DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland Onder hoofdredactie van A. C. Josephus Jitta Redacteuren: L. J. Jordaan, F. G. Scheltema en M. Kann. Secretaris der redactie: C. F. v. Dam Keizersgracht 355, Amsterdam C. - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000 Opgericht in 1877 No. 2857 Zaterdag 5 Maart 1932 China, Japan en de Volkenbond door Dr. M. van Blankenstein De Assemblee. Voor het eerst in zijn bestaan kwam de Volken bond bijeen in buitengewone algemeene vergade ring, te hulp geroepen door een van de state». welke deel uitmaken van den Bond, teneinde in te grijpen in een gewapend conflict, waarin de hulpvragende staat er aanspraak op maakt in de positie van aangevallene te verkeeren. China is tot dezen ongökenden maatregel overgegaan, nadat de bemoeiingen van de groote mogendheden tot herstel van den normalen toestand geen resul taat hadden opgeleverd. Ds Volkenbond stond nu voor de uitermate moailijke taak iets te bereiken waar de groote mogendheden, die alleen kracht kunnen geven aan eenige Volkenbondsaotie, heb ben gefaald. China had zich beroepen op de negende para graaf van artikel 15 van het Pact van den Volken bond, welke de bepaling inhoudt dat de Raad van den Volkenbond uit eigen beweging het geschil naar de algemeene vergadering van den Volken bond kan verwijzen, maar dat dit miei geschieden wanneer een van de partijen daarom vraagt; mits zij deze eisch stelt binnen veertien dagen nadat zij het geschil bij den Raad heeft aangebracht. Daar China slechts tenopzichte van het geschil bij Sjanghai deze formaliteit had vervuld, had het geen recht een behandeling van de kwestie over Mantsjoerije door de Assemblee te eischen. Er bestaat nog een andere mogelijkheid: De Assemblee, eenmaal bijeengeroepen en souverein zijnde, ieder punt op haar agenda kan plaatsen dat zij verkiest. Zij zou uit eigen initiatief de kwestie van Mintsjoerije in oogenschouw kunnen nemen. Zij zal dit echter stsllig niet ?doen, daar de commissie van onderzoek, die de Volkenbond naar die streken hesft uitgezonden. eerst in deze dagen in China aankomt. De Assem blee kan, zonder bijzondere, nieuwe feiten niet op het verslag van die commissie vooruitloopen. Deze Assemblee is de eerste in haar soort; en zij is van een soort waarvoor de Volkenbond van harte hoopte gespaard te blijven. Want zijn krachten zijn daarop niet berekend. Het is heel mooi dat men een Pact heeft met zijn krachtige politioneele bepalingen; dit pact herinnert ons echter in zijn karakter eenigszins aan een leger. Men heeft dit laatste om het in tijd van nood te gebruiken; maar als men het gebruiken moet. <ian beteekent dit een katastrofe. Het beroep op artikel 15 kon dergelijke gevolgen hebben vo'.>r den Volkenbond. Immers, vanzelf zou daar de toepasselijkheid van artikel 16 uit kunnen voortvloeien. Artikel l (i bepaalt dat eenig lid van den Bond. dat in strijd met de bepalingen van het Pact. zijn toevlucht zou nemen tot oorlog, ipso facto zou worden beschouwd als een daad va.n geweld te hebben gepleegd tegen alle andere leden van den Bond. Die andere leden van den Bond nemen in artikel 16 op zich dezen aanvallenden staat te onderwerpen aan een afsnijden van allen handel en van alle financieele betrekkingen, alle betrekkingen tusschen hun onderdanen en de onderdanen van het land dat het Pact breekt, t? verbieden en de betrekkingen tusschen laatst genoemde onderdanen en die van iederen anderen staat, lid of niet lid van den Bond, te beletten. Men ziet dat men voor de vervulling van deze laatste bepaling reeds geheel van de medewerking van Amsrika afhankelijk is. Als Amerika niet mee wil doen, zullen de leden van den Volkenbond zich wel wachten een poging te wagen om het een boycot van een bepaald land op te dringen. Zonder overleg met Amerika zou een dergelijke blokkade allicht niet uitvoerbaar zijn. Verder bevat artikel 16 nog voorschriften om trent het vaststellen van het aandeel van iederen staat in een gewapende actie, enz. enz. Men ziet waartoe een Assemblee als deze rechtstreeks leiden kan. Natuurlijk is men niet zeker dat deze bepalingen, in de practijk toe gepast, ook het gewenschte resultaat zouden opleveren. Da noodzakelijkheid om de conse quentie ervan te vermijden zal een druk uit oefenen op de discussie in deze bijeenkomst. Ieder die eenige verantwoordelijkheid draagt zal zijn tong in toom houden. Men zal ge dwongen zijn den Japanners iederen schijn van recht aan hun kant. en zelfs ieder aannemelijk voorwendsel ten goede te moeten laten komen. Het mag zijn dat bepaalde kleine staten de dingen bij hun naam zullen