Historisch Archief 1877-1940
No. 2852
De Groene Amsterdammer van 30 Januari 1932
15
Deensche koeien ~-* halt!
door C. A. Klaasse
lj"t the doors lic s h u t upon liiiii (Hamlet).
De Deensche koeien hebben het bij ons verbruid;
in de laatste jaren zijn zij in zoo grooten getale de
grens over gekomen, dat wij er nu letterlijk zat
van zijn. De Hollandsche beesten", hoewel
«ffervaardig en slachtbereid, zagen hun debiet
zienderoogen achteruitgaan. Zoodat de veeboeren
zoodra de crisisinvoerwet de regeering de gelegen
heid bood om den import paal en perk te stellen
te hoop zijn geloopen om de toepassing van die
wet ten behoeve van hun bedrijf te verlangen. liet
is wel een ietwat wrange ironie van het noodlot
die als eerste slachtoffer van onze protectionis
tische Werdêgang juist n van de landen doet
vallen, die met onsinhet Oslo-verdragdenlaatsten
wanhopigen strijd tegen de bescherming hebben
ingezet. Als wij nog eens over vrijhandel spreken
zullen de Denen allicht denken: als de vos de passie
preekt. . . . Nu weet men tenminste meteen, dat
alle tijd en moeite aan dit verdrag besteed vrij
vruchteloos is geweest. Wekenlang heeft men des
tijds onderhandeld om tot de hartverheffende
afspraak te komen dat men op het gebied van de
handelspolitiek niets zou ondernemen. . . . zonder
elkaar te waarschuwen. Welnu, wij hebben Dene
marken gewaarschuwd, en tegelijk meegedeeld.
dat onze eerste maatregel bij uitstek tegen dit
land, een van de contracteerende partijen, gericht
zou zijn. Hadden wij maar niet beter dit, achteraf
beschouwd vrij paskwillige, tractaat achterwege
kunnen laten? Nu kweekt het hoogstens veront
waardiging omdat de tegenpartij er zich toch iets
van voorgesteld had. Enfin, de ministers Verschuur
en Beelaerts zullen de degens wel gekruist hebben
alvorens het zoover kwam.
Is de nu getroffen maatregel gerechtvaardigd?
Daarvoor moet men eigenlijk eerst een principieel
oordeel vellen over de algemeene strekking van de
invoercontingenteeringswet. Wij leven op het
oogenblik onder abnormale omstandigheden, die
abnormale maatregelen wettigen. Kan men in
gewone omstandigheden het vraagstuk vrijhandel
of protectie bezien op de basis van de long run",
thans moet men andere maatstaven aanleggen.
Op den duur is het inderdaad verstandig om daar
te koopen waar men het goedkoopst terecht kan,
en om eigen productieve kracht aan te wenden
in de meest lucratieve bestemming. Dat doel
bereikt men alleen bij internationalen vrijhandel,
en vaak zelfs bij geïsoleerden nationalen vrijhandel.
Maar op het oogenblik moet men dit streven naar
het beste resultaat op den duur" ten deele over
boord gooien, omdat immers het evenwicht op
allerlei gebied zoo verstoord is dat allerlei omstan
digheden zijn geschapen die op den duur niet
zullen standhouden. En bovendien kunnen wij
het ons niet permitteeren rekening te houden
met op den duur", omdat het er op het oogenblik
«p aan komt vandaag te eten te hebben en niet
om op den duur eiken dag krentenbrood te hebben.
Wanneer men mij voor de keuze stelt: gedurende
de rest Van uw leven niets dan droog brood, of
eerst honderd dagen vasten en daarna je leven
lang eiken dag oesters met champagne, dan kies
ik niet de posthume oesters, maar de drooge boter
ham. Op het oogenblik wordt door de elders geno
men en te verwachten maatregelen onze uitvoer
aan alle kanten zoo sterk bedreigd dat het zaak
is, n voor het behoud van een zoo hoog mogelijke
nationale consumptieve kracht, n ter bescherming
KUNSTZAAL
VAN LIER
DOORLOOPEND
T E NTOON G ESTEL D
ROKIN 19R =
AMST ERDAM
BEZICHTIGING V R IJ
KUNSTWERKEN VAN
d O N G E HOLLANDSCHE
EN BUITENL. MEESTERS
van de betalingsbalans, onze behoeften zooveel
mogelijk zonder import te dekken, en alles wat
wij zelf kunnen voortbrengen niet bij onze buren.
