respectieve ,.Staten", als 't ware, op aandeelen hebben, zijn niet met gezond verstand of goeden wil te bewegen. Hunner is de ,.psychologie der menigte", die enkel bot egoist reageert, als de dieren. Intusschen is door een en ander de kans op een oorlog mini maal, .want. behalvb dat overal de fondsen ont breken, is er voor Europa en Amerika ook hoege naamd niets mee te winnen. Ieder is er even mise rabel aan toe. Hetgeen echter niet beteekent, dat een algemeene ontwapening voorloopig nog zeer waarschijnlijk zou zijn, nademaal onder de groepen, die de staten ..in pacht" hebben, die der staalkoningen (en verdere legerleveranciers) vooral niet de minst machtigen zijn. Maar zou juist de hard nekkigheid waarmee, men dat improductief bedrijf der bewapeningen voortzet er niet op wijzen, dat het water der malaise nog niet aan de economische lippen reikt, zoodat men al die noodkreten niet heelemaal gelooven moet? F. C. SPREEKZAAL i ? Mijne Heeren, Naar aanleiding van het artikel van Dr. Wibaut over planmatige wereldproductie* is mij niet duidelijk, hoe het daarvoor door het Sociaaleconomisch congres benoemde comitétot studie heeft, de evtl. reeds bestaande nationale plan matigheid in internationaal verband op te nemen, daar volgens mij nationale en internationale planmatigheid tegenover elkaar staan; vooral daar op het congres de wensch tot uiting kwam,. dat deze planmatigheid de mehschheid ten goede zal komen, en er geen beter middel voor, interna tionaal verkeer en tegen den oorlog is, dan de landen industrieel van elkaar afhankelijk te maken. , ' Met dank, S. HAMBURGER. CORRESPONDENTIE. , - - i ? ' ? ? ' , v. B. te D. (D,e in ons vorig nummer afgebeelde meubelen van Wouda zijn uitgevoerd door Pander en Zonen. BAU'S OLIJF OLIE Onontbeerlijk bij de bereiding van slaatjes, mayonaises, enz. in blikken van l kilo Prijs voor particulieren ff 2. BI) afname van 6 blikken f 1.8O per blik Voor H.H. Winkeliers ruime verdiensten IMPORTEURS: Hl HOOBEWERFF, CHAOOT i VISSEft'S WIJNHANOIL DEN HAAG ROTTERDAM ARNHEM tf.NKOMftt ?M IM0II Wilt gij Uwe familie in Indiêmet Si Nlcolaas verrassen, doet .dan thans reeds Uw inkoopen Doet Uwe bestellingen voor Indi enhetbuitenland uitslui ten d op een WIT Centraal boekje Wij belasten ons met de zeewaardige verpakking en verzen ding In onze speciaal In gerichte aldeeling Sigaren en borstplaat speciaal ver pakt voor Indiêw Wij vérzenden Boterletters in speciale blik verpak king «-# KIP S & SCHIEDAM Plaatijzeren Reservoirs, Blusleidingen, Scheeps-Tanks AUTOGENE LASSCHING No. 2837 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 OCTOBER 1931 Bergen Bremerhaven NAAR DE POOLSTREEK \\7 U zijn terug in de bewoonde * * wereld Daarginds, in de Fjorden, was het nog vooral Natuur en Eenzaamheid... Nu ligt ons schip in de haven van Bergen, een stad van 100.000 in woners. Een der oudste steden Van NoordEuropa, want zij werd in het jaar 1070 gesticht. Verborgen ligt zij achter vele eilan den en eilandjes, die haar afsluiten van de open zee. Met, aan beide zijden van de haven, een lang front, waarin vele tuide huizen met puntgevels en kleine ramen; omgeven door een kring van rotsachtige, maar met bosch bedekte bergen, tegen welke de uiterste pedeelteh van de stad, zacht hellend. zijn opgebouwd; welvarend met 'n vrij druk verkeer en.... electrische trams (na onze lange reis voor ons voorwerpen van bewondering !) zoo ligt Bergen vóór Ons. als wij op een van de laatste dagen, die- wij aan boord zullen doorbrengen, des och tends aan dek verschijnen.... Wij voelen het: do tocht naar het hooge Noorden is afgeloopen. Want Bergen ligt.... aan den spoor weg ! Er is hier nnmbllc ilictu ? een station ! En toch, welk een eigenaardig ka rakter vertoont ook de/e stad weder j Bijna overal houten huizon, met groote afwisseling in vorm en kleurw In de haven verkeer van kleinere of ,grootere booten en de zon. die op deze reis