Historisch Archief 1877-1940
EEN HALVE EEUW POLITIEKE PRENT
Bij hel Afscheid van
Johan Braakensiek
Weihouder Treub na zijn benoeming tot
Professor (tot de wetenschap): Eindelijk
alleen!"
IJ een afscheid mag wat meer
persoonlijk contact worden ge
zocht tusschen het publiek en den
geen, die afscheid neemt, Het past in
dezelfde lijn dat ook die schrijver
wordt uitgenoodigd zij n gedachten eens
te laten gaan over den arbeid van den
scheidenden kunstenaar, die reeds lang
eenige persoonlijke relatie had met
dien arbeid. En het is dan stellig wel
de plicht van mij bij deze gelegenheid
mij niet onbetuigd te laten omdat ik
zooveel van den arbeid van Braaken
siek heb geprofiteerd.
Dat zit zoo.
Toen ik vroeger te Amsterdam op
het gymnasium ging, haddon wij des
avonds catechisatie en om het kerk
gebouw te bereiken, liepen wij. dan
van huis door de mooie verlichte
Léidschestroat. Ergens op een hoc'k
hing dan altijd de nieuwste plaat van
Braakensiek. De teekenaar bracht me
de i'C'i-ste ? ?-en laat
ste --- politieke wijs
heid bij. Nog gevoel
ik een zekere beklem
ming bij de voor
stelling, dat Enge
land on Japan elkaar
hadden gevonden olu
samen het Oosten te
beheerschen. En dan
het Euro p e e s c h
concert"; je zag dat
het valsch ging. Ik
heb ook het idee.
dat andere
menschen stonden te kij
ken. Er moest ge
drongen worden om een plaatsje te
veroveren. Misschien was het wel het
aangename werk een ander een beetje
op zijde te dringen of je ergens tus
schen te dringen waardoor de belang
stelling juist groeide.
In later tyd geroepen" atvn de
volksuniversiteiten politieke geschie
denis van Nederland to geven", vroeg
en kreeg ik verlof van de directie van
de Groene en van den heer Braaken
siek zelf om lantaarnplaatjcs to laten
maken van do platen, die voor
onderwijsdoeleindcn" konden worden benut.
En zoo zijn wij samen door het land
getrokken. Natuurlijk heb ik de
plaatjes ook thuis veitoond.
En nu heb ik zoo het idee dat ik
tegenover den teekenaar daarvan nog
eenige verantwoording schuldig ben.
Niet l uk-raak heb ik het publiek uitge
noodigd naar tijdsorde de platen te ver
werken. Ik bracht systeem in de zaak.
Een Collegiaal aanbod
Koningin Victoria (tot Keizerin van China): 3JU heeft ook
een itlanders-kwestie, nietwaar? Probeert U het]eens met
Joe"
"Haar heb je dan eerst het portret
van den teckenaar zolf. Mooi is hij,
omdat hij aan den arbeid is. Hij zit
ingespannen te teekenen, thuis bij
zijn potkachel. Men weet nu nog wat
een potkachel is, maar de tijden zullen
veranderen. En wanneer ik mijn licht
beelden aan een opvolger zal overdoen.
dan zal ik hem vertellen, dat zoo'n
kachel kan brommen en kan stinken
en dat ie kan ploffen, maar ook dat
ie ook kan gloeien en stralen van
innige warmte. Braakensiek laat zich
lekker stoven, terwijl hij teekent. Een
staatscommissie is aan het werk maar
je ziet slechts kip de Beaufort" die
zit te broeden en andere kippen die
Tak van
Poortvliet is thuis ge
bleven ; hij heeft
in deze stem
ming geen
pleizier. Thuis ziet
hij hoe van Hou
ten de wijzers
van de klok
achteruit zet.
En zoo pas
seeren zij allen,
zij die met het
jaar ouder \v or
den in de Ne
derlandsche po
litiek. Kuyper
Geschiedenis van stad
en land m beeld
Kersttijd 1900. Met onsterfelijk
ideaal
,heet ,.het ver
val van de li
berale partij".
Dat constateert
men al vele ja
ren. Neen, in
1805 toen men
zeide dat de
liberale partij in
Th o r. beek e's
tweede ministe
rie in verval
was, was er nog
geen Braaken
siek. Ook niet
vóór Kappeyne
en niet na
Kapzijn afdeeling de plaat, waarop dr. de
Visser als ministor het huwelijk
inzegent van het openbaar en het
bijzonder onderwijs. Een lief bruidje.
maar sommige lieve bruidjes worden
dure vrouwen.
Ook in den oorlog werkt Braaken
siek door. Wij zien Cort van
deiLinden aan de grens en .... de
schaduw alleen van een helm.
Kr is ook een afdeeling vergis
singen", politieke vergissingen. Zie
daarvoor o.a. de plaat van 24 October
1931. De Volkenbond, voorgesteld als
de naakte waarheid overwint de
machten der Duisternis". Op de
teekening van Braakensiek ligt de
J De Christeïijken aan het Bewind. Nederlandsche Maagd (tot
'den koetsier) : Vrindje, vrindje! Alsjdat maar goed afloopt /"
Wederinvoering van de doodstraf. Een nachtmerrie van
Prof. Pabius
ook Wel zouden willen broeden, maar
het schijnt niet te lukken. En vandaar
wat jalouzie in het kippenhok. En een
kuiken is er óók bij. Maar waarom zal
ik nu zeggen welke kip het kuikenheeft
Maar ik had het over mijn indeeling.
