'T» ?il 20 De Groene Amsterdammer van 7 November 1931 No. 2840 Letterraadsel LXXXVII i. 2. 3. 4. Vit onderstaande lettergrepen moe ten 14 woorden gevormd worden, wier lo en laatste letters, deze van beneden naar boven gelezen, een vers van Herman Gorter vormen: 5 bad - bro - de - denk - dinx - drank e - e - eens - ge - ge- ge - in - ken klaps - lan - last ? Ion - lo - loo- loog 7. 6. 8. 910. 11. ni - no - o - o - per - rönt - ros - si stort - tee - ter - tier - to - val - ver wa - wet. De omschrijving luidt: 1. voorschrift, 2. Europ. rivier, 3. slag veld, 4. boom, 5. medicus, 6. plotseling, 12 7. rauziekmaat, 8 plaats in Ned., 9. politiemaatregel, 10. douche, 11. standbeeld, 12. componist, 13. lied, 14. hinder. 13. 14. Voor de inzenders van de goode oplossing zijn als prijs beschikbaar: Boekwerken of Grammofoonplaten naar keuze van den winnaar ter waarde van tien gulden Inzendingen, liefst op oen briefkaart, voor Woensdag a.s. 2 uur. Op adreszijde vermelden: OPLOSSING LETTE RRAA.D3EL LXXXVII. Oplossing Letter-Paadsel LXXX VI Als het tij verloopt verzet men de baken. 1. Vlaanderen, 2. eetlust, 3. Ronsard, 4. zeehaan, 5. eereblijk, 6. tante, 7. Montcux, 8. encyclopedie, 9. nerveus, 10. degen, 11. ever, 12. Bolland, 13. Andorra, 14. koloniaal, 15. eenparig, 10. neutelaar. Prijswinner werd (na loting), II. E. M. van Dongen, Heerlen (L.), die gelieve op te geven wat verlangd wordt aan het secretariaat van de redactie, doch zonder vermelding Letterraadsel. Charivaria Het aantal Zuansche kaassoorten is. zooals wij uit het receptenhoekjc van de O.1I.C. merken, met n ver meerderd, de Parme Zaansche. ONZE CLASSICI ,,Ab uno dixc omnes. Audi altcram partcur." (Hbt.). ,,Hij zal er niet toe overgaan een bonafide» exploitant in gebreke te stellen." (.V. R. C.). DISÏIN'CTIE ,,Hct was de periode, dat Nederland aan zijn grootsteii letterkundige niet voldoende brood schonk, opdat deze tenminste ccn stoel onder zijn billen kon houden." (O. H. C.). ,,Ze hebben een paar bladzijden lang zwakzinnig geredeneerd en elkander bedonderd." (Gr.). Onderwijl zagen wij aldoor dien raadsbaby in zijn kakstoeltje zitten." (N. R. C.). ONS GEHEüGENSTREEl'JE ,,Een aantal arbeiders in verschillende werkverschaffingen tewerkgesteld, stellen er prijs op in staat te worden gesteld om hun kiesplicht te ; kunnen ver vullen." (Tel.). ,.Gewend aan luxe en vrijheid, moeten zij zich dit laten gedoogon." (Gr..) Een volkomen delicatesse beschou wing, zegt haar moeder met ccnigch trots." (Tel.). ' Toch is het geen uitdrukking om trotsch op te zijn. CORRESPONDENTIE P. te H. Ik lees in 'de Wereldkroniek van een (uil proof" bestuurder. Wat zijn wc toch fulls om woorden te ge bruiken, waarvan we noch de beteekenis begrijpen, noch de spelling kennen. Anltc. Ja. De schrijver heeft slecht gelezen of slecht geluisterd, of beide: fool-proof wordt gezegd van regels, enz. ,,so plain as to fedy mistake." Wat de uitspraak betreft, de klank van de oo in fooi is tweemaal zoo lang als die van de u in juli. Maar om zulke kleinigheden bekommeren wij, polyglotten.onsniet.Zoo schrijft de N.R.C. quasi phonetisch woetbie, meenende dat toould wordt uitgesproken als woult. Wij wachten nog op de grootste helft der resultaten". (N. R. C.). Misschien zal het blyken, dat die niet veel grooter is dan de andere. BARBERTJES ,, De splijtzwam groeit voort,"schrijft het Hbl. boven een politiek artikel. Dit is een zeer gebruikelijke, derhalve zeer onjuiste beeldspraak. De splijt zwam (bacterie) vermenigvuldigt zich door splijting (intransitief). STOOKT DEN KETEL van uw centrale verwarming met een HERINGA-JOHNSON OLIEBRANDER 1 Geen bediening, zindelijk, eenvoudig HERINGA & WUTHRICH CENTRALE VERWARMINGEN Amsterdam, HAARLEM, Den Haag In de groene" de lim'rick vergrote n" ! waar heeft die pruldichter gezeten"! zei de directie verstoord. de poëet (onverstoord) mijn tijd in de uitkijk" versleten"! COflT/flEttTAL VOOR SCHRIJFMACHINE VOOR uw UW KANTOOR ov- ' ' ^ IJ ' /YI^VN- ' " ? ^*- PRIVE-GEBRUIK STANDAARD EN PORTABLE MODELLEN N.V. HANDELMAATSCHAPPIJ ADR. KOLLER & VAN OS, ROTTERDAM AMSTERDAM 'S GRAVENHAGE CARAMEL D'AMANDE* Caramel- en mar sepeinvulling. Fijn van smaak, geurig aroma. 