De Groene Amsterdammer van 5 December 1931 No. 2844 Tikblaadjes door Dr. R. Feenstra Yu»ttiu;h eld Misschien is dit woord ietwat po pulair: ni'V.'r nu wij afscheid garin nomen va:i het begrip, welt in oiis^llen iets op. dut dit besjrip niet /.i j n korte populaire vertrouwensnr.umpje in een soort teleurgestelde verliefdheid Wil noemen. Vastigheid dat beteekende in de s imonleving van vroeger: veiligheid en Verzekerdheid. Een heer met vaste positie, dat was de maximale aan prijzing, die in een huwelijksfldvert en t-ie kon worden geboden. Vaste inkometen dr.t was zooiets, alsof er een garantie van de Nederlaiulsehe bank voor bestond, die thans ook zelf dit jaar met een verlies zal afsluiten. Het begrip vastheid, vastigheid verdwijnt uit de wereld, nu a!le waren- en gooderenstroomen niet meer rivieren zijn die rustig vloeien: . noch bevroren wateren, waarover men bevroren eredieten pel' arreslee kan vervoeren; maar slechts beelden van kruigang. van sehotsvorming en schotsbreking. De vingertoppen bevriezen je van het zien alleen, liet aanpakken en lospeuteren van een enkele schots met een puthaakje heeft geen bet eekenis. De vermoeide centimetorgang van een enkelen dapperen ijsbreker schept geen ruimte; alleen een korte route. ?die zich meteen weer sluit. En heel de horizon langs van alle economische beddingen is het kruigang-beeld ver lammend en ontstellend, Wanneer men de jeugd van thans in de scholen ziet jacliten en blokken; alles in de richting van een bevoegd heid, een diploma, een ..vaste baan" dan onderkent, men, dat het be grip vastheid en vastigheid, dat van ónze generatie een schoonlokkend sterrebeeld was. nog altijd met kometenstaartschijn iets in de menta liteit der opgroeienden geboeid laat opkijken. Het begrip vastheid had redelijkerwijs ter aarde besteld moeten worden, nu ook salarissen en pensioeA E G Rokin 113 - Telefoon 55660 Agenten door het geheele land SCHRIJF-FACTUREER-EN BOeKrOUDMAOWES MET REKENWERK Eaiopa Schrijinacbiiieliaiidel N.Y. Amsterdam nen van de dienaren van vele staten en steden niet meer hun zwaartepunt onder hun ophangpunt hebben, zooals on/e gin'de leeraar in de natuurkunde en mechanica dat uitdrukte, liet is niet ter aarde besteld: noch met groene paraplu's van zilverkwast behangen volksbarbiers; noch met elegisch proza van letterkundige jongeren, of met hooge hoeden van hooge oomes. Het leeft en schimmelt verder in de geesten. Er is iets van achter ge bleven, zooals van rozen de geur. als zij allang slap hangen en verwelkt zijn. Men hoort altijd eenige jaren of tien tallen jaren t e laat van een ideologie, dat zij is overleden. liet verlangen naar geborgenheid en vastigheid is een roep geworden, die geen echogalm meer vindt, die zich op geen enkele- economisch afstelbare golflengte meer voortplant. De geborgenheid voor de kleine luyden is er vandoor gegaan, toen zij ook voor de groote lui de wijk nam. Zij zal er voor de coöperatief voor staat en gemeente van door gaan, omdat zij er van al hare elementen tegelijk van tusschen kneep; en omdat allen elkaar noodig hebben; en elkaar staande en op de vaste plaats hielden. Dat het sterrenbeeld der vastig heid verbleekt tot wat ijdele kometenschijn. ligt vermoedelijk ook daar- l aan. dat te vél voor dit sterrebeeld ' is geknield. Niet alleen de indus trieën lijden aan over-expansie; met de meeste openbare diensten is dit in minstens even sterke mate het geval. Een vader kreeg of had zoons; dat spreekt. Een oom had neefjes en nichtjes; ook dat ging vanzelf. Maar dat de eene ..bemoeiing" de andere kweekte niet zelden slechts als gevolg van vruchtbaarheid der vastigheids-belijders; dat moest zich een maal wreken, zoodra het verhoudings cijfer van enkele procenten boven het ? tiental ging stijgen; en n op de zes of n op ,de zeven geborgen families op zes of zeven losvaste kwamen te leven. Want de losvastheid; dat is de ideologie voor morgen. Vroeger kenden wij alleen de losvaste verkeering. Later werd het huwelijk min of meer losvast. Straks komt in al onze maat schappelijke verhoudingen het ele ment der losvastheid. Het bezit als zoodanig is altijd losvast geweest; maar de bestendigste deelen daarvan: grondbezit, landhypotheek, immobiliën, staats- en districts- of gemeenteobligaties worden nu mét losvast heid