No. 2856 De Groene Amsterdammer van 27 Februari 1932 15 De dollar op de wip? door C. A. Klaasse O een aiig«t voor inflatie Amerika is het land van de achterdeurtjes; de Yankee's houden er van zich door vadertje staat te laten kapittelen, maar toch altijd achterdeurtjes «ipen te houden om wanneer de banden al te knel lend worden daardoor te kunnen ontsnappen. De vorming van trusts, belangengemeenschappen enz. heeft ten doel door gedeeltelijke uitschakeling der concurrentie de winstmogelijkheid voor de betrok ken bedrijven te verbeteren; ijlings was de Amerikaansche regeering er bij om de belangen van de verbruikers te bewaken. De vrije concurrentie mocht niet gekortwiekt worden, afspraken in strijd met deze bepaling gemaakt waren nietig. Maar ondanks de anti-trust-act zagen de koperprodu centen eenige jaren geleden kans zich samen te voegen tot de Cooper Exporters Asociation en de koperprijs tot fabuleuze hoogte op te voeren. De tarwebouwers werden maar liefst onder aegide van de regeering zelve via de Federal Farm Board er toe gebracht een poging in het werk te stellen om de markt te eorneren; het lukte wel niet, maar de opzet was er toch. Voor de katoenmarkt zijn meermalen soortgelijke plannen op touw gezet. En nu heeft het er een tijdlang naar uitgezien dat men deze tactiek ook op financieel terrein wilde ver plaatsen. De bankwetgeving in Amerika is indere daad vrij streng, o.m. omdat zij vrijwel de eenige is waarbij ook de credietgeving der commorcieelbanken aan beperkende bepalingen is onderworpen. Maar afgezien van de reserve-voorschriften voor de member-banks zijn ook de regelen betreffende de credietverleening door de centrale bank strenger dan in menig ander land. Die banden beginnen een beetje te knellen. Het bankwezen overthere gaat evenals elders gebukt onder een vertrouwenscrisis; enorme be dragen aan deposito's zijn opgevraagd, zoodat de banken zich genoodzaakt zien zich liquide midde len, bankbiljetten te verschaffen. Dat gaat lang niet altijd even gemakkelijk, want het actief is voor een belangrijk deel moeilijk to realisc-eren. \ an het effectenbezit kunnen zij practiseh gespro ken niet af, en opzegging van credieten is iets waar toe men niet zoo gauw overgaat, om niet het bedrijf geheel te desorganiseeren, afgezien van het feit. dat de reserve banken dat ook niet kunnen ver langen omdat immers, gezien de omstandigheid dat de beweging algemeen is en zich niet tegen een enkele bank'richt, de oplossing: overheveling van credieten van de óéne instelling naar de andere, niet in toepassing kan wórden gebracht. Zoodat er in dit geval dus niet veel anders overblijft dan de centrale banken het geld te laten verstrekken voor de terugbetaling der deposito's. En daar zit nu juist de groote moeilijkheid. De reservebanken zitten vast aan de enge ban den die de Federal Reserve Act oplegt. Volgens <leze wet moet het bankpapier door de reservebanken uitgegeven voor 40% gedekt zijn dooi' .goud en voor de rest door eligible wissels of goud. Voor de eligibility van het papier dat de credietbanken in herdisconto geven nu zijn strenge bepa lingen gemaakt, en daarmee raakt men nu een beetje in de knoop. Door de steeds geringer omvang der handels-omzetten, de daling der prijzen en/.. is het bedrag aan eligible papier dat de banken ter disconto kunnen aanbieden steeds kleiner ge worden. Terwijl hun behoefte aan crediet daaren tegen toeneemt in verband met de reeds vermelde <jpvragingen van deposito's. Gezien de zeer ruime gouddekking der reservebanken hebben die het tot nu toe nog kunnen rooien, omdat zij eenvoudig inplaats van papier goud als dekking voor de bil jetten namen. Maar aan alles