2IET TOE OA1 CE DROST E 5 K.RIJGT AfcTUO WELKOM C. J. de Koning & Zn. Keizersgracht 447 Opgericht Ao. 1739 Lood- en Zinkwerken Pendules - Horloges Stijlklokken - Wekkers Barometers - Gouden en Zilveren Werken Grootste Sorteering: Goedkoopste Prijzen ? N.V. v/h. Gebr. Breen Nieuwen d ijk 172 Haarlemmerstraat 64 Rozen gracht 53 Ateliers voor reparatie n aan Uurwerken! Goud en Zilver Inhoud: 1. Dr. F. M. Wibaut, Doelmatige bedrljfsbemoellng. 2. Dr. H. N. ter Veen, De uitgifte der Zuiderzeegronden. 3. L, J. Jordaan, Het rijk en de autonomie der gemeenten. 4. Albert Heiman, Variaties wei liefde en lust., 5. C. van Wessem, Muziek. B. van Vlijmen, De vrije hand" van Macdonald. 6. Dr. R. Feenstra, Tikblaadjes. J?7. Dr. Jac. P. Thijsse, De Loonsche duinen. Mr. Frans Coenen, Dt malaise. 9. A. E. v. d. T., Toegepaste kunst. Spreektaal. 1<M1. A. Plasschaert en A. E. v. d. Tol, Schilderkunst. 12. L. J. Jordaan. Bioscopy. 13. Mr. H. Scholte, Dramatische Kroniek, teeken, door B. van Vlijmen. 14. Spreekzaal: Htt einde van de crisis. 15. C. A. Klaasse, Gemeente-financiln in den knoet. 16. [Mr. E. Straat, Een nieuwe John Galsworthy. 17. Th. van Erp, IBall en Vineenries, 18. Herman Wachter, Droef gepeins. 19. Uit het Kladschrift van Jantje. Alida Zevenboom, Croquante Croquetjes. 20. Letterraadsel. . Charivaria. Omslag: Spelproblemen. Typ: N.V. Amst. Boek- en Steendrukkerjj, v/h, Ellerman, Harma & Co. DE GROENE AMSTERDAMMER 'Weekblad voor Nederland l ^jjmjjjjjjjjmjjjjjjjjj^^ Onder hoofdredactie van A. G. Josephus Jitta Redacteuren: L. J. Jordaan, F. G. Scheltema en M. Kann. Secretaris der redactie: G. F. v. Dam Keizersgracht 355, Amsterdam G. - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 * Gem. Giro G. 1000 Opgericht in 1877 No. 2841 Zaterdag 14 November 1931 De grenswijziging van Den Haag Annexatie van Voorburg en Rijswijk Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland hebben bij hét gemeentebestuur van Den Haag en bij de besturen van de omliggende gemeenten een voor stel tot grenswijziging aanhangig gemaakt, waar van de voornaamste strekking is, de gemeenten Voorburg en Rijswijk als zelfstandige gemeenten op te heffen en het grootste deel van het grond gebied van die twee gemeenten te voegen bij de gemeente Den Haag. Over dat voorstel zullen dezer dagen de raden van de gemeenten, die bij deze grenswijziging betrokken zijn en ook de zooge naamde dubbele raden dier gemeenten, advies uitbrengen. Gedeputeerde Staten zullen zich daarna beraden, of zij dat voorstel, al of niet gewijzigd, ?/uilen doorzenden aan de Hegeering. Kn. indien dat mocht geschieden, zal ten slotte de wetgever, ?de Hegeering en de Staten-Generaal gezamenlijk. hebben uit te maken, of de beoogde annexatie van Voorburg en Rijswijk plaats zal vinden of niet. Deze vrij omslachtige procedure 10 gemeente raden zullen elk afzonderlijk eeu advies vaststellen, daarnaast 10 dubbele raden, die elk op hun beurt <U> voorlichting zullen ontvangen van 10 burge meesters en 10 colleges van 13. en W. is al een aanwijzing, dat men niet tot die grenswijziging wil overgaan, Voordat het vóór on tegen zorgvuldig t 'gen elkaar is afgewogen en voordat is vastge steld, dat het algemeen belang deze wijziging eischt. Wie kennis neemt van de vele nota's, requesten. artikelen in de pers en van de discussies in al «leze vertegenwoordigende