II i r: »? £., -t -,i.t o !? 'V ' .H i?v .'. i De Groene Amsterdommer van 5 December 1931 No. 2844Dies Ater door Mr. C. Bakker-van Bosse Da werden Planner zu Hyiuien.... Lord Cecil heeft zijn ont\vapeningseongres gehad. Het is geëindigd in een zoo beestachtig tumult als zelfs bij de temperamentvoller zuidelijk» volken een uitzondering moet worden geacht. Het is hier niet de plaats om in details te treden: de dagbladen hebben ze in overvloed gebracht. Maar het is wel de moeite waard, bij de beteekenis van het gebeurde een oogeiiblik stil te staan, en na te gaan. wat de gemoederen zoozeer heeft opgezweept, dat een xiitbarsting kon volgen die aan landgenooteH der betoogers tien uitroep ontlokte: C'est une honte d* t re francais ! Van Frnn'seho zijde schijnt niet het initiatief te zijn uitgegaan om het congres in Parijs te doen plaats hebben. Evenmin moet het houden van een openbare bijeenkomst van dei-gelijken om vang (er waren naar schatting 5 a OÜmenschen in de Trocadero-zaal) worden toegeschreven aan den wensch der Fransche leden van het regelingseiv voorbereidingscomité. maar uitsluitend aan dien van den voorzitter. Toen is liet gevoel ont staan ..qu'on avait plus au moiiis forcéla, mam de la France"; dat hoofdzakelijk op aanstichten van Engelsehe en Amerikaansche zijde (het zijn de lïotarians geweest die in de eerste plaats met Cecil het congres op touw hebben gezet) een poging werd gedaan du a.s. verkiezingen, en daarmede de Fransche buitenlandsche politiek te beïnvloeden. ..Met de Duitschers kumie-n wij het wel eens worden," zoo verklaarden enkelen der betoogers in kalmer oogenblikken; toen omstan ders hun vroegen naar de redenen van het kabaal; ,,maa,r wij worden verraden en verkocht, en dat nog wel door onze vroegere bondgenooten. Prijsgave onzer bewapening, onzer herstelkosten wordt ons afgeperst; en naar de in uitzicht gestelde sécuritékunnen wij fluiten." * * Is hiermee volledig de oorsprong en de strekking van het kabaal gekenschetst? De onvriendelijke welkomstartikelen" die reeds dagen te voren in verschillende kranten waren verschenen; de merkwaardig lijdelijke houding der politie, terwijl vele honderden agenten bij het gebouw waren gestationneerd, de ophitsende ant i-Duit sche plakaten in de Champs des Elysées, geven grond aan de veronderstelling, dat nog een ander parool was uitgegeven. ? Maar bovendien: bij de meesten der betoogers was stellig iedere nadere overweging zoek; zij hebben zich blindelings laten meesleepen en opzweepen door hun leiders, vooraan de ungeschminkte Coty", zooals hij niet onaardig door een der Duitsche gedelegeerden werd genoemd. Ook de officieele politieke leiders gaan niet vrij uit; .en wanneer het aanzien van het Fransche volk een knak heeft gekregen bij de buitenwereld, dan zijn de kiemen daarvoor gelegd in de tallooze redevoeringen, die zijn ministers en presidenten in den loop der laatste twaalf jaren hebben afge stoken bij grafmonumenten en gedenkteekenen voor gevallen strijders in den grooten oorlog. Wie wind zaait zal storm oogsten., ,O est la politesse franchise?"?? met dezen kreet is het Herriot gelukt, althans voor eenige oogenblikken stilte te verschaffen voor de rede van Lord Cecil; en velen van de aanwezigen, die zijn opgevoed in liefde en eerbied voor Fransche geest en cultuur, en die mede hebben gesidderd toen hun'?tweede vaderland" gevaar liep, hebben zich mei droef heid en verontwaardiging dezelfde vraag moeten stellen, toen, volgens het verslag in een der och tendbladen, lc congres pour Ie désarmement s'est terminéen transformant Ie Trocadéro en champ de bataille." Laten wij niet vergeten dat het verloop der z.g. studiebijeenkomsten" die aan de openbare ver gadering voorafgingen «over het algemeen rustig is geweest. Scherpe controle aan den ingang der zalen van het Instituut der Coöperation t Helle heeft blijkbaar het binnendringen vun oiigewi-nschte elementen belet. Wel droeg het gcheelt» congres meer het karakter van propaganda d«n van studie, on een ccnigszins samenhangend»» gi'dachten'wisseling was in de volgepropte zaal (er waren moer dun 100U gedelegeerden uit il) verschillende» landen) n k-t moge-lijk; maar d«» rust is alleen aan het eind geheel verstoord, toen een Fransch bestuurslid van den Vrouwenbond voor A'red i» en Vl-ijheid door vergaande tactloosheid on gebrek aan discipline den voorzitter Paul Boncour noodzaakte, de vergadering, en daarmede» het congres, ónder algemeen, rumoer te sluiten. Ook hier een strijd van Franschen onderling, dip zij uitvochten ten overstaan van ren internationaal