I. t '?'i DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 31 OCTOBER No. 2839 No. 2839 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 31 OCTOBER 1931 Nieuwe Radiolampen door Ted Jansen HET is nu ruim een jaar geleden. dat de aandacht van de heele radiotechnische wereld op staaflampen was gericht. Telefunken zouwei als Philips brachten deze nieuwe produc ten op de Septemberjaarsbeurs te Utrecht. Dit schijnbaar veel belovende. in ieder geval veel besproken en omstreden lampentype is nu weer verdwenen. Oorzaak hiervan is, dat er technische nog niet te overwinnen moeilijkheden inherent aan het systeem waren, zoodat het afgeleverde product nog niet voldoende was afgewerkt. Terugziende op deze aangelegen heid is het te betreuren, dat door deze groote maatschappijen in een zucht om het eerst iets nieuws te brengen, onvoldoende tijd aan labo-, ratoriuiu onderzoek en technische afwerking werd besteed, zoodat het al of niet slagen van deze lamp voor het groote publiek moest worden uit gevochten. Op het oogenblik beweegt de ontwikkeling van de ontvang lampen-industrie zich meer in de richting van logische technische ver betering der bekende typen. Van omwentelingen in deze industrie, zoo als men zich die aanvankelijk bij het uitbrengen van de staaflampen ge dacht heeft, is geen sprake meer. Het zijn dan ook geen verbluffende nieuwigheden, die op dit oogenblik ter bespreking gereed liggen. In groote lijnen wordt de tendenz in de lam penindustrie bepaald door de apparatenbouwers, die op hun beurt hun richtlijn ontleenen aan den algemeenen gang van zaken voor industriepro ducten. Zonder ons in algenieene economische problemen te verdiepen kunnen wij de richtlijnen voor apparatenbouwers eenerzijds samenvatten in de eischen: de toestellen zoo goed koop mogelijk te bouwen, wat be treft aanschaffing»- en onderhouds kosten, zonder hiermee de kwaliteit of den uiterlijken vorm te schaden. Op deze wijze zal men trachten nieuwe bevolkingsgroepen tot toe komstige klanten voor radio-appa raten te maken. Anderzijds is het eveneens van belang ernaar te stre ven om gebieden, die tot nog toe door technische of geografische oorzaken niet voor radioontvangst in aan merking kwamen, hiervoor te ont sluiten. Wanneer men nu de verADVERTEERT IN DE GROENE" Dat il ecu zin dien ge dikwijl» leegt. WAAROM? Omdat DE GROENE in het geheele land gelezen wordt door hei beste publiek door het publiek dat iets te besteden heeft. De adverteerder behoeft niet te betalen voor een ver* spreiding, waarmee hij honderd duizenden bereikt, die juist niet tot het koopkrachtige publiek behooren, maar het betaalt hem om in dit blad te ad ver teeren, dat hem direct in contact brengt met het publiek dat hij zoekt. schillende vraagstukken, dit- de lam penconstructeur zich stelt, nader be schouwt, dan valt duidelijk een pa rallel waar te nemen tusschen de bovengeschetste t.endenz en de laat ste ontwikkelingen der ontvanglam pen, zooals deze naar voren kwamen op de Scptemberjaarbeurs, op de Funkmesse te Berlijn en de Olympia show te Londen. &aiii|jen niet grooteir Htijlhcitt De stijlheid van een lamp is een maat voor de versterking van de ontvangen signalen, die hiermede te verkrijgen is. Bij de vooraanstaande fabrikanten valt een streven waar te nemen om grooter strjlheid te verkrij gen. Dit heeft tengevolge, dat wanneer men in een verouderd toestel lampen vervangt door meer moderne met grootere stijlheid, de ..output" of met andere woorden de gevoeligheid toe neemt. Hierdoor kunnen toestel-bou wers in het algemeen gesproken met minder