i j] i ;-? ?;T ;| i. i tf U.' ? i\ *? * '* :" l \ 24 De Groene Amsterdammer van 28 November 1931 No. 2843 Letterraadsel l'it ondei-staande letterggre|>enmoeten 21 woorden gevormd worden, wier 4e en Ie letters een vers van KIoos vormen: on - op - pe - ras - rauw - re - Mg sem - slag -snij - til - ta - tig -to-tolve - ve - ver - ze. De omschrijving luidt: l. edel dier, 2. nood. M. f tg. uit Vondel, 4. motief. 5. deel v. Kgypte, (J. valsch, 7. vervelend. S. kleedingstuk, }>. kleurling. 10. intern, twist punt, 11. grensplaats. 12. linie, 13. amulet. 11. geneesmiddel, 15. orde, 1(S. gesticht, 17. minister. 18. ruwheid, 19. overijld. 20. snoever. 21. opdracht. aan - fteh - ba - bal - bond - daat dacht - de - de - de - del - der - u ing doek - don - door - e - een - el - en geest - gel - ger - glui - heid ? hond lei - len - lis - loch - maat - man - man naar - naar - ne - ner - nig - nijl - om Voor de inzenders van de goede oplossing zijn als prijs beschikbaar. Boekwerken of Grammofoonplaten naar keuze van den winnaar tor waarde van tien gulden Inzendingen, liefst op een briefkaart, voor Woensdag a.s. 2 uur Op adreszijde vermelden: Oplossing Letter-Raadsel. Oplossing Letter-Raadsel By 't scheiden van de markt leert men de kooplui kennen. 1. baanveger, 2. ijsventer, 3. tooneelschool. 4. schoonheidskoningin, !ï. eigenschap, 0. Irak, 7. Danus, 8. Kzau, l». Nielsen, 10. vulpenhouder, 11. alkoof, 12. Nero, 13. duikboot. 14. orgerms, l.r>. Mondriaan, 10. aannemer, 17. redenaar, IS. Krommenie, lï». tentoonstelling, 20. laar/enknecht, 21 euvel. Prijswinner werd (na loting), J. Zwart, Bergen (N.H.)» die gelieve op te geven wat verlangd wordt aan het secretariaat van de redactie, doch zonder vermelding Letterraadsel. Charivaria WOORDAFLEIDING Voor meubels werd alleen wagenschot ge bruikt, waarvoor het noodig was de zware «ikenboomen met behulp van kruit te splijten. Men waagde een schot, vandaar de naam wa genschot." (H.D.) Zoo zijn verscheiden woorden ont staan. B.v. negenoog: het antwoord van den eersten arts, die dit euvel behandelde, op de vraag van den patiënt, of die oogvormige zweer een oog was (Nee. geen oog);stucadoor: de belangstellende vraag van den werkman aan de tweede meid. na het vertrek van haar kameraad (Mist u Ka. Door?), jenever: de aanmaning aan den gastheer op een alcoholisch familiepartijtje (Geef je neef er nog een). Zoo dateert het woord adeldom uit den tijd dat de adel dom werd. Het is bekend, dat van Lennep zijn beroemden roman schreef, gezeten voor een raam dat uitzicht gaf op de zee, en hierom zijn heldin Klaasje Zevenster noemde. Minder bekend is het, dat de medelijdende uitroep van den eersten predikant, die een vrouw den plotselingen dood van haar echtgenoot inoest meedeelen. op haar angstige vraag: wie d'r man is dood? (Wee ! de uwe !) de oorsprong is van het thans algemeen gebrui kelijke woord. Dat de helaas zoo veel voorkomende echtelijke oneenigheid het woord gadeslaan baarde, behoeft geen betoog. Charivarius opent de volgende week een nieuwe rubriek Woordafleiding." en noodigt zijn lezers uit hem bij dragen te zenden. Al te evidente afleidingen, zopals aardbeziën, welk woord het eerst gebruikt werd door de geologen, die de aard bezien, Zwijndrecht, de stad, waar men, als het kalf verdronken is, dwaaselij k naar een zwijn dregt, en chaos, de kreet van den ossendrijver, komen niet in aanmerking. BARENWEE Alleen drastische maatregelen kunnen.den golf van misdaad doen ophouden." (H.D.) Spreker zeide dat door de protectionis tische golf, die over Europa is gekomen, de moeilijkheden vermeerderd zijn." (N.R.C.) GESLACHTELIJKE MOEILIJKHEDEN ,,De Politie Diensthond is gewijd aan de werkwijze