lichamen, kan zich niet onttrekken aan den indruk, dat een groot aantal punten van geheel ondergeschikten aard in het '?geding wordt geworpen, die de hoofdkwestie vertroebelen. Of een bepaalde duinstrook of enkele itroote buitenplaatsen bij Wassenaar zullen blijven behooren of aan Den Haag zullen worden toege voegd, of de nieuwe grenslijn van de gemeente y,al zijn de spoordijk of een willekeurig getrokken lijn in de'weiden en duinen, of de grenswijziging een financieel voordeel beteekent voor Den Haag of een nadeel, of de belastingen van enkele burgers een beetje hooger of een beetje lager zullen worden. of men instemt met de grondpolitiek van Den Haag of niet, en of men het daarom wenschelijk acht, dat die politiek in de toekomst zal worden toegepast buiten de grens der tegenwoordige gemeente, of de nieuwe grenzen zullen worden getrokken precies op de plaats, die Gedeputeerde «Staten daarvoor aangeven of eenige honderden meters of enkele kilometers daarvandaan... dat zijn allemaal punten van ondergeschikten aard. die niet beslissend zijn voor de hoofdzaak, waarom. het gaat: dragen Voorburg en Rijswijk het karakter van zelfstandige gemeenten met bijzondere be langen, die afwijken van Den Haag, of zijn die gemeenten in den loop der jaren in werkelijkheid brokstukken geworden van Den Haag, die alleen om redenen van historischen aard, die thans niet meer gelden, nog als zelfstandige gemeenten worden beheerd? ? -' ? . , »?*'.' ' ...-'. Wie alleen let op deze hoofdzaak en zich los maakt van de bijzaken en van die historische ar gumenten, die niet meer kloppen met de werke lijkheid t van het heden, kan dunkt mij tot geen andere conclusie komen, dan, dat het grootste deel van de bebouwde kommen der gemeenten Voorburg en Rijswijk wordt bewoond door ingezetenen, wier belangen nagenoeg geheel overeenkomen met die van de ingezetenen van Den Haag. Wanneer een natuurramp Den Haag in het niet zou doen verzinken, dan zouden Voorburg en Rijswijk niet meer in staat zijn zelfstandig haar bestaan voort te zetten. Wanneer de gemeenten Voorburg en Rijswijk haar zelfstandigheid verliezen en ook administratief, wat zij voorzoover de be langen van haar ingezetenen betreft reeds zijn, worden onderdeelen van een grooter 's-Gravenhage, dan zal er in vorm allerlei, maar in wezen niets ver anderd zijn. dan dat enkele kleinere administraties en enkele kleinere besturende colleges zullen zijn opgelost in een grooter geheel. Laat ik. om deze stelling, die het punt is. waarom deze grenswijziging draait, duidelijk tot ieder te doen spreken, de gemeenten Voorburg en Rijswijk te zamen mogen vergelijken nu-t de gemeente Gouda, wier zelfstandig recht van bestaan door niemand wordt betwist en die ongeveer evenveel inwoners telt als Voorburg en Rijswijk te zamen. Gouda heeft een eigen H.H.s. en gymnasium. een volksuniversiteit, concerten en' tooneelvoorstellingen speciaal voor die stad en haar omgeving. een afzonderlijken kantonrechter, wat de voor naamste kerkgenootschappen betreft een eigen kerkelijke indeeling, een eig«.-n typisch Goudsehe markt, een 'afzonderlijke keuringsdienst voor waren, eigen autobussen en i-»-n spoorstation, dat door de in .Gouda 'komenden en vertrekkenden als de voornaamste toegangspoort tot die stad wordt ?gebruikt, eigen gas-, electrieiteits-. waterleiding en telefoonkantoren, ingezetenen, die voor het overgroote deel hun werkkring hebben, in de gemeente zelf. enz. enz. Voorburg en Rijswijk hebben niets van dat alles. Zij zijn. wat al deze instellingen betreft en wat den werkkring, .de ont wikkeling en de ontspanning van een groot deel van hun ingezetenen aangaat, afhankelijk van of aangeleund op ileii Haag. * * . * Maar. zoo luidt een voor de hand liggende tegenwerping, was dat in het