lampen per toestel uitkomen om een bepaalde gevoeligheid te be reiken. Minder lampen zal tot gevolg hebben, dat de toestellen eenvoudiger en goedkooper worden, zoowel wat betreft hun aanschaffing, als wat betreft hot onderhoud. Lagere onder houdskosten. want een lager aantal lampen maakt minder remplace ment noodig. Ook zal een vermindering van het aantal lampen een verbetering van de geluidsproductie kunnen opleveren. Iedere lamp, of meer in het algemeen iedere versterkingstrap brengt een geluidsvel-vorming met zich. Als nu het aantal versterkingst rappen en daar mede het aantal lampen, omdat de versterking per trap grooter wordt. vermindert, dan kan dit mindere geluidsvel-vorming ten gevolge heb ben. Dit beteekent een betere kwa liteit. Telefunken en Tungsram geven in deze de toon aan met lampen van een stijlheid resp. 4 en 3^ m A/Volt. Mazda en Cossor kwamen evenzoo met zeer stijle lampen voor den dag. Philips, die blijkens het uitbrengen van de E 452 T de tendenz van grooter stijlheid reeds had voorvoeld, zal ook verder wel niet achterblijven. Lampen voor tocMte.lli»n De fabricage van ontvangtoestel len, die aangesloten moeten kunnen worden op gelijkstroom lichtnetten, is in zijn ontwikkeling achtergebleven. Hier stuitte men op bijzondere pro blemen. Er ..werd daar voorde lampen, evenals elders gebruikelijk is, een lage gloeispanning en een relatief hooge gloeistroom toegepast. Omdat gelijk stroom niet zonder meer te transformeeren is, zooals wisselstroom, was deze lage gloeispanning een han dicap bij den bouw van dezu toe stellen. Bovendien schaadden de maat regelen, die genomen moesten worden om deze moeilijkheid te omzeilen, in vele gevallen de kwaliteit der geluids reproductie. Telefunken heeft in deze leemte voorzien door indirect verhitte gelijkstroomlampen te ontwerpen, in vier standaardtypen, die werken met een gloeistroom van 0,18 Ampère en een spanning van pl.m. 20 Volt- Ook door Osiani (öreco) wordt een serie van dergelijke lampen aangekondigd met een gloeistroom van 0,25 Amp., 10 BOEKBESPREKING door Victor E. van Vriesland Muur Uu Dekker: De Man die een ander icas. (Nedcrlandsche Uitgevers Maatsch, 1031. Am sterdam), Een van de mooiste romans van H. G. Wells is ongetwijfeld Christina Alberta's Father". Daarin wordt met een scherpzinnigheid, een menschelijk invoelingsvermogen en een schrijfkunst die verbazingwekkend zijn, de ontwikkelingsgang uitgebeeld van een zich langzamerhand in waan zin verliezend (of vindend?) zieleleven. Ik weet weinig romanschrij vers te noemen, die, na Dostojewsky, zoo diep in het wezen van een psychose wisten door te dringen als Wells doet in dit te weinig bekende werk. All romantiek van een Koning Lear, maar tevens alle bevindingen der moderne psychiatrie, vindt men vereenigd in wat hier door het wonder der kunstenaars-intuïtie tot een on vergetelijk levende gestalte werd. De autobiografie van Kubin; Baillon's Perce-oreille du Luxembourg"; enkele werken van Van Oudshoorn; liet (te oppervlakkig-journalistieke) boek van Albert Londres; het tref fend relaas van FréDommisse legio zijn de letterkundige werken van onzen tijd, die xich bezighielden met dit onderwerp, dat een der bitter ste en pijnigendste raadselen inhoudt, waarvoor zich de menschelijke geest ziet gesteld. Ook Maurits Dekker heeft zich tot dezen stof aangetrokken gevoeld, en in ,,Waarom ik niet krankzinnig ben" bleek zijn groote begaafdheid: deze diep indringende weergave van een paranoïden gedaehtengang was volop overtuigend. In ,,De man die een ander was" worden de waanvoor stellingen