De Groene Amsterdammer van 5 December 1931 Bediend of afgehandeld? door Andreas Latzko n van K»«leo Hu r ni Ken v u n Beek Ken vrevindHinfc wil telrfoneeren Een oude anecdote verhaalt van een ongelukkigen Oostenrijker, die na al te lang wachten op een Berlijnsch postkantoor het waande te vragen.: wordt hier soms niet bediend?, en die voor deze heiligschennis jegens Prui sische beamb tenwaardigheid de strenge terechtwijzing ontving. dat aan rijksloketten niet ..be diend" doch ..afgehandeld" wordt. Dit oude vraagstuk, óf de ambtenaren er voor het publiek zijn dan wel omgekeerd, moet wel onopgelost blijven, zoolang de kooper. die een postzegel noodig heeft, niet zijn geld niet bij c-en concurrent terecht kan en daarom. hoewel hij contant betaalt en een belastingquitantie ontvangt, die hem eigenlijk tot aandeelhouder in het gansehe bedrijf en tot broodheer van alle ambtenaren maakt, het aanbod veel noodiger heeft dan stant en ambtenaar de vraag. Uit dezen ommekeer van liet normale vloeit dan voort, dat de koopman van den klant eerbied eischt en steeds op de hand van zijn bedienden is. bereid om de ..afhandeling" ten koste van de klanten te vereenvoudigen en alle moeiten tip den gewonen sterveling aan gene zijde van het loket af te wentelen. In beginsel 7,011 dit zeer prijzens waardig zijn. als een handgreep, die ieder ver bruiker slechts eenmaal te volvoeren had. den ambtenaar zijn verrichting, vermenigvuldigd met het totaal der dagelijksche klanten, bespaarde. Zoo wordt bijvoorbeeld in Frankrijk. Duitsch land. Oostenrijk en Italiëde quitaritie voor'eiken aanget eekenden brief door den beambte achter het loket uitgeschreven, terwijl de'-Hollandsen** beambte slechts het door den brenger uitgeschreven bewijs af te stempelen heeft. Dat deze wijze van afdoening doelmatig is. weten ook de post besturen der andere Europeesehe staten. Bewijs: de postcheque-formulieren worden overal door het publiek ingevuld. Maar de instelling van de postchèque is van jonger datum en om ook het aanteekeneii van brieven te wijzigen in overeenstemming met den van analfabeten gereinigden tijd. zou een besluit van de opperste leiding, een wijziging van de bestaande regeling noodig zijn. Dit .verklaart waarom de vele duizenden ambtenaren der Duitsche, Fransche. Oostenrijksche posterijen dage lijks steeds nog honderden ontvangstbewijzen hebben in te vullen. > Na deze buiging voor het beter inzicht der Hollandsche postdirectie is het wellicht geoorloofd ook te wijzen op de omstandigheid dat de gewone mensch buiten het loket eveneens met tijd; en zenuwen zuinig moet omgaan. De vreemdeling bijvoorbeeld, die pas in Amsterdam aangeland is, wil zijnen vrienden telefonisch zijn aankomst mededeelen en zoekt het stationspostkantoor op dat in geen enkel station ontbreekt. Ook in het Amsterdamsehe .Centraal Station bevindt zich' zulk een kantoor, maar hier heeft h<:t de eigen aardigheid, dat het geen telefooncellen bezit; deze bevinden zich afzonderlijk in de voorhal. waarheen de reiziger niet zonder perronkaartje terugkeeren kan. l n plaat s van nu voor het ongewenschte tijdverlies tien cents te betalen, begeeft de wijsgeworden vreemdeling zich naar het hoofdpost kant oor dat in het hartje van de stad en dus ook op zijn weg gelegen is. Hier leert de nieuweling een verdere omstandig heid kennen: de dames achter het loket houden zich alleen bezig met gesprekken naar het buiten land; het drukke stadsverkeer laat hen koud.' Voor dezen kleinhandel zijn automaten aanwezig die voor een dubbeltje den kooper drie minuten toestaan. wederom een uitnemende instelling. die slechts erkentelijkheid verdient, in het biKonder bij den reiziger, die zich nog het uitgeteerde, krampachtige gelaat herinnert van de ongelukkige telefoniste, die hij kort te voren in een Parijsch postkantoor door-een interlocale gesprekken tot stand brengen en ook de poovere clientèle van het plaatselijk verkeer ..bedienen" zag. Deze vreugde over het gezellig bestaan der babbelende dames achter het loket wordt echter merkbaar gedempt, als de telefoon-gegadigde geen dubbeltje bij zich heeft. ,Zonder te bedenken. dat hem slechts een recht op mechanisch» af^ andeling toekomt, meent hij. dat in vö>o dichte nabijheid van de zich opstapelende dubbeltjes een exemplaar van deze populaire en hier zoo gang bare munt wel te krijgen moet zijn. Maar de onderstelling blijkt onjuist: in de telefoonkas van het hoofdpostkantoor is geen enkel tiencentstuk te vinden. Instede van de verhoopte hulp ontvangt de vreemdeling den raad om aan een der naburige post loketten geld te wisselen: daar wordt hij echter anders onderricht: gewisseld wordt slechts aan de gewone loketten, die voor den handel in postzegels en dergelijke dienen. Bij het aanschouwen van die loketten ontzinkt den gehaaste de moed ! Hij heeft de keus oin zich rechts als de 32ste of links als de 27ste bij do queue den wachtenden aan te sluiten. Wat helpt het hem. dat hij de kortste rij kiest? Ken onaanzienlijk voorman, bij wien niemand zulk een hoogmoedswaan vermoeden zou, maakt aanstalten om het gansehe hoofdpostkantoor op te koopen. Nauw keurig telt de beambte hem het ontelbaar aantal vellen postzegels voor en als er eindelijk een slotte vordering intreedt, ontpopt zich nog een schijnbaar argelooze knaap inleen gelapt jasje als postzegeleroesus. Terwijl vóór hem de maand-inkomst No. 2844 van een groote nijverheids- of bankonderneming in postbewijzen omgezet wordt, moet de vreem deling, die maar even vlug" wilde telefoneeren. niet het horloge in de hand en een gloeiende plaat' onder de zolen geduld en zei f beheersen ing oefenen, totdat hij eindelijk, met het moeilijk veroverde dubbeltje en een half uur vertraging, den vriend kan opbellen, die inmiddels reeds is uitgegaan. Wie heeft in Amsterdam den tijd zoo lang te wachten? Dat wordt slechts bij wijze van straf den vreemdeling opgelegd, die toevallig geen dubbeltje bij zich heeft en niettemin op het hoofd postkantoor telefoneeren wil. En daar hij de straf nu toch reeds ondergaan heeft, zou hij zich ook nog twee vragen willen veroorloven. In de eerste plaats: zoxiden er niet voor groot-inkoop en de tailhandel afzonderlijke loketten ingericht kunnen worden, gelijk elders algemeen gebruikelijk is?" Voor de zenuwen van den ambtenaar zou het namelijk beter zijn. als hij het herhaalde overtellen. van postzegels ter hoogte van zijn halfjaarlijkse!» salaris niet te volvoeren had onder het kruisvuur van verwoede blikken, begeleid door h et schuifelen,. mompelen en tandenknarsen van verwoede toe schouwers. En in de tweede plaats: wat de dub beltjes betreft, een zakje met pasmunt, telken morgen den dames van het telefoonloket toever trouwd. Muziek door Constant van Wessem Twee maanden is liet muziekseizoen aan den gang. twee maanden loopen de ahotincinetitsconcerten van het Concertgebouw. Materieel niet zoo best. volgens de uitlatingen in den ( emeenteraad. maar de tijden zijn zeker' niet gunstig. Dr. Mengelberg dirigeert nu vaker. Monteux minder, en helaas kan men niet zeggen, dat het Concertgebouw zich daardoor beter aan tien geest van den tijd aanpast. Mcngelberg is zeer repertoire-vast en op zijn programma prijken steeds dezelfde sublieme uitvoeringen van dezelfde meesterwerken. Men kan hier opzichzelf weinig tegen in brengen, temeer daar het ovcrgroote deel van het publiek het eerst Mengelberg wil en dan de muziek, en men liever verrukt wordt van een oud meesterwerk, dan verveeld door een modern stuk. dat bovendien geen meesterwerk blijkt.... De concerten van Mengelberg staan steeds in het teeken van den solist (ik hoop. dat C'hariva'rius het mij vergeeft): hijzelf in de eerste plaats en dan de meesters op hun instrumenten, die zich op de laatste concerten lieten hooren. bovenal C eseking en Casals. Walter Hieseking speelde behalve het a-dur pianoconcert van Mozart zijn furorestuk. de Burleske van Strauss en ik herinner mij niet iemand gehoord te hebben, die het hem ver beterde, hoogstens verbeterde hij ditmaal nog zichzelf. Casals is de meester van de prachtige toon en de sublieme uitdrukking, het is bijna on verschillig wat hij speelt, op /ijn cello klinkt het als n innigheid en verheven verrukking. Het concert van Schumann was lang en het concert van Monn. een onbekende, niet bijster belangrijk. maar men luisterde toch