DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 31 OCTOBER 1931 No. 2839 No. 2839 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 31 OCTOBER 1931 \ DE BOEKEiNVRIEiND door Herman Wachter Teekeningen voor de Groene Amsterdammer" door Eelco Harmsen van Beek HET groote verschil tusschen mijn vriend Paul en mij is, dat ik schrijf en daarom nooit lees, terwijl hij nooit schrijft en daarom alles leest wat hij in zijn vingers kan krijgen. Hij heeft er den tijd voor. Paul immers heeft het geluk de eeniggoboren zoon van een gefortuneerd koopman te zijn, ter wereld gekomen onder een maagdelijk gesternte. Dat wil zeggen: de gewone monsehelijke passiën kent hij niet, hij beweegt zelfs geen Avimper om een vrouw, noch om welk levend wezen dan ook. n het is Avaarschijnlijk hieraan te danken dat hij liet voorkomen heeft van een Arabisehen haremop ziener, dik en Avelgedaan. zonder de wellustige oogopslag Avaaraan men den lebemann, of het vadsige handgebaar AA'aaraan men den overjarige gastronoom herkent. Mocht er al een van de hartstochten A-oor Paul in aanmerking komen, "dan is het geen andere dan de leeslust, geen leeshonger, maar een lust om ..a la page" te zijn. op de hoogte A*an iedere geschreven maatschappelijken stand en vermogens-aanslag. En dit is ook de reden Avaarom hij zich bij tijd en wijle om muziek bekommert. Een partituur is óók een boek. Dat is niet zoo maar een boAVering: het is een van de hobby's van Paul om aan te toonen dat de organisatie van den Nederlandschen boekhandel op drijfzand gcbowvd is. Er zijn boek winkels. AA-aar men A-oor het duurste geld A-an de wereld de negende A*an Beetlun-en niet koopen kan en er zijn muziekwinkels Avaar men AVeggekoken Avordt als men A-raagt naar ..De avonturen van een muzikant" door Augusta de Wit. Paul krijgt iets AA-Jts om zijn neus als hij aan het betoogen slaat, dat al wat in Nederland bedrukt papier verkoopt, dat niet in aanmerking komt voor behang, op een peil staat, beneden dat A-an den koffiokleinhandd en de drogisterij. Jarenlang heb ik het meegemaakt, welk een lijdensAA'eg Paul te beAvandelen. had om met z'n rijke geld in de hand aan zijn boekenliefde te kun nen voldoen, liet is een A'an de dingen AVelke Avij hebben doen volharden in een schrijfkunst, die mij weliswaar slechts schamele lauweren heeft doen oogsten, maar AA-aardoor.ik tenminste wordt afge houden A*an andermans boeken en het contact met boekhandelaren, waartoe zij noodzaken. Ach, als ik aan Paul denk...-.. Hoe menigmaal kwam ik htm niet tegen, bestraft en tappelings be zweet. Hij was dan de nieuwste Engelsclie of Fransche roman gaan inslaan. Telefoneeren ? Maar ge kunt toch niet van een handelsman eisenen dat hij telefonisch een vreemde naam en titel verstaat. En zoo gezellig is het ook niet, wanneer ge opbelt om Unamuno, en Queii.lo thuis gestuurd krijgt, zegt. Paul, óf wanneer ge u moegespeld hebt aan Walter de la Mare, de nota te betalen krijgt Voor «en eeuwenoude Eline Mare. ZMa in onze taal.... welke boekhandelaar neemt niet de vrijheid om Douwes Dekker te verstaan voor Maurits Dekker, en laatdunkend te vragen: ..V bedoelt