der officleele diensthond." (De P'>1. Diensth.) DIENSIJVER MET GESLACHTELIJKE MOEILIJKHEDEN Celly, soldaat in het leger der werkende meisjes, volgde Jane als diens schaduw." (Gr.) Ja, Bismarck had 't toch maar bij het rechte eind, toen hij zeide: Holland annexiert sich selbst." (N.R.C:l Vreemde woorden waren nooit zijn fort. BARBERTJES V. te E, schrijft: ,,Dezer dagen schreef een recensent in het Eindhovensch Dagblad: les absenits ont tort, doelende op het slechte bezoek. De afwezigen hebben dwaas gedaan niet te komen, want ze hebben wat moois gemist. Deze fout maken onze vaderlandsche polyglotten steeds. Les absents ont tqujours tort men spreekt in gezelschap alleen kwaad van de afwezigen, ziedaar de juiste beteekenis." CENTRALE VERWAR ING HERINGA & WUTHRICH Amsterdam HAARLEM Den Haag. tel. 23092 tel. 11966 tel. 118970 er was een* een heer, die beweerde, dat hij van een film niets meer leerde maar hij hield gauw zijn mond, v toen voor d'uitkijk" hij stond, want wat zag hij daar draalde ,,öte erde" Sint-Nico la as-geschenken? U slaagt altijd bij VEERHOFF&Co *- Rokin 56 N.V. Amsterdamsche Garage V/H C. L. DE GROOT OVERTOOM 197-2O5 - Tel. 82526 - AMSTERDAM Chevrolet - Buick * Oldsmobile G.M.C.-Trucks Reparatiën Stalling Wed.H.Rahder&Zn. WIJNHANDELAREN Amsterdam Arnhem mum 's-Gravenhaqe ||M|i|i Hofleverancier» Hoofdkantoor: Binnenkant 25, Amsterdam INTERCOMMUNALE TELEFOON 40389 Prijscouranten worden op aanvrage gaarne toegezonden VOOR EXPORT SP EC l AL E C.ONDITI'ËN Witte Tanden: Chlorodont de heerlijk verfrisschend smakende pepermunt tandpasta Tube 35 cent en 6O cent Typ: N.V, Amst. Boek- en., fr teendrukkerij v/h, Ellerman, Farms & Co. DE GROENE AMSTERDAMMER 'Weekblad voor Nederland Onder hoofdredactie van A. G. Josephus Jitta Redacteuren: L. J. Jordaan, F. G. Scheltema en M. Kann. Secretaris der redactie: C. F. v. Dam Keizersgracht 355, Amsterdam C. - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem, Giro G. 1000 Opgericht in 1877 No. 2844 De crisis en de economische wetenschap De geweldige economische crisis, dit- sinds meer «lau twee jaren de wereld teistert en de ingezetenen van alle landen, industrieelen. liandelaars. land* bouwers, beoefenaars van vrije beroepen en consu menten gesteld, dat er menschen /ijn, die niets producecren. en alleen maar consumeeren l re f t. levert in het bij/onder moeilijkheden, op \i K ir de economen, die krachtens hun beroep ver plicht zijn de crisis te analyseeren, de oor/aken bloot te leggen en de middelen ter verbetering aan te «even. liet publiek wordt niet moede naar hun be schouwingen in woord en geschrift te luisteren. Maar als h<-t geluisterd heeft, is het gewoonlijk niet Veel wij/er geworden. Xi-lJ's op «Ie meest principieele vraag, die de crisis aan de orde .stelt: is de oor/aak gelegen in te diep ingrijpen van de overheid in het maatschap pelijk leven, of is de oor/aak veeleer, dat de over heid a:in de producenten en distribuanten te irroote vrijheid laat. geeft de economische wetenschap geen antwoord. liet is nauwelijks voor betwisting vatbaar. ?dat sommige overheidsmaatregelen, met name. il i e op het gebied «Ier handelspolitiek, de crisis ernstig verxwaren, zoo /ij al niet als de diepste oor/.aak van «Ie crisis moeten worden beschouwd. .