v 12 De Groene Amsterdammer van 21 November 1931 De Groene Amsterdammer van 21 November 1931 No. 2842 O roep Barja Collin Schilderkunst door A. Plasschaert Llcnx, in Art! te Amsterdam IX- tentoonstelling van Egger Liens is grootendeels ne van die soort voordracht, die thans in de schilderkunst de decoratieve wordt geheeten bij voorkeur en wier eigentlijk doel is in groote ruimten de muren te versieren niet een vereenvoudigde voorstelling vol grooten inhoud. Van zelve komt by deze tentoonstelling de voordracht ons in de gedachten (en dat is niet alleen door den steiger met de figuren) van Roland Holst over zulke kunst, weer al jaren ge leden, en waarin, de tijd wees het te ?duidelijk uit, sommige stellingen wel ietwat, waren geforceerd. M»ar hoe is de voordracht van EggerLienz dan in het grootste deel van het werk, dat wij in Arti nu zien? Het is zonder twijfel volgens vooraf gaande definitie als decoratief gewild en begrepen- Er is vereenvoudiging, oen bepaalde wijze van componeeren ?(evenwijdigheden) een lust tot rhythnve. die tot onstuimigheid kan leiden en het doel wel eens voorbijloopt; er is een w^nsch, eeuwige waarheden voor te dragen op een wijs, die over het tijdelijke triompheert. En on middellijk dient gezegd te worden, dat er van dezen wensch en van zulke wil voorbeelden zijn. die ons als verschillend naar het slagen aan doen. Er zijn toch tusschen deze schilderijen werken, die ge zelve willig aanvaart, maar er zijn er ook. waar ge iets gaafs. iets gespleten» in voelt. Toch is het werk van Kgger-Lienz beter dan dat van Hodler. want het is dikwijls niet koel zooals het werk van Hodler mij immer was: er is in andere werken meer kleur (en die is uit het hart) en meer noodzaak (dat beteekent, dat het voltooid is volgens den ritus der schilderkunst). Er is meer wezentlijke kleur. Voor hen, voor wien dit mis schien moeilijk is te ondervinden in die groote schilderingen, den mees ten Hollanders. niettegenstaande Holst, niet natuurlijk, heb ik slechts te wijzen op die werken (waarvan er enkele hier zijn) die ,,natuurgetrouwer" zijn, en waar deze Hollanders zich van zelve thuis voelen. De kleur daar heeft dat leven, dat wij, de schilderende natie, onmiddellijk er varen als waarlijk aangenaam (b. v. 12, 25 en 28) van daaruit kunnen -zij den weg vinden naar het ander werk, hun meer vreemd. Een over gang daarheen is in ,.de trein" voer Triest. Ook daar is een samen-in-aanleg aanwezig, maar wat wij het beste en werkelijke achten van deze tentoonstelling is er nog niet. Ook vinden wij dat beste niet in den ;storm-aanval. Wel is daar de bewe ging gegeven, die gevonden moest worden, maar zij is niet beëindigd noch vond zij 'haar einde in- het .schilderij: de tegenstrevende kleur en lijn is niet voldoende aanwezig! Grooter is daarom de finale". Zij is tragisch, dramatisch; het hart wordt hier aangedaan door het grauw en rood, maar niet alleen daardoor, , ?er is een donkere stilte in de vormen, die den nederlaag van het leven vertolken. Da compositie in geesteJ ijken zin is hier voltooid, en zij is, winst, niet zoo openbaar tragische WAAR IEDERE l NU UT DUIZENDE KAN KOSTE en elk haperen fataal is. daar moet de Brandweer kunnen beschikken over het beste materiaal, dat te krijgen is. Bij tallooze gelegenheden bewees de Fordmotor zijn absofute betrouwbaarheid, zoodot reeds meer dan 100 Nederlandsche Gemeenten hun volste vertrouwen in hun Brandweermateriaal met den Fordmotor stellen. Verzekert ook U zich van het feilloos betrouwbare Ford-transport. Wendt U tot den dichtstbijzijnden Official Ford Dealer. LINCOLN Fbrdsorx AIRCRAFT N.V. N E DE Rl A N D SC H E F O R O A U T O M O B l E l F A B R l E K ? R O T T E R D A M Kroniek van den dan s door J. W. F. Werumeus Bun ing als in het oude-mannenhuis, waar de oude menschen zich lijken te wringen in de ruimte die hen omsluit, evenals bij de boerenmaaltijd de zwaarte van het boerenleven ons tegen de krachten en