bedreigd; loonen, salarissen, pen sioenen eveneens. Voor het laatst gaat door de menschheid een roep naar veiligheid, yerzekerdheid, gebor genheid ; maar reeds vindt zij geen golflengte meer, waarover het gerust stellende antwoord kan worden uit gezonden. Het bezit kijkt met een scheel oog naar het gele goud. De vaste-baner klampt zich.aan contract en overheidssysteem; maar wat geeft het of men zich aan een touwtje of den mast handhaaft, als straks de heele scheepsbodem wordt weggekruid? Slechts wanneer wij, via de los vastheid, tot de losheid"-zelve ko men, die meer plaats ruimt aan het initiatief, op iedere minuut komt dei ver-lossing wellicht iets naderbij. Zee/3/ %fen bij 457 bij hef tfonmg apfem . %/fV323ó ThefteMz School of languaóes. vraagt prospectus. Sea-Horse de allerbeste l/oujwyn Jenever M.P.POUEN G- ZOON ROTTERDAM 2844 De Groene Amsterdammer van 5 December 1931 P F. SINEMUS Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 8.5O PRIMA COUPE Eigen Atelier Honing zonder Rijksmerk is geen honing. OUD-BUSSEM levert uitsluitend honing van prima kwaliteit. Beleg hef veilig in een Levensverzekeri ng pol is van de NILLMIJ de so//ede van VICTORIA-WATER Bij geregeld gebruik OBCRiaMMSTCIM . digestie bevorderend \ r Sikkelduintjes op de strandvlakte bij Ymuiden . Foto J. P. Strijbos Duinstudies door Dr. Jac. P. Thijsse De natuurlijke factoren voor de vorming en het in stand blijven der duinen zijn: water, zand, wind en planten. Het water, in ons geval de zee, brengt het zand aan en spoelt het soms weer weg. Ons duinzand bestaat voor meer dan negen tienden uit kwarts, glas-heldere korreltjes, soms een weinig gelig dof aangeloopen. De oplettende wandelaar zal licht zien. dat het zand van de Kennemer duinen een warmer tint heeft, dan dat van het 8choorlsche duin. Soms zien we op het strand donkere vegen, vooral dicht aan den duinvoet, wanneer daar eenigen tijd achtereen de wind in een en dezelfde richting langs heeft gestreken. Wanneer we een partijtje van dat donkere zand onder loupe of microscoop bekijken, dan zien we niet alleen de glasheldere kwartskorreltjes, maar ook mooie fonkelende echte granaatjes en zwarte of heel diep donkerroode ijzerertsen, vettige veldspaathbrokjes. misschien ook schilfertjes van mica en nog andere brokjes, die herkend zijn als zirkoon en korund, kortom, een heel mineralenkabinet. («een wonder, want al dat zand is ten slotte afbraak van gesteenten en wel voor een groot deel van de Fransche Kanaalkust. Ander zand is waar schijnlijk afkomstig van den bodem van de Noord zee zelve en daar beland in den ijstijd. Heel precies weten wij het nog niet: er bestaat nog groote onze kerheid over de herkomst van het zand Van de Schoorlsche duinen. Die duinen zijn ook bij zonder arm aan kalk. terwijl bij Castricum het .schelpgruis juist een zeer belangrijke plaats in neemt. Als regel geldt dat de oude duinen minder kalk hebben dan de jonge. Later kom ik hierop terug. Voorloopig is het genoeg, te weten, dat het duinzand niet een homogene massa is, maar een ze"er veelsoortig mengsel. ' ' * .*" ? * " ? , " De zee voert dat zand van zuid naar noord en verder van oost naar west met den vloedstroom, die ook den bodem van het minst diepe gedeelte van de zee bewerkt, de banken. Doordat bij ons Westewinden het meest voorkomen, loopen de golven tegen het strand op en brengen telkens Wat zand mee. We zien onder de oploopende en onder de teruggaande golf het zand in beweging en duidelijk blijkt het, dat er minder terug gaat dan er omhoog komt. De winst bestaat nog uit wel meer dan alleen de aardige omtreklijntjes, die de golf na zijn uitersten stand achterlaat en die ge zoo dikwijls hebt bewonderd. Droogt dat zand, dan brengt de wind het wel verder. Een goede strakke wind brengt al gauw het heele strand in beweging en we zien de lang gerekte zandslangen voorts! ingeren, soms recht op den duinvoet aan, maar toch altijd schuin uitwijkend, eer ze die bereiken. Opheffen strand, waar de wind parallel aan de kustlijn gaat, loopen die slangen mijlen ver. Maar meestal worden ze gestuit door groote of kleine hindernissen en dan kunnen allerlei dingen gebeuren. Het eenvoudigst is wel. dat er een .,staart" ontstaat achter een schelp, een blokje hout of zoo iets. Maar dan kan de wind voor dat blokje hout