\an den anderen kant vertoont het heerscheiide productiestelsel /.oo groote gebreken, dat niet alleen de socialisten, maai' /elfs de leiders van industrie, landbouw en handel «m tusscheiikomst van «Ie overheid roepen. De producenten van petroleum, tin. koffie, tarwe, suiker, tuinbouw producten, en/, en/, vragen om overheidsinter ventie, /.ij het ook. dat elk producent vraagt om beperking van de productie van de artikelen, die hij zelf. of althans, die /ijn concurrenten vervaar digen, doch niet van de artikelen, die hij allpen maar consumeert. De eenigen. die den gang van /aken. in het bijzonder in de laatste maanden, met xekere ge rustheid kunnen gadeslaan, /ijn de voorstanders van protectie en van wat men noemt actieve "handelspolitiek: Hoe langer hoe meer worden immers hun methoden door alle regeeringen ?ook door de regeeringen, die zich vrijhandel**gezind noemen ? in toepassing gebracht. Indien de protectionisten en de voorstanders van actieve handelspolitiek dus vertrouwen hebben in hun eigen leer. kunnen zij ton minste spoedig beter.schap verwacht on. ? ' : « ? * ' * ?. Om een juist beeld te krijgen van de b'eteekenis van deze crisis in de economische ontwikkeling van de wereld, moet men den raad volgen van den bekenden Engelschen econoom Keynes en de ontwikkeling van de volkswelvaart, van 's men schen heerschappij over de natuur, over een zeer , lange periode unalyseeren, bij voorkeur over de langste periode, waarvan wij ons een voorstelling kunnen maken, namelijk vier eeuwen. Men moet ?zich rekenschap geven van de bevolking van onze planeet en van de bronnen van volkswelvaart over zulk een lange periode. Dat is beter dan de beurs van vandaag te vergelijken met de beurs van gisteren en omdat Koninklijke vandaag staat 125 en gisteren 120 concludeeren: de beurs is vast. Wanneer wij nagaan, hoe de welvaart van de wereld was omstreeks OflU jaar voor Christus. omstreeks 1750 na Christus, omstreeks 1850. vóór den oorlog en thans, dan /ien wij. dat gedu rende omstreeks '57 eeuwen de bevolking van de wereld en haar welvaart zeer lang/aam aan geleide lijk /ijn toegenomen. Sinds 1750 en in nog veel sterker mate sinds 1S50 is echter die ontwikkeling gegaan in een geweldig versneld tempo. Ter toe lichting ontleen ik enkele gegevens aan et-u niet gepubliceerde rede van, J'rof. Heihders. liet wereldverbruik aan steenkolen steeg van i:U> millioen ton in 18t!U tot 1500 millioeii ton thans, «lat is lli keer /oo veel. Ons verbruik van petroleum is op dit oogenblik 181 maal zoo groot als in 1870. Het verbruik van koper in de geheele wereld bedroeg in 10.50 omstreeks 500O ton. in 1850 'omstreeks -10.00 ton. thans 1.7 millioen ton. Die laatste cijfers beteekeiien. dat het verbruik arm koper, dat in 'M eeuwen /eer geleidelijk aan is toegenomen, sinds 1050 iri twee eeuwen N x /.oo groot is geworden en daarna in XO ja:u- weer 1<> X is toegenomen. Ik xwijg nog maar over nieuwe producten, zooals kunstzijde en rubber, die in enkele .10 tallen jaren van bijna niets tot een ontzaglijke hoeveelheid worden voortgebracht en ..verhruikt. M"t del-gelijke gegevens Voor oogell heeft Keynes geconstateerd: in minder dan. '2 eeuwen is vaneen zich snel vermeerderende bevolking de levensstandaard tot het viervoudige opgevoerd en is het kapitaal «Ier menschheid verhonderd voudigd. Minnen een halve eeuw zullen on/e landbouw, en industrie in n kwart van den tijd. die daar thans voor noodig is. hetzelfde produceeren. Over 100 jaar zal het economische vraag stuk zijn opgelost. .Wij /uilen kunnen volstaan met een 3-urigen werkdag en een 15-urige werkweek. Ik geloof, dat die kijk op de ontwikkeling juist is. Onze tegenwoordige crisis, hoe ernstig ook, is slechts een betrekkelijk korte inzinking, zij het ook, dat die inzinking wel 5 jaav kan duren. Het is alleen even iets te hard gegaan, maar het her stelt zich. Dat herstel brengt ellende over velen. Maar zelfs die ellende zinkt in het niet in ver gelijking, met de geweldige materieele vooruitgang waarop deze crisis slechts een kleine afwijking vormt. Men belemmert overal de krachten, die het herstel bevorderen, door restrictie, protectie, contingenteering. Toch blijven de prijzen dalen en dientengevolge gelukkig ook de productie. liet is een pijnlijk proces, maai- het eenige dat helpt. 