van de hoofdfiguur, en hun weerslag op zijn omgeving, meer van den anecdotischen kant bekeken. En het kan niet andei's, of een min of meer overwegend humoristische be handeling van een zoo huivering wekkend verschijnsel als krankzin nigheid zal de kern niet raken, en ons maar moeilijk bevredigen. liet boek is in naturalistiiA-hcn trant, met uit voerige verzorging der typeerende en soms karikaturale details geschreven, waardoor het pathologisch geval voor al een schilderachtig aspect vertoont. Toch is ook het tragisch element niet verwaarloosd in deze geschie denis van het kleine kruideniertje, Jacob Joris. In zijn romantisch ver? langen naai' een schooner bestaan, door colportage-lectuur rampspoedig van streek gebracht en aangemoedigd door baatzuchtige ,,artisten"-klanteii, gaat hij zich, een tweede Don Quichot, verbeelden een middeleeuwsch roof ridder te zijn. Na allerlei e ven'groteske als triestige avonturen belandt hij ten leste in een zenuwinrichting. Genezen en ontslagen zal hij dan, naar het slot doet vermoeden, zijn oude bestaantje in de kleine winkel bij vrouw en kinderen weer gelaten voortzetten. In de komische situaties heeft de auteur zich niet steeds voor over drijving gehoed, en zijn fantastische invallen niet overal voldoende weten te beheerschen. De logiciteit der psy chologische gebeurtenissen is dan ook slechts ten deele verantwoord en aan de waarschijnlijkheid is veelal te kort gedaan. Dat is jammer, want van dit wrange, navrante ge geven ware meer te maken geweest. Intusschen laat het verhaal zich vlot en aangenaam lezen, en meer was allicht des schrijvers bedoeling niet. Dekker bezit uitnemende ziel kundige kwaliteiten, een groote ge voeligheid en een ongewoon schrijf talent. Deze wereld van ironie en humor, van meedoogen en droef geestigheid, van zoovele droomen en stemmingen en psychisch leed; dezu wereld van een kinderlijk en edel verlangen bovenal, dat zich aan de omringende werkelijkheid bloedend verwondt, is dan toch maar, wel degelijk, voor ons komen te leven. En daarvoor mogen wij Dekker dankbaar zijn, zonder onze bedenkin gen breed uit te meten, des te minder omdat deze roman, in 1Ü24 geschreven, een jeugdwerk blijkt. Volt. Dit maakt nu deze lampen zeer bruikbaar. Men kan ze in serie met een regelbaren of vasten weerstand direct op het net aansluiten, wat een belangrijke verbetering van mogelijk heden voor toestellenbouwers op dit gebied beteekent. Bovendien geven deze lampen een grooter vermogen af, waardoor gelijkstroomtocstellen, wat betreft hun gevoeligheid en geluids sterkte, volkomen gelijkwaardig met wisselstroomtoestellen worden. Met deze 4 door Telefunken ont worpen standaardtypen is het mo gelijk de meeste der voor wissel stroom-lampen ontworpen schema's en schakelingen ook voor toestellen niet gelijkstroomvoeding 'toe. te passen. De gebieden, waar gelijkstroom voor lichtnetten wordt gebruikt, zijn niet zoo groot, als die waar wisselstroom wordt toegepast. Dit is dan ook de oorzaak, waarom deze door de toe stelbouwers en lampenconstructeurs zoo stiefmoederlijk werden bedeeld. Toch zyn er nog groote landstreken en zelfs geheele landen, waar bijna uitsluitend van gelijkstroom wordt gebruik gemaakt,bij voorbeeld in Dene marken. Ook nog in ons land, hier en daar. Nieuwe Uitgaven Het derde en laatste deel van De Orde der Jezuïeten, schets van haar wezen en werken", door L. de Jonge S. J. verscheen thans bij H. J. Dieben te Wassenaar. In dit deel , wordt de heropbloci, het nieuwe leven en den nieuwen strijd der Sociëteit behandeld van 1773 tot aan het