noemen; maar de groote mogendheden zullen een andere houding aannemen. Zij zullen meesmuilend toeluisteren. overdenkend wat al die dreigementen met hun krachten waard zijn. Zien zij zich instaat tot een actie, vinden zij die een noodzakelijkheid in eigen belang, dan zouden zij daartoe, wellicht overgaan; maar dan altijd onafhankelijk van de verlangens van be paalde, kleine niet plaatselijke belangen bezittende landen. De lezer ziet hieruit in welk een precair geval de Volkenbond verkeerde nu zijn macht op zoo ct'itieke wijze op de proef werd gesteld. Hij was daarvoor nog lang niet berekend. Toen uit de rechtloosheid der middeleeuwen de op recht berustende gemeenschappen zich begonnen te vormen was dit recht, ofschoon op zich zelf reeds een grooten vooruitgang, niet onmiddellijk toe passelijk als een der sterkste feodale heeren zich in het hoofd had gezet zich uit alle macht tegen de toepassing van het recht op hem zelf te verzetten. Rechtsgemeenschappen moeten groeien in kracht; dit geldt voor den Volkenbond in hooge mate. Zijn wij internationaal iets verder dan de middel eeuwen onmiddellijk nadat deze op weg waren geraakt om de heerschappij van het geweld in de persoonlijke betrekkingen te overwinnen? De loop der gebeurtenissen geeft althans tot eenig optimisme aanleiding. Van de houdingvan Japan hing het af, of de teere constructie den geweldigen druk kon weerstaan. En de hou ding van Japan werd weer in hooge mate be paald door het ontzag dat Japan koestert voor de publieke opinie. Wat zich op de Assemblee kan vormen is een wereldoordeel. een monsterdemonstratievan de openbare meening der Volken. Dit moge geen in tonnage en kaliber uitdrukbare Viooltjes Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGER5 Let op den naam l kracht wezen, Japan heeft aan het voorbeeld van Duitschland gezien wat de macht ervan -n. de wereld is. Het is een boontje, dat misschien langzaam, maar daarom niet minder zeker om zijn loontje komt. In dezen zin heeft de Assemblee haar schaduw vooruitgeworpen. Japan begreep, dat het niet te ver kon gaan. Van de diplomatieke onder handelingen, de laatste dagen zoowel te (ïenève als in Shanghai zelf gevoe'rd, heeft het gebruik gemaakt, om, op een oogenblik, dat hét terug trekken der Chineezen en een plaatselijk succes in Tsjapei zijn eer kon redden, toe te geven aan het verlangen der mogendheden, om tot een wa penstilstand te komen. Zoo kon dan ook de Assemblee van vandaag bijeenkomen in een gunstiger atmosfeer. Nadat de Belgisch-» Minister Hymans tot President ver kozen was en verdere formaliteiten waren afge handeld, kreeg de ('hineesche afgevaardigde Yen. het woord. Hij zette uiteen hoe China om hulp had aangeklopt bij den Volkenbond, waarna de onderhandelingen tenslotte geleid hadden tot een voorloopige overeenkomst om tot een wapenstil stand te geraken, op voorwaarden echter, die onaannemelijk waren. Het gevecht was niet overal gestaakt. Yen kori Japan geen vertrou wen schenken; hij wees er op. dat de ('hineesche Regeering niet and rs kon doen dan constateeren, dat Japan de bestaande verdragen verdoken had. China was daaraan niet schuldig. Daarna kjjgeg Matsudaira het woord. Ook hij deelde mede, dat de conferentie, hedenmiddag in Shanghai ge houden, in zooverre geslaagd was, dat men tot een wapenstilstand besloten had en dat de legerleiding order had gegeven om heden middag om 2 uur de vijandelijkheden te staken. Verder ging hij den oorsprong na van het huidige* geschil. Hij wees op de tekortkomingen en drijverijen van de Chineezen. Zijn conclusies waren identiek aan die van de laatste nota's van Japan aan den Volkenbondsraad. Intusschen kon hij verklaren, dat de vijandelijkheden op dit oogenblik zouden worden gestaakt, zoo lang de Japanners niet aan aanvallen van ('hineesche zijde blootstonden. Het bezette terri torium zou geleidelijk ontruimd worden indien en naarmate de handhaving van de orde daar verzekerd zoo zijn. Japan verklaarde zich bereid de zaak verder te bespreken aan de ronde tafel-, conferentie, die met de andere belanghebbende mogendheden in Shanghai gehouden zou worden. Tenslotte verklaarde Matsudaira, dat Japan geen territoriale of andere profijten wilde trekken uit de heerschende situatie. Zoo heeft thans de Volkenbond haar eerste krachtproef doorstaan op een wijze, die voorloopig althans voor de toekomst hoopvol mag stemmen. Het is nu afwachten, waar in hoofd zaak de onderhandelingen verder gevoerd zullen worden. De Volkenbondsvergadering zal echter wel gebruik maken van het feit, dat zij thans in Shanghai aan den gang zijn. Genere 3 Maart 1932.