14 De Groene Amsterdammer van 14 November 1931 No. 2841 Nederlandsche Handel-Maatschappij, N.V. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en 's-BRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-lndiö, Stralts-Settlements, Britsch-lndië, China Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE DEPOSIT. - KOFFERKLUIS. ARNHEM" beschermt Uw gezin In moeilijke jaren. N.V. Bataafsche Hypotheekbank AMSTERDAM A n n o 1 88 9 Geeft uit tegen beurskoers: 5 % PANDBRIEVEN ? in stukken van f1OOO,-,f5OO,-enf1OO,-. Coupons Januari en Juli N.V. STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie : Mr. H. H. C. CASTEND1JK en l. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Trustkantoor 4.$% Pandbr. tegen beurskoers uit. Provincie Noordholland. LEENING ? 7.500.000.- van 1931, UITGIFTE van ? 2.000.000.- 4'/2 pCt. Obligatiën, zijnde het eerste deel van bovengenoemde leening:, in stukken van ? 1OOO.?nom. aan toonder. : i:, Ondergeteekenden berichten, dat de inschrijving op bovenvermelde Obligatiën tot den koers van 973/4 pCt. zat zijn opengesteld op MAANDAG 16 NOVEMBER 1931, van des voormiddags 9 tot des namiddags 4 uur, ten kantore van de INCASSO-BANK N.V. te Amsterdam, Rotterdam* 's-Gravenhage, Almelo, Arnhem, Bodegraven, Delft» Dordrecht, Eindhoven, Enschede, Gorinchem» Gouda, Groningen, 's-Hertogenbosch, Hillegersberg» Hilversum, Leeuwarden, Lelden, Maastricht Nijkerk, Nijmegen, Schiedam, Tilburg, Utrecht, Voorburg, Wormerveer en Zaandam. M Heeren R. MEES <£ ZOÓNEN te Rotterdam; 's-Gravenhage, Delft, Schiedam en Vlaardingén. M M OSCAR SMITS BANK, N.V. te Haarlem. op de voorwaarden van het prospectus dd. 11 November 1931, waarvan exemplaren benevens inschrijvingsformulieren bij bovenvermelde kantoren verkrijgbaar zijn. INCASSO-BANK N.V. R. MEES & ZOÓNEN. AMSTERDAM, ROTTERDAM, 11 November 1931'. Spreekzaal Zulderceewerken Met groote belangstelling en in verschillende opzichten ook met in stemming heb ik het artikel van oudMinister van Ysselsteyn De Zuider zee moet droog" in het nummer van 31 Ocotober van De Groene" ge lezen. Tal van argumenten, die voor cl ooi-zetting der inpoldering pleiten,kan ik voetstoots onderschrijven en zeker in de eerste plaats wel die, welke betrek king hebben op het werkloosheids vraagstuk, waarin ik zelfs nog verder ga door te beweren, dat andere landen ons zullen benijden zulk een voor de hand liggend object ter bestrijding van de werkloosheid en dan nog wel door een op den langen duur rendeerend immers anders zou men het werk in 't geheel niet aanvatten middel. Ook ga ik volkomen accoord met andere door den heer v. Y. genoemde factoren als bijv. het gereed hebben van een uitstekende organisatie en de aan zekerheid grenzende waarschijn lijkheid, dat in de komende tijden van laagconjunctuur de kosten lager zullen blijken dan zij in de eerste jaren waren. Vergis ik mij niet, dan klopt een en ander vrijwel met de argumenten door den heer v. d. Waerden in zijn zeer lezenswaardige artikelen in Het Volk" gepubliceerd. Haar wat mij in hevige mate ver wondert en waarin ik van meening met beide schrijvers verschil, dat is, dat beide heeren voorstellen om als het ware maar op den ouden voet het werk voort te zetten. De heer v. Y, zegt zelfs in zijn artikel in uw blad: De financieele risico wordt niet veroorzaakt door eenig dubium betreffende de uitvoeringskosten; de plannen voor bovengenoemden polder zijn geheel gereed; de begrootingen zullen, waar alle prijzen zich in da lende richting bewegen, geen aan leiding tot groote tegenvallers geven,, etc." Met andere woorden: Regeering, ga maar door, de kosten kunnen alleen maar meevallen. Geachte Redactie, zoo kan het niet en zoo mag het ook niet. Na alles water aan overschrijding der ramingen bij het Zuiderzeeplan al voor den dag is gekomen, kan ons volk zich niet meer veilig voelen bij de ambtelijke