zeker Multatuli? Neen mijnheer, zulke boeken houden Avij niet in voorraad. Maar AVJJ kunnen het Avel voor u bestellen. Een dag of veertien, dan heeft u het ze ker. . . . Eerder;' Neen mijnheer.. . . moeilijk.. .. het bestelhuis '/iet u.... Per post:' Als u de porto voor XIAA' rekening Avilt:1" liet is goud Avaard om het te hooren nadoen door Paultje. met /ijn iel wat luie prodikantciistcm eu zijn in Avatcriu'heid luilfversmoorde- AV oord en. En tevergeefs mocht ik hem aanraden \*oortaan een briefkaart te gebruiken. ,..Dj»n bellen ze im mers toch weer op?" :;ei hij. ..en vragen of ik niet iets anders bedoel. Avunt dit ziet u. is niet bekend. en anders zouden AAM) het zeker in A'oorraud hebben. Maar mag het ook iets anders zijn?" Paul gebruikt dus een kostbaar deel van zijn tijd om zelf de Avinkpls af Ie loopen. en te zoeken tot «lat hij goA'ondon heeft Avat zijn geest en hart behoeven. ..Dat gaat zoo", /.egt Paul. ..geen enkele boekhandelaar heeft m»it gehoord A-an he<- boek dat je zoekt, en geen enkele AVeet zelf wfit hij in voorraad hooft. De tactiek is dus om te A'ragen naar een bekend inodchook of wen Averk <lat j,- A'lak A'oor je neus ziet liggen. Daardoor heb je oven tijd om zelf rotid te kijken, en je AVeet da.i gaiiA\- genoeg of Avat je noodig hebt er is of niet. Buiten de pestboeken, de flut-boeken, de mode-flut-pest (aldus Paul) is er in geen enkele Noder/andsche boekhan del bijna iets fatsoenlijks te vinden. En als je per ongeluk iets behoorlijks A'iiidt. dan is het gekke dat ze je altijdoA'erA-ragen. Francs» en dollar en shillings berekenen ze je volgons de koef s van het vorige jaar, en A'an de ondergang der gouden stan daard hebben ze nooit gehoord. Ze vragen j« ijskoud waar je die roman gezien hebt. Het zijn onwutenden, dio op analfabeet na je alles zijn AA-at men in de domheid kan prestoeren.''Paul", sprak ik, ..misschien word' ik nog wel eens boekhandelaar. Ik geloof dut er in dat vak heusch wel een lieve cent te verdienen-valt.-In mijn jeugd kwam er een zekero Jaak.. .. hoc hoet-ienu-ook weer.. .. AA-el dat doet er niet toe.... hij kwam bij ons aan huis.-en'die Avas óók boekhande laar, en altijd'even ZAviei-ig en chic. Hij had hit Chaplinsno'rreijé' al voord tt Chap'lin geboren was. En ik als schrijvende boekhandelaar kan toch zeker carrière maken, niet;''' Tot mijn verwondering toonde Paul echter niet het minste enthousiasme. Toen hij herkauwd had Avat hij zeggen AA-ilde, antwoordde hij: Bah neen. Ik. heb zóo'n boekhandelaar gehad. Die schreef elke week critleken hoog A'an do toren tegen ieder een, en om de A'ijf jaren «?on-flauw post-vor'hnal dat nergens naar leok. In liet laatste had hij zelfs de treurige moed een hoofdstuk, dat m t de rost niets te maken had, te'wijden aan de slechte boekA*erkooper, en hoe een mensen zich niet gedragen moet in een boekenwinkel. Maar dacht je dat hij zelf van al zijn wijze lessen iets wist toe; te passen? De man vorschroef zijn tijd on Avas oven stom als alle anderen. Of nog stommer: Avunt dat schrijven leek ook nergens naar." * » * Hier is het AVel bet oogonblik den tAvijfeleiulen lezer te doen