publiek ! De spreekster had grieven, ik noem aan: terecht, te-gen de leiding vnn den veiorzittoi1, wiens wetsontwerp sur la. mobilisatiem de la populatktn en tt-mps ele guerre" zij indertijd heftig heeftbestreden. Als lid der vergadering had zij zich behooren te» voege^n, persoonlijk enirecht moeten dragen ter wille der grootere zaak; gebrek aan zolfbehoersching maakte ook hier. binnen don, kring der congressisten zelven, de slotzitting van liet congres tot een fiasco. Maar voor het overige elroogcn ele bijeenkomsten een kalm, zij het niet altijd oven interessant karakter, liet glanspunt was wel de redt» van den Belg llenri Itolin, elie den moed had datgene te doen wat alleen een Belg of een Franschman in dit milieu doen ken: een lans breken veior ele gelijkgerechtigdheid, op het stuk der bewapening, van Duitschland en zijn vroegere bondgenooten met ele overige landen; de bede, meer nog dan du aanmaning, richten tot het Duitsche Volk om geduld te oefenen wanneer op dit oogemblik nog slechts een eerste stap kon worden gedaan om elieti eisch te verwezenlijken. Zoo groot was ele indruk van zijn even bezadigd en logisch als wel sprekend betoog, dat van bepaalde zijde blijkbaar een tegenbetooging noodzakelijk werd geacht,..en de vroegere minister van oorlog PainleA*éeen abrupte intrede ter vergadering maakte, ten einde in blijkbare onwetendheid van het gesprokene zijn stem te verheffen tegen datgene wat geen mensch had verlangd: onmiddellijke, onvoorwaardelijke, algeheele ontwapening. Interessant was ook de rede van elen jeugdigen partijgenoot van Herriot: Pierre Cot, die in aan sluiting en met aanvaarding van de woorden van Rolin ons een blik gaf in de mentaliteit van den doorsnee Franschman"» en aantoonde hoever deze op het gebied der ontwapening reeds bereid is te gaan; en waar hij onverbiddelijk halt maakt. Dit laatste niet -?althans, niet onvoorwaardelijk -?voor de brandendste aller vragen, die waar mede ook het lot der ontwapeningsconferentie ten nauwste samenhangt: de herziening der vredes verdragen. Dat het woord genoemd, het probleem onder de oogen gezien mag worden, schijnt ons de groote winst toe, en met de rede van Rolin bijkans hét eenige positieve resultaat, waarop het congres kan bogen. Dezen zomer vindt» ditmaal op uitnoodiging van de Frar-sche Volkenbondsvereeniging, te Parijs het jaarlijksch congres plaats van de Union des Assiociations pour la S. d. N., in Nederland vertegenwoordigd door de Vereëniging voor Vol kenbond en Vrede. De vrienden van Frankrijk en het heeft er nog velen verwachten daarvan een schitterende revanche, en een logenstraffing van het gemis aan tact en zelfbeheersching, waartoe men geneigd zou zijn te besluiten na den dies ater van 27 November. CORRESPC 3v DENTIE Abonnee, 'a Gravenhage. Gelieve volledige naam en t dr es op te geven. Bijdiagen van anonimi kunnen wij niet plaatsen» KLEINE MEUBELEN ALS GESCHENK EXPOSITIE Het heerlijk avondje is gekomen . . . . Tentoonstellingen Kottei-damsche Kunstkring. Kutteidr.m. W* ik van Ernst en Karin l.eyden. Tot <J I)« c» niber. Kunsthandel ...Sena". Den Haag. Wei'k vanH. Verstijnen. Tot December Kunsthandel Jiuffa en Zoon. Amsterdam. Werk van 'M. Wandscheer en Stefan Mrozewsfcy. Tot: O December. Atelier van Urk, Blaricum. Schilderijen dooi' Kees van TJrk. Tot O December. Kunstzaal Van Lier, Amsterdam. Werk van Ali (ioubits. Tot (i December. Pander & Zonen, Amsterdam. Tentoonstelling van De Trekvogels". Tot U December. Kunsthandel A. Vecht, Amsterdam, Werk doorFeder en Hadziwil. Tot 7 December. Huizo van Hasselt, Rotterdam... Teekeningen door Hodolphe Bresdin. Tot 13 December. Kunsthandel Hofstee Deelman, AmsterdamSchilderijen van Eaymond Kimpe. Tot 19 Decem ber. . Kunsthandel Kantee Landweer, Amsterdam. firafisch werk Edw. Calvert en Sam. Pahner.Tot 23 December. Kunstzaal Wagenaar, Utrecht. Werk van Eyck, Jonas,'' van Eyben, van Rees, Voskuil en Jan Wiegers. Tot 24 December. Kunsthandel W. J. t», van Meurs, Amsterdam.. Japansche Houtsneden. Tot 24 December. Kunsthandel Fetter, Amsterdam. Werk van! L. W. B. Wenckebach. Tot 24 December. Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Schilderijen. van Jonas. Tot 24 December. De Korenbeurs, Arnhem. Tentoonstelling van* binnenhuizen van L O V" te Oosterbeek. Werk van Gispen n v. d. Wey. Tot 28 December. {?Stedelijk Museum, Amsterdam. Jubileum-ten toonstelling Jan Sluyters. Tot 31 December. QARDE-MEUBLES DEN HAAQ BATENBURG & FOLMER HUUQENSPARK «2, TIL. 11O»0 ? IIIQk* T«rl«v«H-V«r»orolng Teekening door L. J. Jordaan De crisis-gard