14 De Groene Amsterdammer van 6 Februari 1932 No. 2853 Boekbespreking Valery Larbaud: De arme Hemdenmaker". A. A. M. Stols. Brussel, Maastricht, 1931. ,,De Arme- Hemdenmaker" is een jeugdwerk van den schrijver, die aan de Fransche litteratuur een van haar rijkste en diepste meesterwerken: ,,A. O. Barnabooth" schonk. Wij vin den het in zijn eerste bundel: Poèmes d'un riche Amateur" (Ed. A. Messein, Paris, 1908), wij vinden het lichtelijk gewijzigd ook in de edition originale, tevens de eenige vol ledige uitgave van Barnabooth bij de N.K.F. Maar in de volgende druk ken is het daar weggelaten. Le Pauvre Chemisier", dat Larbaud schreef hoe ongelqoflijk het ook schijnen moge ? toen hij drie en twintig jaar was, is thans in een Nederlandsche vertaling verschenen. Een vertaling zoo merkwaardig goed als men er maar hoogst zelden een te lezen krijgt. Du Perron benaderde niet alleen met een scrupuleuze ge trouwheid de text, maar gaf daarbij, zoo zuiver als niemand anders het ooit zou kunnen, de geest en de atmos feer van het boekje weer. Waarom juist hij dit kon? Omdat hij ,.De Arme Hemdenmaker" geschreven zou kun nen hebben. Indien men nooit gehoord had van Larbaud, de Fransche text van den Hemdenmaker niet kende en men kreeg, bij wijze van mysti ficatie, die vertaling als een eigen werk van den vertaler voorgelegd, dan zou men uitroepen: Dat is nu wel cht door en door Da Perron; hierin hebt ge hem nu van kop tot teen!" Het is Da Perron's schrijf wijze: snel, klaar op de man af; het is Du Perron's toon: op een dis crete wijze brutaal en steeds met dat ondefineerbare, ijle, maar toch onont koombare verhummeratieve accent, dat de germanen op een feillooze wijze boos maakt (zeer tot ons vermaak) en dat aan de latijnen het prikkelend gevoel van zelfmisprijzen geeft, waar uit de wil om groote dingen te doen geboren kan worden, zonder dat men zelf aan de grootheid van die dingen (of in het nut ervan) gelooft! Het is ten slotte ook Du Perron's mentaliteit tot in de kleinste details van het verhaal. Nog nimmer zag ik een zoo volkomen huwelijk tusschen een schrij ver en zijn vertaler. Het gevolg hier van is dat deze vertaling alle qua-liteiten van het origineel heeft en dat men aan de lezing er van niet minder genoegen beleefd, dat men er niet minder profijt van trekt. .,De Arme Hemdenmaker" is een toetssteen. Wie de toon en de situatie aanvaardt, wie in zich zelf een kleine mogelijkheid van barnaboothianisme ontdekt, die zal in stilte genieten van deze afbraak van alle erkende waarden, van het verschrompelen van alle vooroordeelen. van het ridiculiseereii van alles wat a priori als mooi, edel, hoog en onaantastbaar wordt gesteld;?die zal in staat zijn om niets, ook zich zelf niet, (zelfs niet in de verhevenste momenten des levens) au sérieux te nemen, en die zal dus zich weten te vrijwaren voor het eenige dat werkelijk heel onaan genaam is in dit leven (en heel ver achtelijk): een Erkende Specialiteit en een Goed Mensch in deze Maat schappij te worden. Wie aanstoot neemt a,an de Arme Hemdenmaker, behoort buiten kijf tot de nuttige burgers, de ijverige partijgenooten, die, omdat zij de meerder heid vormen, de gelegenheid hebben gekregen om de wereld voor drie kwart onbewoonbaar te maken. En bovendien is het onmogelijk dat hij heel intelligent, menschelijk Intelli gent, is; hetgeen niet wegneemt dat Hij een wondervan wetenschap kan zijn. Er is nog een derde categorie, die gevormd wordt door ben die dit een voudige boekje niet begrijpen, die het lezen en herlezen en er geen kop en geen staart aan ontdekken, die noch in hun verstand, noch in hun gemoed getroffen worden door dit lucide spel. Dat zijn de naïeve zielen, die zoo innig aan zich zelf en desnoods aan de hemel gelooven, dat zij in staat zijn om een verheven lyriek te scheppen of te genieten, maar die nooit de mensch in zijn juiste pro porties zullen zien, ontdaan van zijn vriendelijke wanen, zijn wereldsche statigheid en zijn gevoel van eigen waarde. Er is in langen tijd in Nederland waar alles wat los en vast is, zonder eenig oordeel des onderscheids ver taald wordt, niet een zoo werkelijk merkwaardig boekje als dit, naar 's lands gelegenheid verdietscht. En dit boekje zou een knuppel in het hoenderhok kunnen zijn. Maar de vaderlandsche hoenders slapen lang en vast en zij merken er niets van wanneer er per ongeluk iets in hun ren gesmeten wordt. .T. GRESHOFF V f LEVENSVERZEKERING Mij. ARNHEM" beschermt Uw gezin In moeilijke jaren. NI Maatschappij voor Hypothecair Wiet in Nederland gevestigd te 's-Gravenhage, Nassau laan No. 23 waarin opgenomen de Maastrichtsche Hypotheekbank voor Nederland te Maastricht, St. Servaasklooster 8 Bijkantoren: Amsterdam, Westermarkt No. 2 Utrecht, Boothstraat No. 15 Groningen, Turfsingel No. 9 De Directie N.V. STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. CASTENDIJK en I. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle van het Algem. Administratie- en Trustkantoor 5 % Pandbr. tegen beurskoers uit. N.V. Bataafsche Hypotheekbank AMSTERDAM Anno 1889 Geeft uit tegen beurskoers: 5 % PANDBRIEVEN in stukken van f1000,-,f500,-en flOO,-. Coupons Januari en Juli Nederlandsche Handel-Maatschappij, N.V. AMSTERDAM. AGENTSCHAPPEN te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-lndië, Straits-Settlements, Britsch-lndië, China Japan en Arabi ALLE BANKZAKEN SAFE DEPOSIT. - KOFFERKLUIS. N.V. VERZEKERING-MAATSCHAPPIJ 0 MERCURIUS" ?II OPGERICHT A°1894 Illlil AMSTERDAM, C. - KEIZERSGRACHT 570 INBRAAK-, BRAND-, ONGEVALLEN-, EN WATERLEIDINGSCHADEVERZEKERING De Holl. Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 1000.?op zakelijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgeving eener polis van levens verzekering van gelijk bedrag, en verkoopt 5% schuldbrieven in stukken van f 1000.?. f 500. on f 100.?tegen beurskoers. N.Y.ZUIDER HYPOTHEEKBANK 5 pCt Pandbrieven a 100 pCt. Directie : Mr. AUG. HEIJBROEK Mr. K. A. NEDERLOF