A'crstaan, dat het niet Pauls' geAvoonte is te oA'erdriJA'en. In alle ander op/ichten biedt het loven hem genot, zoodat ZAvartgalligheid niet tot zijn schaarsehe ondeugden behoort, Hot handelskwaad schijnt dus niet geringer onder boeken te zijn dan onder blanke slaA'innon biJA'oorbeeld. Zeker is het. volgens Paul, dat Avie zich in Nederland in hot blijvend be/.it A-an boeken AV stollen, n zi.'n geduld en oiiA'erwoostbaar lust moet hebben, n boA'endioii oen niet onaanzienlijk gedeelte van zijn fortuin. Want de prijzen moeten om A-an te rillen zijn. .Menig gezellig Duitscli l:oek kost, vooral AA'j.mieer het ecnius/in-.; erotisch getint is. ovem'col a's een prima regenjas. Kii zij dio de treurige moed hebben Ie sproken Aan ..goode on goodkoopo loof uur" hiten u ijskoud do'prijs A'an drii- comfortabele diners <>f tien laxi-i il ton b», (alen A'oor lectuur dio meestal nog I;MILT niet goed genoeg. is. Waarlijk, om boeken te bezitten moet men A'orgotoii zijn dat ('arlylo ge/icgd heeft : ..Moeken zijn do universiteit va«i onze tl?t^en". Avant de VolksiiniA'orsiteiton zijn veel gocdkonpor. «-n van gezanik met boekhandelaren is geen sprnko. Ik voor mij. die AVeleons vi»»»r een. vei'jari-iul ramilieüd uit de groote hnop een toonbnar romannet je-uitzocht op do markt dichtbij mijn AAoning. kan /.eggen dut men daar niet voorkoineiidhoid behandeld AVoidt. en 1:1 en trucs behoeft te gebrui ken om zelf do A-oorraad to-inogon oixlor/.ooken. Van koersen en 7.00 is er ^eeii sprake, men kan af dingen, on de titels doen niets tor zake. Paul moest er ook eens gaan kijken .... ik AAVC! niet Avaarom of oen boek altijd nieuw moet zijn om duur hem gelezen te AVordeii.. Zijn niet uitsluitend de hél ouden klassiek;' Nieuwe Postzegels ( Inijcs D K vorige maand hooft de. dienst der Posterijen tAVeu nieuwe .zegels A'oor de luchtpost naar IndiëuitgegeA'en, on op don eersten Octobor tAA'eo zegels mot hot oogmerk, gold te vor/umelen voor do z.g. ,.(!oudscho glazen." Allo vier hot werkvan oen onzer architecten, die zich bij die taak , A-an do fotografie als hulpmiddel, heeft bediend. Ken kiekje .van do Koningin, een erg scheet" kiekje van oen kcrkraam. oen paar vliegtuigjes in de lucht. Waar moot «lat heen? We zijn nu lang zamerhand zóó ver gekomen, dat bevoegde be oordeelaars Ontbroken; men heeft tenminste niet kunnen verhoeden, dat dergelijke producten in omloop worden gebracht, l k z«ju de rste zijn om aan te moedigen, «lat wij frissche, krachtige, door kunstenaars ontworpen postzegels kregen. Maar moet men die opdracht geven aan oen man, die AA'el eens een knap fotoknipsel mo.t wat typogra fische hulpmiddelen tot «;on verrassend goede blad zijde hoeft samengesteld? Bovendien, wanneer men de pracht dor (Joudscho korkramen inderdaad heeft genoten, en nog nie.t gebed .door fotü-pagirta en foto-film bedoi'A'en' is, dan verwacht men Avat anders. Moest de man die do '.opdracht kreeg, voor deze tioudscho ramen AA ut te maken, niet eerder zijn ontvankelijk gemoed laten spreken dan de onfeilbare lens van zijn klapcamera? Waar blijft de' liefde voor «>nze nationale kunst schatten als men zoo iets maar aam-aardt? En Avie draagt «Ie verantwoordelijkheid voor dergelijke' uitgaven?H'. (.'