gespannen .van den eersten tot den laatsten noot. Dit vermogen de meesters. Onder de verdere ..evenementen" moet het concert, gewijd aan het werk van den (W-jarigen Hussischen componist Alexander Glazounow ge rekend worden> al werd dit concert op zichzelf minder een evenement. , . Men waardeerde veel vakmanschap, veel goede en gedegen harmonie en vormbeheersching. een warme orkestkleur. doch constateerde een zeer zwak en weinig teekenachtig lyrisme. melodie. zonder Veel profiel, bewegende lijnen, zangerig en vloeiend al* heel kalm water, ondanks eenige schijnverheffingen in de sterkte van het geluid. .Zelfs de zeer toege wijde vertolking, die Cecilia Hansen van het overigens bekende vioolconcert gaf vermocht het peil van onze stemmingen niet omhoog te halen. En verder r1 Veel nieuws was er niet. Twee onbe kende, hoewel reeds verouderde stukken van Bartok. een gezangstuk van Schütz, door Vera Janacopoulos gezongen. Men vergat de rest weer spoedig en ook deze genoemde ..premières" bleven niet lang in onze herinnering. Des te meer sommige orkestuitvoeringen van Mengelberg. hoewel deze niet nieuw waren. En wij wachten af. No. 2844 De Groene Amsterdammer van 5 December 1931 Finis Brittanniae door Mr. Frans Coenen Onder het meer dan gewoon geraas der wereld, al het eindeloos gerel over de malaise, en den stand van de beurs, en de werkeloosheid, ende'revolutiekansen in Duitschland. hebben gewis weinigen, onder het buitenlandse!» publiek tenminste, zich rekenschap gegeven van het historisch feit. einde en besluit van een dito ontwikkeling, dat daar in Londen dezer dagen in alle kalmte en stilte zijn beslag kreeg. Ik meen het door het lagerhuis in eindstemming aangenomen Statuut rtni \\'estniintitcr. zijnde de wettelijke uitwerking van het beginsel der volledige onafhankelijkheid der Dominions. Dat hiennee het grootsche Britsche wereldrijk, het geweldig Engelsche Imperium voor goed uit de geschiedenis verdwenen is. zullen niet velen zich bewust gemaakt hebben.. K n evenwel is het zoo. Wat eens een machtig rijk was. met rijke koloniën. dit- gansehe werelddeelen besloegen, is nu terug gebracht niet eens tot ..(iroot-.Miittaniëen Ierland". maar tot ..Jirittanië" ICngeland en Schotland alleen, dat niemand meer reden zal hebben <>m <>p eeiiige wijze'groot te noemen. Integendeel: ecu verarmd land. met achterlijken landbouw, achter lijke industrie, door een overtalrijke werkloosheid al te zwaar belust, met een erfvijand vlak naast de deur. en nauwlijks meer in bezit van de eenige ..kolonie", die het nog restte.... zoo /iet het Kngeland van heden er uit. Kn «Ie schamele winst post op zijn balans is de twijfelachtige welwillend heid «Ier vroegere onderdanen van overzee, dit* dan nog wel in naam en formeel hun verwant schap met Old Engeland willen erkennen. Dat heele losse bestel, door win/.ucht bijeengehouden. maar dat in hachelijke oogenblikketi niemand meer bindt, zal in koning (ïeorge zijn ..loyale" «?enheid vinden, als een soort eeresaluut. ? of een wat sentimenteele herinnering aan de roemruchte dagen van weleer, waarvan niemand betwijfelt. dat /.ij voorbij zijn. zonder wederkeer. Hoc verwonderlijk snel en onverwacht is dit, ?'inde gekomen. Heeds een honderd jaar geleden. na de Napoleontische oorlogen, stond Engeland "P het toppunt van zijn grootheid, trots den reeenten afval der Amerikaanschc koloniën. Maar het had Waterloo gewonnen en 'daarmee het vaste-' landsche geweldig dreigend gevaar gesmoord.- het beheerschte. verder onbestreden. alle zeeën, het was meester van bijna alle markten, het werd. koel en afzijdig, op het Weensche congres door gansch Europa naar de oogen gekeken en greep in. of trok zich van de continentale belangen terug. al naar zijn koud egoïst welbehagen. Het ..Trotsche Albion". dat bij verschillende'gelegenheden ook liet ..Perfide Albion" bleek, zag de rest van Europa meest over den schouder aan en verheugde zich. alleronchristelijkst. over zijn ..splendid isolation". Kn niemand, die zich daar eigenlijk over verwon derde of zich bijzonder ergerde, want Kngelands opgang leek natuurlijk en redelijk. In de 17e eeuw. onder koningin Elisabeth. be gonnen, was het