begrootingen, en de voorstanders van ' voortzetting der inpoldering als boven genoemde twee schrijvers kunnen m.i. aan hun eigen plannen geen grooter nadeel berokkenen, dan door het pleiten tot voortzetting op de wjjze als tot dusver. Zy roepen daarmede alle principiéele en gelegenheids-tegenstanders in het geweer. Ik moge de heeren verwijzen naar een in Maatschappij Belangen" van Juni 1030 verschenen beschouwing vanwege de Centrale Commissie voor Bezuiniging der Nederlandsohe Maat schappij vuor Nijverheid en Handel over het Zuiderzeevraagstuk. In deze beschouwing, die ook in brochure vorm verscheen en nog bij het se cretariaat der Commissie, Nassau* plein 5, te Haarlem, verkrijgbaar is, wordt met argumenten aangetoond, dat voortzettingder inpoldering slechts kan en mag geschieden door een or ganisatie in nader vast te stellen op commercieelen grondslag gebaseerden bedrijfsvorm, doch die niet moet worden opgezet als een ambtelijke dienst of organisatie. Een aanvulling in bovenbedoelden zin zou naar mijn meening het artikel van den heer v. Y. in overtuigings kracht doen winnen! Met dank voor de plaatsing. A. SPANJAARD Voorzitter der Centrale Commissie v. Bezuiniging. 's-Gravenhage 5 November 1931. * * Laat arbeiden ! Geld is tot op heden een nog onmis bare factor in. 's werelds huishouden. Zoolang er tegenover gepresteerde arbeid niets anders gezet kan worden, moet men dit aanvaarden. Toch .schuilt er volgens mijne meening een groot gevaar in de hedendaagscho verhouding van geld en arbeid. Ken ieder die wel eens rustig hierover heeft nagedacht, zal moeten toegeven, dat geld vijandiger tegenover den arbeid staat! dan omgekeerd. Er i» geld in overvloed, niet alleen in ons land, maar over heel de wereld. Wat doet men nu met dit overvloedige geld ? Inplaat s hiervoor arbeid te laten verrichten, al is die arbeid dan niet direct ..winstgevend", houdt men het vast, gevolg hiervan is, dat zij die arbeiden willen, hiertoe niet in de gelegenheid zijn, omdat zij die over geld beschikken dit vasthouden. Ik weet wel dat het probleem niet zoo eenvoudig is, doch dit valt toch niet tegen te spreken dat er momenteel geld genoeg is en arbeid te weinig. De winter is in aantocht, duizenden menschen, die geheel zijn aangewezen op zich zelf voor wat hun onderhoud betreft, hebben een harden dobber en zien met angst den winter tegemoet. Onder die duizenden zullen de mees ten niet in aanmerking komen of willen komen voor werkloozensteun". De eenigste steun die men hun geven kan is arbeid in welke vorm ook. I^aat zooveel mogelijk arbeid ver richten een ieder naar zijn vermogen. Het geld dat men nu opstapelt kan morgen minder waard zijn. Waarom dan niet dat relatieve geld omgezet in arbeid? Of zou het waar zijn dat geld de vijand van den arbeid is ? J. J. NIJHOFF Azn. N.V. Rotterd. Hypotheekbank voor Nederland Opgericht 1864 Maatschappelijk Kapitaal f 10.000.000, waarvan geplaatst f 8.400.000, waarop 10 pCt. gestort. Verstrekt geld op eerste hypotheek. Voor inlichtingen wende men zich tot het kantoor der Bank, Schledamsche Singel 89 te R'dam of tot hare Agenten De Directie': Mr. Th. Reepmaker, Mr. N. P. C. van Wijk, Mr. B. van Rossum. De Holl. Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70. De Bank verstrekt* gelden tot elk ? bedrag met een minimum van f 1000.?op zakelijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgeving eener polis van levens verzekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5% schuldbrieven in stukken van f 1000.?, f 500. f,100.?tegen Beurskoers. en No. 2841 De Groene Amsterdammer van 14 November 1931 16 eursspiegel door C A. Klaasse 11 November. Men ziet weer vroolyke gezichten op het Dami-ak, on ondanks het vallen van de blaren denkt ieder aan een nieuwe lente. Er zijn weer omzetten, en Jan" komt zy het nog wat schuchter en ongeloovig weer in de markt, al is het nog