Historisch Archief 1877-1940
BE GROENE AMSTERDAMMER
'Weekblad voor Nederland
Onder hoofdredactie van A. C. Josephus Jitta
Redacteuren: L. J. Jordaan, F. G. Scheltema en M. Kann. Secretaris der redactie: C. F. v. Dam
Keizersgracht 355, Amsterdam C. - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000
Opgericht in 1877
No. 2853
Zaterdag 6 Februari 1932
Ontwapeningsconferentie
door Prof. Mr. F. G. Scheltema
Naar een aanplakbiljet van B. v. Vlijmen
Een ontwapeningsconferentie, die aanvangt op
een oogenblik, waarop oorlogsrumoer door de we
reld klinkt; in een tijd van protectie en chauvinis
me; in een tijd, waarin de naam pacifist" in som
mige landen welhaast met landverrader" wordt
synoniem geacht: zijn ongunstiger auspiciën denk
baar ! Zouden dan toch zij gelijk hebben, die steeds
hebben verkondigd, dat de strijd tegen den oorlog
-een hopelooze strijd is; een strijd tegen een noodlot,
<lat de menschheid met gelijke zekerheid en gelijke
onafwendbaarheid bedreigt als een natuurramp,
en waartegen de zwakke menschelijke wil krachte
loos staat?
Neen, zij hebben niet gelijk, deze sombere
protfeten; want de oorlog is gén natuurramp, maar
een door menschelijk willen en menschelijk hande
len beheerscht gebeuren. Tusschen den oorlog en
een natuurramp bestaat juist zooveel verschil, als
noodig is, om de stelling te rechtvaardigen, dat de
n te vermijden, en de ander onvermijdelijk is.
De oorlog is geen orkaan, waarvan het losbreken
van menschelijken wil onafhankelijk is; hij is inte
gendeel een gevolg van menschelijk willen en han
delen; en daarom heeft de menschheid het in haar
macht, door anders te willen en anders te handelen
dan zij tot dusverre deed, den oorlog te vermijden.
,,De vrede", heeft Erasmus gezegd, zetelt groo
tendeels in het feit, dien uit alle macht te willen".
De strijd tegen den oorlog is een strijd om de orga
nisatie van den menschelijken wil, beter: om de
organisatie van den wil der menschheid. Een bui
tengewoon zware strijd stellig; een strijd, die ontel
bare offers, ontelbare teleurstellingen eischt: maar
geen hopelooze, geen a priori tot verlies gedoemde,
«trijd.
Het is een heillooze theorie, die het leed, dat
menschen elkander toebrengen, die de maatschap
pelijke euvelen, die uit de inrichting der maat
schappij voortvloeien, als plagen voorstelt, die in
hun ontstaan van 's menschen wil onafhankelijk
en daarom onvermijdelijk zijn. Een heillooze theo
rie, omdat zij lijdelijkheid predikt en berusting in
kwalen, waarvan het eenige geneesmiddel juist is
gelegen in doelbewuste bestrijding.Wanneer de oor
log, wanneer een ondoelmatige productiemethode in
laatste instantie gevolgen zijn van menschelijk
willen en handelen, wanneer zij vermeden zouden
kunnen worden indien de menschen anders wilden
en anders handelden, dan is er maar n middel,
dat kans van genezing biedt, te weten: pogen om
den wil der menschheid in die andere richting te
leiden. Niemand kan met zekerheid zeggen, dat het
middel steeds zal helpen. Maar wat men wél met
zekerheid kan zeggen, is, dat het het eenige middel
is, dat helpen kan, en dat, wie het geloof in dit
middel ondermijnt, daarmee de eenige bron van
genezing drooglegt.
Geloof in de macht van den menschelijken geest
en het menschelijk kunnen is de onmisbare voor
waarde voor den strijd tegen maatschappelijke
misstanden. Ongerechtvaardigd is dat geloof stellig
niet. Hoeveel traditie, hoeveel onverstand, hoe
veel eigenbelang, hoeveel onverschilligheid moesten
overwonnen worden, eer de menschheid zich wist
te bevrijden van maatschappelijke euvelen als
slavernij of kinderarbeid. Maar zij is er in geslaagd;
zóó volledig, dat ons thans de argumenten en leu
zen, waarmede weleer de logische onvermijdelijk
heid en de zedelijke gerechtvaardigdheid van sla
vernij en kinderarbeid werden bepleit, nog slechts
historische curiositeiten schijnen. En toch, ns
waarlijk niet zoo lang geleden hielden die
argumenten en leuzen den geest der menschheid
gevangen, zooals thans veler geest nog gesloten is
voor het inzicht in de dwaasheid van den oorlog.
De vrede zetelt grootendeels in het feit, dien
uit alle macht te willen". De ontwapeningsconfe
rentie is een grootsche poging, dien wil der mensch
heid te organiseeren. Niemand gelooft, dat die po
ging terstond volledig succes zal hebben. Maar het
is althans bemoedigend, te weten, dat het vraag
stuk, waarvoor de wereld zich geplaatst ziet, op
gelost Ican worden, en dat de eenige methode van
oplossing in de richting ligt, die thans is ingeslagen.
Inhoud:
l. Prof. Mr. F. G. Scheltema, Ontwapeningsconferentie.
2, Dr. Jan Romein, Japan in China.
3. L. J. Jordaan, Ontwapening,
4. Spreekzaal. J. Greshoff, Taverne, ieckeningen
door Hcrmsen van Beek.
5, B. van Vlijmen, Faillisement Paleis voor Volksvlijt.
Mr. Frans Coenen, Politiek en Deskundigheid.
6. Prof. Dr. W. Martin, Italiaansche Kunstgeschiedenis.
7. Dr. P. van Olst, Die Wacht am . . . Zuiderzee.
Boekbespreking.
9. Albert Heiman, Amerikaansche blikken op Suriname,
10-11. Otto van Tussenbroek, Toegepaste Kunst.
12. Mr. H. Scliolte, Dramatische Kroniek.?A.
Plaeschaert, Schilderkunst.
13. L. J. Jordaan, Bioscopy.
15. C. A. K'aasse, Macht of economische wet.
16. A. Heiman, Kinderjaren van het Boek. C. v.
Wessern, Muziek.
!7, L. J. van Looi, Ons Radiotoestel. A. E. v. d.
Tol, Tentoonstellingen.
19. Alida Zevenboom, Croquante Croqueljes. Uit
Jantje's Kladschrift.
20. Letter raadsel. Charivaria. Problemen.
Viooltjes
Voortreffelijke
chocolade in den
vorm van viooltjes.
Een specialiteit.
RINGER5
Let op den naam f