1 ? . . * * '?.;.?? -'?,?#.? Moeten wij "dan in vertrouwen op het naderende aardsche paradijs, dan maar met de handen in de schoot gaan zitten en vast beginnen met den Werk tijd te Verkorten en de loonen te verhoogen? Neen, want dan zouden ', wij dood zijn, vóórdat het paradijs bereikt is. Wij moeten zorg dragen, dat ons land, wanneer de crisis voorbij is, paraat is, en wij moeten ons dus zooveel mogelijk aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden. Wij moeten de huishouding van staat en gemeente en onze eigen huishouding versoberend De keuze van die versobering is uiterst Zaterdag 5 December 1931 Inhoud: 1. Mr. A. C. Josephus Jitta, De cnsis en de econo mische wetenschap. '2. Mr. C. Bakker?van Bo?se, Dies Ater. 3. L. J. Jordaan, Het heerlijk avondje is gekomen .... 4. Anclreas Latzko. Bediend »f afgehandeld?, met teekenin^en run fia'msen run Beek. Constant van Wessem, Concertgebouw. 5. Mr. Frans Coenen, Finis Brittania?. B. van Vlijmen. Oorl>if> in de textielindustrie. 6. Dr. R. FceiK-tra, Tikblaaljes. 1. Dr. Jac. P. Thij-se. Duinstudics. y. .\ei Stants, Mas-cla Jan>seiu en Atv Greshoff Brtint. 'Hnwelijksiteluk. 10?II Mr. Henrik Scholte. O'\eill's nieuwste tonneel12. 13. 15 10. 17. 18. 20. Om Mr. E. Elias en Albert Heiman, Boekbespreking. J. \V. F. Werurneiis Biininij, Knmiek vun den da'is. C. A. Klao5>e, De daling van het pond. Ir. H. A. van Ey>-elsteyri. Spreektaal. Mr. H. Schulte. Dramatische kroniek. O. v. T., Toegepaste kunst. Otto van Tussenbroek, Cultuur der Cultuurhmen. B. Modderman en A. E. v. tl. Tol, Tentoonstellingen Alida Zevenboom. Croyuaite Ox/ijcf/fs. L'it Jantjt's klaJschnft. ?Letterra'j.4sel. Chu'iva'ia. «/u;1: Spelprnblcnun. Viooltj Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGER5 ?Let op den naam f moeilijk. Tk voor mij zou bijvoorbeeld in de laatste plaats willen.- bezuinigen op de uitgaven voor sociale doeleinden. en voor de kunst. Wie dat mét mij eens is. moet echter op .andere dingen des te m.-er durven bezuinigen. Wij moeten in ieder geval, het kostte wat het kost. onze begrooting in evenwicht houden en onzen gulden op peil. * * : ? ? * Wie keunis neemt van het vele. dat economen yan alle richtingen van alle politieke kleuren ons mededeelen omtrent de crisis -?bijvoorbeeld door bestudeering van de praeadviezen uitge bracht voor de eenige weken geleden gehouden vergadering van onze Yereeniging voor Staat huishoudkunde en Statistiek krijgt een uiterst somber beeld van den huidigen toestand. Ik spreek dat niet tegen. Eenige maanden geleden heeft onze DirecteurGeneraal van den Arbeid, de heer Zaalberg, in de Groene eenige artikelen over de crisis gepubli ceerd. Een dagblad schreef, naar aanleiding van die artikelen, dat iemand, die de zaken zoo somber inzag, vooi- zijn functie moest bedanken; zoo erg was de toestand niet. Op dit oogenblik zou ik willen vragen: is er ihans nog iemand, die meent, dat de heer Zaalberg het focn te somber inzag? Het eenige lichtpunt, dat ik zie, is, dat tenaanzien van een betrekkelijk verwijderde toekomst, een groote mate van optimisme gerechtvaardigd is. In afwachting van die toekomst moetan wij, als Woutsrtje Piaterae, ons naistbijliggend plichtje doen, d.w.z. wij moeten onzen tijd niet verdoen met treuren over het heden, of mét bespiegelingen, over een verre toekomst. Maar wij moeten ons aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden, opdat "wij paraat zullen 'zijn, wanneer betere tijden aan zullen breken. A. C. JÖ8.EPHUS ,JITTA