verleden niet anders!' Waven in het verleden Rijswijk en Voorburg' niet zelfstandige' gemeenten met een eigen karakter? Da opmerking is volkomen juist. Tot zelfs ongeveer 50 jaar geleden, toen deze gemeenten te zamen nog slechts (t n 7000 inwoners telden thans tellen zij er 30.000 r droegen deze gemeenten een eigen karakter en hadden zij dientengevolge recht op een zelfstandig bestaan. Wie echter vasthoudt aan een instelling, omdat zij in hét verleden recht had op bestaan, ook in nieuwe omstandigheden, die volkomen van het verleden afwijken, maakt zich schuldig aan con servatisme. D3 heer Daymaer van Twist, nog beter bekend als lid van de Tweede Kamer, dan als lid van den Haagschen gemeenteraad, heeft bij een vorige gelegenheid, toen ditzelfde onderwerp in dat college aan de orde was; gezegd: de gemeenten Voorburg en Rijswijk móeten als zelfstandige gemeenten blijven bestaan, omdat zij historisch als zoodanig zijn gegroeid." Een spotziek raadslid vroeg toen aan den heer Duymaer van Twist: .,Generaal, laat u uw haren wel eens knippen?" Het lag voor de hand, dat het antwoord op die vraag bevestigend luidde, omdat het Reglement op den Inwendigen, Dienst der Infanterie, dat in zijn democratischen opzet voorschriften bevat, die evenzeer gelden voor een luitenant-gencraal op Inhoud: I, Mr. A. C. Josephus Jitta, De grenswijziging in Dtn Haag. 2. W. van Wulfften Palthe, Planmatige Wereld productie. 3. L. J. Jordaan, Het verstoorde evenwicht. 4. Dr. Jan Romein, De Woestijn brandt met teekening Is. van Mens. 5. L. P. Rito, Boekbespreking. ? 6. Mr. Frans Coenen, Vertalen en Idealen. 7, Dr. P. van Olst, Licht. B. van Vlijmen, Schimmenspel. 9. Otto van Tussenbroek, Buitenl. reclamekunst. 10?II. C. van Wessem, Muziek. 12. Engelsche verkiezingen. Het Leidsche stadhuis. 13. L. J. Jordaan, Bioscopy. 14. Zuiderzeewerken. Laat Arbeiden \ 15. C. A. K'aasse, Beursspiegel. 17. Mr. H. Scholte, Dramatische Kroniek. 18. Albert Heiman, Twee revanches. 19.. Alida Zevenboom, Croquante Croquetjes.?Uit Kladschrift van Jantje. 20. Letterraadsel. Charivaria. Omslag: Spelproblemen. Viooltjes Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGERS Let op den naam f non-activiteit als voor een eenvoudig milicien, voorschrijft, dat militairen hun haren kort geknipt moeten dragen. ..Is dat niet in strijd met uw beginselen", luidde de repliek, ..uw haren zijn toch immers historisch zoo lang gegroeid?" In cle! inleiding van zijn beroemde handboek van het gemeenterecht, waarin Oppenheim. naar ?de teekenende uitdrukking van Struyeken. met Thorbecke samen .ons gemeenterecht heeft ge schapen en geformuleerd, wordt de vraag bespro ken aan welke omstandigheden de Xederlandsche gemeente haar recht van zelfstandig bestaan ontleent. Oppenheim beroept zich eerst op de begripsomschrijving van een oude Fransche wet, die luidt: ..une sociétéde citovens, unis par des relations locales". En hij geeft daarna zelf dit antwoord: ,, Gemeenschappelijke belangen van burgere, die op een zelfde territoir bijeen wonen; belangen, die wegens het lokaal karakter dat daaraan kleeft, de gemeentenarén eigenaardig raken, zoodat zij voor het bezorgen en doorvoeren zich aaneen moeten sluiten en eigen krachtsaanwending op roepen." Een objectieve ontleding van de feitelijke om standigheden van den tegenwoordigen tyd en van de verwachtingen voor de naaste toekomst, bovendien een zuiver historisch inzicht, dat zich niet vastklampt aan wat eens in het verleden was, doch dat de ontwikkeling der historie durft te onderkennen en ten slotte een juist begrip van wat een gemeente recht geeft op een zelfstandig bestaan, voeren tot de conclusie, dat het gewenscht is, dat Voorburg en Rijswijk worden opgelost in een grooter 's-Gravenhage. ' A. C. JOSEPHUS JITTA II