Daar heb-je de afdeeling interna
tionaal recht". We zijn in 1801. Paus
Leo do XTII met zijn Encycliek, of
als plaat veel beter: dékardinaal
Manning die juist als bemiddelaar AVas
opgetreden in het groote Londensche
havenconflict. ,
De arbeidsconferentie van 1850
trekt de aandacht van de wereld en
van Braakensiek. Bismarck en Keizer
Wilhelm de Tweede komen op het
doek. Bismarck. wijst zijn Heer op de
donderwolken, waarin geschreven staat
sociaal-democratie", maar Wilhelm
stoort zich daaraan niet en laat zijn
vliegertje op.
Er is een afdeeling voor het kies
recht. Wanneer de Kieswet-van
Houten in de Tweede Kamer in stem
ming komt, blijkt in de Kamer n
zetel leeg. De liberale afgevaardigde
Aziatisch Europeesch Caroussel. Li Hung Chang: Mis, Rusje,
Komt heeren> doe je best*eri%laat eens kijken, wie, de
jong dominee, Talma, haast als een
jongen, Lohman, Xolens, Aalberse,
dr. de Visser. Dan Treub, de Beaufort,
wie zal ik eens voor u opduikelen?
i ' ' . '
Nog een zér dankbaar onderwerp
voor de Groene-platen. Deze afdeeling
]l.-yne. Maar nu 40 jaar geleden werd
t<) met de oude dame", de zieke"
'vj«l gespot. Dat was-zoo in 1889 en'
daaromtrent en dat bleef zoo al die
vjr'le jaren.
l Het onderwijs-vraagstuk levert in
oorlog, het monster, gebroken. Een
kleine politieke vergissing. Maar zij
bewijst, dat de politieke teekenaar was
en is gebleven: idealist en dat is wel
no'odig wanneer men als hij 40 jaren
en meer voor de politieke belang
stelling van ons volk heeft gewerkt.
Dan alleen heeft men het succes,
waarmede Braakensiek kan eindigen.
De meeste politici, door Braakensiek
gotcekend, /.ijn er alleen mede be
gonnen.
Braakensiek maakte ook portretten:
Opzoomer. Buys. T. M. ('J. Asser. Hier
mag niet worden vergeten het portret
van Kuyper, uij den dood van zijn
vrouw met liet onderschrift:
de Heer heeft gegeven, «Ie Heer
heeft genomen, ,
Zijn naam zij gezegend. ,
Dit zijn de indrukken, die het werk
van Braakensiek bij,mij heeft achter
gelaten. '
De Vliegende Hol
lander, door A. //.
(i. Fokker en Jiruee
(ïotdd. A msterda in.
^'an Holkemu en
Wurendorfs Uity.
Mij. A*. T. 1H31.
Een boek waarin
het avontuurlijke en
de ondernemings
geest ter sprake
komen. (Jeen verta
ling, maat .een oor
spronkelijk
Nederlandsch werk. dat
ons leert wat de bekende Neder
lander Fokker op het gebied van de
luchtvaart gepresteerd heeft en de
betreffende titel is dan ook met zorg
gekozen.
Want herinnert de zucht naar avon
tuur en de ondernemingsgeest van
Fokker ons niet levendig aan de dagen
van den oorsprnnkel ijken Vliegonden
Hollander, toen deze goede- eigen
schappen zóó algemeen voorkwamen
bij de Hollanders, dat deze tenslotte de
wereld regeerden?
Het boek levert het bewijs, dat
ook thans nog de belooning volgt.
zooals dit trouwens nok in het alge
meen op het gebied van de luchtvaart
bewezen'is in ons land, als men denkt
aan het groote succes van den onder
nemingsgeest door de mogelijkheid
van een wekelijkschendienst op Indië!
t ' '
Ook leest dit boek prettig en
het is uitstekend uitgevoerd, wat
druk en illustraties betreft. Het lijkt
mij niet onmogelijk, dat bij een deel
De heeren Pyttersen en Borgesius op weg
naar de Liberale Unie
der lezers de opmerking naar voren
komt. dat aan mededeelingen van
persoonlijken aard minder zorg had
kunnen worden besteed.
L. P. B.
VISSCHERS
Hony van JMOS/ ligt ginder boot bij boot
raat rctn romp in 't zachtjes deinend
icater.
Plots pen vloedgolf, dansend even later
knnit er leven in de stille vloot.
In het Oosten gloed van morgenrood*
luisterend leef ik mee niet het geklater,
met het sleden, ruischcn van het water,
met de zee, gelijk een wereld groot.
Witte wolkjes drijven, langzaam zwevend,
uit het Oosten verder naar de kim,
lustig waait een ochtcndbricsje bevend
Langs de touwen en een goudgeglim
houdt in dans de schoone rompen vast
met de wimpels hoog aan mast bij mast.
JOAXXES REDDIXftlÜS
De terugtocht over de Toegela
Prof. c. w. DB VBIES Generaal Joubert: Zeg nu nog eens . -ik keer nooit terug /"
1.