No. 2854 De Groene Amsterdammer van 13 Februari 1932 De vooruitgang der techniek (Philips Radio heeft geslaagde proeven genomen niet de ontvangst van radio-programma's over de gewone lichtfeidingen). worden de contouren vaster, krijgt de persoonlijk heid relief. Door guirlandes vruchten, door spiegel ruiten, door den klimop van een café-terras, be spieden wij den moordenaar, tot hij in onze on middellijke nabijheid gebracht, voor ons leeft: een gejaagd, schuw beest stumperig en luguber tegelijk, onder zijn uiterlijk van vulgaire alledaagschheid. Maar eerst liet aangrijpende en totaal onverwachte slot, doet dezen vulkaan van. dwang voorstellingen en ziekelijken hartstocht explodeeren in een smartelijke bekentenis van ontstel lende menschelijkheid. Zoo groeit de zwakke acteur, Peter Lorre, van niets meer dan de omi neuze schaduw op een reclamezuil, tot een figuur van overweldigende tragiek dank zij het scheppend vermogen van den kunstenaar, die in deze gestalte zich zelf uit speelt. * * * De ethische kant van de zaak-.,M", laat zich. naar ik meen, moeilijk beoordeelen. Persoonlijk geloof ik veeleer aan het lichtvaardig stellen van een probleem, dat verre boven de kracht vau den betooger ging dan aan een vulgair speculeeren op den publieken sensatie-lust. De delicate en ernstige wijze, waarop de meest precaire details behandeld zijn, laat ternauwernood een andere conclusie toe. Over de mogelijke ..rnoreele ge varen" laat zich wellicht discussieeren zij vallen (goddank !) buiten de zakelijke competentie van deze bespreking. Laat ons dus eindigen met vast te stellen, dat in ..M" een der sterkste, rijkste voorbeelden van klankfilm werd gecreëerd en dat de domineerende figuur van Fritz Lang. na de inzinking der laatste jaren, in ongebroken kracht naai' voren treedt. Spreekzaal Politici aantrrclvn '. De heer Krans ('oenen neemt het mij in zijn artikel ,,Politiek en deskundigheid'' kwalijk, ja hij acht het heel wat malligheid" dat ik als deskundige mijn menschen hoog houd en verdedig. ..Mijn menschen" dat zijn de politici van Aristoteles tot Laval. Ik verdedig die politici met alle eenzijdige deskundigheid, waarovei- ik beschik. Ik leef met ze mede. Ik koester mij iin de Warme zon. van het Zuiden, wanneer ik opnieuw .'.beleef de lessen van Plato aan Dionysius 11.; De wijsgeer trad veel te veel als ..deskundige" op. toen hij aan de vriendentafel des Konings gezeten waa,r anders de beker rondging mathematische figuren, met krijt op die tafel geteekend, immer weer wilde verklaren. De deskundige had weinig succes bij den koning. Dan was Aristoteles heel wat meer ,,politicus". Hij wist Alexander, den onstuimige, aan zich te binden en leerde hem welke politiek hij tegenover overwonnen volken moest voeren: laat ook overwonnen volken in hun waarde. Ik zal de serie niet volgen, al ril ik ook van koude, wanneer ik medeleef, opnieuw in den geest beleef, dat Descartes, wiens denken op de rationalistische staatkundige theorie der zeventiende eeuw van zooveel invloed is geweest, in den winter, 's morgens vóór acht uur, en in de koude kamer aan de vurige Koningin van Zweden les moest geven in het denken". Maar de zeventiende eeuwsche politici hebben hem wel gevolgd en goed begrepen. De politicus steunt zijn macht op eigen denkkracht; hij is leider in regeering of in parle ment. Hij laat zich door deskundigen dienen. Die deskundigen zijn zoo dikwijls belanghebbenden en de belanghebbenden zijn dikwijls alleen de deskundigen. ICn nu, omtrent alle politici en politieke schrijvers te zamen. inderdaad ik verdenk de politici en de poli tieke schrijvers van Aristoteles tot Kaval er ernstig van dat zij begrijpen, dat het algemeen belang hel. doel is van hun politieke leiding. Daarom zijn zij de sttidie waard. ,,Alles" van hen is de moeite waard, zoowel het groote als het kleine. Xolens was een groot politicus ooi; omdat hij een goed mensrh was. Wie stelt moet bewijzen, \\eiim, ik kende Xnlens uit zaken"; maar hij hield van mijn kinderen op luit eerste gezicht; hij hield ze aan op de strandbonlevunl van Sche\ <-ningen. Nolens' nienschenlietde verklaart zijn erbarmen. Xolens politicus mc'i'r dan deskundige, in zake den menseh en zijn arbeid. Kn mag ik nog een ander noemen? Onze eerste Minister van Onder wijs, Kunsten en Wetenschappen dankt zijn faam niet aan zijn deskundigheid. Maar hij was een geestelijk leider tegenover zijn ambtenaren, tegenover zijn deskundigen, en hij beheerschte als politicus de materie. Kn nu prijs ik de menschheid op dit oogenbük ,,in politicis" gelukkig. Hen stille prelaat is staatkundig Rismarck's gelijke; de stoere jongeman uit Auvergne is grooter voorzichtiger politicus dan de deskundige administrateur-financier I'oincaré. Xaast Bvüning en I.aval heeft de moderne democratie ook in Kngeland den grooten leider naar voren gebracht. Maar nu moet ik met het noemen van een naam toch voorzichtig zijn. Is het MacDonald of Snowclen ? De nuchtere, zakelijke opmerker mag niet zijns ondanks enthousiast worden over de menschen die hij beschrijft, maar moet dan de deskundige niet aanhankelijk zijn tegenover een democratie, in wier regeeringssfeer zulke leiders kans hebben ? In tweede-rangs staten moge het geweld van Mussolini en Stalin noodig zijn, groote politici in den mixlerne democratie zijn zij niet. In dit verband heb ik nog een verzoek aan dr. Colijn. Wanneer U soms als deskundige mocht aarzelen. welke middelen de beste zijn tot instandhouding van ons productieapparaat en gezien uw rede ,,St. Vitus dans van het protectionisme" is er aanleiding te ver; onderstellen dat U ,,elk middel, dat doelmatig is en niet door hooger gebod als ongeoorloofd moet worden afgewezen," slechts twijfelend kunt aanvaarden -laat dan uw getraind, hard politiek inzicht beslissen boven de aarzeling van den deskundige. Vergeet Young en Dawcs, maar denk aan Groen van l'rinsterer. l'-n leest U eens: De Groene Amsterdammer" van (> Februari 11)32 waarin C. A. Kluasse hij is mijn tegenstander want ik verwerp de m.'tho Ie Hr ningPolak -- schrijft over: Macht of economische wet". Zijn artikel eindigt niet met een verzuchting dat de deskundigen ons zullen helpen. Xeen, hij eindigt: l'ohtici aantreden ! Dit was en is ook de beseheulen. en dus vaste meening van C'. W. DK YKIKS CHAMPAGNE KRUGSCO :>$^':-. : '?'. REIMS ..." ' - ' IN KWALITEIT AAN DE SPITS! AGENTEN FONNES & ZOON GRONINGEN