komt een eind; wan neer er eens in het geheel geen eligible papier zou zijn, dan moest de biljettencirculatie voor honderd procent door goud zijn gedekt ! En dat kan men natuurlijk niet bolwerken. De spanning op dit punt is in den jongsten tijd des te grooter geworden omdat nu weer opnieuw een external drain", afvloeiing van goud naar het buitenland dreigt. Dan zouden drie factoren zich acumuleeren: uit breiding der biljettenomloop, inkrimping van de voor dekking in aanmerking komende handels wissels, en tenslotte vermindering der gouddokking. Dat zou wel eens penibel kunnen worden, en dus... ging men weer een achterdeurtje zoeken. Eerst zag het er naar uit dat het werkelijk een achterdeurtje zou worden waardoor men wilde ontsnappen. Met deze kwestie staat vrijwel direct in verband de oprichting van de National Credit Corporation voor eenige maanden, en de recente Gründung van de Reconstruction Finance Corp. De oprichting van deze beide instellingen is even zeer een schakel in de saneeringspogingen of juister: pogingen tot steun - voor het bankwezen als de Glass-Seagall-Bill. Naar buiten toe was de opzet van beide instellingen: consolidatie van min of meer illiquide credieten in dier voege dat banken deze konden overdragen, wanneer de instelling de overname kon financieren uit de uitgifte van obligatien. Een deel van de door het publiek aan de banken gegeven deposito's was illiquide belegd, men kon dien toestand saneeren door het publiek voor zijn deposito obligaties te doen nemen, dan zouden immers de termijnen van eredietgeving actief en passief in overeenstemming komen. Maar weinigen hebben er ooit aan geloofd dat het pu bliek inderdaad hierin zou trappen. Daarom ver moedde men veeleer dat tenslotte het plan gelan ceerd zou worden om de Heconstruction Finance die de zeer weinig omvangrijke zaken van de National Credit Corp. ook zal overnemen acces te doen hebben tot het reservebaiikerediet, waar door aldus toch indirect langs een ..achlerdeurtjo" de bevroren credieten dooi} de centrale banken zouden worden gefinancierd.*Dit is tct nu toe niet gebeurd, en het schijnt dat men tenslotte toch be sloten heeft meer recht door zee te gaan. Want de nieuwe (!lass-Seagell-wet. die er hals over kop doorgejaagd werd beoogt ruiterlijk de bepalingen inzake hot reservecrediot tijdelijk te verlichten. Dit met (!<? nadruk op tijdelijk; immers van dezelfde (ilass die deze wet zijn naam gaf is nog een wetsontwerp aanhangig, dat met den orisistoestand van thans niets te maken heeft. on mcei' als long-run-maatregel bedoeld is, waarin veeleer een verscherping van hot roservooredietsysteem wordt beoogd. Maar tijdelijk wil men dan de banden wat vieren; do eligibility wordt wat uitgebreid, on bovendien worden staatsobligat ion toegelaten tol do biljottondokking (natuurlijk mot handhaving van de minimumgouddekking). Wat boteekont nu deze wetswijziging? Moet men sommige critici gelouvori dan beteekent zij een aantasting van hot hoolo monetaire stelsel in Amerika, een omverwerpen van allo principes. Sedert de indiening van de wet is in do pers het woord inflatie niet van de lucht geweest; do dollar was overal flauw, on sommige opt imistori-inflat ionisten zagen a! de dageraad van oen nieuw tijdvak van economische voorspoed. Dat is do vloek van do monetaire ontreddering in en na den oorlog. dat men zoo gewend is geraakt aan inflatie en muutdepreciatie. dat elke uitbreiding of zelfs maar kans op uitbreiding van de credietgeving on middellijk met krijgsgeschreeuw: op tegen in flatie, wordt ontvangen. Terwijl toch deze hoolo zaak waarschijnlijk doodonschuldig is. Inimeis do voornaamste aanleiding tot dit alles is de