te betrekken. Dit klemt te meer in gevallen waarin
door omstandigheden die zich op het oogenblik
als tijdelijk laten aanzien de inheemsche voort
brenging wordt bedreigd. Daar wordt door be
scherming de toestand op den duur" waarschijn
lijk in het geheel niet gewijzigd, want dan zal
automatisch weer de situatie intreden die op dit
moment door kunstmatige maatregelen gehand
haafd moet worden. Om beide genoemde redenen
zullen dan ook de onderhavige maatregelen een
tijdelijk karakter moeten hebben, terwijl zij dus
alleen al uit dien hoofde slechts betrekking mogen
hebben op bestaande takken van nijverheid en
wel om haar afzet binnen het kader der aanwezige
productiecapaciteit te behouden.
Tot zooverre de verdediging van beschermende
maatregelen onder den heerschenden crisistoestand.
Wat zijn nu de voor- en nadeelen van
contingenteering in vergelijking- met andere vormen van pro
tectie, b.v. met de meest voor de hand liggende:
beschermende rechten. Een voordeel kan zijn, dat
terwijl door een beschermend recht, wanneer het
niet met opzet prohibitief is, de import niet ge
weerd wordt, althans niet behoeft te worden, dit
met contingenteering zeer duidelijk wel het geval
is. Daarom moet men voor elk te beschermen pro
duct nagaan of contingenteering nut kan hebben
en of het beter is dan een beschermend tarief. Wan
neer het een product met een vrije wereldmarkt
betreft, waar men in elk geval af kan tegen een
wereldmarktprijs, dan zal een beschermend recht
meestal efficiënter zijn, omdat daarvan de mate
der te verwachten prijsverhooging tenminste min
of meer te voorzien valt. Wat de omvang van de
afzet betreft is bij die producten de contingentee
ring de inheemsche producenten onverschillig, om
dat het hun om het even is of zij binnen dan wel
buiten de grenzen verkoopen wanneer tenminste
de prijs niet verschilt. Bij artikelen als vleesch
daarentegen, waarbij van een wereldmarkt niet ge
sproken kan worden en waarvoor in bijna alle in
aanmerking komende afzetgebieden beperkende
bepalingen gelden, kan een eenvoudige verruiming
van het afzetgebied zelfs zonder prijsverhooging al
van groote beteekenis zijn. Daat staat weer tegen
over, dat indien inderdaad de contingenteering
leidt tot prijsstijging de voordeelen van die lasten
welke aldus door den Staat den consumenten wor
den opgelegd, mede ten goede komen aan de
uitheemsche hier importeerende producenten; bij
een beschermend recht komt dat verschil tenminste
in de schatkist. Dat lijkt wel het voornaamste
bezwaar van contingenteering, dat de inheemsche
consument wellicht ingeval van
prijsverhoogende werking een cijns wordt opgelegd tenbate
van een willekeurige buitenlandsche producent.
Maar voor het onderhavige geval lijkt contingen
teering toch de beste oplossing, omdat
quantitatieve vergrooting van'de afzet van meer belang is
dan prijsverhooging, en die afzet niet op een vrije
wereldmarkt te krijgen is.
Zooals bij elke beschermende maatregel het geval
is heeft men ook hier het gevaar van reacties op den
uitvoer. Men zou repressailles kunnen verwachten.
Dat is in dit geval van des te meer beteekenis om
dat immers Denemarken aanmerkelijk moer uit
ons land invoert da.n het naar ons uitvoert. In dit
verband bedenke men echter dat Denemarken
noodgedwongen reeds eeriigeri tijd geleden moest
overgaan tot reglementeering der deviezenai'gii'te,
zoodat Nederlandsche exporteurs niet steeds ge
makkelijk hun geld daar los kunnen krijgen; naar
het zich laat aanzien zullen die moeilijkheden nog
grooter worden, zoodat wij toch sowieso al een deel
van dien uitvoer zouden krijtraken, wanneer wij
althans niet genoegen zouden willen nemen met
een wissel op de eeuwigheid.