. J. HOHELLINU De uitslag der Engelsche verkiezingen door Dr. Jan Romein De Conservatie f-Nationale overwinning in Engeland Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan »r overwinnliiK tier OP hot «»ogcnblik. dat Avij dit schrijven, zijn de Eng.-lschc ochtendbladen van D«mdordag met «Ion vollodigon uitslag dor verkiezingen hier nog niet gearriveerd, zoodat wij bij het hier volgend «.Avrzicht moeten 011 mogen volstaan mot globale cijfers. Deze echter zijn waarlijk spr«-kcnd genoeg! De sterkte der partijen in hot nu ontbonden parle ment, «U'- AVO gemakshalve in aanhangen* vtn hot ..nationale kabinet" on ..oppositie" groopoort-n waren, «a <le crisis, als volgt: ('onsei-vatioven 2<S2 zetels: nationale labouriston («roep Mae«ionald) 15: liberalen 5S. onafhankelijken 1. De oppt.sitic telde 2l5."> lnbour-/«-tels. Jl onafhankelijken on 2 lersche nationalisten. De ..nationale regiering" beschikte dus o\-er MM stommen, de oppos»ti<oA'el' 27t>. Na on door «Ie Woensdag gch«nid«-n verkiezingen zal du-zelfde groepeoring er als volgt uitzien: 172 conservatieven: i:i van do Ma.cdonuld-groep; :i7 Hboraal-nati«»nalon (gro«-p-Simon. prartisHi bij de oonsev\-atiov«Mi te rekenen): :i5 nationaal-. liberalen '(groep Samuol). Daartegenover zullen op d«-banken «lor «.pP'^itio zitten: 511 Laboui-l.-den : li ..echte" liberalen («Ie clan-Lloy.l-tJeorgo). terwijl er bovendien ook nu nog een aantal onafhankelijke!! /uilen zijn. dat echter te gering zal zijn. om oonig«'M invloed vanbcteekenis 1 e oefenen *). Men isdusniet ver mis. \vanneer nieii becijfert, «lat in het nieinve parlement van 1515 lod«-n «Ie regeering oVor OMI meerderheid van ca. 5IMi leden zal beschikk«-n. Imlordiuid verpletterend en alleen in de Aeite te vertiolijk.-n mvt «!«? ib.-nfle stembus-. ?Avrxvimiinu \f.\\ l'.Mlti. Avaiirl.'i.j. im>rk\va:irdinorAvijs. ook de tariel'-kAvestie de in/cl \va-s. maar waarbij tlo naald der AAV'.'gsohaal juist <len anderen kunt.is doorge slagen «-n waaruit dan ook het «logm.i ircboi'eii is. dat tot nu toe gcg.»l<l«'ii heeft, dat ..«!??" Kng.-lsche kiezer A-an tarieven iii«-t godiond \\as. IToo nu deze ovorAVeldigendo meerderheid te verklaren? Vóór AVO trachten daarop ooii aut AA-oord te vimlen. dienen Ave ons eveiuvel at'.te vragen: is de overwinning zóó groot als zij lijkt? Ken boschouAving A-JMI tlo cijfers «Ier uitgebrachte stommen maakt haar. natuurlijk, niet oiigctlaan. maar v«-rmindert luuir t«»ch aanzienlijk. Tot goheole getallen afg«-r«jnd zijn o-p «Ie conservatieven uitgebracht 12 inillioon stommen, op «Ie liberalen van alle schakooring 2| inillioon on op Labour 7 inillioon. .Vergelijken AVO die. Lahour-ci.jfors niet vorige ver kiezingen, dan zien AVO. dat, torAvijl Labour in IU25 met 5.V millioeu stommen 151 zotels A'eroA'eitl»-. on in U2!) mot S J millioen stommen. 