niet zot) erg dat onze juist geïnaugureerde tikkerdienst het niet bükan sloffen, zooals men van een rechtgeaarden tikker volgens New-Yorksch voorbeeld eigenlijk zou verwachten. De koersen van bijna alle aandeelen geven blijk van deze betere stem ming: Philips die nog niet zoo lang geleden het laagste punt van dit jaar bereikten op 56£ % zijn al tot boven de honderd opgeloopen; aandeelen H.V.A., die al 168 hebben gestaan, zijn nu weer boven de 200 %, tabaksaandeelen maakten even eens een f linken sprong; Deli's komen dit jaar van 110 % af en loopen nu tegen de 200 % aan. Aan deelen Billiton hebben ook een koersstijging met ruim 60% achter den rug. Deze ontwikkeling i» geenszins typisch voor ons land, ook Wallstreet seint reeds geruimen tijd vastere koersen, en do andere beurzen sukkelen vrijwel mee. Natuurlijk zijn de meeningen, zooals bij elke beginnende stijging der koersen in een tijdvak van depressie, in twee kampen verdeeld: do optimist ziet al weer den nieuwen dageraad van een bloeitijdvak gloren, de pessimist beschouwt do .stijging als een tijdelijke reactie op de voorafgaande daling, zooals dia telkens na een peiïode van scherpe inzinking voorkomt. Dat na de zeer sterke koersdaling in Augustus en September zulk een licht herstel zou volgen, behoeft op zichzelf inder daad niet te verwonderen. Hetzelfde hebben wij, sedert ruim twee jaar geleden de lawine in beweging raakte al eenige malen gehad, eerst in Februari en April 1930 na den eersten val, daarna in lichtere mate in October 1930, als terugslag op de instorting van de voorafgaande zes maanden (waarin de aandeelenindex van het Centraal Bureau voor de Statistiek van 100 tot 73 inzakte). Vervolgens trad weer een snelle daling in, die het indexcijfer van 75 op 63 bracht, en die prompt gevolgd werd door een reactie tot 68 in Februari. Daarop volgde weer een daling tot Juli, die den index op 52 bracht. en die in die maand een herstel tot 55 uitlokte. Terwtfl tenslotte sedert dien in een paar maanden ty'ds de index tot 39 terugviel. Zoodat een herstel dat wij thans zien werkelijk niet zoo wonderbaarlijk is. Contramine-dekkingen kunnen na een periode van constanten koersdruk een heele sprong naar boven toe teweegbrengen, zonder dat men daarin een reden tot blijvende verbetering hoeft te zien, te meer omdat toch altijd op dit relatief inderdaad bijzonder lage koerspeil verscheidene koopers gereed staan om bij het eerste vleugje van ver betering meeteloopen met de stijging, waarbij de aldus gestimuleerde vraag maar heel weinig aanbod tegenover zich vindt, hetgeen vrij abrupte koers bewegingen kan verklaren. Toch kan niet ontkend worden, dat zij die in het jongste verloop meer zien dan alleen de invloed van een tijdelijk gewijzigde technische markt positie daarvoor reden hebben. Reeds eenigen tijd is er op verschillende productenmarkten een betere stemming te constateeren. Vooral de tarweprijzen zijn in betrekkelijk korten tijd sterk gestegen, met niet muider dan circa 40%. Ook de zilverprijs is tamelijk snel omhoog gegaan. En het waren juist deze twee producten, waarvan de prysval zulk een groote psychologische beteekenis heeft gehad. Er zijn zelfs optimisten die de stelling hebben verkondigd dat een herstel van de zilverprijs de heele crisis zoo goed als zou oplossen; onder deze groep schaart zich bv. ook een anders zoo groot landgenoot, die óns heeft getroost met de stelling dat al wordt zelfs goud waardeloos, olie toch altijd een waardevol product zal blijven, maar die toch de dubbele standaard nog boven de oliestandaard prefereert. En wat de tarwe betreft: het kan niet ontkend worden dat de lage prijs voor dit product inderdaad een van de belangrijke oorzaken is van. de huidige crisis die toch in den oorsprong in hooge mate is terugtevoeren op de agrarische depressie en dat een blijvende en belangrijke verbetering op dit terrein inderdaad al een heele stap op den goeden weg zouzijn. Maar daarbij is het niet gebleven, ook petroleum, rubber, koper, tin, wol, koffie hebben alle meer of minder belangrijke prijsstijgingen vertoond. Nu mog»> men over do originaire aanleiding tot de depressie van meening verschillen, niemand zal willen ontkennen dat ?