zoo vriendelijk voor ons geweest is, laat ons nog steeds niet in den steek: haar gouden glans ligt op de zee, op de stad en op de om liggende bergen. Sommigen onzer genieten het uit zicht op stad en ,haven, nadat zij met een bergbaantje den 300 M. hoogen Flöien bestegen" hebben; zeer enkelen hebben het geluk eenigo leden van de bemanning van de .,Nautilus" te ontmoeten en den onder zeeër te bezichtigen, die op het punt is naar het hooge Noorden te ver trekken. ... Het enige, wat in en om de haven Eergen Afscheid dóór I vans hinderlijk is. schijnt ons de vischlucht, die hier overal hangt. . . . Maar rg is dat niet. Wij denken terug aan het interieur van de I.appententen en snuiven de vischlucht op als bloemengeur! Voor het eei'st ligt ons schip weer aan een havenkade. Van boord af drommen aan den weg staan om ons vriendelijk toe te wuiven, zwaaiende met hoedon of doeken. Wij denken aan een zeker land. waar een rij auto's. die vreemdelingen vervoeren, wel eens begroet wordt met. . . . Maar laat ons in deze prachtiye natuur nit-t mopperen ! Want prachtig is de omgeving van deze stad. die wij alweer te zien Bergen zijn wij aan land gegaan langs de hellende landingsbrug. Groot is de belangstelling, waar mede de bewoners het toeristen-' schip begroeten. Vooral het schoone geslacht jongere editie staat in dichte-drommen bij de landings plaats en luistert naar de muziek. die nu en dan aan boord speelt. Als wij in de auto's stijgen, hebben wij veel bekijks.... De tocht gaat eerst door de stad en daarna maken wij een zeer langen en mooien'rit in de omgeving, langs en dóór vele dorpen, naar overal de menschen zijn uitgelbopen en in krijgen bij het mooiste weer en de' gunstigste vérlichting. Het landschap heeft een eigenaardig karakter: dik wijls herinnert het aan het Finsche: denneboschen met groote water-par tijen daartusschen. Onderweg bezich tigen wij hot houten kerkje ..Fantoft". dat voor den geschiedvorscher 'heel interessant is. Maar de meesten onzer nemen, als hoofd-'indruk van dezenauto-rit, toch naar huis mede de herinnering aan het landschap, dat zij als in een kaleidoscoop zich voor hun' pogen hebben zien ontrollen in nooit-eindigende schoonheid en verscheidenheid. Als wij laat in den middag, onder de tonen van de scheepskapel, lang zaam de haven uit varen, van de kade af nagewuifd door dichte drom men vriendelijke menschen, hebben wij er spijt van, dat het bezoek aan Bergen niet langer duren kon. Maar ... .de tijd dringt. ... Want: bijna is onze reis ten einde. Den volgenden dag. op de hoogte van het Skagerak in volle zee, waar geen land te zien is ver mindert ons schip zijn vaart, tot het stil ligt op de zacht-deinende golven. Op deze plaats werden in den groot.sten zeeslag van den wereld oorlog, enige Duitsche oorlogs schepen door de Engelsche vloot tot zinken gebracht. IX' scheepspr*dikant houdt op liet achterschip een korte rede ter nagedachtenis van hen» die hier omgekomen zijn. Het is. een eenvoudige plechtigheid, die juist door haar eenvoud indrukwekkend is en door de gematigde taal van den spreker -?aan niemand aanstoot geven kan. Na t? f loop wordt een lauwerkrans'in zee geworpen. En. als. een plechtige waarschuwing, klinken de woorden van den predikant over het dek: ..Ihr Deutsche, seit einig, einig !" Helaas! Den volgenden ochtend vroeg landen wij te Bremerhafen in een door politiek hopeloos verdeeld Duitschland. dat zijn ernstigste crisis na den oorlog doormaakt- en toch niet ...einig" zijn kan ! Afscheid van de vele menschen, dm ?met ons op reis waren en met wie wij, veel in aanraking zijn geweest. Afscheid, in .de. eerste plaats, van onzen kapitein', en ,den algemeonen ..Ri-iseleiter"; afscheid van allen, ook de nederigsten. die ons liet verblijf aan boord zoo aangenaam hebben gemaakt. En afscheid van ons goed schip.. Dan gaat ieder zijns weegs met, rooi- hei leven t de herinnering aan dezereis. \