terug gehaald worden, een plaatselijke wervelwind maakt een kuil voor het blokje, dat er in valt en dan verdwijnt de staart ook alweer. Wanneer het onder de hand gaat regenen dan wordt het geval weer ingewikkelder. * * ? '. * Het mooist is liet, wanneer het zand ribbetjes gaat vormen en wanneer daarop weer ribbels en golven ontstaan van hoogere orde. Tot deze soort van verschijnselen behooren ook de zoo genaamde sikkelduintjes, aan de lijzijde hol met een steile helling, aan den loef kant bol en slechts flauw glooiend. Deze vormen zich het fraaist op breede stranden'en nergens heb ik ze zoo mooi gezien als op de breede noordoost-strandvlakte van Bottum, waar tientallen van die sikkelduintjes achter elkander kwamen aamvandelen. Op het .vasteland van Holland zijn de stranden voor dergelijke verschijnselen over het algemeen te smal. Alleen bij Hoek van Holland en bij IJmviiden zijn onder invloed van 4e havenpieren groote strandvlakten ontstaan en daar kunt ge dan ook bij tijd en wijle prachtige sikkclduinen te zien krijgen, vooral bij de zuidpier van Umuiden. Daar kunt ge meteen ook zien, dat al deze heuvelvormingen weer vernietigd worden, zoodra de wind uit een andere richting gaat waaien. .,?*'* ' ? ? .??-'. * . . Doch nu komt onze vierde factor: de plant. Daar komen met rten wind en met de /ee ver schillende zadtn aan van'planten, die kunnen groeien binnen het bereik van déhooge vloeden: een stoer gras: de biestarwe, een mooie kruis bloem, de zeeraket, een muurachtig plantje met harde bladeren, de strandpostelein. Wanneer de omstandigheden gunstig zijn, dan ontkiemen die zaden en de planten kunnen 'snel opschieten. Dit jaar geen^ ^cqtarrh ! _^- wanneer U 32 'Dooien 25, 45 ca 65 cis. neemt. Ik zie dat het meest in Mei en Juni. En wanneer nu weer de zandslangen gaan kruipen dan worden ze tusschen de grashalmen vastgehouden en daar ontstaat dan een vk'k heuveltje-, zoowel voor als tusschen en achter het gras. In den loop der tijden groeit met het gras het heuveltje omhoog «MI weldra kunnen zich er andere grassen vestigen; helm en zandhaver on nu heeft het jonge duintje kans om te blijven bestaan en met zijn tijdgenooten een mooi voorduintjeslandschap te vormen. Nergens is dat mooier te zien dan tussoheii paal 22 en 21 op Texel. * * * De ongeduldige Waterstaat nu»eit zich ook wel met dit geval en plaatst teenen en hordeu, die dezelfde werking hebben als die grashahnen. Er ontstaan dan ook jonge duintjes. die kunnen blijven bestaan, wanneer ze tijd ie' begroeid rak«-n met helm en zandhaver. In de laatste jaren heeft «?en functionaris van de Waterstaat, de heer Kroon, op Vlit-land en TerschelJinu daar-veel aan uedaan en daar uitgestrekte strandvlakten besloten binnen zulke kunstmatige duinreeksen. Sommige van die vlakten hebben reeds een aardige begroeiing. De bevolking noemt ze de Kroonsp«iklers. \\Y kunnen daar nog veel plezier van beleven. Wel is waar zijn ze niet op natuurlijke wijze ontstaan, maar hun verdere begroeiing en hun zoet water voorraad moeten ze wel op natuur lijke- wijze verkrijgen en daar is weer veel aan t* k-eren. Ook hoop ik. dat de heer Kroon zich daar een gedenkteeken heeft gesticht ,.aere perennius" al is het dan ook maar van wind en water en zand. Nieuwe Uitgaven H.Dunlop. De icereldmalaise en lift zilveren noodanker. Uitgave van W. Homer en zoon te Brummen. Tal f ris Plakkaatverven voor etalageversiering* Tweede vermeerderde druk met lettervoorbeelden» Uitgave van Talens en zoon te Apeldoorn. Joh. W. Broedelet. Wie ben ik? 'n Moeilijk geval in drie bedrijven. Uitgave van Haverman' Moderne Tooneelbibliotheek te Naarden. C. Joh. Kieviet. De avonturen van Dik Trom, geïllustreerd door Johan Braakensiek. Nieuwe druk. Uitgave van Ciebr. Kluitman te Alkmaar, MAISON DE BONNETERIE AMSTERDAM KtUt'tl'ttl DEN HAAG ?35.. ?23.50 ?3730 ALLES VOOR DE WINTERSPORT UITGEBREIDE COLLECTIE DAMES-, MEEREN. EN KINDER C V \ D A l/ V C b KI r ANK c ?VAN BIJ UITSTEK HIERVOOR GESCHIKtE STOFFEN VAN DE EENVOUDIGSTE MODELLEN TOT DE MEEST ELEGANTE EN SMAAKVOLLE COSTUMES. ALLES VERVAARDIGD MET TOEPASSING VAN DE NIEUWSTE TECHNISCHE VERBETERINGEN. GROOTE SORTEERING BIJPASSENDE PULLOVERS, JUMPERS, LEDEREN BLOUSES EN JASJES, HANDSCHOENEN. SKISOKKEN, WINDVANGERS, MUTSEN, SHAWLS. ENZ, ZICHTZENDINGEN FRANCO j