wonsch om de banken in de gelegenheid te stollen te vol doen aan de opvraging van de deposito's indien die voortgang mochten hebben (juister is het wellicht nog te zeggen dat men hoopt door deze maatregelen het publiek de indruk te geven dat de banken zich liquide kunnen maken, en dat dientengevolge de angstopvragingen tot een einde komen, zoodat van de nieuwe crediet faciliteit niet eens gebruik behoeft te worden gemaakt). En dat heeft toch met inflatie niets te maken; terugbetaling van de posito's betoekent immers niet anders dan de no soort geld (bankgold, giraal geld) omzetten in do andere (biljetten, chartaal gold). Aan de geld circulatie, aan de hoeveelheid beschikbare koop kracht wordt daarmee niets maar dan ook niets veranderd. Wanneer de biljetten worden opgepot, terwijl wellicht de deposito's nog zoudon zijn aan gewend dan beteekent zulk een uitbreiding van de biljettenomloop zelfs een achteruitgang van de effectieve geldcirculatie inplaats van een stij ging. Wat niet wegneemt dat indien de bepalingen eenmaal in den gewi.jzigden vorm bestaan deze ook de mogelijkheid inhouden dat aldus niet alleen bestas.nde credioten worden overgebracht naar de centrale bank om de deposanten, te kunnen terug betalen, maar dat ook nieuwe credieten worden verleend. Wat intussehen evenmin op zichzelf een govaar beteekerit, gezonde credietgeving schopt immers zijn eigen tegenwaarden, althans in een. periode van depressie waarin er zooveel onbezette productiecapaciteit bestaat, dat er nog geruimen tijd overheen kan gaan alvorens geldschepping tot prijsstijging hooft te leiden. Anders is het natuurlijk met credietverleening aan de overheid. indien men aldus begrootingstekorten wil stoppen. De mogelijkheid om staatspapieren als biljettendekking aantenemon zet hier natuurlijk een kraan open die men niet al te rijkelijk moet laten vloeien. Datzelfde geldt voor de credietverleening door de Reeonstruction Finance Corp., die in deze leer ge-s aarlijker zou kunnen zijn dan de heele wetswijziging op het stuk van het bankwezen. Voor zoover do ervaring thans gaat zijn de niet-bancaire-credieton, welke deze instelling verstrekt voornamelijk be stemd voor bijna-noodlijdende bedrijven. Die cre dieten kunnen wat betreft hun effect op de prijs vorming over oen kam geschoren worden met budgotcrodioten aan de overheid. Voorloopig zal de Heconstruction Finance zijn kapitaal wol hoofdzakelijk van don Staat moeten hebben de baby-obligat ion /.uilen vooralsnog wol kinderen met oen waterhoofd zijn on de staatsschuld die daarvoor uitgegeven wordt mogon do resorvobanken als dekking aanwenden, l lier schuilt. misseliien oen addertje. Maar gevaarlijk ziet het er allerminst uit. want er zijn genoeg deflatiofactoren. dat men deze kleine compensatie wol op don koop toe mag nomen. Nogmaals, zoolang or niet bewust, dubiouso credietori worden gegeven dat dool misschien wol de Keeoiistruotion Finance maar toch zeker niet do banken, die toch al genoeg to vorduwon hebben behoeft men in dit stadium van geen enkele ..crediet voiTiiiiningspolit iek" govaren te duchten. De easy-money-poliey van het afgoloopon jaar heeft voldoende bewezen, dat hot niet gemakkelijk gaat (Toeliet in liet vorkoor te persen ! .Neon. Voorloopig zullen zij die uit de/en hoofde inflatie \ roezen of hopen nog wel teleurgesteld worden. ABONNEMENTSPRIJS van ,,De Groene Amsterdammer" per jaar, bij vooruitbetaling franco per post: Voor Nederland ... f 10 ,, Ned -Indiëp/mail . ,, 13.50 ,, ,, ,, p/zeepost ,, 10. ,, ab. binnen Europa ,, 11.50 uitgezonderd : ,, Engeland-Itali Zwitserland , ,, Amerika 13.50 ., Zuid-Afrika 11.50 Postgiro No. 72880 Gemeentegiro G. 1000 13.50