*?:/ H t ! K 1 M .. t l l11 Ji'i De Groene Amsterdammer van 14 November 1931 No. 2841 Planmatige wereldproductie door W. van Wulfften Palthe Grxtimrnlijk «« of v«>r**olM'rIntr tu-htcriiittfiint; l lot- zij mij vergund dit onderwerp. waarin Dr. AVibaut * ) 7,00 duidelijk zijne opvatting weer geeft eens van andere zijde te belichten. Dr. Wibaut's opinie dikwijls waardeercnde, is hot mij toch niet mogelijk zijne zienswijze, in dit opstel ontwikkeld, te kunnen doelen. CJeens/.ins zelfs. Het vraagstuk ..planmatige wereldproductie", schijnbaar een economische kwestie, vertoont in zijn fundatie ontegenzeggelijk ook politiek. In het begrip ..planmatige wereldproductie": ..om door geordende wereldvoort brenging de grootst bereikbare welvaart der geheele mcnéchhcid te bereiken", mis ik de toelichting of die welvaart der geheele menschheid als vervlakte gelijksoortige welvaart bedoeld is. of welvaart die verschillende trappen toelaat. Het laatste heeft tot voor eenigen tijd bestaan. (dat ik dezen crisistijd uitschakel, wil ik verderop motiveeren). zoodat dit dan ongeveer zoo zou mogen blijven. Wordt echter een genivelleerde, niat rieele welvaart voorgestaan, dan sluit dit uit: verschillende waardeering van menschelijk en ook zakelijk ..kunnen". Dit moet leiden tot verslapping en achteruitgang. Hen kan het ..menschelijke" in den monsch : ..voor uit willen door energie en kunde", niet wegnemen: geen enkele wereldorganisatie kan dat ! Dit voor waarts streven van het individu geholpen door begaafdheid of kunde, mits zich aanpassend aan omstandigheden, blijft een onoverwinnelijk na tuurelement. Onderlinge concurrentie en die mot het buiten land was een prikkel om steeds naar vooruitgang te blijven zoeken, on niet het minst naar verbete ring in materiaal of werkmethodes om door kosten vermindering. de concurrentie vóór te komen. Het noodzakelijk gevolg was dat de Verbruiker daarvan voordeel ondervond. Dr. AVibaut geeft dan ook toe dat vroeger concurrentie en verbruikersbelangen meer evenwijdig liepen, terwijl dit als een historische herinnering wordt beschouwd. Hieruit mag men concludeei'on. dat dus nu 't verbruikersbelang op den achtergrond raakte. Maar. . . . elk zakenman, producent of tusschenpersoon weet: De producent wikt, de klant be schikt. De verbruiker is het, die 't zij door gebrek aan waardeering voor een artikel, 't zij door te hoog vinden van een prijs den producent beïnvloedt. ja. eigenlijk regeert ! Deze nuchtere, eenvoudige uitlegging is als een axioma, dat zich niet laat ver vangen door sociale politieke theorieën. Juist in deze tijden van felle concurrentiestrijd is er geen monopolitisch beheer in handen van particuliere ondernemers. De dikwijls gemaakte oridernemerswinst, zal direct of indirect welvaart brengen. ' ? Juist bij planmatige wereldproductie" geregeld door diverse regeeringen (als ze 't eens konden' worden) dreigt het monopolistische karakter ! zou particulier initiatief verslappen en oplossen in een geestdoodend nivelleeringssysteem. Maar juist ook die eigenschap van de LeidersProducenten, het streven naar ondernemers- (i.e. ondernemings) winst, levert een waarborg dat te groote of onplanmatige productie zich zal regelen naar- 't verbruik. ' . De basis waar alles op berust; de kwestie van vraag en aanbod. Deze crisis bewijst het zoo sterk, nu alle producenten wijzigingen aanbrengen in hun bestaand productiesysteem. Noch het kapitalistische, noch eenig ander proG005EN,SWAGERIIAN duet iestelsol xal crisisperioden kunnen voorkómen. Men deilke sleuhts aan wisselvallige of misoogsten van landbouw- of cultuurproducten. Ken crisis zien aankomen, zal bij juiste waarneming en conclusie van feiten voor sommige mensehen tot op zekere hoogte mogelijk zijn. Zeker, het is diep droevig, dat enkele malen (niet ..telkens") ruillioenen menschen moreel en materieel moeten lijtien, doch dit massa- lijdon is uitzondering. Betere en slechtere tijden zullen steeds blijven bestaan, maar men moet ook dat slechtere aanvaarden ! AVat betreft tle opvatting van een nieuwe voortbrengingswijzo die internationaal moet zijn. diene dat geographische ligging, bodemgesteldheid, kli maat eii-aard der bevolking een leiddraad vormen voor een zoo goed mogelijke produetio-indeeling. Maar nu komt men vóór alles tot de vraag: Is het juist om in abnormale crisistijden te gaan zeggen De productiemethode deugt niet: er moet een andere planmatige wereldproductie ko men. Xeen ! liet is onjuist een uitzonderingstoestand als punt van uitgang tt» nemen. Een tweede vraag is: Ilad deze- crisis zóó geweldig moeten zijn; had zij vooral de ..arbeidende klasse" men oreel en materieel zóó behoeven te treffen ! Ook dit valt zeer te betwijfelen. De geweldige kapitaalvernietiging door den tivurigen wereld.oorlog veroorzaakt, had natuurlijkerwijs moeten beteekenen achteruitgang, versobering. AVareii hier alleen economische natuurlijke wet ten opgetreden, waarbij de ..vraag en