uitbreken van den grooten Europeeschen Oorlog. Het is een uiteraard zeer defen sieve tegenhanger van de vele werken die over de -Jezuïeten-orde in minder zin sproken. . A. tStrang, Ecnc hiatorisc/ic verhandcliny over de liberale politiek en hel lager onderwijs van 1848 tot 1020. Uitgave Keininck & Zoon, Utrecht. B. de Ligt en O. L. de Ligt?van Hossein, Nieuwe schoten in Hamburg en Weenen. Uitgave Sijthoff, Leiden. H. de Haas, Repeteer en en contraléeren, Serie II. Ten dienste van, hen, die zich voorbereiden voor het examen handenarbeid. Acte R. 2e herziene en verbeterde uitgave. W. J. Thieme & Cie, Zutphen. l 4 t l ?1. Croquante Groquetjes door Alida Zevenboom HOOllT u mijn fluitkek-ltje ? Ik moet even naar de keuken en kom zoo meteen weer bij u, want hij gaat tekeer als een stoom f luit. Ik houd anders niet van dat nieuwerwetsche gedoe in mijn keuken. Er gaat niets boven de muziek van een ketel water die aan de kook raakt, maar ik heb dat ding nu eenmaal omdat ik mij heb laten bepraten door een wei sprekenden meneer die hier namens de 2f.V. De Arbeiderspers" kwam om mij te overtuigen dat ik onmogelijk langer buiten een fluitketel kon en mij vertelde dat, als ik zoo'n instrument nam, ik meteen een abonnement op Het Volk" er bij cadeau kreeg en hij vertelde er bij dat de kwaliteit van het papier zoo mooi was dat, je het letterlijk voor alle huishoudelijke doel einden kon gebruiken en het is prima fabrikaat hij had het toen weer over zijn fluitketel en u is er nooit aan bekocht, legde hij mij uit, want alleen al het papier van een maand abonnement kost alleen al meer dan du heele fluitketel ! Ik vind dat een mooi ding. Vroeger kreeg ju bij een pond margarine een petrolcumlamp of een bloemenvaasje, met een barst er in, cadeau en nu draaien zij het «uu en krijg je bij ju huishoudelijk artikel zoo maar do margarine. En de wel bespraakte heer vroeg ook of ik soms al abonnéop ..liet Volk'' was? En toen ik hem vroeg waarom hij dat vroeg, vertelde hij mij dat er vr.n de ouwe abónné's zoo veel bedankten en zich een. dag later als nieuwe lieten. inschrijven, alleen vau wejie de fluit ketels die zij dan op den kop tikten. waaruit u blijken zal. liet hij er op volgen, van welke kwaliteit onze fluit ketels zijn ! Ziezoo, daar ben ik wyer terug -de thee is opgeschonken en m» neem ik op mijn gemak mijn krantje en het eerste wat ik ziu is dat meneer Asscher nu ook al vijftig jaar advocaat is. Waar blijft de tijd ! Van de week zag ik hem nog tip lijn 'J staan en hij is nog altijd even hoog als hij breed is en bijna net 7,00 dik on dat heb ik altijd zoo mooi in hem gevonden, want het geeft zoo den indruk dat je togen hem praten kan wat jo wil, en je hem toch niet A-an zijn stuk on tegen den grond praat, zoo stevig'ziet hij er uit. Och, och, denk ik wol eens: wat zou er toch een mooi boek téschrijven zijn FIRMA KRÖNER NIEUWENDIJK -167 AMSTERDAM TEL. 4IHSO JAEGER ONDERGOEDEREN N.W.O. van JANSEN-TILAKUS a/d laagste prijzen. HALF WOL prima kwaliteit Heeren Borstrokken (m.lange mouw) «r. 4= a 6 4.10 4.45 4.80 Heeren Pantalons Gr. 4 6 3.90 4.20 4.50 Jongens Borstrokken (korte mouw) Gr. 2 34 5 6 7 8 1.90 2.10 2.30 2.50 2.70 2.90 3.10 Jongens Kniebroeken Gr, 2 3 4 5 O 7 8 1.80 1.95 2.10.2.35 2.50 2.65 2.80 Uit het kladschrift van Jantje over de beroemde Amsterdamsch advocaten ! En hoeveel heb ik er niet meegemaakt die bij wijlen meneer en mevrouw zaliger als kind aan huis over de vloer kwamen. Ik zie meneer Joop Kappeyne nog altijd voor de deur stilhouden in zijn Victoria met die twee mooie paarden en zijn koet sier