/y in zooverre van vele vorige afwijkt dat in do eerste plaats een overprodcutie van allerlei grond stoffen en ruwe producten daaraan ten grondslag Hgt, een overproductie die geleid heeft tot een algemeene sterke prijsdaling van die oerproducten. Wanneer die daling van het prijsniveau tendeele ongedaan gemaakt zou worden, dan zou inderdaad daarmee de kiem voor een herstel gelegd zijn; er hoeft niet een industrieele opleving aan vooraftegaan, zooals dat in vorige conjunctuur-bewegin gen het geval was, omdat toen de ooi-zaak moestal niet bij de productie dor oerproducten lag, maai bij het verbruik daarvan door de nijverheid. Konden de prijzen der voornaamste grondstoffen weer op loonende basis komen, dan zou dat on middellijk het algemeene niveau dor industrieel*activiteit vorhoogen. * * * Is er inderdaad verbetering gekomen in do positie der voornaamste producten ? Een tijdelijko verbetering in de marktpositie ongetwijfeld, want anders zou de prijsstijging er nimmer geweest zijn. Maar wil hiervan invloed kunnen uitgaan op hot heele economisch organisme, dan moeten erredonen voor blijvende verbetering zijn. Dan moot in d»eerste plaats de productie niet meer voortdurend het verbruik overtreffen. Wanneer op een zeker moment een verbetering tusschen de verhouding van vraag en aanbod te constateeren valt, dan reageert de marktprijs daar natuurlijk op. Maar die reactie zal slechts tijdelijk zijn wanneer ondanks die verbetering in de verhoudingen het evenwicht nog niet is bereikt. Voor een flinke prijsstijging is het onder de huidige omstandigheden eigenlijk noodig dat er een toestand van onderproductie intreedt, want komt er evenwicht dan blijven de enorme voorraden hun druk op de markt uit oefenen. Die ontzaglijke voorraden vormen juist n van de meest typische verschijnselen voor do huidige markteonstellatie van bijna alle producten. Ik heb daarop eenige weken geleden gewezen, on do stelling werd nog geaccentuoord in een beschou wing van den heer Belinfanto. Is er nu kans dat bij de huidige verhoudingen tusschen productio on comsupmtie oon behoorlijk gat wordt gegeten uit de voorraad langs den natuurlijken weg van over consumptie? De prijsstijging voor tarwe is voor namelijk gebaseerd op geringer exportoverschot in Argentinië, en in Rusland. De kwestie Rusland is inderdaad van groote beteekonis omdat dit land begonnen is mot in den zomer uit de nieuwe oogst oen veel grooter kwantum te verschepen dan ver leden jaar, hetgeen de schrik erin bracht en een scherpe prijs val veroorzaakte. Volgens de laatste berichten zou echter de oogst zeer zijn tegenge vallen, zoodat voor export dit jaar minder beschik baar zou blijven dan verleden jaar, hetgeen voor do rest van dit jaar (het faatsto kwartaal bracht in 1930 juist een buitengewoon groote export) sou beteekenen dat men van Rusland weinig meer te verwachten heeft. Dat zulke factoren den prijs beïnvloeden is heel begrijpelijk, maar of die invloed blijvend is moet minstens kwestieus worden geacht, bij een voorraad van eenïge honderden millioenen bushel. Een bly vende verbetering kan men slechts ' verwachten als door de lage prijzen de uitzaai zoo sterk wordt ingekrompen dat de productie bij normale oogsten de consumptie niet meer overtreft. Inderdaad is de uitzaai hier en daar verminderd, maar aan den anderen kant zijn er zooveel regeeringen die door eenzijdige tarwesteun de uitzaai eerder stimuleeren, dat de verhoudingen nog allerminst overzichtelijk zijn. Natuurlijk is het mogelijk dat het begin voor een definitief herstel