fnuiken der hegemonie -onzer. Kepubïiek der ge-unieerde Provinciën de eerste stap op weg naar de wereldmacht, Die werd in het laatst der-eeuw gedaan. De heele l Se eeuw door heeft vervolgens de strijd niet Frankrijk geduurd. waarbij dit land vlooten en markten en koloniën verloor, om ten slotte-in het begin der li»e eeuw definitief het veld te ruimen. Toen was'er voorloopig geen enkele concurrent meer. tot in het laatst der eeuw Duitschland opkwam en een nieuwe strijd in het zicht kwam.... Die dan ook in het begin der 20e eeuw gestreden werd en nog eens Engeland zegevierend zag. Een geweldige. schitterende zege.... die meteen Engelands onder gang bleek. Men zegt. dat Gods Molens langzaam maar fijn malen, hier maalden zij niet'eens zoo erg Nederlandsche Munt 'Holland'» b'este 10 cents sigaar Oorlog in de textielindustrie «loor II. vun Vlijmen De werkgever \ De werknemer \ ter is mijn wang De eerste slag is een daalder waard!" langzaam, als men bedenkt, dat die grootste Kilgelsche grootheid toch 'maar honderd jaar heeft geduurd. Alleen kwam de katastroof wel hél on verwacht en van vele ongedachte kanten. Aan het eigen hart koesterde Moeder Kngeland het kroost «lat haar naar den kroon ging steken. Het rijk werd topzwaar en de loyale hulp. in den oorlog spontaan geboden, opende, veler tuigen vitor Kngelands werkelijke situatie en de eigen belangen. Toen verkeerde de loyaliteit in nuchter koopmanschap. en voortaan zal (ïroot-.Urittanië. dat van buiten af niet veel steun meer te wachten heeft, weer zijn waar het was. toen het zijn reis naar de macht aanving: bij zich thuis in Engeland en Schotland. Een niet zeer belangrijke staat, die zijn fortuin nog maken moet. Maar de (ïesehiedenis hei haalt zich niet en het Hritsche Wereldiniperium is voor goed ' van de verdwenen. Mondjesmaat doet niemand kwaad. CLKEN DAG N GLAASJE Zoo is het ook met begrafeiiUptrs-uieel. Ik heb in mijn leven onder dit personeel talrijke nienschen gekend die hun taak m'et piëteit vervulden. N. SAX Jr. Spreekxaal Over het verval van De heer K. A. zet boven zijn opstel: ..Over het verval van begrafenissen". Verval is er zeker niet. maar de verbetering of verandering gaat langzaam. Er is nog zoo iets als traditie; Eerst in 1881 is de kleeding van begrafenispersoneel veranderd. Voor dien tijd droeg .men nog de heerenkleeding uit het laatste der 18e eeuw: steek, rok en korte pantalon, maar dan natuurlijk zwart. Predikanten hebben zich nog in die kleeding ?vertoond voor ongeveer vijftig jaren geleden. De automobiel heeft echter de groote ver andering gebracht. Vele begrafenisssen vinden reeds plaats per auto. Enkele personen plaatsen het stoffelijk overschot aan het sterfhuis in de lijkkoetsautomobiel die, gevolgd door dé. familie leden in gewone auto's, in matigen gang naar de begraafplaats gaat. Aldaar wordt de stoet opge wacht dóór personeel dat du teraarde-bcstelling verricht. De Haïtiaansche generaal aan wien de heer K A. zich zoo ergert is verdwenen, mitsgaders zijn parapluie ! . . Er zijn slechte timmerlieden, slechte metselaars, slechte begrafenisdienaars, slechte wat al niet. Maar ook goede. , ' j on u tl en «Ie vrrtle ? Mr. Frans Coenen. die de Parijsche conferentie een ..faiiliete boedel" noemt en constateert, dat de Volkenbond lijdende is aan ..Selbstzweck". vindt het onkiesch. dat de Jongeren zich nu uit ethisch beginsel in deze zaken uitspreken. Maar wat wil Mr. C 'tienen dan 'r Mag hij alleen praten en .moeten de Jongeren zich stilhouden;' Zeker is het waar. dat het voor de internationale praktijk run dit ooucnblik niemand w&t kan schelen of de jeugd vrede wil. maar de hedendaagsche jeugd zal straks voorde taak gesteld zijn 't faillissement al dan niet uit te spreken en orde te scheppen in de chaos, die zij als erfdeel van de Ouderen heeft tp aanvaarden en daarom was het eigenlijk onkiesch al komt het er niet veel op aan - inxlit tijds gewrichteen ..demonstratief" Congres der Jongeren Vredes actie te l'trecht te ridiculiseeren. i 'IL H. BEEKHUIS. KUNSTZAAL VAN LIER o o o R u o o P E N p TENTOONGESTELD ROKIN 126 = AMSTERDAM BEZICHTIGING VRIJ KUNSTWERKEN VAN JONGE HOLLANDSCHE N BUfTENL. MEESTERS