aanbod "kwestie een voorname rol speelt, dan zou het le venspeil van alle klassen der bevolking naar be neden gegaan zijn. .Gedurende de oorlogsjaren, heeft de titant-nstrijd geleid tot geweldige productiemogelijkheden, waardoor later in betrekkelijk korten tijd kon wor den aangevuld, wat in den oorlog aan ..kapitaal" vernietigd was. Deze ..schijnbloei" heeft de volke ren geweldig misleid. De daarop gevolgde economische inzinking nu heeft geen natuurlijke gevolgen gehad. De schijnwelvaart van die enkele jaren had dert levensstan daard van alle klassen opgevoerd. Men heeft het geaccepteerd, zooals men geneigd is te doen bij zaken, die aangenaam zijn. Maar toen de inzinking kwam heeft men daar van de consequenties niet willen aanvaarden: vei-sobering, lagere productiekosten, lagere ver diensten, lagere loonen. En nu komt de groote wonde plek ! De politiek begon zich te mengen in 't proces van economische productie. Men was' opgewekt, onbezorgd voort schrijdende, plotseling voor een breede moddersloot gekomen. Men moest verder ! Zeker men zou over dien moddersloot kunnen springen mits.. men een aanloop had genomen. Maar daarvoor was het noodzakelijk eerst een eind terug te gaan ! Dat wilde men niet t Zóó kwam men in den mod?der terecht. Wanneer toen bij die inzinking zij, die als leiders van de arbeidende klasse optra den, inzicht getoond en hun volgelingen ingelicht hadden, en voor die inzichten hadden durven uit komen; wanneer men begrepen had, dat bij 't dalen van het Indexcijfer" ook de loonen al thans gedeeltelijk, (in verband met groote reproductiemogelijkheid per arbeider) moesten ver minderen, dan zou ongetwijfeld lagere kostprijs, grootere omzet ten gevolge gehad hebben. Daardoor minder hevige crisis, nu. In die tijden echter werden door Politieke Leiders bij de arbeidersklasse wenschen naar voren gebracht, die voor haar socialen vooruitgang zouden betee kenen. . Loonen mochten niet achteruit, grondloonen werden vastgesteld, waardoor de natuurlijke eco nomische wet van vraag en aanbod vrijwel uitge schakeld werd. Waar vroeger een arbeider ook de kwade kansen van tegenspoed in zijn gezin aanvaardde, gesteund 'door zijn eergevoel, hoe moeilijk het hem soms ook viel, daar kwamen de sociale wetten, dit alles van hem overnemen. De finantieele lasten drukten op de productie, terwijl slechts een deel tenslotte den arbeiders ten Witte Curafao Sec C her ry Brandy M ent He Gladdie Curafao Brandy goede kwam, omdat een staatslichaam niet econo misch werkt. Hot aantal der sociale wetten on andere lasten. die nu op vele staten drukken, is daarom zoo groot. omdat Politieke Partij-concurrentie (en in Neder land ook op religieus gebied!) do regeering noopte steeds verder te gaan. Er is nog een andere ooi-zaak. Dat door deze verworven voorrechten (die economisch in dien omvang feitelijk niet mogelijk A-aren!) de.groott» arbeiders kiezers schare steeds meer arbeiders afge vaardigden in Gemeente, Provincie en Rijksbe stuur bracht, is begrijpelijk. Xu is het geenszins mijn bedoeling te willen ont kennen, dat er onder hen niet bravo, verstandig» menschen zijn die op sommige vraagstukken een goeden kijk hebben. Doch er zijn helaas velen wien het ton eenenmale ontbreekt aan eenige algemeen»* ontwikkeling en voldoende inzicht, om vraagstuk ken van financieel-economischen aard te kunnen beoordeelen. Vooral Xoderland is zoo verpolitiekt, dat zelfs verstandige bestuursleden Politieke Principes laten overheersohon bij zakelijke, sociaal economi sche of finantieele kwesties. Bij elk bestuurslichaam (Gemeente, Provincie of H ijk) moet economische en zakelijke, doch geen Politieke overweging, den grondslag vormen. Leider zijn van arbeidersgroepen beteekent niet alleen hun steeds voordeden te bezorgen, doch het waarachtige, uiteindelijk belang van de arbeiders eischt vooral ook, dat oprechte voorlichting ge deeltelijken achteruitgang bepleit, wanneer do onverbiddelijke economische natuurwetten zulks eischen. Hoe langer men den arbeiders do onaangename waarheid onthoudt dat alleen teruggang weer naar verbetering kan voeren hoe erger de ge volgen. Het tot nu toe gevolgde productiestelsel (buiten deze crisis) heeft getoond, door de alom toegeno men arbeiderswelvaart, dat deze methode ze moge niet volmaakt zijn een zeer goede is ! Deze crisis leert- ons dat het levenspeil in vele rangen der maatschappij te hoog was opgevoerd om dezen schok te kunnen weerstaan. Alleen gezamelijk gedragen achteruitgang of versobering hoe onaangemaan ook kan ons voor geheelen ondergang behoeden! Maar dan spoedig ! *) Zie <Je Groene Amsterdammer" van 10 October 1931. Niet te verwarren met het artikel vu n Dr. W. in het vorige nummer* Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER & Co. DEN HAAG AMSTERDAM .?' ARNHEM BEWAARPLAATSEN VOOR INBOEDELS Het verstoorde evenwicht l *t Teekening door L J. Jordaan vOLTKEIN.BOM£> 11 II J i i Wat is zwaarder: n pond veeren of n pond lood?