en altijd had hij een aardigheidje tegen Alida als zij hein open deed en het waren soms aardigheden.. . . hoe zal ik dat zeggen.... nou, met een handjevol peper er over heen, zal ik maar zeggen, maar ik weet nog wel op een dag dat het erg koud was en hij erg hoestende binnen kwam, hij tegen me zei: -?,,Ja,kind, ik ben eigenlijk volgens de wetenschap allang dood maar ik houd ze al jaren voor den mai" en als hij bij ons at, dan word er haas-t niet gegoten, zoo werd er gelachen en als dan meneer Theo Heemskerk ook van de partij was in de jaren dat hij nog advocaat was '?nou.... dan scheelde het soms niet veel of ik hield van het lachen de schalen scheef en dan'zwaaide <-r wat als mevrouw zaliger het zag! KJI ik hoor het meneer Theo notc tegen me zeggen, toen hij een mop verteld had: ..Aal. die mag je niet aan je inwüiuligen zendeling vertellen, hoor! ' Kn dan kwam ook nog al veel d.oude heer van Higch en ik wil Wil /.eggen dat ik eigenlijk een beet j verliefd was op zijn mooicn,zwarten snor en een paar oogen had hij al< hij je aankeek! Ik kreeg dan altijd net een gevoel of ik een moord begaan had en het was of hij het voelde, wan; toen ik hem eens in zijn jus hielp. '?/ei hij tegen me: ..Alida. als je n ie hier in de gun;;' vermoordde, zou ik nog kans zien j«' vrij te krijgen"-. Ik vond het grie/.elig, maar zooWn.s hij en hoeveel boeven hij niet aan hun gerechte straf heeft weten te ont trekken! En ik .vraag mij. af of dat eigenlijk wel mug, want wat heb j.' er aan een fatsoenlijk nienst-h te zijn als de boeven vrij blijven rondloopen :. Kn dan had je ook nog Mr. C'aroli. Die kwam niet zoo heel' veel, maai. een koer-op een a-vond, ook in do gang. zei hij tegen nie: ..Heb je een.vrijer Aal?." Ik knikte. .Ja hij morgen om drie uur vrij?" Nou. de inwendige was eigenlijk altijd vrij en ik knikte weer. .(?oed, zc-i meneer C'aroli, lact hij dan morgenochtend om elf uur op mijn kantoor komen. Dan heb ik. wat voor hem t cdoen. ? Later heeft de inwendige mij in kleuren en geuten verteld dat hij dien morgen een aandeel in de oen of andere maatschappij kreeg, om drie uur in ,,Eensgezindheid" op het .Spui moest zijn, op een verga dering, met zijn aandeel, en dan stemmen moest zooals hem was ge.zegd. - Toen de vergadering begon. vertelde hij mij 's avonds, begon meneer C'aroli met een poot van een stoel te trekken, er mee op tafel te slaan en te zeggen: wie het woord neemt zonder dat iïc het hem geef, gaat zoo de deur uit. Achter de glazen deur staat de politie. Alsjeblieft!" Wij keken allemaal naar de glazen deur,, zei de inwendige, en daar stonden ze vier agenten! En ik i ben ei' uitgegooid ook. /.ei hij tegen radio dat nienc.-i' <.'Ju«>rido /..ui'n me. want ik schijn verkeerd of voor mooi boek over de- Amst^rdiunseho mijn beurt gestemd te hebben en juweliers ijesehreven heeft, maar wan-. ik wou con tientje' hel»h«'ii voor n'eet1 krijgen wij nu eens een boek tijdverlies muar in plaats van mijn over..., daar. l'eirint mijn s-oode tientje. kiveiT ik een klii]i in mijn iit-k fluitketel weer. want ik had \\r.ter »-n lag. voor ik het \vist. tniddei'i op opce/.et voor tnijn \varine i-umyroc .... het Spui. Wiiar die soeisvül-dt-moei-atiseh». lii'Van de week ? hoorde ik dottr''de tïinselen ::l niet oM voor /ijn'. ... STOOKT DEN KETEL van uw centrale verwarming meteen HERINGA-JOHNSON OLIE B R A N D ER Geen bediening, zindelijk, eenvoudig HERINGA & WUTHRICH CENTRALE VERWARMINGEN Amsterdam, HAARLEM, Dan Haaf De voeding van een kind met karnemelk van OUD-BUSSEM kost slechts 30 cent per dag Adverteert In Do Groene"