boven de kracht van den schilder ons lijkt aangedikt (het raam etc. op dit schilderij is daarentegen goed !) het schilderij is gepasseerd, evenals op andere wijze No. 13 dat is, evenals de spanning in de arm en hand op No. 27 dat werd. Beter is weer de Moeders (20) met den gekruisten Christus; de kleuren en de vormen te saam dragen daar imerlijk wat zij te dragen hebben, zooals ook in de litho 42 de figuur dat doet. Het werk van Egger?Lienz bestaat dus op deze tentoonstelling, die een nuttige is, uit drie doelen. Ten eerste uit de meer natuurgetrouwe voor stelling, die een schilder werkelijk ons doen zien. dan uit de voorstel lingen, waar het betoog te openbaar is of het tragische en waar ge de schilderkunst niet onmiddellijkondervindt, ten slotte uit die voorstellingen' waar een groot en ruim spel van lijnen onmiddellijk steunt op een ingehouden, eenvoudige kleur". Deze zijn de belangrijkste werken en moeten door ieder, wien schilderkunst aan gaat, worden gekend. Nieuwe Uitgaven Dr. M. Minnaert, Jïadioaktiviteil. Het Leven van Pierre Curie. Uitg. van P. Noord hof f. Groningen Mr. Th. Heemskerk, Enkele vragen van huwelijksrecht . en hüwelijks-v rmogenwrecht. Gebroeders Zcömer en Keuning te Wageningen. Prof. Dr. Otto Pitsen, Ieder menach i» een bijzondere geest'. Boekhandel C. Boonacker te Amsterdam. Rein Valkhoff. H et meezennest in de Alpen. Uitgave van de N.V. van Itolkema en Warendorf's Uitgevers Maatschappij,. Amsterdam. W. A. .Wijdeveld, De icereld door. Proeve van visueele aardrijkskunde over de werelddeelon op de lagere school. Zutfen, W. J. Thieme et Cie. Dr. Jan Romein, Van Tsarenrijk tot Howjet Unie. (Overdruk uit de Nieuwe Geïllustreerde Wereldgeschie denis). Uitgave van Seyffardts boek en muziekhandel, Amsterdam. Frankwood E. Williams, De rijpere jeugd. Haar moeilijkheden en het streven naar een oplossing. Vertaald d» »? Tine Querido?Nagtegaal. Uit ga, Em. Querido's Uitgevers Mij., Am^s >rdam. H. l . C. Kok, Beknopt leerboek van het handeterekenen. Eerste Deel. Uitgave van J. B. Wolters Uit gevers Maatschappij te Groningen Den Haag. P. Tennissen Sr., De Amsterdamache melkvoorzienlng. Een pleidooi voor een normale inelkwinning. Teresina on Barja Colli n De goede dans is deze herfst schaars geweest, en merkwaardig eenzijdig. Argentina, die niet Noordelijker dau den Haag kwam, Escudero, die na het later bleek niet een ontwrichte knie te dansen had, en een nieuwe Spaan sche danseres Teresina, die na haar Scheveningsche debuut dezen zomer <le verwachtingen niet hoog1 spande, vormden tezamen een Spaansche overheerscfcing, waartegenover weinig an ders stond. Deze kennelijke voorliefde voor den Spaanschen dans is misschien niet geheel toevallig: de toeschouwers iet wat moe van experimenten geworden, die meer danstheorie dan dans bren gen, ? het is niet de eerste maal dat de Spanjaarden de Pyrenieën over staken om. den dans in Europa wat nieuw leven in te blazen. De historie van het ballet geeft er voorbeelden te over van. Hoe het zij: het Amsterdamsche optreden van Teresina werd een ver rassing die ons nog eens weer leerde hoe gevaarlijk de critiek is die op de F" F. SINEMUS Leidschestraat 20-22 AMSTE R D AM C. O v er hemden naar maat vanaf f 8.5O PRIMA COUPE Eigen Atelier D ar j a Collin indrukken van een avond af moet gaan en moeilijk rekening kan houden met de macht over eigen kunst die de kunstenaar op dien bepaalden avond toevallig bezit, of niet bezit. Teresina deed zich op haar Amsterdamschen avond kennen als een danseres met prachtige voettechniek, die tenminste in een aantal van haar zigeuner- en boerendansen. haar Farueca. haarSardana, haar Jota, een eigen persoon lijkheid toonde, en een afzonderlijke plaats, naast Argentina, verdient in te nemen. Argentina is en blijft onge twijfeld de grootere gestalte, vooral door haar ..tlanses nobles" maar als men de Sardana en Jota van Tere sina eens naast Argentina's dansen van gelijken aard