287 zetels. zij nu met anderhalf inillioon -stemmen meer dan in '25 slechts 5(1 zotels kroeg, «lus 100 wV/irferdan. in U»25. De klap die UiVx.ur gokregen heeft, zit 'm ? lus vóór hot grootste dool in hot Kngelscho kiosi- telsel «lat geeft aan AVI e 'heeft on ontneemt aan Avie niet hooft". Do liberalen, opgetrokken onder b«>schutting.van «lo consorvatieA'en. hebben er «laar«?ntegen dit keer bij gewtmnen. Xij kregen in l»2» mot 5| inillioon stommen 5H zetels on hebbon er nu 78 on slechts 2J millioen stemmen. Hot heeft zich deerlijk aan Labour gewi-oken, dat zij, in da hoop op een absolute meerderheid, geweigerd hooft, het Engolscho kiesstelsel te her/ion, zooals de liberalen gewild hadden. Doch dit zij, zoo het zij: de conservatieve oA'orAvinning-behoeft een verklaring: zij is.de «»A'er\vinn'ing dei-frase. A-JLM de frase, «lat de beginselen opzij jiozet moesten worden om de ..natie" t«- redden. /ij is hot gevolg A-JMI do psychose, die men in hol begin A:an don oorlog .,beAVUstzi.jns\-oronging" g«flioomd hooft en «lio herinnering aan den-'oorlog is niet toeA-allig: deze verki»;«in.g Avas geen verkiezing, zij Avas een mobilisatie. D. ez(> Ehgelsclïc verkiezing en dat schijnt mij haar-grootste bwteekenis, vo'orzoovpr die nu reeds te o verzit jn is is oen symptoom van de twee .groote factoren, die nu in déwereldpolitiek Averkznamzijn. ja haar behoj-rschen: 1°de afsluiting «lor naties tegenoA"or t-lkaar «-n 2°de slinkende betee-'. kenis A-an het parlementarisme.' l>o eerste' factor is vtfrff??'?^^ $'k/ï?!^Wln/^': ' 'j .'C :f', / : ?? V ?" ' £.? ' l i '.? ? a*££ Prins van Marocco (John Buil): Van goud het eerste, van zilver 't tweede, dit derde zwaar van lood Ik kies het eerste" (Shakespeare, Koopman van Venetië) zeer duidelijk: Engeland krijgt nu. onafwendbaar. y.Un tarief, hetgeen zijn tegenstelling .met name tegenover Amerika en Duitschlaud, maar ook te'g«-iiovèi- Frankrijk eA-on «>naf\vondbaar zul ver scherpen.' Door den uitslag A'an deze verkiezing stijgen, omgekeerd, in Duitschlaml do kansen x*an Hugonbofg en ilitlor, Avant bot «lot.r hot kouionde Kngf'lschc tarief kunstmatig -herstelde evenwicht in Kngplands betalingsbalans vermindert' naar rato do Duitsoho export, d ie nu n dus A-order'zal trachten te forceéren. Mae-r ook de vorm indordo bet eekenis van hefe parlementairismo is evident. Do Engolscho arbeiders zullen don strijd voor hun levenspeil van uit hot parlement naar de straat moeten verpleatsen. De conservatieve overwinning aan de stembus zal het sein zijn voor loonsverlaging over de gohoole linie, terwijl omgekeerd het komende, tarief door hot duurder worden A'an het leven hun levensstan daard nog vorder drukken zal. Deze conservatieve overwinning, deze overwin ning A-an défrase, zal blijken teA'ens een PyrrhüV overwinnmg. te zijn. De strijd in' Engeland zelf is er niet door geëindigd; hij is er door verscherpt ovenals die van Engeland t-egenoVer hot-buitenland. Het beeld van den ecouomischen wereldoorlog, die reeds lang aan den gang is, is duidelijker van omtrek *?) De Inmiddels bekend geworden'definitieve uitslag Is ,als volgt: Oppositie Regcertng Conservatieven Nat .-Labour ...... Nat.-Lib. .?..' Lib.-Nat Onafhankelijken ,.. Totaal 551 z. Labour 51 Z. Liberalen 5 Indep. Labour l Nieuwe Partij (Mosley) O Communisten O Totaal.... 57 z. 'l j; l