De Groene Amsterdammer van 9 Januari 1932 No. 2849 Tikblaadjes door Dr. R. Feenstra Mene Tekel-stadje De nacht voor den Ouwejaarsnacht. Op een besneeuwd pleintje zijn late verlichte vensters, hoewel de heele stad al slaapt. De stad heet Steyr en ligt in Opper Oostenrijk en heeft 22 duizend inwo ners en 36 vroeden. De vroeden zeggen in den nacht: wij geven het -op. Tot hiertoe en niet ?verder. De rooden zeggen het. De christelijk socialen zeggen het. En zij geven het nacht-edict" van Steyr. ? Dat edict is typisch voor de" Q«m«ente, die het opgeeft. Alle tijdelijk aangestelden en wachtgelders vliegen. De 65 ambtenaren worden in hiih salaris met twintig procent gekort. De scholen worden waar schijnlijk gesloten; zullen althans niet meer verwarmd worden; de vuikiisdienst wordt opgeheven, en ieder burger moet maar zien, waar hij zijn rommeltje kwijtraakt. De bijdrage aan het Rijk voor politiezorg wordt geschorst. De ren dLnst op de lee^in/in, wordt gestaakt. Op het oogenblik zal men de verlichting nog niet afdraaien, maar morgen. . . . 55ulk een nachtbesluit van een kleine, gemeenteraad, diep in middenEuropa, zegt veel meer dan de Nieuwjaarsljoodschap van het gemeente bestuur der groote stad Dortmund aan «ijn ambtenaren: Hier hebt gij een zesde Van uw salaris. Wie niet heeft, kan niet meer geven. "Voor zes dagen hiebt gij, en hebben wij. .. . lucht. '. - Natuurlijk zit zulk een plattelandsraad niet in den nacht een kleinen Staatsgreep te bedrijven. Natuurlijk zijn B. en W. van Steyr vaker bij hun centrale Begeering geweest dan de heeren van het Rotterdamsche ge(meentebestuur in den Haag. Zij zijn namelijk reeds 34 maal in Weenen op de ministeries geweest, wat een redelijk reisonkostenbudget heeft op geteerd. Maar nu zijn er ook geen schellingen om te reizen en te over leggen meer. De laatste hoop van Steyr is zijn N l LLM U LEVENSVERZ.MU 's GRAVEN H AGE. AMSTERDAM UTRECHT ROTTERDAM kazerne. ,,Oorlog" moet de kazerne koopen. Reeds heeft Oorlog" er een garnizoentje in gelegd, om de nering doenden van het stadje wat te steunen. Maar Oorlog moet kóópen. En van de kooppenningen kan de stad dan misschien" Mei of April halen, kan de Raad weer vier maanden over saneering babbelen; kan de school weer verwarmd worden en de kleuters blijven vergen, en leeren zich voor te bereiden tot een struggle for life; met geen kansen. Oostenrijk is het meest gesjochten land van Europa geworden, en Steyr eertijds welvarend, zijn meest ge sjochten ville de province. De groote* fabriek, die vroeger een wapensmidse was, later tot fietsen- en automobielfabriek hervormd, heeft gedaverd van conjunctuur eu werklawaai; en liep even zoo langzaam, even zoo hopeloos af, als Borsig in Tegel. Van de tien duizend gezinnen, die de fabriek ns voedde, zijn het zes, vijf, vier, twee duizend geworden. Straks gaan er weer 400 vrijaf. De steuncijfers zeggen weinig in het verarmde Oostenrijk. Elf honderd menschen toucheeren veertig Groschen daags. Maar de hygiënisten zijn er van ouds goed: betrouwbare werkers. En de schoolartsenstatistiek zegt onomwonden dat 95 pCt. van de schoolgaande kinderen van Steyr ondervoed zijn! Dat zijn andere toestanden dan bij ons. Dat is het harde lot van de bevolking, eener stad, waarin de nijverheid, waarvan zij leefde, het opgeeft; waaruit het ka pitaal wegtrok; waar slechts .een vroede Raad achter bleef ten einde Europa een voorbeeld" te geven. Mene Tekel! Geen Vuilnisvaten meer geleegd, geen lantarens na eer, die aangloeien, afgedantte politie dat is het einde van aljè?communale huishouding. , '?> Zoovele gemeenten zijn nu ziek. Met kasgeldleeningen komen zij er niet overheen, zooals een koortslijder met wat kinine over zijn aanvallen. Het mes van den chirurg moet diep er in; en het stadium van de vóórbe dwelmende inspuitingen duurt lang en mat tobberig af. Steyr is niet alleen een stadje met een domineerende smidse en autofabriek, ergens veraf naar de bergen. Het is tevens een waarschuwing en een symbool. De communale knijpziekte" im mers is endemisch geworden, en tast de kleine en de groote steden, in de ontwrichte en ontwrichtrakende lan den barsch, snel om zich grijpend, aan. Deze epidemie is een nieuwe geesel en komt neer als een straf. Rood en christelijk stommen samen in doffe berusting voor: liquidatie. Na de fabrieksvuren gaan de gemeentelantarens uit. Na de werkpoort sluit de schooldeur. Xa 34 conferenties met een Regcering, die niet veel anders geeft dan opbeurende woorden, volgt geen oöste. De arbeider protesteert niet, de burger volgt Ac, procedure in doffe afwachting. Ziekenkamerlucht hangt om ons; bij onze buren, en nadert alle Raadhuizen; die mét en zonder Ratskellers. LOV )OSTERBEEK| \WONINGINRICHTINGEm BETIMMERINGEN Sea~Horse de allerbeste n Jenever MPPOLLErJ 6- ZOON ROTTERDAM OUD-BUSSEM: alleen honing met Rijksmerk is Nederlandsche honing. THE AMERICAN LUNCHROOM Cy. K A L V E R S T R A A T 16-18 AMSTERDAM RESTAURANT A LA CARTE PLATS DU JOUR RESTAURANT CAFÉBORDELAISE LEIDSCH ESTRAAT 67-71 - AMSTERDAM Prima keuken - Exquise Wijnen Diner - Souper - Dansant Lunch f 2.?, Diners vanaf f 2.50 Prachtzalen voor Partijen Eigenaars VAN GOETHEM-NEUTEBOOM Lit-Do leeslampje eenvoudig aan boek of leesplank te bevestigen; geheel compleet met tusschenschakelaar en Philipslamp f 3.50 franco per post. Bij bestellingvoltage op tegeven. lACPCDC Ceintuurbaan 308 «l«^rtl\J Amsterdam Z. *? Postgiro 106880 BEETHOVEN 4e Concert voor vleugel met orkest G dur op. 58 compleet op 4 dubbelz. 30 cm. platen a F 3?p. stuk van PARLOPHON Imp. I. Stad & Co Rotterdam ? Mosterd W. A. Spoor jr., Culemborg". C. J. de Koning & Zn. Keizersgracht 447 Opgericht Ao. 1739 Sanitaire Inrichtingen Snelschrift *» , *~^ l' ^*£ ln den Boekh- en na HALT ??-***^^* ^^ postwissel bij RIENTS D tnn ^T, l ^***~>* BALT Den Haag, . 95 Ct.fr. ? ***~^L*^t**? Daguerrestraat 28 DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift, aan bovenstaand adres Zie den bon op pagina 4 van het omslag