is gemaakt, maar het kan evengoed een .tijdelijke reactie zijn. Wat den zilverpriJH betreft do tweede dien men zoo belangrijk vindt ik geloof dat de beteekenis daarvan schromelijk overdreven wordt. Het voornaamste argument: dat do koopkracht der Oostersche bevolking op en neer zou gaan met de zilverwaarde js zeker niet juist, want die koopkracht hangt af van de waarde van hun voor export beschikbare producten. Do zilverprys beteekent alleen iets voor hun koop kracht wanneer zij meer invoeren dan uitvoeren CHAMPAGNE K RU G SCO REIMS IN KWALITEIT AAN DE SPITs' N F ONNL 7UUN CiKONiN( on dus hun geld moeten gebruikon om het buiten land te betalen. Maar dan hoeft men aan een verbetering van den zilverprijs zeker niet te denken, want als de groep, die vroeger de voornaamste afnemer van zilver was, nu gaat aanbieden dan kan dat niet anders dan oon ontwrichting van de markt tengevolge hebben. In elk geval is het geen normale toestand dat oen volk zijn muntmetaal moet gebruiken om zijn aankoopen op de wereld markt te betalen! Voor de overige producten is do toestand verschillend, voor enkoio is zoo goed en y.oo kwaad als hot gaat oon productiei-egeling in elkaar gezot, on daar kan men wellicht op den duur oon verbetering van verwachten bv. voor tin. 'hoewel daar telkens woei- moeilijk heden to voorschijn komen! die eens te meer be wijzen dat een intei nationale productiereguleering lang niet makkelijk is. Het C'hadbourne-plan heeft tenminste b -reikt dat de suikerprijs zich handhaaft op oon peil dat ongeveer 30 % hoogor i* dan het laagsto punt; alloon hoeft men daar weer de mis rekening van do 'cunsumptieaamvas. De 'koporpr«>ducten gunnen elkaar ook hot licht in do ougen niet. en do moeilijkheid is dat n van do gmote concerns do andero wat kostprijs betreft verre slaat, maar er wordt weer gewerkt aan oen agreement! Op do oliemarkt zijn de ver houdingen iets gunstigoi- geworden o.a. door de bajonetten in Toxas on Oklahouia. maar op den duur zullen toch allo producenten moeten samenworken. en dat zal, gezien hot zeer'groote aantal ..onafhankelijke" producten, niot gemakkelijk gaan. Maar mot hot plan Kessler is weer oon aanknoopingspunt gevonden, dus do markt zal daarop wel weer wat vooruitloopen. En voor de rost geldt nog steeds hetzelfde consigne: de consumptie daalt harder dan de productio. on de voorraden groeien eerder dan dat zij slinken. Het ..natujprlijke" proces van afvallen der zwakke producenten gaat uiterst langzaam en wordt aan alle kanten tegengehouden. Hier en daar kiimpt de productie op die manier wol in maar het gaat heel, heel langzaam. Tenslotte moet nog dit in liet oog worden ge houden: bijna alle aandeelen staan op het oogenblik in verhouding tot de huidige bedrijfsrendabiliteit te hoog. Men is heel natuurlijk overigens vooruitgtloopen op oon verbetering van'din toe stand. Maar wanneer die verbetering komt, dan behoeft dus do koers niet wederom te stijgen, want do verbetering was al in do koers verdiscon teerd! Alles bij elkaar genomen dus weinig reden oui aan een definitief herstel op dit moment te denkeu, hoewel do kans nooit uitgesloten . is: wanneer er eenmaal beweging in de prijzen zit, dan ken dat opzichzelf wellicht al voldoende /.ijn om verbetering to brengen. Wij zijn het er allemaal over eens, dat de machine maar een stoot je noodig heeft om weer op gang te komen wanneer wij plotseling allemaal overtuigd waren dat de ver betering a.s. was, dan was dat al een heele stap op den goeden weg?misschien ligt die in een beginnen van de stijging voor allo producten, of die stijging dan al dan niet gemotiveerd is, doet er niet eens toe! Afwachten .is op ^het oogenblik de'boodschap. Maar de afgeloopen jaren hebben genoeg teleurstelling gebracht om ongeloovige Thomassen van ons te maken. Wij moeten het nog eerst zien dat er schot in komt, dan gaan wij gelboven! W f l * S. \