GIDDINGÊI
ITUYNENBURG MUYSI
;CHILDEDSI
Beeldhouwkunst
door Theo van Reijn
Ernst Barlach. Eine Einfiihring in
sein plastisches und yraphischer werk
von Reinhold von Walter. lm
FurcheKunstverlag zu Berlin N. W. 7.
Aan den hevig-hartstochtelijken beeldhouwer
Ernst Barlach, den Kus, die kort geleden zijn
zestigjarigen leeftijd bereikte, werd een boek
gewijd met 37 afbeeldingen, waaronder een in
houtskool geteekend zelfportret. In dit portret
herkent men terstond den volksbeeldhouwer,
ruig en eerlijk, dat onmiddellijk een eenvoudige
ziel verraadt, meelevend met de verdrukten. Zijn
houten beeldhouwwerken hebben dikwijls een
hevige expressiviteit. De gebaren zijn niet stil
van een zacht-iiinerlijkc emotie, doch laaien als
een vlam, vaak als een aanklacht, op. Maar ook
worden zijn figuren dikwijls omringd door een
grootsch natuurgebeuren of door een omvattend
mysterie die het religieuze nadert, zooals bij Der
Sterndeuter" of bij Panischer Schrecken" van
twee menschen die naar boven zien of bij Die
Wandlungen Gottes". Een menschelijk sentiment
spreektzichuitin,,SorgendeFrau", Das Grauen",
Mutter und Kind", Die llexe" en Hunger".
In Der Flüchtling" en Der Kacher" wordteen
bliksemende vaart in het hout vastgelegd.
DeiApostel" is inderdaad een sprekende persoonlijk
heid waar het accent ligt op den geopenden mond
en de gebarende handen. Een gevaar bij zulk
een expressiviteit is niet uitgesloten, nrnl. te
vervallen in caricatuur zooals in de teekeningen
Die Ausgestoszenen" Frau Sorge" en Die
drei grauen Weiber". Een vergelijking, wat de
houtsculptuur betreft van volksvrouwen met
de pas overleden Hollandsche beeldhouweres Me j.
Thérèse van Hall dringt zich van zelf aan ons op,
alleen wat betreft de spontaniteit en het bepaalde
gegeven in groote vormen, niet de hevigheid
van Barlach zijn sculpturen.
Barlach is een werkelijk houtsnijder. Grootsch
weet hij zijn vormen uit te snijden in concave
en convexe vlakken, zooals het houtgereedschap
van gutsen, steek en snijbeitels dit voorschrijft.
Er nimmt ein llöherer wahr. das gleichsam für
ihn wirkt, das als bergeordnete Kraft sich sch
pferisch in den bildhaften Ausdruck herein ergieszt.
Weil er so sehr Organ ist gerade darum mag er
i hm gelingen, jene Bewegung (Schreiten, Flucht,
rasenden Lauf) zu erzeugen, die anzieht und
wegstöszt in einem, die aufwarts schwingt und
stürzt zugleich. In der Tat, man kann von einem
Gesetz der Gegensatzlichkeit" sprechen, aus
dem heraus seine rücksichtslos vereinfachenden
Formen" erkennbar werden", schreef lleinhold
von Walter in zijn biografie over Barlach.
De illustraties (houtsneden) welke hij ontwierp
voor Die Wandlungen Gottes", laed an die
Freude", Walpurgisnacht", Der tote Tag",
Der arme Vetter", Die Ausgestoszenen", Der
Findling", Der Kopf" grenzen dikwijls aan de
caricatuur.
Mijnsinziens is hij meer de hout-beeldhouwer
bij uitnemendheid, van een bijzondere kracht
die dikwijls protesten uitlokten bij de meer ge
matigde groepen, zooals kort geleden bij zijn
zestien ontworpen beelde% voor het oude bouw
werk uit 1225, de Katharinakerk te laibeck, toen
700 onderteekenaars dit werk ongedaan wilden
maken.
Wie zich op de hoogte wilt .stellen van de nieuwe
buitenlandsche beeldhouwkunst vergeet vooral
Barlach niet en schaft dit zeer goed geschreven
werk over hem aan.
Mijnhardt's
Lax eertabletten
regelen zonder Kramp of pijn.
Doos 60 et Bij Apoth. en Drogisten.