kan stellen, geloof ik niet dat Teresina de mindere zal zijn. Deze dansavond bracht ook weer eens het probleem aan de orde welke dans nu eigenlijk de ,.ware" Spaan sche is. Kenners verzekeren ons dat Teresina Spaansche" is dat wil zeggen, d at zij meer danst zooals men het in het land zelf ziet, en dat Argen tina meer geeft wat men zich in den vreemde als Spaansche dans voorstelt. Dezelfde kwestie is sedert jaren aan de orde bij de dansen van Raden Mas Jodjana, die naar sommiger oordeel niet zuiver" Javaansch zQn. Men kan moeilijk een oordeel vellen zon .er Spanje en Java zelf te kennen, maar het feit blijft, dat de groote dansers Argentina en Jodjana, of zij nu zuiver nationaal zijn of niet, voor ons in Ne derland de meesters in beide genres zijn. Een ondernemend impressario zou, bij de belangstelling die er thans voor den Spaanschen dans bestaat, wellicht geluk hebben, als hij ons eens kort na elkaar den onvervalschten na-, tionalen Spaanschen daas en de andere, uit Spaansche motieven geschapen, kunst kon doen zien. In ieder geval scheppen beide gen res uit oeroude bronnen van volks dans en spreken hun dansers een taal, die door de eeuwen heen haar uitdrukkungsmogelijkheden en verstaanbaar heid heeft verrijkt. Het blijkt meer en meer dat een dans, die deze taal en bronnen, die ballet- enjvolksdanstraditie, mist, een armelijk bestaan voert en zich moeilijk kan handhaven, omdat hij moeilijk verstaanbaar is. In Nederland is van eenig vrucht baar verband tusschen volksdans en kunstdans nog steeds geen sprake, al worden er dan in den allerlaatsten tijd pogingen tot toenadering gedaan. Maar de kracht die te putten valt uit de oude bronnen der danskunst is hier te lande nog bijna geheel onbenut, on het vergaat er de Nederlandsche danskunst na.... * * * Misschien is het ook daarom, dat de dansen van de groep Darja Collin, die tenminste in hun danskunst, hun een voudigheid en speelschheid verwant schap met de volksdanssfeer hebben. mij meer hoop geven dan die van .de meeste andere, Duitsch-experimenteel georiënteerde scholen. Men krijgt den indruk, dat er hier bij het begin begonnen wordt en dat een ideaal er beschouwd wordt voor wat het is: iets dat men na zeer hard werken waarschijnlijk net niet bereikt. De Nederlandsche danskunst is jaren lang zeer idealistisch, zeer hoovaardig en zeer hooggestemd geweest en het heeft ons eigenlijk geen zier ge holpen, omdat het ambacht verwaar loosd bleef en al de idealen, die uitge drukt moesten worden als even zoo vele looden zolen, de voeten zwaar maakten. Darja Collin heeft in haar leerlingen allereerst de danskunst wakker geroe pen en ze daarna vóór alles leeren dansen, in eenvoudige vormen.. Dat is precies wat men op menigen Nederlandschen dansavond zoo teleurstellend mist, en wat toch het begin zal moeten zijn van iedere vruchtbare Nederland sche danskultuur. Laten wij hopen, dat het zich hier zoo zal blijven ontwikke len, vervolmaken en verdiepen als het tot nog toe' deed, en indien dat ge schiedt, zal het ideaal langs dezen geleidclijken weg, geloof ik, eerder be naderd worden dan langs den anderen, waarbij men het zoo idealistisch wil benaderen dat men er nauweiyks op let hoe men onderweg zijn voeten zet. Hetgeen immers bij het idealisme zel den, en bij de danskunst nooit tot een doel voert. Boekenveiling Bij de Firma R. W. P. de Vries te Amsterdam, zal van 28 November tot 3 December a.s. een zeer belang rijke boekonveiling worden gehouden van de bibliotheek van den heer O. J. van der Hegge Spies, Kapitein ter Zee. b.d , en van een belangrijk deel der \ erzameling Mr. A. M. Baron van Tuyll van Serooskerken, en van andere collecties. Deze veiling is in zijn geheel ge zien een schitterende collectie: voor boekenliefhebbers is zeer veel schoons te vinden. De boeken zijn tentoongesteld bij genoemde firma van Woensdag 25 dezer tot en met 27 dezer, van 10?4 u. Vrijdag 27 dezer des avonds nog van 8?10 uur. Teresina